قرارداد کارگردانی، ریز و درشت جزئیات این قرارداد را بدانید!
امروزه هنرهای نمایشی و به ویژه صنعت فیلم و سینما رونق بسیار زیادی پیدا کرده است، به گونه‌ای که بخش بزرگی از بازارهای جهانی کشورهای پیشرفته به صنعت فیلم و سینما تعلق دارد. رونق هنرهای نمایشی مانند فیلم، سینما و تئاتر مدیون کارگردانانی است که با تبحر خود توانسته‌اند متن یک فیلم نامه یا نمایش نامه را تبدیل به یک فیلم یا تئاتر کنند. به توافق مکتوبی که میان تهیه کننده و کارگردان امضا می‌شود و به موجب آن فردی، مسئولیت ساخت یک اثر را به عهده می‌گیرد، قرارداد کارگردانی گفته می‌شود که ما در ادامه، به ابعاد حقوقی و قانونی آن می‌پردازیم و درباره آن صحبت خواهیم کرد.
انواع قرارداد کارگردانی
قرارداد یک ماهیت حقوقی است که به وسیله توافق دو یا چند شخص به وجود می‌آید. این قرارداد به سه روش تنظیم و امضا می‌شود:
- قرارداد کارگردانی به صورت قرارداد کار ؛ این قرارداد مطابق با ماده 7 قانون کار امضا می‌شود و طرفین آن از یک طرف تهیه کننده به عنوان کارفرما و طرف دیگر، کارگردان به عنوان کارپذیر است. کارگردان به طور موقت یا غیر موقت توسط تهیه کننده استخدام می‌شود و در مقابل کاری که انجام می‌دهد، دستمزد دریافت می‌کند.
- قرارداد کارگردانی به صورت یک قرارداد پیمانکاری ؛ قراردادهای پیمانی جزء قراردادهای خصوصی هستند و مطابق با ماده 10 و 190 قانون مدنی تشکیل می‌شوند. طرفین این نوع قراردادها، از یک طرف گارگردان به عنوان پیمانکار و از طرف دیگر، تهیه کننده به عنوان کارفرما خواهند بود.
- قرارداد کارگردانی به صورت قرارداد پیمانکاری تک نفره ؛ قرارداد پیمانکاری تک نفره یکی از انواع قراردادهای پیمانی است که مطابق با ماده 10 و 190 قانون مدنی تشکیل می‌شود و طرفین آن، از یک طرف تهیه کننده به عنوان کارفرما و از طرف دیگر، کارگردان به عنوان پیمانکار هستند.
بررسی تفاوت‌های قانونی انواع قرارداد کارگردانی
در صورتی که قرارداد کارگردانی به صورت قرارداد کار و مطابق با ماده 7 قانون کار امضا شده باشد، یک قرارداد کار معین یا قرارداد کار موقت است و از تمامی قوانین و شرایط مندرج در قانون کار پیروی می‌کند. در این قرارداد، طرفین نمی‌توانند برخلاف شرایط قانون کار با یکدیگر توافق کنند. زیرا قانون کار از جمله قوانین آمره است و هرگونه توافق برخلاف آن باطل و بلااثر خواهد بود.
همچنین لازم است به این نکته توجه داشته باشید که مطابق با قانون کار تنها اشخاص حقیقی می‌توانند به عنوان کارپذیر فعالیت کنند. بنابراین کارگردان، یک شخص حقیقی است و شرکت‌ها و موسسات فعال در این حوزه، نمی‌توانند به عنوان کارپذیر قرار بگیرند.
در صورتی که این توافق به صورت پیمانکاری امضا شود، یک عقد نامعین است و شرایط و احکام آن با توافق طرفین تعیین می‌شود. این شرایط تا آنجا که مخالف با شرع و قانون نباشند از سوی طرفین، لازم الاجرا است. لازم به ذکر است که اشخاص حقوقی نیز مانند اشخاص حقیقی می‌توانند به عنوان طرفین یا یکی از دو طرف، این قرارداد را امضا کنند.
قرارداد پیمانکاری تک نفره یک قرارداد نامعین است بنابراین شرایط و ضوابط آن با توافق طرفین قرارداد یعنی کارگردان و تهیه کننده، تعیین می‌شود و از مقررات قانون کار نیز پیروی نمی‌کند.
باید به این نکته توجه کنید که تنها اشخاص حقیقی می‌توانند به عنوان کارگردان یا همان پیمانکار، قرارداد پیمانکاری تک نفره را امضا کنند.
ویژگی‌های مشترک انواع قرارداد کارگردانی
در مطالب بالا انواع قرارداد و تفاوت‌های آنها را بررسی کردیم. در این مطلب به بیان ویژگی‌های مشترک آنها می‌پردازیم:
- لازم الاجرا و غیر قابل فسخ هستند به این معنا که کارگردان و تهیه کننده بعد از امضای قرارداد ، باید به تعهدات پایبند باشند و حق انحلال یک جانبه قراردادهای کارگردانی یا به عبارت دیگر حق فسخ آن را ندارند. مگر در صورتی که قانون اجازه داده باشد.
- هر سه قرارداد، جزء قراردادهای معوض هستند و رایگان نیستند به این معنا که هریک از کارگردان و تهیه کننده در مقابل چیزی که به طرف دیگر می‌دهد عوضی نیز دریافت می‌کند.
- انواع قراردادهای کارگردانی عهدی هستند و موضوع آنها انتقال مالکیت نیست بلکه تعهد به انجام کار را در نظر دارد.
شیوه نگارش و مندرجات نمونه قرارداد تهیه کننده با کارگردان
در نظام حقوق ما تنها در برخی موارد بر کتبی بودن قرارداد تاکید شده است و قراردادهای شفاهی در اکثر موارد مورد پذیرش قانونگذار هستند. به همین ترتیب، الزامی برای نوشتن نسخه مکتوب قرارداد با کارگردان مطرح نشده است و برای تحقق ماهیت حقوقی این قرارداد، توافق میان طرفین کفایت می‌کند اما عقل سلیم به مکتوب بودن قرارداد حکم می‌دهد زیرا الفاظ و واژه‌های شفاهی در اثر گذر زمان به دست فراموشی سپرده می‌شوند و احتمال تغییر و تحریف آنان نیز بسیار زیاد است.
قرارداد مکتوبی که به امضای تهیه کننده و کارگردان رسیده باشد، یک سند عادی است و طرفین این قرارداد در صورت بروز اختلاف می‌توانند در مراجع قانونی به آن استناد کنند.
شیوه تنظیم و نوشتن نمونه قرارداد تهیه کننده با کارگردان
در این قسمت از مقاله، شما را با بخش‌ها و قسمت‌های مختلفی که در هنگام تنظیم قرارداد با کارگردان باید از سوی او و تهیه کننده رعایت شود آشنا می‌کنیم:
مشخصات طرفین قرارداد
منظور از طرفین نمونه قرارداد، کارگردان و تهیه کننده هستند. طرفین قراردادهای پیمانکاری می‌توانند شخص حقیقی یا شخص حقوقی باشند بنابراین:
- در صورتی که اشخاص حقیقی طرف قرارداد هستند باید نام و نام خانوادگی، کد ملی، شماره شناسنامه و دیگر مشخصات هویتی آنان طبق اوراق شناسایی مانند کارت ملی و شناسنامه در قسمت مربوط به مشخصات کارفرما یا پیمانکار نوشته شود.
- در صورتی که کارگردان یا تهیه کننده شخص حقوقی باشند نیز، لازم است که مشخصات آنها مانند، نام شرکت، شماره ثبت، تابعیت، محل اقامتگاه شخص و دیگر مشخصات در متن قرارداد نوشته شود.
موضوع توافق
موضوع قرارداد در واقع، هدف اصلی و اولیه تهیه کننده از تنظیم و امضای قرارداد است. وظیفه کارگردان نیز انجام دادن و عمل به موضوع تعهد است. موضوع قرارداد باید معین و معلوم باشد تا کارگردان بداند وظیفه‌اش چیست و باید چه کاری را انجام دهد. برای مثال باید مشخص شود که موضوع قرارداد، کارگردانی یک فلیم سینمایی یا یک سریال تلویزیونی است.
اسناد مورد نظر قرارداد
به نوشته‌های مکتوب راجع به قرارداد که بین کارگردان و تهیه کننده رد و بدل شده است، اسناد قرارداد گفته می‌شود. برای مثال، فیلم نامه یا نمایش نامه که در اختیار کارگردان قرار می‌گیرد یا متن قرارداد، جزء اسناد قرارداد هستند. اسناد قرارداد، شماره گذاری و در قسمت مربوطه نوشته می‌شوند.
مبلغ و نحوه پرداخت آن
مبلغ توافق، در واقع همان دستمزد و حق‌الزحمه‌ای است که برای این قرارداد در نظر گرفته می‌شود.
نحوه پرداخت مبلغ در نمونه قرارداد کارگردان و تهیه کننده ، با توافق آنها تعیین می‌شود. برای مثال، می‌توانند توافق کنند که دستمزد کارگردان به صورت نقد در ابتدای فیلم برداری و همزمان با شروع پروژه یا پس از خاتمه پروژه پرداخت شود. همچنین می‌تواند به صورت قسطی و در فواصل زمانی معین و پس از پیشرفت قسمت خاصی از پروژه فیلم برداری، پرداخت شود.
پرداخت مبلغ می‌تواند به صورت وجه نقد یا به وسیله چک، سفته و غیره باشد.
مدت قرارداد کارگردانی
منظور از مدت توافق، در واقع بازه زمانی خواهد بود که کارگردان موظف است در طول آن، پروژه را کارگردانی کند و به اتمام برساند.
مدت قرارداد با ذکر روز، ماه و سال تعیین می‌شود. کارگردان و تهیه کننده با توافق یکدیگر می‌توانند مدت قرارداد را تمدید کنند.
در صورتی که به علت تاخیر و کوتاهی کارگردان، پروژه در موعد مقرر به اتمام نرسد و باعث ورود ضرر و زیان مالی تهیه کننده شود؛ کارگردان ملزم به جبران خسارات او است.
تعهدات طرفین قرارداد کارگردانی
منظور از تعهدات طرفین، موضوعاتی فرعی و غیر از موضوع اصلی است که کارگردان و تهیه کننده نسبت به آنها با یکدیگر توافق کرده‌اند. برای مثال کارگردان متعهد می‌شود که پروژه را برای پخش در ماه رمضان آماده کند و تهیه کننده نیز تعهد می‌کند که کلیه وسایل و امکانات لازم را در اختیار کارگردان قرار دهد.
معنی تضمین در قرارداد کارگردانی
تضمین در قرارداد، در واقع شرطی است که به موجب وجود آن، طرفین برای انجام تعهداتشان ضمانت می‌دهند. تضمین در واقع تعهدی برای انجام تعهد است. در این قرارداد مهمترین مسئولیت کارگردان این است که مطابق با توافقات و مذاکراتی که انجام شده و همچنین با توجه به خواست و نظر تهیه کننده، عملیات کارگردانی فیلم موضوع این قرارداد را به عهده بگیرد و در بازه زمانی معین، پروژه ساخت فیلم را به سرانجام برساند.
از طرف دیگر، مهمترین تعهدات تهیه کننده نیز تامین امکانات و تجهیزات مورد نیاز برای اجرایی کردن موضوع این قرارداد و همچنین پرداخت مطالبات و حق الزحمه عوامل و تامین مالی این پروژه است.
شما می‌توانید برای انجام شدن این تعهدات، ضمانت اجرا در نظر بگیرید یا حتی مشخص کنید که اگر این تعهدات انجام نشوند، شخصی که تعهدات خود را انجام نداده است، ملزم به پرداخت خسارت شود. تعیین چنین شرطی در واقع ضمانتی برای اجرا شدن موضوع این قرارداد است.
پیشنهاد ما
به طور معمول سرمایه قابل توجهی در انجام پروژه‌های سینمایی، ساخت تیزر و ویدیوها و به طور کلی، اجرای چنین پروژه‌هایی هزینه می‌شود. به همین دلیل بهترین اقدام پیش از امضای قرارداد، استفاده از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی و همچنین تنظیم قرارداد به صورت اختصاصی است. با این شرایط نیاز شما مورد توجه قرار می‌گیرد و شروط مورد نظرتان در قرارداد ثبت خواهد شد.
