مهم‌ترین نکات قرارداد کار در سال 1403 + دانلود نمونه قرارداد اداره کار و قرارداد کار دوره آزمایشی

قرارداد کار انواع مختلفی دارد و به عنوان یک فرم حقوقی قابل استناد در مراجع قانونی میان کارگر و کارفرما محسوب می‌شود. این قرارداد مطابق با قوانینی تنظیم می‌شود که در اصطلاح به آن‌ها، قوانین مرتبط با نظم عمومی گفته می‌شود. توافق خلاف مفاد قانون کار و قانون تامین اجتماعی مجاز نیست. یعنی نمی‌توانید مفاد قانون کار و قانون تامین اجتماعی را نادیده بگیرید. ما در این مقاله، در این خصوص بیشتر صحبت خواهیم کرد تا با واقعیت روابط کاری مطابق با این قوانین بیشتر آشنا شوید.

اگر به بازار کار نگاه کنید، به وضوح مشخص است که در تمام جهان، بیشترین روابط کاری با حضور اشخاص حقیقی برقرار می‌شود و این روابط در چهارچوب قراردادهای دارای قانون همگانی میان نیروی انسانی متخصص یا غیر متخصص و کارفرمایان شکل می‌گیرند. در واقع نیروی انسانی، بزرگترین سرمایه کشورها است و مساله به خدمت گرفته شدن او و همچنین حقوق و مزایایی که از آن برخوردار می‌شود، برای دولت‌ها اهمیت بسیار زیادی دارد. به همین دلیل است که دولت‌ها تلاش می‌کنند برای این نوع روابط کاری قوانین متمرکزی داشته باشند تا بتوانند به خوبی این مساله را مدیریت کنند. ایران نیز قوانین سخت گیرانه‌ای برای به خدمت گرفتن نیروی کار انسانی در نظر گرفته است. در ادامه، قرارداد مرتبط با این موضوع را با در نظر گرفتن قانون ناظر بر آن، بررسی می‌کنیم.

قرارداد کار چیست؟

دقیق ترین تعریف از قرارداد کار در ماده 7 قانون کار بیان شده است. با استناد به این ماده قانونی، «قرارداد کار، قراردادی است که میان کارفرما و کارگر (کارمند) امضا خواهد شد. کارپذیر در قرارداد کار، متعهد می‌شود که در ازای دریافت حقوق (حق السعی یا حق الزحمه) امور مورد نظر کارفرما را انجام دهد. در مقابل، کارفرما نیز متعهد خواهد بود که حق الزحمه کارپذیر را پرداخت کند.» ماده 7 قانون کار به این مساله تاکید دارد که این قرارداد می‌تواند شفاهی یا کتبی باشد. بنابراین توافقات شفاهی میان کارپذیر و کارفرما نیز مطابق قانون دارای اعتبار هستند.

به عبارت دیگر، قرارداد کار قراردادی است که مطابق با قانون کار تنظیم می‌شود و تمام شرایط و ضوابط موجود در آن قانون، بر روابط کاری ناشی از این قرارداد، حاکم خواهد بود. پس از تنظیم این قرارداد، هریک از کارگر (کارمند) و کارفرما، در مقابل هم متعهد می‌شوند که تعداد مشخصی از تعهدات را انجام دهند.

در نظام حقوقی کشور ما قراردادهای کار به انواع نمونه قرارداد انجام کار به قرارداد کاری دائمی ( غیر موقت ) ، قرارداد کار موقت با مدت معین و کار معین تقسیم می‌شود.

لازم به ذکر است که هریک از این قراردادها می‌تواند در شرکت‌های خصوصی یا دولتی تنظیم شود و در این خصوص تفاوتی وجود ندارد.

با ما همراه باشید تا انواع قرارداد کار وزارت کار ، نکات قرارداد کار و قرارداد آزمایشی اداره کار را بررسی کنیم.

این نکات، مهمترین نکات قرارداد سال 1403 است.

انواع قرارداد کار

ابتدا انواع قرارداد کار وزارت کار را با هم مرور می‌کنیم و پس از آن، مهمترین نکات قانون کار یا قرارداد استخدام را بررسی خواهیم کرد. با ما همراه باشید تا با انواع آن آشنا شوید.

قرارداد کار دائمی ( غیر موقت )

قرارداد کار دائم یا فرم قرارداد کار غیرموقت ، یک توافق نامه بدون زمان است. یعنی در بندهای فرم قرارداد کار هیچ نشانه‌ای در مورد موقتی بودن، وجود ندارد.

یکی از نکات مهم قرارداد کار وزارت کار این است که مطابق تبصره 2 ماده 7 قانون کار در کارهایی که طبیعت آن‌ها جنبه مستمر دارد در صورتی که مدتی در قرارداد ذکر نشود قراردادکار، دائمی محسوب می‌شود.

شرایط فسخ نمونه قرارداد انجام کار دائمی

مطابق ماده 21 قانون کار، قرارداد دائم با یکی از شرایط زیر به پایان می‌رسد:

• فوت کارگر؛
• بازنشستگی یا از کار افتادگی کارگر؛
• استعفای کارگر (مصداق واقعی فسخ قرارداد)؛
• اخراج کارگر.

استعفای کارگر مطابق قانون انجام می‌شود. کارگر وظیفه دارد یک ماه به فعالیت خود ادامه دهد و در همان ابتدا استعفای خود را به صورت کتبی به کارفرما اعلام کند. در صورتی که حداکثر ظرف مدت 15 روز، استعفای خود را به صورت مکتوب به کارفرما اطلاع ندهد استعفای ایشان منتفی محسوب می‌شود و قرارداد قانون کار همچنان معتبر است. در این حالت، کارگر وظیفه دارد رونوشت استعفا و انصراف آن را به شورای اسلامی کارگاه (در صورت وجود) یا انجمن صنفی یا نماینده کارگران تحویل دهد.

درباره اخراج کارگر نیز باید توجه داشت که مطابق ماده 27 همین قانون، هرگاه کارگر در انجام وظایف خود کوتاهی کند و آیین‌نامه‌های انضباطی کارگاه را حتی با وجود تذکرات کتبی نقض کند، کارفرما حق دارد علاوه بر مطالبات و حقوق عقب افتاده، به نسبت هر سال سابقه کار، معادل یک ماه آخرین حقوق کارگر را به عنوان حق سنوات به او پرداخت کند و قرارداد فسخ شود.

قرارداد کار موقت با مدت معین

پس از قرارداد کار دائم ، یکی دیگر از انواع قرارداد کار ، قرارداد کار موقت با مدت معین است.

ماهیت برخی کارها به شکلی است که برای آن، مدت مشخصی از طرف کارفرما مشخص می‌شود. اما مدت قرارداد قانون کار ، از سوی کارفرما و کارگر ، قابل تمدید است.

فرض کنید یک کارگر استخدام می‌کنید و یک قرارداد یک ساله تنظیم می‌شود. طبیعی است که با پایان مدت قرارداد، روابط کاری میان شما و کارگر به پایان خواهد رسید حتی اگر کارهایی که به عهده کارگر بوده است هنوز تمام نشده باشد.

لازم به ذکر است که تمدید قرارداد کاری به معنای تبدیل آن به کار دائم نیست مگر آن که طرفین در این مورد توافق کنند و به صراحت به دائمی بودن آن اشاره شود. عدم تمدید قرارداد کار هم بعد از پایان مدت آن امکان پذیر است. یعنی کارفرما موظف نیست که قرارداد را تمدید کند و به محض خاتمه قرارداد، وظایف قانونی  طرفین تمام می‌شود.

قرارداد کار موقت با کار معین

ویژگی این نوع قراردادها، معین بودن عمل و نتیجه آن است و شرط زمان انجام عمل در آن، اهمیت کمتری دارد. اگرچه نوشتن مدت آن بهتر است تا از سوء استفاده‌های احتمالی جلوگیری شود و یک قرارداد مطمئن تنظیم شود. نحوه پرداخت حق الزحمه در بخش شرایط توافق، ذکر می‌شود و با انجام کامل تعهدات و پرداخت حق الزحمه ، قرارداد نامه کاری موقت به پایان می‌رسد.

برای مثال فرض کنید یک مهندس با کارفرما قرارداد تنظیم می‌کند و به موجب این قرارداد کار متعهد می‌شود که عملیات ساخت یک دستگاه تصفیه آب را مطابق با نظر کارفرما، در محل مورد نظر ایشان و با ابزار و تجهیزات متعلق به کارفرما بسازد. قراردادی که باید میان مهندس و شخص کارفرما تنظیم شود، همین قرارداد کار معین است که یک مدت هم در متن آن نوشته می‌شود. در این حالت، اگر مهندس، کار را پیش از پایان مدت قرارداد به اتمام برساند و دستگاه تصفیه آب ساخته شود، قرارداد به خودی خود خاتمه پیدا خواهد کرد حتی اگر مدت مذکور در قرارداد به پایان نرسیده باشد.

شرایط فسخ نمونه قرارداد انجام کار موقت

مطابق ماده 25 قانون کار ایران، هرگاه قرارداد کاری برای مدت موقت و یا برای انجام کار معین امضاء شده باشد هیچ کدام از طرفین فرم قراردادکار ، به تنهایی حق فسخ آن را ندارند. اما به طور کلی شرایط پایان قراردادکار موقت یا قرارداد مدت معین یا قرارداد کار معین تا حد زیادی مشابه قرارداد کار دائمی است که در بالا، آن را توضیح دادیم. تنها نکته‌ای که در این خصوص وجود دارد آن است که در این نوع از قراردادکار ، پس از پایان مدت نیز در صورت عدم تمدید قرارداد کار وزارت کار ، توافق نامه به پایان می‌رسد و اگر قرارداد کاری معین است پس از انجام کامل عمل، رابطه کارگری و کارفرمایی تمام می‌شود.

ساعت کار به چه صورت است؟

مساله ساعت کار کارگر، یکی از نکات مهم قرارداد کار وزارت کار است.

مطابق با ماده 51 قانون کار ، ساعات کار کارگران در هر روز، نباید از 7 ساعت و 20 دقیقه بیشتر باشد.

البته در کارهای سخت و زیان آور و زیر‌زمینی ساعات کار نباید از شش ساعت در روز و 36 ساعت در هفته بیشتر شود.

کارفرما و کارگر می‌توانند ساعات کار را در بعضی از روزهای هفته کمتر از میزان نوشته شده در قانون کار و در سایر روزها بیشتر از آن قرار دهند به شرط آن که مجموع ساعات کار در کل هفته از 44 ساعت بیشتر نشود.

بیمه

مطابق با ماده 148 قانون کار، کارفرمایان وظیفه دارند که بر اساس قانون تامین اجتماعی، کارگران خود را بیمه کنند.

نکته بالا در خصوص انواع روابط کاری صدق می‌کند و تفاوتی درباره انواع قرارداد کار دائمی یا موقت وجود نخواهد داشت. در هرصورت، حق بیمه کارگر باید پرداخت شود.

با توجه به موارد گفته شده در بالا، توصیه می‌کنیم حتما فیلم کوتاه زیر را تا پایان ببینید:

مزد کارگر به همراه جدول کامل جزئیات آن

معمولا در قراردادهای کار، یک بخش، به نگارش حق الزحمه کارگر یا کارمند اختصاص پیدا می‌کند و در آن قسمت، جزئیات دقیق حقوق و مزایا توسط کارفرما نگارش خواهد شد و در نهایت، زیر تمام صفحات قرارداد کار میان کارگر و کارفرما امضا می‌شود.

مثلا به کادر قرمز رنگ تصویر زیر توجه کنید. این تصویر، بخشی از یکی از قراردادهای کار موجود در بانک قرارداد رکلا است:

بر اساس ماده 35 قانون کار، مزد یا حق الزحمه ، وجه نقد یا غیر نقدی یا هم نقدی و هم غیرنقدی است که در مقابل انجام کار به کارگر پرداخت می‌شود.

در صورتی که مزد به صورت ساعتی پرداخت شود به آن مزد ساعتی گفته می‌شود.

اگر پرداخت مزد بر اساس میزان انجام کار یا محصولی باشد که تولید شده است به آن، کارمزد و چنانچه بر اساس انجام کار در زمان معین باشد به آن کارمزد ساعتی گفته می‌شود.

در حال حاضر، حداقل دستمزد کارگری (دستمزد روزانه) 2,388,728 ریال (دو میلیون و سیصد و هشتاد و هشت هزار و هفتصد و بیست و هشت ریال) است و حداقل حقوق ماهیانه (برای 30 روز کار) مبلغ 71,661,840 (هفتاد و یک میلیون و ششصد و شصت و یک هزار و هشتصد و چهل ریال) محاسبه می‌شود. ضمن آنکه حق مسکن ماهیانه برابر با 9,000,000 ریال (نه میلیون ریال) است.

در جدول زیر، یک مقایسه اجمالی میان وضعیت حقوق و برخی از مزایای سال 1402 و 1403 انجام شده است تا یک دید اجمالی و کلی در این خصوص به دست بیاورید.

حالا که یک دید کلی از تغییرات حقوق و مزایای سال 1403 نسبت به سال 1402 به دست آمد به جدول زیر نیز توجه کنید. در این جدول راجع به پایه سنوات ، بن کارگری یا حق خواربار ، حق مسکن و حق اولاد هر فرزند (تعداد یک فرزند و دو فرزند) در بازه‌های زمانی مختلف صحبت شده است.

علاوه بر موارد فوق، در جدول زیر نیز راجع به اضافه کاری ، شب کاری، جمعه کاری، نوبت کاری و حداقل عیدی کارگر سال 1403 جزئیات کامل بیان شده است.

تعطیلات کارگر

مطابق با ماده 62 قانون کار ، روز جمعه به عنوان روز تعطیل کارگران محسوب می‌شود که البته به روز جمعه مزد تعلق می‌گیرد حتی با وجود آن که کارگر کار نکرده باشد و در تعطیلات باشد.

البته در اموری که نیاز به کار در روز جمعه است، اگر از تعطیلی روز جمعه استفاده نشود کارگر حق دارد 40 درصد اضافه بر مزد دریافت کند یعنی علاوه بر حقوقی که بخاطر کار در روز جمعه دریافت می‌کند 40 درصد از حقوق روزانه خود را هم دریافت خواهد کرد.

مرخصی کارگر

مرخصی کارگر در هر سال، با حق استفاده از مزد و محاسبه چهار روز جمعه، مجموعا یک ماه است.

بقیه روزهای تعطیل جزو روزهای مرخصی محسوب نمی‌شود.

در مورد کارگرانی هم که کمتر از یک سال مشغول به کار هستند میزان مرخصی استحقاقی به نسبت مدتی که کار کرده‌اند از کل سال و از میزان یک ماه مرخصی استحقاقی محاسبه می‌شود.

حق مسکن و بن کارگری

حق مسکن و بن کاری ، از مزایای قانونی کارگر و کارمند محسوب می‌شود.

کارفرما موظف است این حقوق قانونی را پرداخت کند. اگر از پرداخت آن مبالغ خودداری کرد، کارگر می‌تواند به وزارت کار مراجعه کند و دعوای او در آنجا مطرح شود.

در حال حاضر، بن کارگری به میزان 14,000,000 ریال (چهارده میلیون ریال) و حق مسکن به مبلغ 9,000,000 ریال (نه میلیون ریال) است.

حق اولاد

پرداخت حق اولاد به کارگر، شرایط زیر را دارد:

1. حق اولاد برای تمام فرزندان تعلق می‌گیرد؛
2. کارگر باید حداقل 720 روز، سابقه داشته باشد؛
3. باید سن فرزندان، کمتر از 18 سال تمام شمسی باشد. یا فرزندان مشغول به تحصیل بدون اشتغال به کار باشند؛
4. در مورد دختر، تا زمان ازدواج، حق اولاد پرداخت می‌شود. یعنی تا زمانی که هنوز فرزند دختر به همسری با شخص دیگر در نیامده است، حق اولاد به کارگر یا کارمندی که دختری با این شرایط دارد، تعلق خواهد گرفت و کارفرما موظف به پرداخت حق اولاد خواهد بود؛

در حال حاضر، حق اولاد به میزان 7,166,184 ریال (هفت میلیون و صد و شصت و شش هزار و صد و هشتاد و چهار ریال) است.

یک نکته مهم این است که در حال حاضر و با توجه به قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده، محدودیتی در تعداد اولاد کارمند و کارگر وجود ندارد. بر همین اساس، کارفرما موظف به پرداخت حق اولاد به تمام فرزندان نیروی انسانی خود است. این در حالی است که تا قبل از تصویب این قانون، در خصوص حق اولاد، سقف وجود داشت و این سقف تا دو فرزند بود. به عبارت دیگر، تا قبل از تصویب قانون جدید، فقط دو فرزند از فرزندان کارگران و کارمندان مشمول حق اولاد بودند و در مورد تعداد مازاد بر این افراد، مبلغی پرداخت نمیشد. به نظر می‌رسد این تغییرات با هدف تشویق به فرزند آوری طراحی و در متن قانون منعکس شده است.

حق ماموریت

طبق ماده 46 قانون کار، ماموریت وقتی محقق می‌شود که کارگر برای انجام کار، حداقل 50 کیلومتر از کارگاه دور شود یا اگر تا این مسافت دور نخواهد شد، مجبور باشد که حداقل یک شب در محل ماموریت توقف کند. طبق قانون کار، حق ماموریت از مزد ثابت یا مزد مبنای کارمند و کارگر، کمتر نیست. از طرف دیگر، کارفرما موظف است، هزینه رفت و برگشت به محل ماموریت را پرداخت کند.

کارگر در مورد پرداخت این هزینه‌ها هیچ وظیفه‌ای ندارد.

دوره آزمایشی قرارداد کار وزارت کار

مساله دوره آزمایشی یکی دیگر از نکات مهم قرارداد کار است.

طبق ماده 11 قانون کار طرفین می‌توانند با توافق یکدیگر، مدتی را به عنوان دوره آزمایشی تعیین کنند.

در طول این مدت هریک از طرفین حق دارند بدون نیاز به اطلاع قبلی و بدون آن که لازم باشد خسارتی پرداخت نمایند رابطه کاری را قطع کنند و قرارداد کار آزمایشی فسخ شود.

البته در صورت فسخ نمونه قرارداد کار دوره آزمایشی و قطع رابطه کاری از طرف کارفرما ، ایشان وظیفه دارد حقوق کامل تمام دوره آزمایشی را به طرف مقابل پرداخت کنند اما اگر کارگر به قراردادکار پایان دهد، کارگر فقط مستحق دریافت دستمزد مدتی است که فعالیت کرده است.

حداکثر مدت دوره آزمایشی قرارداد کاری برای کارگران ساده و نیمه ماهر یک ماه و برای کارگران ماهر و دارای تخصص سطح بالا، سه ماه است.

نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشیم، موضوع بیمه دوره آزمایشی است. باید توجه داشت که حتی در دوره آزمایشی نیز، کارگر مستحق دریافت بیمه خواهد بود. کارفرما باید توجه داشته باشد که رابطه کاری با کارگر حتی اگر به صورت آزمایشی باشد، مستلزم پرداخت بیمه ایشان است. پس دوره آزمایشی کار نیز، مانع از پرداخت حق بیمه کارگری نخواهد بود و قرارداد قانون کار حتی در حالت آزمایشی نیز، مشمول بیمه است و باید به این نکته توجه داشت.

به این قرارداد قانون کار، قرارداد کار سه ماهه نیز گفته می‌شود.

نمونه قرارداد کار سه ماهه چیست (قرارداد آزمایشی اداره کار)

ماده 11 قانون کار اجازه داده است که کارفرما و کارگر مدتی را به عنوان دوره آزمایشی تعیین کنند. در میان مردم به آن، قرارداد آزمایشی اداره کار گفته می‌شود. امروزه، کارفرمایان زیادی، در ابتدای همکاری با کارگر، قرارداد آزمایشی اداره کار امضاء می‌کنند.

این دوره دارای خصوصیات زیر است:

1. دوره آزمایشی سه ماهه صرفاً مخصوص کارگران ماهر و دارای تخصص سطح بالا است؛
2. در صورت قطع رابطه همکاری توسط کارفرما در دوره سه ماهه، ایشان موظف است تمام حقوق دوره آزمایشی را به کارگر پرداخت کند؛
3. در صورت قطع رابطه همکاری از طرف کارگر، کارگر فقط حق دریافت حقوق مدتی را دارد که کار کرده است و تمام حقوق قرارداد کار آزمایشی ، به ایشان پرداخت نمی‌شود.

کدام یک بهتر است؟

یکی از سوالات مهم کاربران این است: آیا قرارداد آزمایشی اداره کار به صورت جداگانه تنظیم شود و پس از آن قرارداد اصلی میان طرفین امضا شود یا بهتر است قرارداد آزمایشی اداره کار به عنوان یک شرط باشد و در متن توافق اصلی نوشته می‌شود؟
پیشنهاد ما، تفکیک این دو توافق از یکدیگر است. این کار، اختلافات بعدی را به حداقل می‌رساند. به عبارت دیگر توصیه می‌کنیم قرارداد کار آزمایشی از قرارداد کار اصلی طرفین مجزا شود. با این حساب، شما برای کار آزمایشی، یک قرارداد جداگانه تنظیم خواهید کرد و پس از آنکه دوره آزمایشی به پایان رسید، یک قرارداد دیگر برای ادامه همکاری میان کارگر یا کارمند و کارفرما تنظیم می‌شود.

مدت قرارداد را چگونه تعیین کنیم؟

بارها توسط کارفرمایان، کارگران و کارمندان از ما سوالات زیر پرسیده می‌شود:

1. قرارداد کار برای چند روز یا چند ماه تنظیم می‌شود؟
2. آیا در این مورد، محدودیتی توسط قانون تعیین شده است؟
3. آیا باید حداقل‌هایی را در این مورد رعایت کنیم و براساس آن، قرارداد تنظیم شود؟
4. در صورتی که پاسخ سوال قبل، منفی است، قرارداد را برای چه مدتی تنظیم کنیم که تبعات قانونی آن به حداقل برسد؟

پاسخ تمام این سوالات این است که در حال حاضر، هیچ محدودیتی توسط قانون گذار تعیین نشده است و شما می‌توانید بدون نگرانی و برای هر میزان زمانی که در نظر دارید، با طرف مقابل خود توافق کنید. بنابراین یک قرارداد یک روزه نیز، دارای اعتبار قانونی است. در مجموع باید گفت هیچ تفاوتی در مدت قرارداد از نظر تبعات قانونی آن وجود ندارد و میزان مسئولیت‌های کارفرما براساس میزان مدتی که نیرو، در اختیار ایشان است، تعیین خواهد شد. در همین راستا، با پایان یافتن مدت قرارداد، عملا رابطه کاری میان طرفین، به پایان می‌رسد.

ما تاکید می‌کنیم که حتما مدت قرارداد را در متن آن بنویسید و این مورد، بی‌پاسخ نباشد زیرا اگر قرارداد کار، بدون مدت باشد، قرارداد کار دائمی محسوب می‌شود. به عبارت دیگر، نبود مدت در قرارداد شما، باعث بی‌اعتباری آن نمی‌شود بلکه نوع آن را تغییر خواهد داد.

بیمه نیرو را به خودش بدهم؟

سوال دیگری که پرسیده می‌شود نحوه پرداخت بیمه نیرو است. بعضی از کارفرمایان، حق بیمه خود را در خصوص بیمه کارگر یا کارمند به ایشان پرداخت می‌کنند تا به قول خودشان، زحمت مراجعه به مراکز بیمه و برگه بازی و مانند آن را کم کنند. آن‌ها از ما می‌پرسند که آیا این روش، باعث می‌شود که وظیفه قانونی آن‌ها، انجام شود و دیگر مسئولیتی در مقابل قانون نداشته باشند؟

باید بگوییم نه! شما به هر حال مسئول مستقیم سهم خود از حق بیمه کارگر یا کارمند هستید. حتی با پرداخت این سهم به نیروی انسانی خود و حتی با وجود دریافت رسید، مسئولیت شما تمام نمی‌شود و حتی ممکن است به دلیل تاخیر در پرداخت بیمه، جریمه شوید.

تبعات پرداخت بیمه کارگر به خودش!

همانطور که در بالا بیان کردیم، از نظر قانونی، شما مکلف به پرداخت حق بیمه خود به سازمان تامین اجتماعی هستید و قانون حقی برای کارگر یا کارمند در خصوص دریافت مستقیم حق بیمه قائل نشده است. لطفا از انجام این کار خودداری کنید و مانع از تبعات بعدی و جریمه‌های سازمان تامین اجتماعی علیه خودتان شوید.

به عبارت دیگر، سازمان تامین اجتماعی این حق را برای خود قائل است که حق بیمه مستقیما به حساب آن سازمان واریز شود. اگرچه بیمه به نفع کارگر یا کارمند است اما این نفع به معنای حق ایشان برای دریافت حق بیمه نیست. بر همین اساس هم، حتی اگر حق بیمه کارگر خود را به شخص ایشان بپردازید و حتی در قرارداد کار نیز به این توافق اشاره کنید باز هم ارزش قانونی نخواهد داشت.

نمونه قرارداد کار پاره وقت

قرارداد پاره وقت اداره کار قراردادی است که در آن، مدت کارکرد روزانه کارگر، از 8 ساعت فعالیت روزانه کمتر محسوب می‌شود یا کارگر در برخی از روزهای هفته، در خدمت کارفرما است و در روزهای دیگر، در اختیار خودش خواهد بود.

وضعیت بیمه نمونه قرارداد پاره وقت اداره کار

رعایت قوانین وزارت کار در مورد قراردادهای کار پاره وقت نیز ضروری است. در این مورد، هیچ تفاوتی میان قراردادهای کار تمام وقت و پاره وقت وجود ندارد و بیمه این قراردادها، متناسب با ساعات کارکرد، محاسبه می‌شود. بنابراین بابت هر 8 ساعت کار، یک روز سابقه بیمه محاسبه خواهد شد.

در مورد سایر مزایا نیز، مانند حق بیمه است و مزایای کارگرانی که به صورت نیمه وقت (پاره وقت) فعالیت می‌کنند، متناسب با ساعات فعالیت انجام شده، محاسبه می‌شود. بنابراین قرارداد پاره وقت اداره کار و قرارداد کار دائمی، از نظر بیمه با هم تفاوت ندارند.

نمونه قرارداد کار ساعتی بدون بیمه قانونی است

به قرارداد ساعتی اداره کار ، قرارداد حق الزحمه ساعتی نیز گفته می‌شود. قراردادکار بدون بیمه امکان‌پذیر نیست.

قانون کار یک قانون اجباری (آمره) است و با توجه به این‌که موضوع بیمه کارگر در قانون کار آمده است، توافق برخلاف آن، فاقد اعتبار است.

ماده 148 قانون کار در این مورد بیان می‌کند:

«کارفرمایان کارگاه‌های مشمول این قانون مکلفند بر اساس قانون تامین اجتماعی ، نسبت به بیمه نمودن کارگران واحد خود اقدام نمایند.»

بنابراین، اگر می‌خواهید قرارداد ساعتی اداره کار تنظیم کنید، حتی اگر در مورد بیمه توافق نشود، رعایت شرایط قانونی ضروری است. البته با کمک سند حقوقی دیگری، با نام قرارداد پیمانکاری تک نفره ، می‌توانید نوعی قرارداد بدون بیمه تنظیم کنید. اما این قرارداد دارای قواعد خاصی است که ضرورت دارد به آن‌ها توجه شود. بدون بیمه بودن این قرارداد براساس دادنامه شماره 1815 مورخ 1393/11/6 هیات عمومی دیوان عدالت اداری است.

فرم قرارداد کار موقت بدون بیمه قانونی است

طبق ماده 148 قانون کار و مانند قرارداد کاری ساعتی ، فرم قرارداد کار موقت بدون بیمه قانونی نیست. بنابراین حتی اگر در متن قرارداد نامه کاری ، جزئیات بیمه ذکر نشود، باز هم وظیفه پرداخت حق بیمه وجود دارد و نمی‌توان این وظیفه قانونی را نادیده گرفت. حتی اگر کارگر و کارفرما در مورد عدم پرداخت بیمه توافق کنند، در صورت شکایت کارگر در اداره کار، مرجع رسیدگی به نفع ایشان رأی می‌دهد.

مرجع حل اختلاف فرم نمونه قرارداد کار اداره کار

طبق ماده 157 قانون کار، مرجع حل اختلاف نمونه قرارداد کاری ، اداره کار است.

بنابراین کارفرما و کارگر باید شکایت خود را در اداره کار طرح کنند. اختلافات، ابتدا از طریق صلح و سازش حل می‌شود و در صورت عدم سازش، هیات‌های تشخیص و حل اختلاف اداره کار ، به موضوع رسیدگی می‌کنند. لازم به ذکر است، تنها مرجع رسیدگی به اختلافات طرفین، همین مرجع است و طرفین نمی‌توانند برای مراجعه به مرجع دیگری، توافق کنند. بنابراین، هر توافق دیگری که توسط طرفین انجام شود قابل قبول نیست حتی اگر در متن قرارداد نیز مورد تاکید قرار بگیرد. طرفین در هر حال، باید به مراجع مذکور در قانون کار مراجعه کنند و اگر از سوی مرجعی غیر از مراجع قانونی اداره کار، رای صادر شود آن رای از اعتبار برخوردار نیست.

برای مثال، به کادر و فلش قرمز رنگ تصویر زیر که بخشی از نمونه قرارداد کار رکلا است توجه کنید. همانطور که مشاهده می‌کنید، مرجع حل اختلاف، اداره کار تعیین شده است.

تمدید ضمنی قرارداد کار وزارت کار

ممکن است پس از پایان قرارداد، کارگر و کارفرما بخواهند که توافق را تمدید کنند. برای این موضوع، دو حالت وجود دارد:

1. در متن توافق، شرایط تمدید مشخص شده است.
2. در متن توافق، شرایطی برای تمدید وجود ندارد.

اگر شرایط تمدید، در متن باشد نیز دو حالت وجود دارد:

1. توافق به صورت خودکار تمدید می‌شود؛
2. تمدید آن، مشروط به تایید طرفین است.

در حالت تمدید خودکار، کارفرما و کارگر، تاثیری در تمدید قرارداد ندارند. به محض تمام شدن مدت آن، قرارداد برای یک دوره دیگر تمدید خواهد شد. البته در حالت تمدید خودکار، متن قرارداد به این شکل تنظیم می‌شود که، درصد مشخصی در دوره بعد، به مجموع دستمزد کارگر اضافه می‌شود که این درصد به دلیل تغییرات ارزش پول کشور است و در مجموع، این مبلغ، از حداقل دستمزد وزارت کار، کمتر نخواهد بود.

در حالت دوم، تمدید قرارداد با توافق طرفین و مطابق شرایط مورد نظر آن‌ها، انجام می‌شود.

تفاوت کارگری و پیمانکاری

توافق نامه‌های کارگری و پیمانکاری، تفاوت‌های متعددی دارند. ما در ادامه این مطلب، تفاوت‌های موجود میان این دو دسته‌ از اشخاص را بیان می‌کنیم:

1. پیمانکار می‌تواند شخص حقوقی (شرکت) باشد اما کارگر، حتماً شخص حقیقی خواهد بود. منظور از شخص حقیقی، انسان است. بنابراین، کارگر نمی‌تواند یک شرکت باشد. اگر قصد دارید با شرکت، قرارداد تنظیم کنید بهتر است از سایر قراردادها استفاده شود. البته کارفرما می‌تواند شخص حقیقی یا حقوقی باشد و در این مورد، محدودیتی وجود ندارد.
2. پیمانکار، مشتریان متعددی دارد اما کارگر، معمولاً برای یک شخص کار می‌کند.
3. دستمزد پیمانکار براساس نتیجه کار است اما مزد کارگر براساس زمان، تعیین می‌شود. البته در هر دو حالت، لازم است به مندرجات توافق طرفین توجه شود.
4. پیمانکار می‌تواند نیرو جذب کند که در این صورت، ممکن است آن نیروها در شرایطی، به عنوان پیمانکار دست دوم شناخته شوند اما کارگر، خودش کار می‌کند.
5. پیمانکار معمولاً با ابزار خودش کار می‌کند اما کارگر با ابزار کارفرما، مشغول به کار می‌شود و وظیفه‌ای در این مورد ندارد. البته ممکن است طرفین، در این مورد توافق دیگری بکنند.

نداشتن قرارداد بین کارگر و کارفرما

یکی از سوالاتی که زیاد پرسیده می‌شود مساله نوع رابطه کاری در حالت نداشتن قرارداد بین کارگر و کارفرما است. سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که نداشتن قرارداد بین کارگر و کارفرما چه تبعاتی دارد؟

نداشتن قرارداد بین کارگر و کارفرما می‌تواند تبعات سنگینی را متوجه کارفرما کند. در این حالت، ممکن است رابطه طرفین به صورت دایمی تلقی شود و کارفرما حق اخراج کارگر را نداشته باشد. از طرف دیگر، کارگر می‌تواند هرادعایی را در خصوص حقوق و مزایای خود در اداره کار طرح کند زیرا به دلیل نبود یک سند حقوقی مکتوب، جزئیات حقوق ماهیانه او مشخص نیست.

از طرف دیگر، وقتی قرارداد شما دارای جنبه‌ها و جزئیات بیشتری است وضعیت شما به مراتب دشوارتر خواهد بود. برای مثال، اگر اطلاعات محرمانه‌ای در اختیار نیروی کار قرار می‌گیرد و انتظار دارید که محرمانگی اطلاعات باقی بماند لازم است که این تکلیف به عهده کارمند یا کارگر قرار بگیرد. بدیهی است که بدون وجود قرارداد، قرار دادن چنین تعهدی به عهده نیروی کار، بسیار دشوار خواهد بود. ضمن آنکه شما نیز برای اثبات لزوم حفظ محرمانگی اطلاعات خود از سوی کارگر یا کارمند، با مشکل رو به رو خواهید شد.

بنابراین این ذهنیت که بدون یک توافق مکتوب، شرایط بهتری برای کارفرما رقم می‌خورد یک تصور نادرست است و توصیه می‌کنیم حتما جزئیات روابط و تعاملات خود را با کارگران به صورت قراردادی و کتبی تنظیم کنید.

نمونه قرارداد کار به نفع کارفرما مفهومی دارد؟

خیر. در واقع از آنجایی که روابط کارگری و کارفرمایی براساس قانون کار تعیین می‌شود و این قانون، یک قانون آمره و دستوری است، لذا هرگونه توافقی برخلاف آن، پذیرفته نیست. به عبارت دیگر، جزئیات روابط کارگری و کارفرمایی براساس متن قوانین کار و تامین اجتماعی تعیین می‌شود و طرفین موظف به تبعیت از آن شرایط و قواعد قانونی هستند.

برای مثال، هیچ کدام از کارگر و کارفرما حق ندارند در خصوص حقوق ماهیانه کمتر از حقوق تعیین شده توسط قانون گذار، توافق کنند. همچنین توافق در مورد اینکه، کارگر بیمه نشود یا اینکه حق بیمه به خود کارگر پرداخت شود و به اداره تامین اجتماعی پرداخت نشود، قابل قبول نخواهد بود.

بنابراین، قراردادی که به نفع کارفرما و به ضرر کارگر باشد، در عمل قابل پیاده سازی نیست و قانون گذار با توجه به اهمیت روابط کارگری و کارفرمایی، جزئیات روابط آن‌ها را مشخص کرده است و هرگونه توافقی را در این خصوص رد می‌کند.

سوالات متداول

در اینجا قصد داریم سوالات متداول شما از کارشناسان حقوقی مجموعه حقوقی رکلا را در خصوص قرارداد کار مرور کنیم. همچنین شما می‌توانید از طریق بخش نظرات این مقاله، سوالات دیگر خود را با ما در میان بگذارید.

1- معنی قرارداد کار چیست؟

ماده 7 قانون کار، قرارداد کار را اینطور تعریف می‌کند: این قرارداد یک قرارداد شفاهی یا کتبی میان کارگر و کارفرما است و کارگر به واسطه امضای قرارداد ، متعهد می‌شود که کاری را در ازای دریافت حق الزحمه (حق السعی) برای کارفرما انجام دهد. مدت این قرارداد می‌تواند موقت یا غیرموقت (دائم) باشد.

2- آیا می‌توانیم قرارداد کار را مطابق با توافق خودمان بنویسیم؟

در ایران، قرارداد کار از قانون کار و قانون تامین اجتماعی تبعیت می‌کند. بنابراین، اگر متن این قرارداد با توافقات و شروطی مغایر با این قوانین تنظیم شده باشد، صحیح و معتبر نیست. البته کارفرما و کارپذیر می‌توانند در چهارچوب قانون کار، در خصوص سایر مسائل مربوط به شرایط همکاری خود، مانند آغاز و اتمام ساعت کاری یا آیین نامه‌های اختصاصی کارگاه، با یکدیگر توافق کنند. با این توضیحات، مثلا اگر کسی بخواهد با شاگرد خود، قرارداد شاگرد امضا کند اما این رابطه کاری را به صورتی در قرارداد نشان دهد که گویی، آن رابطه، رابطه کارگری و کارفرمایی نیست، این قرارداد فاقد اعتبار است و رابطه صاحب مغازه و شاگرد، همچنان کارگری و کارفرمایی خواهد ماند.

3- آیا می‌توانیم برای پرداخت نکردن بیمه کارمند یا کارگر با ایشان توافق کنیم؟

خیر. رعایت قانون تامین اجتماعی و بیمه کردن کارپذیر توسط کارفرما، از ملزومات روابط کاری در ایران است. در این خصوص امکان توافق وجود ندارد. در واقع هرگونه توافق مغایر با قانون در خصوص این موضوع، نامعتبر است و در صورت گزارش تخلف بیمه نکردن کارپذیر، کارفرما حتما جریمه می‌شود.

4- متداول‌ترین نوع قرارداد کار چیست؟

متداول‌ترین نوع این قرارداد در بخش خصوصی، قرارداد کار موقت است. این قرارداد را معمولا با عنوان فرم خام قرارداد کار نیز می‌شناسند. منظور از موقت بودن این قرارداد این است که کارگر و کارفرما می‌توانند بنا به توافق خود، مدت قرارداد را چند ماه یا چند سال در نظر بگیرند. در واقع، تاریخ دقیق شروع و پایان این قرارداد، مدت اعتبار آن را مشخص می‌کند. به همین دلیل است که تاکید می‌شود این قرارداد حتما دارای مدت باشد و تاریخ اتمام آن، به صراحت در متن قرارداد نوشته شود.

5- مزد کارگر در سال 1403 چقدر اعلام شده است؟

با توجه به مصوبات شورای عالی کار در سال 1403، حداقل دستمزد روزانه یک کارگر به صورت ریالی برابر با مبلغ دو میلیون و سیصد و هشتاد و هشت هزار و هفتصد و بیست و هشت ریال در نظر گرفته شده است. به عبارت دیگر، میزان مزد روزانه یک کارگر به تومان، برابر با دویست و سی و هشت هزار و هشتصد و هفتاد و دو تومان است.

حداقل دستمزد ماهیانه کارگران نیز به صورت ریالی برابر با هفتاد و یک میلیون و ششصد و شصت و یک هزار و هشتصد و چهل ریال یعنی برابر با هفت میلیون و صد و شصت و شش هزار و صد و هشتاد و چهار تومان است.

دانلود نمونه قرارداد کار سال 1403

تیم حقوقی رکلا دو فایل از نمونه قرارداد کار 1403 و نمونه قرارداد کار معین را در دو نسخه pdf (قابل چاپ) و word (قابل ویرایش) برای دانلود آماده کرده است.

برای دسترسی به فایل قرارداد کار و دانلود نمونه قرارداد کار سال 1403 روی تصویر زیر بزنید و وارد توضیحات فرم نمونه قرارداد کاری شوید.

علاوه براین، سایر قراردادهای استخدامی را نیز می‌توانید در بخش نمونه قرارداد رکلا جستجو کنید.

ممکن است شیوه همکاری شما با نیروی کار متخصص، شرایطی داشته باشد که ترجیح دهید قرارداد استخدامی میان شما، دقیقا مطابق با توافقات مطرح شده میان خودتان و توسط مشاوران حقوقی و وکلای مجرب تهیه و تنظیم شود. برای رسیدگی به این موضوع، خدمات تنظیم قرارداد را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

علاوه بر نوشتن قرارداد، آگاهی از ابعاد حقوقی و قانونی آن نیز اهمیت بسیار زیادی دارد. به همین منظور، خدمات مشاوره حقوقی تلفنی نیز، از دیگر خدماتی است که استفاده از آن می‌تواند برای شما کاربردی باشد.

منبع

قانون کار کشور ایران

بخشنامه شماره ۲۹۶۱۳۷ مورخ ۱۴۰۱/۱۲/۲۹ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی