شرایط عمومی قرارداد خرید کالا و نکات مهم طرز نوشتن قرارداد خرید کالا که باید بدانیم!
قرارداد خرید کالا یکی از انواع مهم نمونه قرارداد است. دهکده جهانی به دلیل ارتباطات پیچیده و گسترده‌ای شکل گرفت که نیازمند مبادلات گوناگون است. یکی از انواع قدیمی این مبادلات، همین قرارداد است. این مبادله ابتدا به شکل تهاتری (معاوضه کالا با کالای دیگر) انجام می‌شد و به مرور زمان این قرارداد که اساسی‌ترین نیازهای افراد را برطرف می‌کرد تکامل یافت، به شکلی که امروزه دراین قرارداد، بحث‌های گوناگونی مانند بیمه و شرایط عمومی قرارداد مطرح می‌شود.
این قرارداد، دو طرف معامله را در شرایط منصفانه‌تری قرار خواهد داد. علاوه بر مباحث بیمه و شرایط عمومی حاکم بر معامله که از توافق طرفین حاصل می‌شود، طرز نوشتن قرارداد خرید کالا در معاملات، اهمیت بالایی دارد زیرا در معاملاتی مانند این قرارداد، دو طرف کاملا ملزم به رعایت ماده‌های معامله هستند و انجام عملی برخلاف آنچه در متن قرارداد ذکر شده است، می‌تواند باعث فسخ یا ضرورت جبران خسارت شود.
نوع قرارداد خرید کالا و شرایط قانونی صحت آن
این قرارداد، از جمله عقودی است که خریدار یا فروشنده حق فسخ آن را ندارد، مگر اینکه در شرایط عمومی قرارداد خرید کالا مواردی را پیش بینی کنند یا قانون اجازه فسخ را به طرفین بدهد.
برای مثال؛ نمونه ی قرارداد خرید کالا را در حالتی در نظر بگیرید که فروشنده در متن آن شرط می‌کند اگر خریدار تمام بها را طبق توافق انجام شده در قرارداد پرداخت نکند، حق فسخ خواهد داشت. به این گونه عقود، عقد لازم می‌گویند؛ یعنی عقدی که هیچکدام از طرفین حق فسخ آن را ندارند مگر در شرایطی که قانون تعیین کرده است.
یکی دیگر از مواردی که می‌تواند بر این قرارداد تاثیرگذار باشد، عدم توجه به رعایت شرایط قانونی صحت معاملات است که در قانون مدنی به آن اشاره شده است.
شرایط صحت متن قرارداد خرید کالا
در این بخش، شرایط عمومی این قرارداد و سایر قراردادها را بررسی می‌کنیم:
قصد و رضای طرفین
این شرط به آن معنی است که برای تنظیم قرارداد، هر دو طرف باید قصد بیع داشته باشند. تفاوت در قصد طرفین موجب می‌شود که یکی از شروط اساسی قانون برای صحت قرارداد نقض شود. البته قصد و رضایت طرفین بر انعقاد قرارداد به این معنی نیست که حتما باید رضایت و میل آن‌ها بر زبان جاری شود؛ بلکه اگر شخص با ایما و اشاره نیز، نیت و قصد خود به انعقاد قرارداد نشان دهد، کافی است.
اهلیت طرفین قرارداد
در خصوص این نکته باید ابتدا اهلیت را از نظر حقوقی تعریف کنیم. اهلیت به معنای شایستگی افراد برای دارا شدن حق و تکلیف است. در واقع، صلاحیت افراد برای تنظیم فرم خام قرارداد خرید کالا و بهره مند شدن از منافع قرارداد، کاملا با اهلیت افراد در ارتباط است. بنابر آنچه گفته شد افرادی که توانایی اداره امور مالی خود را ندارند از امضای این قرارداد و امضای سایر عقود منع شده‌اند.
موضوع معین که مورد معامله باشد
در این قرارداد، حتما مشخصات دقیق کالای مورد معامله را بنویسید. بنابراین باید وصف، جنس و مقدار کالا در فرم قرارداد خرید کالا نوشته شود، برای مثال، ۵ کیلوگرم (مقدار) گردو (جنس) همدان (وصف).
مشروعیت جهت معامله (نیت از معامله!)
در این قرارداد، حتما به این نکته توجه کنید که کالا باید مالیت داشته باشد؛ یعنی باید کالایی باشد که ارزشمند و قابل داد و ستد باشد. بنابر شرط گفته شده باید توضیح داده شود که ملاک ارزشمند بودن یک کالا آن است که قانون و شرع آن را ارزشمند بدانند. به همین جهت است که معامله مواد مخدر و مشروبات الکلی پذیرفته شده نیست. از طرف دیگر، این قرارداد، مخصوص کالاهایی است که قابلیت داد و ستد دارند، برای مثال خورشید یا هوا ارزشمند هستند اما قابلیت داد و ستد ندارند.
از سوی دیگر، این قرارداد، یک بیع است؛ به این معنی که خریدار و فروشنده تصمیم به مبادله چیزی دارند و در عوض آن کالا، خریدار به فروشنده ثمن مورد نظر را پرداخت می‌کند. فرمت قرارداد خرید کالا به طور کامل در قانون پیش‌بینی شده است. به بیان دقیق‌تر، جهت انعقاد این قرارداد، رعایت پیش نیازهای قانونی ضروری است. البته در این قرارداد، امکان تراضی و توافق افراد نیز وجود دارد، ولی این توافق نباید خارج از چارچوب قانونی انجام شود.
فرمت قرارداد خرید کالا در قانون
قالب و شکل کلی فرم خام قرارداد خرید کالا را می‌توانیم به صورت زیر بررسی کنیم:
معرفی طرفین قرارداد خرید کالا
در این قسمت، مشخصاتی که برای شناسایی طرفین قرارداد لازم است مانند نام و نام‌خانوادگی طرفین، نام پدر، شماره شناسنامه، شماره ملی، نشانی و تلفن نوشته می‌شود. توجه کنید که اگر فرد دیگری به نمایندگی از شما عمل معامله را انجام می‌دهد در متن قرارداد حتماً این نکته نوشته خواهد شد.
اگر طرفین یا یکی از آن‌ها، شخص حقوقی (شرکت یا اداره) باشد، باید نام شرکت، شماره ثبت، شماره اقتصادی، نشانی، تلفن، نام نماینده امضا کننده قرارداد و سمت ایشان در قرارداد نوشته شود.
موضوع قرارداد خرید کالا
در این قسمت نام کالا، تعداد، رنگ، جنس، وصف و سایر مشخصاتی که سبب تمایز آن کالای خاص از سایر کالاهای مشابه است، نوشته می‌شود. نحوه تنظیم قرارداد خرید کالا در این قسمت به این صورت است که حتما باید مشخصات دقیق کالا را در بخش موضوع قرارداد وارد کنید، این عمل از بسیاری از اختلافات بعدی جلوگیری خواهد کرد.
مدت قرارداد خرید کالا
یکی از بخش‌های مهم این قرارداد، تعیین مدت است. البته تعیین مدت قرارداد و تحویل کالا، معمولا در قراردادهایی است که یا کالا پس از مدتی تحویل داده می‌شود یا مبلغ قرارداد در زمانی غیر از زمان امضای قرارداد پرداخت خواهد شد.
برای مثال به تصویر زیر که بخشی از همین قرارداد است و توسط کارشناسان ارشد حقوقی رکلا تنظیم شده است توجه کنید.
ثمن معامله و نحوه پرداخت در قرارداد خرید کالا
نحوه پرداخت ثمن معامله در این قرارداد، با دقت و با جزییات نوشته می‌شود. ثمن مورد معامله می‌تواند به اشکال گوناگونی پرداخت شود. به نحوه تنظیم متن قرارداد در این قسمت، بسیار توجه کنید؛ زیرا اگر در فرم قرارداد خرید، شیوه و زمان پرداخت مشخص شود خریدار موظف است به آن عمل کند و در صورت تخلف، فروشنده حق فسخ و یا مطالبه جبران خسارت خواهد داشت. ممکن است نحوه پرداخت مبلغ قرارداد به صورت نقدی یا اقساطی باشد.
انواع عقد بیع از نظر تسلیم ثمن و مبیع
- بیع نقد: زمانی قرارداد به صورت نقد انجام می‌شود که کالا و بهای آن هر دو در زمان حال تسلیم و پرداخت شوند.
- بیع نسیه: اگر کالا در زمان حال تسلیم خریدار شود و بهای آن در زمان آینده پرداخت شود، آن قرارداد، بیع نسیه نام دارد. تعداد اقساط و تاریخ پرداخت آن‌ها در متن قرارداد خرید ذکر می‌شود.
- بیع سَلَم یا سَلَف: اگر در قرارداد نوشته شود که خریدار ثمن را نقد و در زمان حال پرداخت می‌کند اما کالا را در آینده تحویل خواهد گرفت، آن قرارداد، بیع سلم یا سلف است، مثل پیش خرید محصولات یک سال آینده کارگاه نجاری.
- بیع کالی به کالی: اگر در شرایط عمومی قرارداد خرید کالا نوشته شود که بها و کالا هر دو بعد از عقد بیع پرداخت و تسلیم می‌شود آن قرارداد، بیع کالی به کالی است؛ مانند خرید محصول عسل یک کارگاه پرورش زنبور پس از پنج ماه از تاریخ امضای قرارداد، که کالا و ثمن هر دو، پنج ماه پس از نوشتن قرارداد تسلیم و پرداخت می‌شوند.
تعهدات طرفین
در بحث تعهدات طرفین مواردی نوشته می‌شود که در صورت نقض آن از جانب طرف دیگر، امکان مطالبه خسارت یا فسخ وجود دارد، البته اگر طرفی که به تعهد خود عمل نکرده است ثابت کند که تاخیر، خارج از کنترل او بوده، محکوم به پرداخت خسارت نخواهد شد. نحوه تنظیم قرارداد خرید کالا به این صورت است که طرفین نمی‌توانند تعهداتی را از یکدیگر طلب کنند که قابلیت اجرا نداشته باشد، نامشروع باشد و در آن هیچ سودی نباشد. از طرف دیگر، اگر در نمونه ی قرارداد خرید کالا شرطی نوشته شود که خلاف واقعیت باشد، باعث می‌شود که قرارداد باطل شود. مثل خرید محصول زراعی یک کشاورز طی یک ماه آینده، در صورتی که کشاورز در حالت خوشبینانه، چهار ماه دیگر می‌تواند از زمین خود محصول برداشت کند.
مرجع حل اختلاف در فرم قرارداد خرید کالا
مطابق با ماده ۴۵۴ و ۴۵۵ آیین دادرسی مدنی، طرفین قرارداد می‌توانند در فرم خام قرارداد خرید کالا و در زمان نوشتن قرارداد، مرجع رسیدگی به اختلافات را داوری تعیین کنند. بهتر است طرفین سعی کنند قبل از مراجعه به مرجع حل اختلاف که در قرارداد خرید کالا به آن اشاره شده، منازعه و اختلاف خود را از طریق صلح و سازش حل کنند. اگر در قرارداد به مبلغ خسارت عدم انجام تعهد اشاره شده باشد مرجع حل اختلاف نمی‌‌تواند بیشتر یا کمتر از آن مبلغ حکم کند. به هر حال، مرجع حل اختلاف قرارداد، می‌توانند داوری یا دادگاه باشد.
تعداد نسخه‌ها و طرز نوشتن قرارداد خرید کالا در این مورد
دقت کنید که باید طرز نوشتن قرارداد خرید کالا در تمام نسخه‌های قرارداد به یک شکل باشد. اصطلاحا اینطور بیان می‌شود که تمام نسخه‌های این قرارداد باید متحد الشکل و متحد المتن باشند. در خصوص تعداد نسخه‌های این قرارداد نیز عدد معینی از سوی قانون گذار تعیین نشده است اما خریدار و فروشنده حتما باید یک نسخه از قرارداد خرید کالا را در اختیار داشته باشند. همچنین لازم است که تمام نسخه‌های موجود از این قرارداد توسط طرفین امضا شوند.
معمولا علاوه بر آماده سازی نسخه‌های قرارداد به تعداد نفراتی که به عنوان خریدار و فروشنده، متن آن را امضا می‌کنند (معمولا دو شخص)، یک نسخه مازاد نیز تهیه می‌شود، به امضا و اثر انگشت طرفین می‌رسد و نزد یکی از طرفین باقی خواهد ماند. این نسخه برای چه زمانی مناسب است؟ این نسخه برای زمانی خواهد بود که اختلافی میان خریدار و فروشنده پیش آمده باشد. در این زمان، نسخه اضافی در اختیار مرجع حل اختلاف قرارداد، قرار خواهد گرفت تا مرجع حل اختلاف بر اساس مفاد قرارداد خرید کالا، اختلافات موجود میان طرفین را حل و فصل کند. البته وجود این نسخه اضافی، ضروری نیست اما اگر موجود باشد دیگر نیازی نیست که نسخه قرارداد متعلق به خود را از گاوصندوق خارج و به مرجع حل اختلاف تقدیم کنید!
بیمه قرارداد خرید کالا
بیمه قرارداد خرید کالا جهت جلوگیری از ضرر و زیان طرفین در مواردی مانند آتش سوزی، غرق شدن و به طور کلی معیوب شدن کالا انجام می‌شود. زمانی بیمه قرارداد خرید کالا موثر خواهد بود که تاریخ شروع بیمه، قبل از وقوع حادثه باشد و از طرفی، بیمه تنها مسئول خطر یا حادثه‌ای است که برای آن قبول تعهد کرده است. پس به طور مثال، اگر کالایی را بیمه آتش سوزی می‌کنیم و کالا بر اثر غرق شدن از بین برود، بیمه پاسخگوی ضرر و زیان نخواهد بود.
نکاتی پیرامون قرارداد خرید کالا
- طرز نوشتن قرارداد خرید کالا و محتوای متن آن باید به همان صورتی باشد که دو طرف پیش‌تر کاملا بر آن توافق کرده‌اند؛
- اگر فردی شرایط قرارداد را به دلایلی نظیر ترس از دست دادن آبرو، بیم از دست دادن جان یا اکراه بپذیرد، آن قرارداد به دلیل اجبار یا اکراه شخص، اثری نخواهد داشت. (در اصطلاح علم خود، بنا به مورد باطل یا غیرنافذ است)؛
- به طور کلی، اصل بر صحت تمام قراردادهای خرید کالا است؛
- در مورد تسلیم کالای خریداری شده، هرگاه خریدار بر آن استیلا داشته باشد (یعنی مسلط باشد) و آن را دریافت کند، تسلیم ایجاد شده است حتی اگر خریدار از آن کالا سودی نبرد.
پیشنهاد ما
شما می‌توانید وظیفه تنظیم قرارداد خود را به ما بسپارید. برای ثبت درخواست تنظیم قرارداد روی لینک بزنید و در صفحه مقصد، اطلاعاتی که درخواست شده است را وارد و ثبت کنید.
از طرف دیگر، تیم حقوقی رکلا، این نمونه قرارداد را تنظیم کرده است. برای دسترسی آسان به این قراردادها، روی تصویر زیر بزنید و وارد توضیحات این قراردادها در بانک قرارداد شوید.
ضمن آنکه شما می‌توانید درخواست مشاوره حقوقی تلفنی خود را نیز در رکلا ثبت کنید. برای این منظور روی لینک قبل بزنید و درخواست خود را بنویسید. در اسرع وقت با شما تماس می‌گیریم.
دانلود نمونه قرارداد خرید کالا (نقدی)
همین حالا روی تصویر زیر بزنید و وارد صفحه توضیحات قرارداد شوید.
دانلود نمونه قرارداد فروش اقساطی کالا
همین حالا روی تصویر زیر بزنید و وارد صفحه توضیحات قرارداد شوید.
نظرات
مفید بود??
ممنون از شما بابت مطالعه این مطلب…