قرارداد دورکاری یا قراداد کار در منزل ، شرایطی را برای انجام کار از راه دور فراهم کرده است. دورکاری نوعی شرایط کاری است که علاقمندان زیادی دارد. بعضی از اشخاص به دلیل ماهیت شغلی که دارند، ترجیح می‌دهند که در منزل فعالیت کنند. برای مثال بسیاری از برنامه نویسان، طراحان، نویسندگان مجلات اینترنتی یا نشریه‌ها و بسیاری دیگر، در گروه مشاغلی هستند که ترجیح می‌دهند کار پذیرفته شده را از راه دور انجام دهند.
دسترسی به اینترنت و سهولت برقراری ارتباط از طریق فضای مجازی، یکی از مهمترین دلایلی است که شرایط دورکاری را فراهم می‌کند. بسیاری از مشاغل در ارتباط مستقیم یا غیر مستقیم با اینترنت هستند. رشد و گسترش فضای اینترنت، شرایط را برای انجام فعالیت‌های دورکاری بیش از پیش مهیا می‌کند. دورکاری یکی از مناسب ترین شیوه‌ها برای انجام کار در مواقع بحرانی یا شرایط فورس ماژور است. برای مثال همه گیری ویروس کرونا در جهان، باعث شد اهمیت بیشتری به دورکاری داده شود.
قرارداد دورکاری چیست ؟
در جواب به سوال «قرارداد دورکاری چیست»، لازم است به تاریخچه نحوه انجام کار در شرایط استخدامی توجه کنیم. در گذشته، انجام کار فقط در چارچوب محیط کاری امکان پذیر بود. رسمیت حضور در محل کار، یکی از ابعاد جدا نشدنی مشاغل بود. امروزه کار در ابعاد و اشکال مختلف انجام می‌شود. با اشاره به شیوه سنتی نحوه انجام کار، هر نوع کاری که دور از سازمان یا شرکت اصلی انجام شود، کار از راه دور یا به اصطلاح «دورکاری» است. قرارداد دورکاری با توجه به توافق و شرایط کارفرما و کارپذیر تنظیم می‌شود و مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نمونه قرارداد دورکاری ، به دلیل مزیت‌هایی که دارد، بسیار محبوب شده است. برای مثال بسیاری از مادران جوان که شرایط کاری منعطفی دارند، علاقه‌مند هستند که ادامه فعالیت حرفه‌ای و کاری خود را از راه دور و در منزل انجام دهند. از طرف دیگر مشاغلی مانند طراحان و برنامه نویسان، برای انجام کارهای با کیفیت تر نیازمند محیطی آرام و به دور از تنش هستند. محیط منزل می‌تواند شرایط مطلوبی را برای کاهش دغدغه‌های نیروی انسانی ایجاد کند. از طرف دیگر کاهش هزینه‌های مالی و زمانی رفت و آمد، یکی از مهمترین دلایل علاقه به دورکاری است.
دورکاری یا برون سپاری؟
از روش‌های کاربردی برای رشد و ارتقای امور کاری یک سازمان، سپردن بخشی از کارهای تخصصی به افرادی خارج از سازمان یا شرکت است. قرارداد برون سپاری می‌تواند نوعی از قرارداد دورکاری باشد. البته برای این گروه بندی، قطعیتی وجود ندارد. این احتمال هم وجود دارد که شخصی که انجام پروژه‌های بیرونی یک سازمان را به‌عهده می‌گیرد، کارمند یک شرکت یا سازمان دیگر باشد. به هر صورت، این دو قرارداد دارای ماهیت مستقلی هستند و نمی‌توانیم آن‌ها را با هم مشابه بدانیم. پیش از تنظیم قرارداد باید به صراحت مشخص شود که محتوا و موضوع قرارداد درباره چه موضوعی است.
انواع قرارداد کار دورکاری
بسیاری از مشاغل می‌توانند از شرایط دورکاری استفاده کنند و قرارداد کار دورکاری تنظیم کنند. نمونه قرارداد دورکاری را می‌توانیم به دو شیوه قرارداد کار یا قرارداد پیمانکاری تنظیم کنیم. کارفرما در شرایط خاصی نیز می‌تواند از قرارداد پیمانکاری تک نفره استفاده کند. البته استفاده از این قرارداد، شرایط ویژه‌ای دارد. در مجموع شرایط و رابطه کاری، نوع قرارداد را مشخص می‌کند.
نمونه قرارداد دورکاری به صورت قرارداد کار
شرایطی را تصور کنید که یک شرکت یا سازمان، به دلایل خاصی از یک یا چند نیرو می‌خواهد وظایف خود را در منزل انجام دهند. برای مثال زمانی که شیوع بیماری یا آلودگی، شرکت‌ها و کارخانه‌ها را تعطیل می‌کند، کارفرما از کارمندانش می‌خواهد که کار را به صورت دورکاری و در منزل انجام دهند.
علاوه بر این، ممکن است نیروی کار از همان زمان استخدام، به صورت دورکار استخدام می‌شود. برای مثال اگر در یک شرکت یا سازمان نیاز به نیروی متخصص باشد و از طرف دیگر امکان حضور نیرو در سازمان فراهم نباشد، شرکت می‌تواند با تنظیم قرارداد استخدام به صورت دورکاری، نیروی متخصص را جذب کند. شرایطی را تصور کنید که شخص متخصصی در شهری غیر از محل شرکت شما سکونت دارد. اگر تمایل داشته باشید آن شخص را استخدام کنید، قرارداد دورکاری مناسب شما خواهد بود. این قرارداد باید مطابق با قانون کار تنظیم شود. نیروی انسانی نیز باید حقوق و مزایایی که مرکز تعاون، کار و رفاه اجتماعی تعریف کرده است را دریافت کند.
قرارداد کار دورکاری به صورت پیمانکاری
بسیاری از پروژه‌های دورکاری، به صورت قرارداد پیمانکاری تنظیم می‌شوند. این قرارداد باید مطابق با اصول و قواعد قانون مدنی باشد. در این قرارداد، دورکار در واقع یک پیمانکار است که شرط خاصی برای حضور فیزیکی در مکان مشخص ندارد. در بسیاری از پروژه‌ها، شخص پیمانکار با شرط دورکاری، پروژه مورد نظر را می‌پذیرد. پیمانکار موظف است در بازه زمانی مشخص شده، پروژه مورد نظر را انجام دهد. در این قراداد براساس توافق طرفین و شرایط پروژه مورد نظر، تحویل پروژه به صورت حضوری یا غیر حضوری خواهد بود.
متن قرارداد دورکاری قانونی است؟
همانطور که اشاره شد، این قرارداد را می‌توانیم به دو شیوه تنظیم کنیم. در هر دو روش، متن قرارداد دورکاری باید مطابق با نوع قرارداد تنظیم شود. برای مثال اگر نیروی کار استخدام می‌شود، قرارداد باید مطابق با قانون کار باشد. متن قرارداد دورکاری استخدامی اداره کار، نباید با مفاد مصوب این قانون مغایرت داشته باشد. از طرف دیگر قرارداد دورکاری پیمانکاری، با استناد به ماده 10 قانون مدنی که درباره آزادی قراردادها می‌گوید، صحیح و معتبر است. نوع دیگری از قرارداد دورکاری وجود دارد که مربوط به کارمندان سازمان‌های دولتی است. در این خصوص، در سال 1389 آیین نامه‌ای تحت عنوان آیین نامه قوانین دورکاری دولت تصویب شده است. کارمندان دولت براساس این آیین نامه، دورکاری انجام می‌دهند.
امضای قرارداد دورکاری
یکی از متداول‌ترین سوال‌ها درباره قرارداد دورکاری ، سوال درباره نحوه امضای این قرارداد است. برای عقد این قرارداد، طرفین می‌توانند پیش از شروع به کار، در یک جلسه حضوری قرارداد را امضا کنند. اگر شرایط برای حضور طرفین مهیا نباشد، این امکان وجود دارد که قرارداد از طریق پست برای آن‌ها ارسال شود.
فسخ قرارداد
به طور کلی چند شرط برای فسخ قرارداد کار دورکاری وجود دارد. برای مثال اگر قرارداد برای انجام موضوع معینی تنظیم شده باشد، به محض اتمام موضوع قرارداد، قرارداد هم به اتمام خواهد رسید. علاوه بر این، اتمام مدت قرارداد، استعفای کارمند، اخراج کارمند، بازنشستگی، از کار افتادگی یا توافق طرفین و استعفای کارمند از دیگر دلایلی است که به وسیله آن‌ها قرارداد به اتمام می‌رسد. لازم به ذکر است دلایلی مانند مشکلات اخلاقی، عدم انجام تعهدات و موارد مشابه دیگر، می‌تواند دلیل اخراج باشد. کارفرما بدون علت نمی‌تواند کارمند را اخراج کند.
برای قرارداد دورکاری پیمانی، طرفین می‌توانند به خواست خود، شرایطی را برای فسخ قرارداد تعیین کنند. در صورت بروز هر کدام از این شرایط، امکان فسخ قرارداد وجود دارد. علاوه بر این، هر زمانی که پروژه مورد نظر به اتمام برسد، قرارداد نیز به اتمام خواهد رسید.
کارفرما می‌تواند بازه زمانی مشخصی را برای تایید پروژه دریافتی تعیین کند. این بازه زمانی برای تایید حسن انجام کار و تایید کیفیت پروژه دریافتی خواهد بود. بعد از تایید نهایی، تمام حقوق قانونی نیروی دورکار پیمانی پرداخت می‌شود و کارفرما با او تصفیه حساب می‌کند.
