آرایهگری یا طراحی صحنه اصطلاحی است که اغلب در دنیای سینما و نمایش به کار میرود و منظور از آن، فن و مهارت طراحی صحنههای فیلم و نمایش است. تهیهکنندگان فیلم و نمایش برای آراستن و طراحی صحنه، با اشخاص متخصص در این حوزه که در این زمینه مهارت کافی دارند، قرارداد طراحی صحنه را منعقد میکنند. در ادامه این مطلب سعی میکنیم که درباره این قرارداد توضیحات بیشتری را ارائه دهیم.
در ابتدا ما شما را با دو دسته کلی از قراردادها در حقوق مدنی آشنا میکنیم و سپس به این نکته میپردازیم که قرارداد طراحی صحنه در کدام یک از این دو دسته قرار میگیرد.
قراردادها دو دسته هستند. تعداد محدودی از قراردادها که در مجموعه قوانین ایران ذکر شدهاند و احکام و شرایط صحت آنها مشخص شده است که در اصطلاح به آنها عقود معین گفته میشود. پیشرفت جامعه امروز انعقاد قراردادهای بیشماری را ایجاب میکند که در هیچ یک از قوانین ذکر نشدهاند که در اصطلاح به آنها قرارداد نامعین یا قراردادهای خصوصی میان افراد گفته میشود.
نمونه قرارداد طراحی صحنه اغلب به صورت قراردادی پیمانی و برای انجام پروژه مشخص منعقد میشود. که در این حالت قراردادی نامعین است که از قانون مدنی تبعیت میکند. اینگونه قراردادها با استناد به ماده 10 قانون مدنی تنظیم میشوند. ماده 10 قانون مدنی که به اصل آزادی قراردادها اشاره میکند، قراردادهای خصوصی میان اشخاص را به شرط رعایت قانون، صحیح و معتبر میداند.
در برخی موارد دیگر نیز، قرارداد طراحی صحنه به صورت قرارداد کار منعقد میشود و طراح صحنه توسط کارفرما به خدمت گرفته میشود که در این حالت، قراردادی که میان آنها امضا میشود از قانون کار تبعیت میکند. به همین دلیل رعایت ضوابط و مقررات قانون کار در این قرارداد الزامی است.
در یک دسته بندی دیگر، قراردادها به جایز و لازم تقسیم میشوند. انواع قرارداد لازم قابل فسخ نیستند مگر در صورت وجود برخی شرایط خاص و استثنایی که قانون گذار پیش بینی کرده است اما قراردادهای جایز به خواست هر یک از طرفین، قابل انحلال هستند.
در حقوق مدنی اصل بر لازم بودن قراردادها است مگر اینکه در قانون به جایز بودن عقدی به صورت مستقیم اشاره شده باشد. بنابراین نمونه قرارداد طراحی صحنه یک قرارداد لازم و غیر قابل انحلال خواهد بود زیرا در قانون به جایز بودن این قرارداد اشاره نشده است.
گاهی ممکن است کارفرما طراح صحنه را به خدمت بگیرد و قراردادی را مطابق با قانون کار با او امضا کند. در این صورت، قرارداد آنها از نوع قرارداد کار موقت خواهد بود که مطابق با احکام و شرایط مندرج در قانون کار تنظیم میشود.
در موارد دیگر، قرارداد به صورت پیمانی تنظیم میشود. قرارداد پیمانکاری دو طرف دارد؛ پیمانکار و کارفرما. در این نوع از قرارداد، پیمانکار انجام کار مشخصی را در یک بازه زمانی معین به عهده میگیرد و در مقابل، کارفرما نیز متعهد میشود که مبلغی را طبق توافق، به عنوان حقالزحمه به پیمانکار پرداخت کند.
تهیه کنندگان فیلم و نمایش به عنوان کارفرما با شخص حقیقی یا شخص حقوقی ، قرارداد پیمانکاری امضا میکنند. در این حالت، طراح صحنه به عنوان پیمانکار موظف به انجام پروژه طراحی صحنه میشود. قرارداد پیمانی بیشتر با شرکتها و موسسههایی که به صورت اختصاصی طراحی صحنه را انجام میدهند، تنظیم و امضا خواهد شد اما ممکن است که در شرایط دیگر، این قرارداد با یک شخص حقیقی امضا شود. در این موقعیت، بهتر خواهد بود که برای انجام این توافق، از قرارداد پیمانکاری تک نفره استفاده شود.
با ذکر یک مثال، این مطلب را برای شما روشنتر میکنیم. فرض کنید تهیه کننده یک فیلم با شرکتی که در زمینه طراحی صحنه فعالیت میکند، جهت اجرای طراحی صحنه یک فیلم سینمایی، قرارداد طراحی صحنه را تنظیم میکنند. در ادامه این شرکت نیز جهت انجام این پروژه، با یک طراح صحنه، قرارداد پیمانکاری تک نفره منعقد خواهد کرد.
اغلب نمونه قرارداد طراحی صحنه به صورت پیمانی منعقد میشود و بسته شدن این قرارداد به صورت قرارداد کار به ندرت اتفاق میفتد. بنابراین ما از توضیح درباره قرارداد طراحی صحنه که به صورت قرارداد کار منعقد شده است صرفه نظر میکنیم و به شرح احکام و مقررات قرارداد پیمانی طراحی صحنه میپردازیم.
به طور معمول انگیزه غالب افراد از نوشتن قرارداد در دست داشتن سندی در جهت اثبات ادعا و جلوگیری از بروز اختلافات و منازعات بعدی است. به همین دلیل باید با دقت و توجه کافی متن قرارداد را بنویسید زیرا در این صورت، هم از بروز اختلافات بعدی جلوگیری میشود و هم در صورت بروز اختلاف، متن قرارداد به عنوان یک سند عادی در جهت اثبات ادعا یا اثبات عدم صحت ادعای طرف دیگر استفاده خواهد شد.
در ادامه این مطلب، به مواردی مهمی که باید در هنگام نوشتن نمونه قرارداد طراحی صحنه به آن توجه داشته باشید، اشاره میکنیم:
طرفین نمونه قرارداد طراحی صحنه ، کارفرما و پیمانکار هستند. طرفین این قرارداد میتوانند شخص حقیقی یا حقوقی باشند. در صورتی که اشخاص حقیقی در قرارداد حضور داشته باشند باید مشخصات دقیق آنها مطابق با اسناد سجلی در قسمت مربوطه در متن قرارداد نوشته شوند. مشخصات دقیق شخص حقوقی نیز مانند محل اقامتگاه شخص ، شماره ثبت، کد اقتصادی و غیره در قسمت مربوطه نوشته شود.
منظور از موضوع قرارداد، هدفی است که طرفین از انجام این توافق دارند. قراردادها براساس موضوع، به دو دسته قراردادهای عهدی و تملیکی تقسیم میشوند و قرارداد حاضر یک قرارداد عهدی است. در قراردادهای عهدی یکی از طرفین متعهد به انجام کاری میشود و طرف دیگر نیز حق الزحمه او را پرداخت میکند. موضوع نمونه قرارداد طراحی صحنه انجام پروژه مورد نظر است.
منظور از مدت قرارداد، بازه زمانی است که در طول آن، پروژه مورد نظر شروع میشود و طراح صحنه باید در آن مدت، موضوع قرارداد را انجام دهد. مدت قرارداد باید به طور صریح و با ذکر روز، ماه و سال نوشته شود. طراح صحنه ملزم است که تا پایان مدت قرارداد، پروژه مورد نظر را به اتمام برساند.
منظور از مبلغ قرارداد همان حقالزحمه پیمانکار در مقابل انجام پروژه مورد نظر کارفرما است. مبلغ قرارداد باید به طور دقیق و با ذکر واحد پرداخت آن (تومان یا ریال) در متن قرارداد نوشته شود.
همچنین باید در قسمت مربوط به مبلغ قرارداد، نحوه پرداخت آن و اینکه آیا پرداخت به طور نقد یا اقساط است نیز ذکر شود. در صورتی که پرداخت به صورت اقساطی است باید فواصل زمانی با قید تاریخ و میزان مبلغ پرداختی به طور صریح و واضح مشخص شود. برای مثال در صورتی که مبلغ قرارداد به طور اقساط پرداخت میشود باید تاریخ پرداخت اقساط و میزان مبلغ پرداختی در آن فواصل زمانی (برای مثال 20 درصد از کل مبلغ قرارداد) در نمونه قرارداد طراحی صحنه نوشته شود.
قبل از آنکه به موضوع فسخ قرارداد بپردازیم جهت آشنایی هرچه بیشتر شما، ابتدا شما را با مفهوم فسخ آشنا میکنیم. همانطور که در قسمت مربوط به ماهیت قرارداد طراحی صحنه نیز اشاره کردیم قراردادهای لازم بعد از امضا شدن غیر قابل انحلالاند. به فسخ یک جانبه عقد لازم، فسخ گفته میشود. در تنظیم نمونه قرارداد طراحی صحنه میتوانید حق فسخ قرارداد را به صورت شرط در ضمن قرارداد قید کنید. به این صورت که هریک از پیمانکار و کارفرما یا هردوی آنان در ضمن متن قرارداد شروطی را ذکر میکنند و متذکر میشوند که در صورت عدم رعایت شرایط از سوی هریک از طرفین، برای طرف دیگر حق فسخ (برهم زدن یک جانبه قرارداد) به وجود میآید.
منظور از وثیقه یا تضمین، ضمانتی است که برای حسن انجام کار از سوی پیمانکار به کارفرما داده میشود. این وثیقه میتواند وجه نقد، سفته یا چک باشد. برای مثال طرفین میتوانند در متن قراردادشان اینطور بنویسند که یک چک ده میلیون تومانی به عنوان وثیقه حسن انجام تعهد از سوی پیمانکار به کارفرما داده میشود که در پایان قرارداد و مشروط به انجام بی کم و کاست پروژه، آن تضمین به پیمانکار بازگردانده خواهد شد.
قرارداد اختصاصی داشته باشید. اگر طراح صحنه هستید و به صورت مستقل کار میکنید یا اگر موسسهای هستید که خدمات طراحی صحنه ارائه میدهید، بهترین اقدام این است که با توجه به شروطی که در نظر دارید، یک قرارداد اختصاصی داشته باشید. برای این منظور میتوانید از خدمات تنظیم قرارداد استفاده کنید. علاوه براین، اگر در خصوص این قراردادها سوالاتی دارید، بهترین راهکار برای شما استفاده از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی است.