انواع از کار افتادگی کارگران در قانون کار و حقوقی که به آن‌ها تعلق می‌گیرد

توافق نامه‌ای که به صورت شفاهی یا مکتوب میان کارفرما و کارگر تنظیم می‌شود، قرارداد کار نام دارد. امضای این قرارداد باعث ایجاد یک رابطه استخدامی میان طرفین آن خواهد شد. ممکن است قرارداد کار و دنبال آن رابطه استخدامی میان کارگر و کارفرما، به دلایل مختلفی منحل شود. قانونگذار، مواردی که باعث خاتمه قرارداد کار و رابطه استخدامی میان کارگر و کارفرما می‌شوند را در ماده 21 قانون کار مشخص کرده است. مطابق با بند ج این ماده، از کار افتادگی کارگران ساختمانی یکی از مواردی است که باعث خاتمه قرارداد کار یا انحلال قرارداد کار و رابطه استخدامی میان کارگر و کارفرما می‌شود.

قانونگذار در اصل 29 قانون اساسی جمهوری اسلامی نیز به موضوع از کارافتادگی پرداخته است. با توجه به این اصل، افرادی که دچار از کار افتادگی شده‌اند باید از خدمات و حمایت‌های مالی برخوردار شوند.

بنابراین، کارگرانی که دچار سانحه و آسیب می‌شوند باید تحت حمایت‌های مالی قرار بگیرند. از کار افتادگی می‌تواند ناشی بیماری کارگر، آسیب دیدگی او در حین انجام کار و بسیاری از موارد دیگر باشد. علاوه بر قانون اساسی، در قانون تامین اجتماعی نیز خدمات و حمایت‌های مالی برای کارگرانی که دچار از کار افتادگی می‌شوند، پیش بینی شده است. می‌توان گفت، کارگرانی که دچار از کارافتادگی شده‌اند، در صورتی مورد حمایت‌های قانون تامین اجتماعی قرار می‌گیرند که از کار افتادگی آن‌ها ناشی از حوادث کار باشد.

در این مقاله با انواع از کار افتادگی کارگران و حمایت‌ها و خدمات مالی که در قانون تامین اجتماعی و دیگر قوانین مرتبط برای حمایت از کارگران آسیب دیده پیش بینی شده است، آشنا می‌شویم.

از کار افتادگی کارگر چیست؟

از کارافتادگی در اصطلاح عامیانه به معنای از دست دادن توانایی انجام کار تعبیر شده و ممکن است که به دلایل مختلفی به وجود بیاید. بیماری، حادثه و کهولت سن از جمله عواملی هستند که می‌توانند باعث از دست رفتن توانایی کار شوند. قانونگذار در قانون کار، اصطلاح از کار افتادگی کارگران ساختمانی را تعریف نکرده است. بنابراین، برای بررسی شرایط و موارد از کارافتادگی باید به قانون تامین اجتماعی مراجعه کنیم. با توجه به آنچه که در قانون تامین اجتماعی آمده است، اینطور می‌توان گفت که از کار افتادگی کارگر ساختمانی به معنای کاهش قدرت کار بیمه شده است. به نحوی که او نتواند بیشتر از یک سوم درآمد خود را با اشتغال به کار سابق یا هر کار دیگری به دست بیاورد.

همچنین مطابق با ماده 70 قانون تامین اجتماعی، تعیین درصد و میزان از کار افتادگی کارگران ساختمانی به تشخیص کمیسیون پزشکی بستگی دارد.

بررسی شرایط از کار افتادگی کارگران ساختمانی و درجات آن در قانون تامین اجتماعی

شرایط از کار افتادگی کارگران ساختمانی و همچنین کارگرانی که برای انجام سایر کارها استخدام می‌شوند، در مواد 70 الی 75 قانون تامین اجتماعی مشخص شده است. با توجه به ماده 70 این قانون، بیمه شده‌ای که توانایی کار خود را از دست داده است در ابتدا باید تحت نظر پزشک معالج قرار بگیرد و معالجه شود. بنابراین، از کار افتادگی کارگران ساختمانی که به صورت کلی است، در شرایطی تحت شمول حمایت‌های قانون تامین اجتماعی قرار می‌گیرد که بیمه شده پس از طی مراحل درمانی و توانبخشی نیز به صورت کامل بهبود پیدا نکند.

پس از سپری شدن کامل مراحل درمان و عدم بهبودی کامل، پزشک معالج معرفی نامه‌‎ای را تکمیل خواهد کرد و بیمه شده را به کمیسیون پزشکی موضوع ماده 91 قانون اجتماعی معرفی می‌کند. کمیسیون پزشکی نیز براساس مقررات و ضوابط مربوطه، بیمه شده را معاینه و در خصوص از دست رفتن توانایی کار او اظهار نظر می‌کند.

انواع درصدهای از کار افتادگی در قانون تامین اجتماعی

همانگونه که گفتیم، کمیسیون پزشکی موضوع ماده 190 قانون تامین اجتماعی، بیمه شده‌ای که مشمول از کار افتادگی کارگران ساختمانی است را مورد معاینه قرار می‌دهد و در خصوص میزان و درصد کاهش توانایی کار او اظهار نظر می‌کند. نظری که از سوی کمیسیون پزشکی ارائه می‌شود، یکی از موارد زیر را شامل خواهد شد:

1. از کار افتادگی کلی: بیمه شده در صورتی از کار افتاده کلی شناخته می‌شود که درجه کاهش قدرت کار او 66% و بیشتر باشد؛
2. از کار افتادگی جزئی: اگر میزان قدرت کار بیمه شده بین 33 تا 66 درصد کاهش پیدا کند و این کاهش در اثر حوادث ناشی از کار باشد، بیمه شده به عنوان از کار افتاده جزئی شناخته می‌شود؛
3. نقص مقطوع: منظور از نقص مقطوع، حالتی است که قدرت کار بیمه شده بین 10 تا 33 درصد کاهش پیدا کند و این کاهش نیز در اثر حوادث ناشی از کار باشد.

بررسی شرایط پرداخت حقوق از کار افتادگی کارگران ساختمانی

همانگونه که گفتیم، کارگرانی که تمام یا قسمتی از توانایی‌ کار آن‌ها از دست رفته است، تحت شمول خدمات و حمایت‌های قانون تامین اجتماعی قرار می‌گیرند. پرداخت مستمری یکی از مهمترین خدمات مالی است که در قانون از کار افتادگی کارگران پیش بینی می‌شود. بنابراین، منظور از حقوق از کار افتادگی کارگران ساختمانی ، مستمری است که از سوی سازمان تامین اجتماعی به کارگر از کارافتاده کلی و جزئی و همچنین کارگری که دچار نقص مقطوع شده است، پرداخت می‌شود.

قانونگذار در قانون تامین اجتماعی، شرایط پرداخت مستمری و حقوق از کار افتادگی کارگران ساختمانی و دیگر کارگرانی که توانایی کار آن‌ها از دست رفته یا کاهش پیدا کرده را نیز پیش بینی کرده است. در ادامه، شرایط پرداخت مستمری به کارگرانی که قدرت کار آن‌ها به صورت کلی، جزئی و نقص مقطوع از دست رفته است را بررسی می‌کنیم.

پرداخت مستمری به علت از کارافتادگی کلی

اگر توانایی کار بیمه شده، به صورت کامل و در اثر حوادث ناشی از کار یا بیماری‌های حرفه‌ای از دست رفته باشد، بدون در نظر گرفتن مدت پرداخت حق بیمه، مستحق دریافت مستمری از کارافتادگی کلی است. در این صورت میزان مستمری بیمه شده عبارت است از یک سی پنجم مزد یا حقوق متوسط بیمه شده ضرب در سنوات حق بیمه که از سوی بیمه شده پرداخت می‌شود.

مستمری از کار افتادگی کارگر ساختمانی در صورتی براساس این فرمول محاسبه می‌شود که از پنجاه درصد مزد یا حقوق متوسط ماهانه او کمتر و از صد در صد آن نیز بیشتر نباشد. همچنین، تحت برخی شرایط به بیمه شدگانی که دارای همسر، فرزند و پدر و مادر تحت تکفل هستند، مستمری استحقاقی نیز پرداخت می‌شود.

شرایط دریافت مستمری به علت از کارافتادگی جزئی

مطابق با قانون از کار افتادگی کارگران ، بیمه شده‌ای که توانایی کار او از 33 تا 66 درصد کاهش پیدا کرده باشد، مستحق دریافت مستمری از کار افتادگی جزئی است. در این حالت، میزان مستمری براساس حاصل ضرب درصد از بین رفتن جزئی توانایی کار در مبلغ از کارافتادگی کلی محاسبه می‌شود. باید به این نکته مهم توجه داشته باشیم، بیمه شده در صورتی مستحق دریافت این مستمری است که از بین رفتن جزئی توانایی کار او در اثر حوادث ناشی از کار باشد.

بنابراین، بیمه شده‌ای که توانایی کار او در اثر تصادف یا دیگر حوادث خارجی، به صورت جزئی از بین رفته است، تحت شمول حمایت‌های مالی قانون تامین اجتماعی و قانون از کار افتادگی کارگران قرار نمی‌گیرد و از حق دریافت مستمری نیز برخوردار نخواهد شد.

نحوه محاسبه غرامت نقص مقطوع

اگر توانایی کار بیمه شده بین 10 تا 33 درصد کاهش پیدا کرده باشد، او مستحق دریافت مستمری نقص عضو (نقص مقطوع) است. میزان این غرامت نیز حاصل ضرب 36 برابر مستمری استحقاقی در درصد از کارافتادگی بیمه شده است. باید به این نکته مهم توجه داشته باشیم، غرامت نقص مقطوع در صورتی به بیمه شده تامین اجتماعی پرداخت می‌شود که کاهش قدرت کار او در اثر کار و حوادث ناشی از آن باشد. بنابراین، کارگری که در خارج از محیط کاری و به علت حوادث خارجی دچار نقص مقطوع می‌شود، تحت شمول حمایت‌های مالی قانون تامین اجتماعی قرار نمی‌گیرد و مستحق دریافت مستمری غرامت نقص مقطوع نیز نیست.

باید در این باره بدانیم:

کارگران از کارافتاده در صورتی از حمایت‌های مالی قانون تامین اجتماعی برخوردار می‌شوند که به واسطه قرارداد تعریف شده در ماده 7 قانون کار استخدام شده باشند. اگر قراردادی که برای استخدام کارگران تنظیم شده از انواع قرارداد استخدام نباشد، آن‌ها از مزایای قانون کار و قانون تامین اجتماعی برخوردار نمی‌شوند. بنابراین، قراردادهای استخدامی کارگران باید مطابق با شرایط و ضوابط قانون کار تنظیم شده باشد تا آن‌ها از مزایای این قانون و قانون تامین اجتماعی برخوردار شوند.

به همین دلیل، می‌توان گفت که بهتر است تنظیم قرارداد کار به افرادی سپرده شود که با مقررات این قانون آشنایی دارند.

برای تنظیم قراردادی که تحت شمول حمایت قانون کار و قانون تامین اجتماعی باشد، می‌توانید از امکانات موجود در بخش خدمات تنظیم قرارداد رکلا استفاده کنید.

خدمات مشاوره حقوقی تلفنی رکلا نیز به شما امکان می‌دهد که سوالاتی که درباره قانون کار و قانون تامین اجتماعی دارید را کارشناسان حقوق کار بپرسید. علاوه براین، اگر تجربه مشابهی دارید یا اگر درباره بخشی از مقاله سوالاتی برای شما ایجاد شده است، در بخش نظرات برای ما بنویسید.