پرداخت حق بیمه کارگری 1404 مطابق قانون کار و تکلیف حق بیمه نیروی کارآموز

در نظام حقوقی ایران، پرداخت حق بیمه کارگر به ‌عنوان تکلیف کارفرما محسوب می‌شود. با شروع رابطه کاری، برای کارفرما و کارگر تکالیفی ایجاد خواهد شد که لزوما باید این تکالیف را رعایت کنند.

این احتمال وجود دارد که به دلایلی مانند بیکاری، شرایط اقتصادی نامناسب یا عدم اطلاع کارگر از حقوق قانونی خود، کارگر مجبور به حضور در یک رابطه کاری باشد که در آن، حقوق او توسط کارفرما نادیده گرفته شود. قانونگذار با هدف حمایت از نیروی کار و با تصویب قانون تامین اجتماعی، بیمه کردن کارگر را به‌ عنوان تکلیفی قانونی برای کارفرما اعلام کرده است. در قانون تامین اجتماعی، تمام جزئیات مربوط به بیمه کارگر وجود دارد.

با این‌ حال هنوز هم پس‌ از گذشت سال‌ها از تصویب این قانون، یکی از دغدغه‌های مهم نیروهای کار، پرداخت شدن حق بیمه آن‌ها توسط کارفرما است که گاهی بعضی از کارفرماها از پرداخت این حق، خودداری می‌کنند. حق بیمه علاوه بر مزایای بی شماری که برای کارگر دارد، از ارکان اصلی امکان دریافت بیمه بیکاری و حقوق بازنشستگی نیز محسوب می‌شود. به همین دلیل است که کارپذیران و کارگران، نسب به دریافت دقیق حق بیمه خود، نگرانی‌های زیادی دارند.

تکلیف به پرداخت حق بیمه با شروع رابطه کاری

حق بیمه کارگر از وجوهی محسوب می‌شود که به حکم قانون تامین اجتماعی، برای بهره‌مندی از مزایای مشخصی، نزد این سازمان پرداخت خواهد شد. تمام اشخاصی که به واسطه قبول شغل و ایجاد رابطه استخدامی در ازای دریافت مزد، مطابق قانون و با امضای قرارداد کار استخدام می‌شوند، مشمول دریافت حقوق، مزایا و حق بیمه هستند.

با شروع رابطه کاری و برقراری قرارداد استخدام ، کارگر وظیفه دارد مطابق توافقاتی که با کارفرما داشته است، وظایف شغلی خود را انجام دهد و محل کار را بدون هماهنگی با کارفرما ترک نکند. در مقابل، کارفرما نیز وظایفی را برعهده دارد که پرداخت حقوق، مزایا و حق بیمه از مهم‌ترین و شاخص‌ترین این وظایف هستند. پرداخت حق بیمه یکی از قواعد آمره محسوب می‌شود که با هدف حمایت از کارگران تصویب شده است و لزوما باید توسط کارفرما انجام شود.

در این مطلب قصد داریم میزان حق بیمه، شرایط پرداخت آن و سهم هر یک از کارفرما و کارگر را بیان کنیم. برای اطلاع از این موارد، این مطلب را تا انتها مطالعه کنید.

حق بیمه کارگر چیست؟

یکی از مزایایی که کارگر با شروع رابطه کاری از آن بهره‌مند خواهد شد، دریافت حق بیمه است. البته باید این نکته را مطرح کنیم که حق بیمه به ‌هیچ ‌عنوان نباید مستقیم به خود کارگر پرداخت شود. یعنی کارفرما نمی‌تواند با کارگر اینطور توافق کند که هزینه حق بیمه را به خودش بپردازد و باید کارگر را نزد سازمان تامین اجتماعی بیمه کند. در واقع چنانچه کارفرمایی مبلغی را به صورت مستقیم به کارگر بپردازد ولی حق بیمه‌ او را نزد سازمان تامین اجتماعی پرداخت نکند، در این حالت این اقدام او تخلف محسوب می‌شود. حتی اگر مبلغی که به کارگر پرداخت شده است، چندین برابر مبلغ حق بیمه او باشد، در این ‌صورت باز هم کارفرما به ‌دلیل انجام ندادن تکلیف قانونی خود، یعنی پرداخت نکردن حق بیمه نزد سازمان تامین اجتماعی، متخلف شناخته‌ می‌شود و مشمول جریمه خواهد بود.

مطابق قانون تامین اجتماعی، کارفرما باید حق بیمه کارگر را به اضافه سهم خود، به سازمان تامین اجتماعی پرداخت کند. این مساله یک قانون آمره است و حتی الزامی وجود ندارد که در متن قرارداد کارگر، درباره آن توضیحی نوشته شده باشد.

تکلیف حق بیمه نیروی کارآموز

گاهی ممکن است کارفرما نیرویی را به‌ عنوان کارآموز استخدام کند. چنانچه کارفرما حقوق و مزایای دوره کارآموزی و حق بیمه کارآموز را پرداخت نکند، این اقدام او نیز تخلف از قانون است. به جهت اینکه مطابق قانون تامین اجتماعی، کارفرما مکلف است حق بیمه کارآموز را نسبت ‌به مزد یا حقوق او بپردازد.

در قانون کار نیز در خصوص پرداخت حقوق، مزایا و حق بیمه در دوره کار آزمایشی تصریح شده ‌است. بنابراین، حتی اگر قرارداد کار آزمایشی نیز امضا می‌کنید، در طول دوره کار آزمایشی نیز بیمه کارگر باید پرداخت شود.

مطابق ماده ۳۶ قانون تامین اجتماعی، کارفرما مسئول پرداخت حق بیمه خود و بیمه‌ شده به سازمان تامین اجتماعی است. کارفرما باید در زمان پرداخت مزد، یا حقوق و مزایا به کارگر، سهم بیمه شده را از آن کسر کند. (منظور از بیمه ‌شده، شخص کارگر است.) سپس سهم خودش را به آن اضافه کند و درنهایت مجموع سهم خود و بیمه ‌شده را به سازمان تامین اجتماعی بپردازد.

پرداخت حق بیمه کارگری 1404

هر ساله با تعیین حقوق کارگر توسط شورای عالی کار، مشخص می‌شود که حق بیمه‌ای که کارفرما باید در خصوص این بیمه ‌شده، بپردازد، دقیقا چه مقدار و چه مبلغی است. همچنین مشخص خواهد شد که مبلغ دقیق سهم کارگر از حق بیمه چقدر خواهد بود. البته این نکته را باید تاکید کنیم که مطابق قانون تامین اجتماعی، سهم کارگر به‌ صورت ثابت ۷ درصد و سهم بیمه کارفرما ۲۳ درصد خواهد بود.

به ‌این ‌ترتیب در پاسخ به اشخاصی که همواره این سوال را می‌پرسند که بیمه کارگری چقدر است  یا این سوال متداول که « چند درصد بیمه رو کارفرما میده » ؛ باید پاسخ دهیم که حق بیمه سال 1404 نیز مانند سال‌های گذشته همان 30 درصد است ولی با توجه به افزایش مبلغ حقوق و مزایا، این مبلغ نیز تغییر می‌کند، با این حال 7 درصد سهم کارگر و 23 درصد سهم کارفرما ثابت است و مجموعا معادل ۳۰ درصد حقوق کارگر باید توسط کارفرما به سازمان تامین اجتماعی پرداخت شود.

کارفرما مطابق قانون مکلف است که اقدامات مربوط به مراجعه به سازمان تامین اجتماعی، رد کردن لیست بیمه کارگران و تکالیف مرتبط با پرداخت بیمه کارگری را انجام دهد. چنانچه کارفرما مدعی شود که به ‌دلیل پایین بودن درآمد کارگاه یا محل کار، توانایی پرداخت حق بیمه یا حقوق و مزایای کارگر را ندارد، این عذر پذیرفته نیست و مرتکب تخلف شده است. حتی اگر شخص کارگر، به ‌دلیل شرایط و وضعیت خود، ناچار شود که رابطه‌ استخدامی را بدون بهره ‌مندی از حقوق و مزایای قانونی و حق بیمه بپذیرد، بازهم کارفرما مشمول جریمه خواهد شد.

از نظر مبنای محاسبه حق بیمه سال 1404، میزان آن به حداقل حقوق و دستمزد مصوب شورای عالی کار بستگی دارد. طبق ماده 148 قانون کار ایران، تمام کارفرمایان موظف خواهند بود کارگران خود را نزد سازمان تأمین اجتماعی بیمه کنند و بر این اساس، افزایش حداقل حقوق سال 1404 تأثیر مستقیمی بر میزان حق بیمه قابل پرداخت، خواهد داشت. مصوبه شورای عالی کار در خصوص حقوق و مزایا، مبلغ دریافتی کارپذیر را به دو بخش مزد پایه و مزایا تقسیم کرده است که مزایا نیز، انواع مختلف دارد. از طرف دیگر، قانون توضیح داده است که کدام بخش از حقوق و مزایای کارپذیر برای محاسبه میزان حق بیمه‌ای که باید پرداخت کند، ملاک قرار می‌گیرد.

در این باره، چند مثال می‌زنیم

تصور کنید شخصی کارگاه تولید حلوا شکری دارد. در این کارگاه ۵ نفر خانم مشغول به ‌کار هستند و برای تولید حلواشکری فعالیت می‌کنند. کارفرما در زمان استخدام به آن‌ها اعلام می‌کند که حق بیمه آن‌ها را به سازمان تامین اجتماعی پرداخت نخواهد کرد. در این ‌صورت چنانچه این کارگران بپذیرند که بدون بهره‌ مندی از حق بیمه، در این کارگاه مشغول به‌کار شوند، توافق آن‌ها موثر نخواهد بود و کارفرما همچنان مشمول جریمه و تبعات ناشی از عدم پرداخت حق بیمه نزد سازمان تامین اجتماعی می‌شود. در واقع حتی رضایت کارگر نیز نسبت به پرداخت نکردن حق بیمه، ، برای کارفرما مصونیت ایجاد نمی‌کند.

همچنین حالتی را تصور کنید که کارفرما یک منشی را استخدام می‌کند تا در فروشگاه مبلمان او مشغول به ‌کار شود. کارفرما با این منشی توافق می‌کند که مبلغی را به‌ صورت نقدی، به‌ جای پرداخت حق بیمه نزد سازمان تامین اجتماعی، به او پرداخت خواهد کرد. منشی نیز موافقت می‌کند که مبلغی را به جای حق بیمه خود دریافت کند و در این فروشگاه مشغول به‌کار شود. این حالت نیز به نوعی تخلف کارفرما محسوب خواهد شد. به ‌جهت اینکه پرداخت بیمه نزد سازمان تامین اجتماعی، تکلیفی است که کارفرما باید آن را انجام دهد. در واقع به ‌جهت آمره بودن این قانون، به‌ هیچ‌ عنوان توافقی خلاف بر این موضوع قابل‌ قبول نیست.

قانون بیمه کارگر و کارفرما

همانطور که مطرح شد، کارفرما مکلف است همزمان با اولین روز کاری، بیمه کارگر را محاسبه و در پایان ماه، حق بیمه او را بپردازد. تفاوتی ندارد که نیروی کار (کارپذیر) مجرد یا متاهل باشد یا اینکه صاحب فرزند باشد یا فرزندی نداشته باشد. همچنین فرقی میان حق بیمه نیروی کار زن یا مرد وجود ندارد. در هر صورت مطابق قانون تامین اجتماعی، پرداخت حق بیمه، یکی از تکالیف اساسی کارفرما محسوب می‌شود.

در واقع چنانچه کارفرما حق بیمه کارگر را با تاخیر بپردازد یا اینکه به ‌صورت کلی از پرداخت آن خودداری کند یا مبلغی را به خود نیروی کار بپردازد، باز هم هیچ کدام از این اقدامات، به ‌هیچ وجه سبب سلب مسئولیت از کارفرما نخواهد شد. به جهت اینکه، پرداخت حق بیمه کارگر تکلیفی است که باید لزوما نزد سازمان تامین اجتماعی پرداخت شود و هیچ توافقی بر خلاف آن قابل قبول نیست.

به این مثال توجه کنید

تصور کنید کارفرمایی با نیروی کار توافق می‌کند که دو برابر مبلغ حق بیمه را به او پرداخت کند ولی او را نزد سازمان تامین اجتماعی بیمه نکند زیرا نمی‌خواهد که مسئولیت‌های انجام امور اداری، رد کردن لیست بیمه و دریافت کد کارگاهی را به عهده بگیرد. در این‌ مثال، حتی اگر نیروی کار نسبت ‌به این توافق رضایت کامل داشته باشد، باز هم توافق آن‌ها بی‌اثر و مغایر قانون است. به‌ جهت اینکه کارفرما و کارگر اجازه و امکان انجام توافقی مغایر با قانون را ندارند. در واقع قانون به صراحت اعلام کرده است که طرفین این قرارداد استخدام به هیچ صورت دیگری نمی‌توانند در خصوص بیمه توافق کنند و هر توافق دیگری مغایر قانون است و معتبر نخواهد بود.

بنابراین چنانچه کارفرما حق بیمه نیروی کار را پرداخت نکند و شرایطی مانند کم بودن سن نیروی کار، کم بودن درآمد کارگاه، مونث بودن نیروی کار، کم زحمت بودن مسئولیت محول شده به نیروی کار یا مواردی از این قبیل را به ‌عنوان دلایلی جهت پرداخت نکردن حق بیمه مطرح کند، این دلایل به ‌هیچ ‌عنوان برای قانونگذار پذیرفته نیست.

اهمیت پرداخت بیمه توسط کارفرما تا حدی برای قانون‌گذار زیاد است که تبعات سنگینی به‌ همراه جریمه‌های مالی، برای کارفرمای متخلف پیش‌بینی کرده‌ است.

پیشنهاد ما

تیم حقوقی رکلا اقدام به تهیۀ انواع قرارداد نموده است. شما می‌توانید با زدن بر روی تصویر زیر، وارد فهرست این قراردادهای اختصاصی کامل شوید. شما همچنین می‌توانید از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی برخوردار شوید. برای ثبت درخواست مشاوره حقوقی تلفنی با وکیل روی لینک قبل بزنید.

از دیگر خدمات تیم حقوقی رکلا، ارائه خدمات تنظیم قرارداد اختصاصی است. اگر تمایل دارید که قرارداد شما مطابق با شرایطتان و به صورت اختصاصی تنظیم شود، می‌توانید این مسئولیت را به تیم رکلا بسپارید.