قرارداد کار بدون تاریخ معتبر و صحیح است؟ + بررسی قوانین مرتبط با انواع آن

عقد، قرارداد یا پیمان، نوعی توافق الزام آور میان اشخاص است که حقوق و تعهدات آن‎ها را مشخص می‌کند. قرارداد کار یکی از مهم‌ترین قراردادهایی است که اکثر انسان‌ها در طول زندگی خود آن را تنظیم و امضا می‌کنند. قرارداد کار در ماده 7 قانون کار تعریف شده است و باعث به وجود آمدن رابطه استخدامی میان کارفرما و نیروی کار انسانی می‌شود. مطابق با تعریفی که ماده 7 از قرارداد کار ارائه داده است؛ لزومی بر دائمی بودن قرارداد کار نیست بلکه این قرارداد می‌تواند به صورت موقت و غیر دائمی نیز تنظیم شود. قرارداد کار موقت برای بازه زمانی موقتی و با ذکر تاریخ، تنظیم و امضا خواهد شد. قرارداد کار بدون تاریخ ، به قراردادی گفته می‌شود که در آن تاریخی ذکر نشده است و می‌تواند به صورت موقت، غیر موقت یا دیگر انواع قرارداد کار تنظیم شده باشد.

در ادامه این نوشته، به بیان آثار حقوقی و قانونی ذکر تاریخ در قرارداد کار و قرارداد کاری بدون تاریخ خواهیم پرداخت.

انواع قرارداد کار در قانون ایران

قرارداد کار یکی از مشخصه‌های مهم رابطه استخدامی میان کارفرما و کارگر و مدرکی بر توافقات میان آن‌ها است. با بررسی مواد مختلف قانون کار، قرارداد کار را می‌توان به انواع مختلفی تقسیم بندی کرد. در ادامه انواع آن را معرفی می‌کنیم:

1. قرارداد کار دائم: که به آن قرارداد کار غیر موقت نیز گفته می‌شود، این قرارداد را برای بازه زمانی نامحدودی تنظیم و امضا می‌کنند؛
2. قرارداد کار موقت: قراردادی است که کارگر و کارفرما برای یک مدت مشخص تنظیم و امضا خواهند کرد؛
3. قرارداد کار معین : به قراردادی گفته می‌شود که برای انجام کار معینی تنظیم و امضا شود؛
4. قرارداد کار آزمایشی : کارگر و کارفرما پیش از امضای قرارداد کار اصلی، مدتی را به صورت آزمایشی با یکدیگر همکاری می‌کنند. برای این مدت نیز باید قرارداد کار آزمایشی امضا شود.

قرارداد کار بدون تاریخ به صورت دائم

قرارداد کار دائم که به آن قرارداد غیر موقت نیز گفته می‌شود، برای بازه زمانی کاربرد دارد که تاریخ قرارداد و مدت همکاری با کارگر یا کارمند نامحدود و به صورت همیشگی باشد. طبیعت و ذات کار موضوع این قرارداد به صورت دائم و همیشگی است. مطابق با تبصره 2 ماده 7 قانون کار، اگر یک قرارداد کار، بدون ذکر تاریخ و برای انجام کارهایی تنظیم شده باشد که دارای طبیعت مستمر و همیشگی هستند، از قراردادهای دائم به شمار خواهد رفت. قرارداد کار دائم به حفظ هرچه بیشتر حقوق کارگر منجر می‌شود زیرا کارگران در این نوع از قرارداد کار، امنیت شغلی بیشتری دارند.

قرارداد کار بدون تاریخ به صورت موقت

قراردادهای کار موقت برای مدت محدودی تنظیم و امضا می‌شوند و با پایان مدت، قرارداد کار نیز خاتمه پیدا می‌کند. در قراردادهای کار موقت، ذکر مدت شروع و پایان قرارداد الزامی است. کارگران در قرارداد کار موقت ، امنیت شغلی کمتری دارند و نسبت به کار دائم، از حقوق و مزایای کمتری بهره‌مند خواهند بود.

قانون گذار در راستای حمایت از حقوق کارگران، در تبصره 1 ماده 7 قانون کار، مشخص کردن کارهایی که طبیعت غیر مستمر دارند و همچنین حداکثر مدت این کارها را به نظر وزارت کار، رفاه و امور اجتماعی واگذار کرده است. مطابق با تبصره 1 ماده 7 قانون کار، کارفرما فقط می‌تواند در خصوص انجام کارهایی قرارداد کار موقت را تنظیم کند که مطابق با نظر وزارت کار، رفاه و امور اجتماعی، طبیعت غیر مستمر و موقت دارند. بنابراین اصل بر دائمی بودن قرارداد کار است و تنظیم قرارداد کار موقت فقط در خصوص انجام برخی کارها که دارای طبیعت غیر مستمر هستند، امکان پذیر است.

استخدام موقت؛ رایج ترین قرارداد کار در ایران

البته شما باید به این نکته توجه کنید که در عمل، ضوابط تبصره یک ماده 7 قانون کار رعایت نمی‌شود زیرا در وضعیت فعلی ایران، بسیاری از قراردادهای کار به صورت موقت و اغلب یک ساله تنظیم می‌شوند و بعد از اتمام مدت نیز برای یک سال دیگر تمدید خواهند شد. در قرارداد کار موقت، اگر کارفرما تصمیم بگیرد که مدت قرارداد را تمدید نکند، کارگران شغل خود را از دست می‎دهند.

قرارداد کار موقت در واقع رایج‌ترین نوع قرارداد کار در ایران است و می‌تواند باعث انعطاف در بازار کار شود اما از سوی دیگر، باعث کاهش امنیت شغلی کارگران نیز می‌شود.

همچنین لازم به ذکر است که اگر کارگر یک سال یا بیشتر سابقه کار داشته باشد، پایان کار به ازای هر یک سال، یک ماه حقوق به عنوان سنوات به او پرداخت خواهد شد (ماده 24 قانون کار).

ضمانت اجرای شرایط موقت و بدون ذکر مدت

مطابق با یک اصل کلی، تاریخ شروع قرارداد کار موقت به وسیله توافق کارفرما و کارگر تعیین می‌شود. در صورت عدم ذکر مدت شروع قرارداد، تاریخ امضای قرارداد را به عنوان ابتدای مدت قرارداد در نظر می‌گیرند.

تاریخ پایان قرارداد کار در واقع همان زمانی است که قرارداد کار خاتمه پیدا می‌کند و رابطه استخدامی میان کارگر و کارفرما نیز از بین می‌رود.

قرارداد کار بدون تاریخ که به صورت موقت تنظیم شده است، یکی از نتایج زیر را خواهد داشت:

1. دائمی تلقی شدن قرارداد کار موقت بدون تاریخ در کارهایی که جنبه مستمر و همیشگی دارند؛
2. در قراردادهای کار موقت بدون تاریخی که طبیعت غیر دائم دارند، حداکثر مدت قرارداد براساس تصویب نامه وزارت کار، رفاه و امور اجتماعی تعیین خواهند شد.

به این نکته توجه کنید که کارفرما و کارگر می‌توانند با توافق یکدیگر قرارداد کار موقت را بدون تعیین مدت تنظیم و امضا کنند زیرا اصل آزادی قراردادها تمامی توافقات میان اشخاص را مجاز شمرده است.

همچنین باید به این نکته توجه کنید که عدم ذکر مدت در قرارداد کار موقت باعث باطل شدن آن نمی‌شود زیرا ذکر مدت از شرایط اساسی و الزامی قرارداد کار موقت نیست. همچنین با بررسی مواد قانون کار متوجه خواهیم شد که ذکر تاریخ در قرارداد کار موقت از شرایط صحت آن به شمار نیامده است. بنابراین قرارداد کار بدون تاریخ که به صورت موقت تنظیم شده نیز صحیح است و از تمام آثار قانونی برخوردار خواهد بود.

قرارداد کار بدون تاریخ به صورت معین

این قرارداد همانطور که از نام آن نیز پیدا است، برای انجام کار معین تنظیم و امضا می‌شود و بعد از خاتمه کار نیز قرارداد منحل خواهد شد و رابطه استخدامی میان کارگر و کارفرما از بین می‌رود.

قرارداد کار بدون تاریخ به صورت معین، در واقع شبیه به قرارداد پیمانکاری تک نفره است اما در قرارداد کار معین، کارگر در محل کار حضور پیدا می‌کند و با وسایل و تجهیزاتی که کارفرما در اختیار او قرار می‌دهد، به انجام کار معین مشغول می‌شود در حالی که پیمانکار در قرارداد پیمانکاری الزامی به حضور در محل کار ندارد و قرارداد پیمانکاری نیز تحت شمول قانون کار قرار نمی‌گیرد بلکه در بیشتر موارد از قانون مدنی پیروی می‌کند.

ضمانت اجرای شرایط کار معین بدون تاریخ

ابتدای مدت قرارداد کار معین به وسیله توافق میان کارگر و کارفرما تعیین می‌شود اما در صورتی که ابتدای مدت قرارداد ذکر نشده باشد، تاریخ امضای آن به عنوان آغاز رابطه استخدامی میان کارگر و کارفرما محسوب می‌شود.

علی الاصول در قرارداد کار معین، زمان اتمام قرارداد ذکر نمی‌شود زیرا قرارداد کار معین پس از انجام شدن پروژه به خودی خود منحل خواهد شد.

البته باید به این نکته توجه کنید که ذکر تاریخ در قراردادهای کار معین مانعی ندارد اما در سررسید مدت، قرارداد کار منحل می‌شود، حتی اگر کاری که موضوع قرارداد بوده است نیز به صورت کامل انجام نشده باشد. به قرارداد کار معین که در آن تاریخ و مدت ذکر شده است، کار معین در مدت مشخص نیز گفته می‌شود.

همچنین باید به این نکته نیز توجه کنید که اگر مدت پایان کار یا تاریخ اتمام در قرارداد کار موقت بیشتر از یک سال طول بکشد، کارگر از حق سنوات و مزایای پایان کار نیز بهره‌مند خواهد بود زیرا مطابق با ماده 24 قانون کار، کارگر در قرارداد کار معین بیشتر از یک سال، به ازای هر یک سال کار، مستحق دریافت یک ماه سنوات است.

قرارداد کاری بدون تاریخ آزمایشی

قرارداد کار آزمایشی زمانی تنظیم می‎شود که کارفرما بخواهد میزان تخصص و مهارت کارگر را بسنجد و کارگر نیز بخواهد نسبت به کار و شرایط آن شناخت بیشتری پیدا کند. مطابق با ماده 11 قانون کار، کارگر و کارفرما می‌توانند مدتی را به عنوان دوره آموزشی کار تعیین کنند.

ضمانت اجرای قرارداد بدون تاریخ به صورت آزمایشی

تاریخ قرارداد کار آزمایشی باید معلوم و مشخص باشد و لازم است که کارفرما و کارگر در این باره با یکدیگر توافق کنند زیرا مطابق با ماده 11 قانون کار، حداکثر مدت قرارداد کار آزمایشی برای کارگران ماهر سه ماه و برای کارگران نیمه ماهر یک ماه است.

پیشنهاد ما

علاوه بر مساله تاریخ قرارداد، تنظیم و نگارش یک قرارداد اصولی، دارای شرایط و ویژگی‌هایی است که بهتر است درباره آن‌ها آگاهی کاملی داشته باشید. به همین منظور پیشنهاد می‌کنیم که پیش از تنظیم یا امضای هر قرارداد، حتما از خدمات مشاوره حقوقی قراردادها استفاده کنید. شما می‌توانید با زدن روی لینک ثبت درخواست مشاوره حقوقی تلفنی ، درخواستتان را ثبت کنید. با شما تماس می‌گیریم.