فسخ قرارداد کار معین امکان پذیر است؟

ما انسان‌ها برای ادامه زندگی ناچار به کار کردن و کسب درآمد هستیم. معمولاً افراد در مذاکرات پیش از شروع به کار درباره دستمزد و کیفیت کار مذاکره می‌کنند. قانون گذار با توجه به اهمیت روابط کاری میان افراد و جلوگیری از ضایع شدن حقوق افراد جامعه، قوانین مختلفی را به تصویب رسانده است. مطابق با این قوانین طرفین یک رابطه کاری، صاحب کار و کارپذیر هستند. همچنین مطابق با قانون، صاحب کار و کارپذیر موظفند به عنوان طرفین یک رابطه کاری، قرارداد کار امضا کنند. قرارداد کار در اقسام مختلفی مانند قرارداد کار موقت ، نامحدود و قرارداد کار آزمایشی منعقد می‌شود. به قراردادی که برای انجام کار مشخص و معینی منعقد شده است به گونه‌ای که بعد از انجام کار، قرارداد به طور خودکار از بین می‌رود؛ قرارداد کار معین گفته می‌شود. تقریباً اکثر قراردادها پس از انعقاد به وسیله فسخ قابل انحلال هستند. ما در ادامه مطلب می‌خواهیم به امکان یا عدم امکان فسخ قرارداد کار معین بپردازیم.

به این نکته توجه داشته باشید که منظور ما از قانون در ادامه این مطلب، قانون ناظر بر قرارداد کار است.

توضیحاتی درباره ماهیت قرارداد کار

مطابق آنچه در قانون آمده است قرارداد کار، هم به صورت شفاهی و هم به صورت کتبی برقرار می‌شود. یعنی اگر رابطه استخدامی ایجاد کنید اما قرارداد مکتوبی امضا نشود، به واسطه تعهد به همکاری که میان شما توافق شده است، با یکدیگر قرارداد کار شفاهی خواهید داشت و طرفین نسبت به تعهدات قراردادی خود مسئول هستند.

در واقع برقرار شدن قرارداد کار به وجود تعهدی به همکاری کارپذیر و صاحب کار بستگی دارد. در این قرارداد کارپذیر متعهد می‌شود کاری را برای صاحب کار انجام دهد و صاحب کار نیز متقابلاً متعهد می‌شود مبلغ معینی را به عنوان دستمزد یا حق الزحمه به کارپذیر پرداخت کند. همچنین مطابق قانون، قرارداد کار می‌تواند به صورت نامحدود یا مقید به بازه زمانی معین منعقد شود.

اوصاف و ویژگی‌های قرارداد کار معین

1. قرارداد کار، یک قرارداد لازم است. منظور از لازم بودن قرارداد کار این است که شما بعد از انعقاد قرارداد، مجاز به انحلال آن نیستید مگر اینکه با توافق یکدیگر آن را اقاله یا با استناد به یکی از دلایل قانونی، قرارداد را به طور یک طرفه فسخ کنید.
2. قرارداد کار یک عقد معین است. یعنی در قانون به تفصیل تعریف و احکام و شرایط آن مشخص شده است.
3. قرارداد کار، یک قرارداد معوض است. طرفین این قرارداد را کارپذیر و صاحب کار تشکیل می‌دهند و کارپذیر به انجام کار موضوع قرارداد متعهد می‌شود و متقابلاً صاحب کار نیز متعهد می‌شود دستمزد او را پرداخت کند. بنابراین، موضوع این قرارداد در ازای دریافت عوض یا بها انجام می‌شود. به همین دلیل است که می‌گویند قرارداد استخدام ، قراردادی معوض است.

تعریف دقیق قرارداد کار معین

همانطور که از نام این قرارداد نیز پیدا است، این قرارداد به منظور انجام یک کار معین یا یک پروژه مشخص منعقد می‌شود. برای مثال صاحب شرکت با حسابدار قرارداد منعقد می‌کند که به حساب‌های مالی سال گذشته شرکت رسیدگی کند. در این صورت قرارداد برای انجام کار معینی که همان رسیدگی به حساب‌های سال گذشته شرکت است منعقد می‌شود. زمانی که حسابدار به تمام حساب‌های یک سال گذشته آن شرکت رسیدگی کند، قرارداد به خودی خود منحل می‌شود زیرا کار معینی که موضوع قرارداد بوده، انجام شده است. شما باید به این نکته نیز توجه داشته باشید که در قرارداد کار معین، ذکر مدت الزامی است.

یعنی باید برای این قرارداد، بازه زمانی دقیقی را در نظر بگیرید. به این ترتیب، اگر تاریخ قرارداد زودتر به پایان برسد، رابطه کاری طرفین نیز به اتمام خواهد رسید یا اگر موضوع قرارداد به صورت کامل انجام شود، باز هم رابطه کاری طرفین پایان می‌یابد. در واقع اتمام این قرارداد به دو عاملی که توضیح دادیم بستگی دارد. کارفرما و نیروی کار انسانی در این قرارداد، برای اجرا شدن یک پروژه با موضوع مشخص قرارداد امضا می‌کنند و مشخصه اصلی قرارداد آن‌ها این است که رابطه میان این اشخاص، رابطه استخدامی و مطابق با قانون کار و تامین اجتماعی است.

مفهوم کلی فسخ چیست؟

قراردادها در یک دسته بندی کلی به قراردادهای جایز و لازم تقسیم می‌شوند:

قراردادهای جایز بعد از انعقاد قابل انحلال هستند به این معنی که هر یک از طرفین قرارداد هر زمان که اراده کند می‌تواند قرارداد را منحل کند.

قراردادهای لازم بعد از انعقاد قابل انحلال نیستند. مگر در دو صورت:

1. با توافق یکدیگر عقد را به پایان برسانند و همه چیز مانند روز اول بشود. انگار که اصلا قراردادی وجود نداشته است. ( اقاله قرارداد )
2. فسخ قرارداد نیز راهکاری است که قانون‌گذار در برخی از موارد خاص و استثنایی برای منحل کردن عقد لازم پیش بینی کرده است. فسخ به معنای برهم زدن یک جانبه قرارداد به استناد حقی است که در قانون به او داده شده است.

همانگونه که در ابتدا نیز اشاره کردیم قرارداد کار، یک قرارداد لازم است. بنابراین پس از انعقاد، قابل انحلال نیست مگر در شرایطی که در قانون ناظر بر کار بیان شده است.

بنابراین تا زمانی که قرارداد کار منحل نشده است طرفین مکلفند به مفاد آن پایبند باشند و مجاز به نقض آن نیستند.

فسخ قرارداد انجام کار معین

در ادامه مطلب می‌خواهیم به قابلیت انحلال قرارداد کار معین از جانب طرفین قرارداد بپردازیم. یکی از مهمترین روش‌های انحلال قرارداد، فسخ قرارداد است. در ادامه درباره شرایط فسخ قرارداد کار معین از جانب کارپذیر و صاحب کار اشاره می‌کنیم.

فسخ قرارداد کار معین از جانب کارپذیر

تنها راه پیش بینی شده در قانون برای فسخ قرارداد از جانب کارپذیر، استعفا است. در صورتی که استعفا همراه با شرایط قانونی آن انجام شود فسخ قرارداد به شمار می‌آید اما هیچ گونه راهکاری در قانون در خصوص فسخ قرارداد کار معین پیش بینی نشده است. بنابراین فسخ قرارداد انجام کار معین حتی به وسیله استعفای کارکنان نیز امکان پذیز نیست. هرچند که استعفا تمام شرایط قانونی را داشته باشد. بنابراین، به طور کلی امکان فسخ این قرارداد وجود ندارد و شما نمی‌توانید قرارداد کار معین را فسخ کنید.

فسخ قرارداد کار معین از جانب صاحب کار

صاحب کار نمی‌تواند قرارداد را به طور یک طرفه و تنها از جانب خود فسخ کند. بلکه فسخ قرارداد کار معین از سوی صاحب کار نیازمند سپری شدن مراحل و شرایطی است که در قانون پیش‌بینی شده است. به این معنا که صاحب کار نمی‌تواند هر زمان که اراده کرد کارکنان خود را اخراج کند. برای فسخ قرارداد کار از جانب صاحب کار، لازم است که کارکنان در انجام وظایف خود کوتاهی کرده باشند یا اینکه از انجام وظایف و مسئولیتی که به آن‌ها سپرده می‌شود، خودداری کنند و حتی پس از تذکر کتبی صاحب کار نیز به وظایف خود عمل نکنند.

در خصوص فسخ قرارداد کار مدت معین باید به این نکته اساسی توجه داشته باشید که در قانون مرتبط با کار، قانون‌گذار به صراحت پیش بینی کرده است که فسخ قرارداد انجام کار معین در هیچ صورتی امکان‌پذیر نیست.

شرایط فسخ قرارداد کار معین

همانگونه که پیشتر نیز اشاره شد فسخ قرارداد کار معین تحت هیچ شرایطی امکان‌پذیر نیست. در صورتی که میان کارپذیر و صاحب کار اختلافی به وجود بیاید، در مرحله اول باید سعی کنند که با توافق یکدیگر اختلاف پیش آمده است را حل کنند. در ادامه و در صورت عدم توافق، لازم است که به هیات تشخیص مراجعه می‌کنند و در صورتی که این مرجع نیز موفق به حل اختلاف نشود به هیات حل اختلاف مراجعه می‌شود.

لازم به ذکر است که هیات تشخیص و هیات حل اختلافات در اداره کار مستقر هستند. بنابراین شما باید با آگاهی و اشراف کامل، اقدام به انعقاد قرارداد کار معین کنید. زیرا به صراحت در قانون پیش بینی شده است که شما مجاز به فسخ قرارداد کار مدت معین نیستید.

پیشنهاد ما

اگر کارفرما هستید، برای شما بسیار لازم است که حتما از قوانین مربوط به استخدام و شرایط به خدمت گرفتن نیروی انسانی مطلع باشید و روابط کاری خود را مطابق با آن قوانین پیگیری کنید. برای این منظور به شما پیشنهاد می‌کنیم که حتما از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی استفاده کنید. شما می‌توانید سوالات حقوقی خود را در خصوص این قرارداد و شرایط مرتبط با آن، از مشاور حقوقی بپرسید. در کنار شما هستیم.