قرارداد طراحی کتاب از نظر انواع، ابعاد و شرایط صحت آن چگونه است؟

زیبایی ظاهری کتاب‌‌ها در صورتی که همراه با بار معنایی و محتوای مفید باشد، باعث موفقیت بیشتر آن کتاب و افزایش فرهنگ کتاب‌ خوانی می‌شود. یکی از نکات حائز اهمیت در حوزه نشر، صفحه آرایی و طراحی کتاب است. بنابراین صفحه آرایی و طراحی یک کتاب باید به گونه‌ای انجام شود که برای مخاطبان جذابیت داشته باشد. این امر به ویژه در حوزه ادبیات کودک و نوجوان اهمیت زیادی دارد. بنابراین در صورتی که طراحی و صفحه آرایی کتاب به صورت اصولی و توسط متخصصان این امر یعنی تصویر پردازان انجام شود، باعث زیبایی و جذابیت آن کتاب و انگیزه بیشتر مخاطبان در خرید یا مطالعه آن می‌شود. ما در ادامه این نوشته نکات حقوقی قرارداد طراحی کتاب را بررسی می‌کنیم. این نوع قرارداد میان نویسندگان کتاب یا موسسه‌های انتشاراتی و تصویرسازان امضا می‌شود.

روش‌های امضای نمونه قرارداد طراحی کتاب

قرارداد طراحی کتاب اغلب به صورت یک قرارداد پیمانکاری تنظیم می‌شود. قراردادهای پیمانی به گونه‌ای هستند که تمامی اشخاص اعم از شخص حقیقی و شخص حقوقی می‌توانند به عنوان یکی از طرفین در این قراردادها حضور داشته باشند. برای نمونه یک شرکت که در حوزه نشر کتاب فعالیت می‌کند، به عنوان کارفرما (شخص حقوقی یا حقیقی) قرارداد طراحی کتاب را با یک شرکت یا تیم تصویر ساز به عنوان پیمانکار امضا می‌کند.

در برخی موارد نیز ممکن است قرارداد طراحی کتاب به صورت قرارداد پیمانکاری تک نفره امضا شود. در قرارداد پیمانکاری تک نفره یک از طرفین به عنوان کارفرما و یک شخص حقیقی به عنوان پیمانکار، در قرارداد حضور دارند و آن را امضا می‌‌کنند. به این نکته باید توجه داشته باشید که در قرارداد پیمانکاری تک نفره، پیمانکار یک شخص حقیقی یعنی انسان است و اشخاص حقوقی یا به عبارت دیگر شرکت‌های تجاری نمی‌توانند به عنوان پیمانکار، قرارداد پیمانکاری تک نفره را امضا کنند.

بررسی ابعاد قانونی نمونه قرارداد طراحی کتاب

برای آشنایی هرچه بیشتر شما با  قرارداد طراحی کتاب در ادامه برخی از ویژگی‌های این قرارداد را از نظر حقوق ایران بیان می‌کنیم:

1. از نظر قانونی، قرارداد به معنای توافق دو یا چند شخص بر امری است. قرارداد طراحی کتاب در اکثر موارد به صورت قرارداد پیمانی امضا می‌شود و طرفین آن نیز پیمانکار و کارفرما هستند. بنابراین قرارداد طراحی کتاب ، توافق میان کارفرما و پیمانکار در انجام امر طراحی کتاب است.
2. در قانون مدنی یا دیگر قوانین ایران، این قرارداد تعریف نشده است و احکام و شرایط آن نیز بیان نمی‌شود. بنابراین احکام و شرایط این قرارداد تا آنجا که مخالف با قانون یا شرع نباشد به توافق پیمانکار و کارفرما بستگی دارد.
3. نمونه قرارداد طراحی کتاب لازم است به عبارت دیگر، پس از امضا هیچ یک از کارفرما و پیمانکار حق انحلال و برهم زدن آن را ندارند. البته در برخی موارد خاص و استثنایی، طرفین حق انحلال یک جانبه آن را دارند.
4. موضوع این قرارداد تعهد بر انجام دادن کار است و انتقال مالکیت در این قرارداد هیچ جایگاهی ندارد بنابراین قرارداد مورد نظر یک عقد عهدی است.

شرایط صحت نمونه قرارداد طراحی کتاب

همانطور که در مطالب گذشته نیز اشاره کردیم نمونه قرارداد طراحی کتاب از جمله قراردادهای پیمانی است. بنابراین برای امضای صحیح و قانونی آن، رعایت نکات مواد 10 و 190 قانون مدنی الزامی است. در ادامه شرایط صحت این قرارداد را ذکر می‌کنیم:

1. کارفرما و پیمانکار باید قصد امضای معامله یا به عبارت دیگر ایجاد عمل حقوقی قرارداد را داشته باشند.
2. هر دو طرف قرارداد، یعنی کارفرما و طراح باید راضی به امضای معامله باشند و به واسطه اکراه غیر قابل‌ دفع مجبور به امضای معامله نشده باشند. برای مثال کارفرما، طراح را تهدید کرده باشد که در صورت عدم امضای قرارداد ، فرزند او را خواهد کشت.
3. کارفرما و طراح کتاب باید از اهلیت و شایستگی قانونی برای امضای قرارداد برخوردار باشند. یعنی عاقل و بالغ باشند و بتوانند در اموال خود تصرف کنند.
4. موضوع قرارداد طراحی کتاب باید معین باشد. یعنی موضوع قرارداد نباید به شیوه‌ای مبهم یا مردد نوشته شود.
5. جهت نمونه قرارداد طراحی کتاب ، باید مشروع و قانونی باشد. توجه داشته باشید که منظور ما از جهت قرارداد هدف و انگیزه طرفین از امضای قرارداد است.

موارد فسخ قرارداد در نمونه قرارداد طراحی کتاب

قرارداد طراحی کتاب یک قرارداد لازم است و بعد از امضای آن، طرفین حق برهم زدن یک جانبه آن یا به عبارت دیگر، حق فسخ قرارداد را ندارند. با این حال، طرفین می‌توانند در متن قرارداد شروطی را برای فسخ قرارداد در نظر بگیرند. بنابراین، در صورت بروز آن شروط، طرفین امکان فسخ قرارداد را خواهند داشت.

مرجع حل اختلاف در نمونه قرارداد طراحی کتاب

منظور از مرجع حل اختلاف؛ یک مرجع قانونی است که طرفین در صورت وقوع منازعه و اختلاف بتوانند به آن مراجعه کنند. این مراجع، در واقع مراجع حل اختلاف دادگاه‌های مستقر در کشور اعم از حقوقی، کیفری و شورای حل اختلاف هستند.

این نکته را نیز در نظر داشته باشید که پیمانکار و کارفرما می‌توانند با یکدیگر توافق کنند و شخصی را به عنوان داور و مرجع حل اختلاف میان خودشان در نظر بگیرند. در این صورت رسیدگی به اختلافات میان آن‌ها با سرعت بیشتر و هزینه کمتری انجام می‌شود.

حفظ حقوق مادی و معنوی

مالکیت به معنای حقی است که قانون به اشخاص اعطاء می‌کند و به موجب آن، شخص می‌تواند در مال خود هرگونه تصرف قانونی را انجام دهد و از منافع مال خود استفاده کند. حق مالکیت برحسب موضوع آن، به مالکیت مادی و مالکیت معنوی یا مالکیت فکری تقسیم می‌شود. مالکیت مادی حقی است که اشخاص نسبت به اموال مادی و ملموس خود دارند.

اما منظور از مالکیت فکری حقی است که افراد نسبت به اختراعات و دستاوردهای ذهن خود مانند آثار ادبی و هنری دارند. مانند حقی که یک موسیقی‌دان نسبت به نت‌های ابداعی خود دارد یا حقی که یک نقاش نسبت به تابلوی خود خواهد داشت. در حقوق مالکیت فکری هر مال از دو دست حقوق برخودار است:

1. حقوق مادی : منظور از حقوق مادی استفاده و بهره ‌مندی اقتصادی از آثار و اموال فکری است. مانند حق فروش، واگذاری، حق نشر و تکثیر.
2. حقوق معنوی : به معنای امتیازات اجتمامی و فرهنگی است که به صاحب اثر تعلق می‌گیرد. مانند حق شرکت در مسابقات علمی و هنری و کسب جایزه از سوی صاحب اثر.

در نمونه قرارداد طراحی کتاب ، کارفرما و پیمانکار باید در خصوص حقوق مادی و معنوی طراحی با توجه به «قانون حمایت از حقوق مولفان، مصنفان و هنرمندان» و سایر قوانین مرتبط تعیین تکلیف کنند.

به موجب ماده 4 این قانون، حقوق معنوی طراحی که بر روی کتاب انجام شده است، بدون محدودیت زمانی و مکانی، متعلق به طراح است و این حق قابل واگذاری نیست.

به موجب ماده 13 این قانون نیز حقوق مادی اثر یا به عبارت دیگر طراحی که بر روی کتاب انجام شده است به مدت 30 سال متعلق به سفارش ‌دهنده یعنی کارفرما است اما طرفین می‌توانند نسبت به زمان کمتری نیز توافق کنند.

پیشنهاد ما

برای تنظیم این قرارداد، نیاز خواهید داشت که به دقت درباره نکات حقوقی مرتبط با آن مطلع باشید. به همین منظور به شما پیشنهاد می‌کنیم که پیش از هر اقدامی، حتما از مشاوره حقوقی تلفنی بهره ببرید و با اطلاعاتی که از مشاوره به دست خواهید آورد، برای تنظیم قرارداد اقدام کنید. علاوه براین، این امکان برای شما فراهم است که تنظیم قرارداد خود را به صورت اختصاصی به تیم حقوقی رکلا بسپارید.