قرارداد کار موقت یا قرارداد کار با مدت معین و نکات آن، از مهمترین مسائل حوزه روابط کارگری و کارفرمایی است. تلاش میکنیم که با زبانی ساده، مهمترین نکات تنظیم قرارداد کار موقت یا تنظیم قرارداد مدت معین را بیان کنیم. البته ما در نوشتهای دیگر در مورد همه شرایط استخدام در قانون کار مطالب اساسی را با شما تبادل کردیم. ضمن اینکه در یک نوشته دیگر، در مورد حق بیمه کارگر و حق بیمه کارفرما نکات مهمی را مطرح کردیم.
در رابطه با این قرارداد سوالات زیادی پرسیده میشود و در مواقعی شاهد این مساله هستیم که وجود کلمه «موقت» در عنوان قرارداد، ابهاماتی را برای کارفرمایان یا نیروی کار انسانی ایجاد میکند. بیشترین سوال کارفرمایان این است که موقت بودن این قرارداد برای در اختیار داشتن نیروی انسانی چه محدودیتهایی دارد و به طور کلی منظور از موقت در عنوان این قرارداد چیست؟
در یک پاسخ مختصر و ساده باید بگوییم که در اکثر مواقع، قراردادهای استخدامی که در بخش خصوصی تنظیم و امضا میشوند، از نوع قرارداد کار موقت هستند. منظور از موقت بودن قرارداد این است که طرفین نسبت به تمام سالهای خدمت نیروی انسانی به یکدیگر تعهد ندارند اما میتوانند برای بازه زمانی مشخص (مدت معین) با یکدیگر قرارداد امضا کنند. بنابراین، شما میتوانید مدت این قرارداد را از چند ماه تا چند سال تعیین کنید.
در ادامه این مقاله، به صورت جامع در خصوص دیگر ابعاد حقوقی این قرارداد توضیح میدهیم.
در این نوشته خواهیم گفت که قرارداد کار موقت چیست از طرف دیگر، شرایط بهترین قرارداد کار معین را مرور میکنیم. با رکلا همراه باشید.
«قرارداد کار موقت نوعی قرارداد مدت معین است که تاریخ شروع و پایان آن از همان ابتدا و در زمان امضای قرارداد تعیین میشود و در تمام مدت قرارداد نیز کارفرما حق ندارد جز در مواردی خاص، قرارداد کاری را فسخ کند.»
وقتی میخواهیم به استخدام کسی در بیاییم یا کسی را استخدام کنیم و از طرفی، کاری که قرار است توسط ایشان انجام شود یک کار موقت مثل نقاشی کردن یک ساختمان خاص یا اجرای دکوراسیون داخلی یک واحد آپارتمان است بهترین کار، نوشتن قرارداد کار موقت یا نمونه قرارداد کار معین میباشد. ضمن اینکه، گاهی برای اضافه کردن نیروی کار جدید به شرکت خود، میتوانیم از قرارداد کار موقت با مدت معین استفاده کنیم.
اگر کارفرما هستید و قصد دارید به صورت موقت، کسی را استخدام کنید یا کارمند و کارگر هستید و میخواهید در یک شرکت یا کارگاه، به صورت غیر دائمی، کار کنید، قرارداد مناسب شما، قرارداد استخدام موقت است.
قرارداد استخدام موقت همان قرارداد کاری غیر دائمی است که در بالا به آن اشاره کردیم. پس هر دو به یک معنی و هر دو قرارداد، تابع قانون کار است و این عناوین تغییری در قانون حاکم بر آن، ایجاد نخواهد کرد.
در ادامه، مهمترین نکات قرارداد استخدام موقت را بررسی میکنیم. این نکات حتی در یک نمونه قرارداد ساده کار نیز، باید رعایت شود. این شرایط، از مشخصات طرفین قرارداد آغاز میشود و تا تعداد نسخههای آن، ادامه خواهد داشت. آگاهی از بخشهای مهم این قرارداد، به شما کمک میکند که بتوانید در هنگام مطالعه ابتدایی متن آن، به خوبی قرارداد را ارزیابی کنید و کیفیت آن را مورد بررسی قرار دهید. علاوه براین، این امکان را خواهید داشت که از صحت و اعتبار آن مطمئن شوید. چه در نقش کارگر این قرارداد را امضا کنید و چه کارفرما باشید، آگاهی از ابعاد حقوقی این قرارداد برای شما بسیار مهم و ضروری است. در ادامه درباره هر بخش توضیح میدهیم:
البته در مورد مشخصات کارفرما نکته خاصی وجود ندارد و همان مشخصات معمولی مثل نام، نام خانوادگی، نام پدر، شماره ملی، نشانی و تلفن درج میشود.
اما سوال مهم و اساسی در مورد مشخصات طرفین قرارداد کار موقت این است که:
در زمان تنظیم قرارداد کار موقت، از کارپذیر ( کارمندی ، کارگری ) چه مشخصاتی درخواست کنیم؟
در پاسخ به سوال بالا باید گفت که موارد زیر حتماً در قسمت مشخصات کارمند قید شود:
چون هدف شما از تنظیم قرارداد کار موقت یا تنظیم قرارداد کار با مدت معین آن است که به صورت موقتی در جایی فعالیت کنید یا کسی را به صورت غیر دائمی استخدام کنید؛ پس لازم است که تاریخ شروع و تاریخ پایان قرارداد دقیقاً قید شود. لطفاً این نکته مهم را فراموش نکنید.
مثلا میتوانید جمله زیر را در متن قرارداد بنویسید:
مدت اعتبار این قرارداد از تاریخ (اینجا تاریخ شروع به کار را بنویسید) تا تاریخ (در اینجا نیز تاریخ خاتمه کار را بنویسید) است. این قرارداد تنها با توافق بعدی طرفین، قابل تمدید خواهد بود.
برای چه کاری اقدام به تنظیم قرارداد کار موقت کردهاید؟ می خواهید برای کارفرما چه کاری را انجام دهید یا اگر شما کارفرما هستید، دقیقاً چه کاری را از کارپذیر انتظار دارید؟ لطفا به طور روشن و بدون ابهام نوع کار را در زمان تنظیم قرارداد کار موقت یا تنظیم قرارداد کار با مدت معین مشخص کنید. اگر جملات کلی و پر از ابهام در مورد نوع کار و موضوع آن در متن قرارداد به کار رفته است از امضای آن خودداری کنید. ضمن اینکه ابهام بی حد و اندازه در این مورد، باعث میشود که قانون گذار نیز، چنین قراردادی را باطل بداند.
بنابراین اگر بنا به هر دلیلی مجبور به رفع اختلاف از طریق مراجعه به اداره کار شوید؛ قاضی ممکن است به نفع شما رای ندهد و محکوم گردید.
با وجود این که امروزه و در زمان تنظیم قرارداد کار موقت ، در جامعه ما تخلفات زیادی در خصوص ساعت کار کارپذیر (کارگر ، کارمند) صورت میگیرد اما توصیه میکنیم که برای آنکه در آینده دچار مشکل نشوید در قرارداد قید کنید که ساعت کار مطابق قانون کار است.
فرقی نمیکند که کارفرما یا کارپذیر هستید!
برای اینکه بعداً دچار مشکل بزرگتری مثل جریمههای اداری نشوید، مطابق قانون و لااقل بر اساس حداقل حقوق مقرر در قانون کار عمل کنید.
البته می توانید نمونه قرارداد موقت کار را به صورت کار ساعتی تکمیل کنید.
در زمان تنظیم قرارداد کار موقت یا تنظیم قرارداد کار با مدت معین ، حتماً محل انجام کار را مشخص کنید. البته منظور ما از تعیین محل انجام کار این نیست که مثل نوشتن نشانی منزل در برخی فرمهای اداری، جزئیات را به طور مفصل در این مورد بنویسید. نه! حتی اگر میخواهید یک نمونه قرارداد کار در منزل تنظیم کنید؛ همین که شهر محل انجام کار موقت را تعیین کنید و مثلاً در قرارداد قید شود که محل کار مثلاً در شیراز است کفایت میکند.
ضمناً! در مورد امکان یا عدم امکان تغییر محل انجام کار توسط کارفرما، در زمان تنظیم قرارداد کار موقت یا تنظیم قرارداد کار با مدت معین به توافق برسید. به عبارت دیگر، مشخص شود که آیا کارفرما میتواند کارپذیر (کارگر ، کارمند) را برای انجام کار به شهر دیگری منتقل کند یا خیر؟
یکی از فواید تعیین محل انجام کار این است که تحت شرایطی و با فرض تغییر محل کار، میتوانید از کارفرما حق ماموریت دریافت کنید.
همانطور که عرض کردیم و پیشنهاد دادیم، لطفاً از حداقلهای قانونی حقوق و مزایا ، مثل حق الزحمه ، سابقه کار ، حق اولاد و حق مسکن مبلغ پایینتری را در نمونه قرارداد موقت کار قید نکنید. بر همین اساس نمونه قرارداد کار ساعتی بدون بیمه که در برخی وبسایتها دیده میشود یک نمونه توافق نامه کاری غیرقانونی است. زیرا بیمه حق قانونی کارگر محسوب میشود. البته قراردادهایی مانند قرارداد پیمانکاری تک نفره وجود دارد که آن قراردادها نیز، شرایط قانونی خود را خواهند داشت و قراردادهای ظریفی هستند. در واقع برای استفاده از چنین قراردادهایی لازم است که حتما با یک متخصص امور قراردادها مشورت کنید زیرا ممکن است اساساً استفاده از چنین قراردادی به شما توصیه نشود.
هر سال وزارت کار و رفاه اجتماعی حداقل حقوق و مزایا را تعیین میکند و به اطلاع عموم میرساند. شما میتوانید از طریق صفحه رسمی وزارت کار و رفاه اجتماعی از این حداقلها مطلع شوید. اگر میخواهید حقوق را به صورت دستمزد ساعتی یا دستمزد روزانه دریافت یا پرداخت کنید، در زمان تنظیم قرارداد کار موقت یا تنظیم قرارداد کار با مدت معین به جای عبارت «حقوق ماهیانه» از عبارت «دستمزد ساعتی» یا «دستمزد روزانه» استفاده کنید.
برای مثال به کادر قرمز رنگ تصویر زیر که بخشی از قرارداد کار موقت است و در بخش نمونه قرارداد رکلا وجود دارد توجه کنید.
نکته مهم در مورد حق اولاد، سقف تعداد فرزندان است. در گذشته، این سقف به تعداد دو فرزند بود. یعنی در صورتی که کارگر یا کارمندی، بیش از دو فرزند داشت در هر حال، به تعداد دو فرزند از حق اولاد بهره مند میشد اما در حال حاضر این سقف برداشته شده است. بر همین اساس، کارگران و کارمندان به تعداد فرزندان خود، مستحق دریافت حق اولاد خواهند بود.
وقتی مشغول تنظیم قرارداد کار مدت معین یا تنظیم قرارداد کار موقت هستید در خصوص تعطیلات تعیین تکلیف شود.
پیشنهاد میکنیم در این مورد، با توجه به الزامی بودن رعایت قوانین و مقررات کار، مرخصیهای هفتگی و سالانه را مطابق قانون کار اعلام کنید.
در این صورت، روز جمعه، روز تعطیل هفتگی با مزد است.
تعطیلات رسمی برابر با تعطیلات رسمی کشور ایران است.
در مورد مرخصیهای کارگر از جمله مرخصی استحقاقی ، در فرم قرارداد کار موقت ، همه چیز را مطابق مقررات قانون کار اعلام کنید. البته میتوانید این بخش را در متن قرارداد ننویسید اما نکته مهمی که وجود دارد این است که این قسمت و بسیاری از بخشهای دیگر قرارداد کار موقت، حتی اگر در متن قرارداد نیز نوشته نشوند همچنان در روابط میان کارگر (کارمند) و کارفرما حاکم خواهند بود زیرا بخشهای زیادی از قانون کار، قابل توافق نیست.
جزئیات تعهداتی که کارفرما و کارپذیر (کارگر ، کارمند) بر عهده دارند در تنظیم قرارداد کار موقت یا قرارداد کار با مدت معین مشخص شود. در واقع هر چیز مهمی را که دو طرف قرارداد در مورد آن توافق کردهاند در متن فرم قرارداد کار موقت ، به صورت روشن و بدون ابهام بنویسید. به توافق شفاهی اکتفا نکنید تا بعداً در این مورد دچار مشکلات مالی و حقوقی نشوید. مثلاً در قرارداد تاکید کنید که کارفرما وظیفه دارد تمامی تکالیف قراردادی خود به ویژه پرداخت حقوق را به صورت کامل انجام دهد یا تاکید کنید که کارپذیر تعهد کرد در صورت ورود خسارت به اموال کارفرما، خسارات را جبران کند. شما میتوانید جهت تضمین تعهدات کارپذیر، یک یا چند ضمانت از ایشان دریافت کنید و قانون این حق را از کارفرما نگرفته است.
حتماً در فرم قرارداد کار موقت قید شود که این قرارداد در چهار نسخه متحد المتن و متحد الشکل تنظیم گردیده است.
البته این وظیفه مطابق با قانون کار به عهده طرفهای قرارداد کار است.
این تعداد نسخه، حتی در یک نمونه قرارداد کاری ساده و موقت نیز رعایت میشود.
قرارداد کار ساعتی بدون بیمه و فرم قرارداد کار موقت بدون بیمه ، مفهومی ندارد. قانون کار از قوانین آمره است و هرنوع توافقی که برخلاف آن انجام شود، فاقد اعتبار است. بنابراین، با توجه به اینکه بیمه در قانون کار مورد توجه قرار گرفته است، امکان توافق برخلاف آن وجود ندارد البته این موضوع به نفع کارفرما نیست.
ماده 148 قانون کار در این مورد صراحت دارد و بیان میکند:
«کارفرمایان کارگاههای مشمول این قانون مکلفند بر اساس قانون تامین اجتماعی ، نسبت به بیمه نمودن کارگران واحد خود اقدام نمایند.»
به قرارداد کار ساعتی ، قرارداد حق الزحمه ساعتی نیز گفته میشود.
پیشنهاد میکنیم در این مورد، ویدئو زیر را تماشا کنید:
مطابق ماده 11 قانون کار، کارفرما و کارگر میتوانند با توافق یکدیگر، مدتی را به عنوان دوره آزمایشی تعیین کنند.
این دوره دارای ویژگیهای زیر است:
کارفرمایان و کارگران زیادی از ما پرسیدند که قرارداد کار موقت را برای چند روز تنظیم کنیم؟ آیا محدودیت خاصی در این مورد وجود دارد یا خیر؟ پاسخ این سوال، خیر است. هیچ محدودیتی از طرف قانون گذار تعیین نشده است و شما میتوانید قرارداد کار موقت خود را برای هر میزان زمانی که میخواهید تنظیم کنید. بنابراین ممکن است قرارداد کاری داشته باشیم که مدت آن سه ماه است و یک قرارداد دیگر نیز که اتفاقا آن هم، قرارداد کار موقت است برای مدت یک ماه تنظیم شود. در مثال ما، هر دو قرارداد از نظر اعتبار صحیح خواهد بود و سه ماهه یا یک ماهه بودن مدت هریک از آنها، باعث بیاعتبار شدن اصل قرارداد نمیشود.
بعضی از کارفرمایان، حق بیمه کارگر یا کارمند را به خودش پرداخت میکنند و رسید دریافت میشود. باید توجه داشته باشید که این کار، روش صحیحی نیست. زیرا مسئولیت شما در خصوص پرداخت حق بیمه تمام نمیشود و حتی به دلیل تاخیر در پرداخت، جریمه میشوید حتی اگر از کارگر خود، رسید دریافت کرده باشید.
همانطور که میدانیم با توجه به پیچیده بودن موضوع تنظیم قراردادها، باید در زمان تنظیم قرارداد کار موقت یا تنظیم قرارداد کار با مدت معین ، تمام ابعاد تخصصی و حقوقی آن را در نظر گرفت.
حتی تنظیم یک نمونه قرارداد ساده کار نیز، نیاز به دانش حقوقی و تجربه دارد.
تیم حقوقی رکلا یک نمونه قرارداد کار موقت تنظیم کرده است. شما میتوانید با زدن بر روی تصویر زیر، قرارداد کار را دریافت کنید. از طرف دیگر، تیم حقوقی رکلا، خدمات مشاوره حقوقی تلفنی را به خدمات حقوقی خود اضافه کرده است. برای دریافت مشاوره از وکیل، روی لینک قبل بزنید.
ممکن است روابط کاری شما به گونهای باشد که ترجیح دهید یک قرارداد اختصاصی تنظیم کنید و در متن قرارداد، به شروط و تعهدات ویژهای که در نظر دارید، اشاره کنید. برای انجام چنین اقدامی باید در نظر داشته باشید که قرارداد اختصاصی شما نیز باید با رعایت چهارچوبهای قانون کار تهیه و تنظیم شود. برای اطمینان از تهیه یک قرارداد کارآمد و مناسب، استفاده از خدمات تنظیم قرارداد اختصاصی را به شما پیشنهاد میکنیم.