قرارداد قرض از قراردادهای متداولی است که بسیار مورد استفاده عموم مردم قرار میگیرد. احتمالا تا به حال بسیار شاهد اینگونه توافقات و قراردادها بودهاید. به طور معمول قرض زمانی انجام میشود که یکی از طرفین قرارداد در مقطع زمانی حاضر نیازمند مبلغ مشخص یا کالای خاصی باشد. براساس این قرارداد مال قرض گرفته شده، به شخص قرض گیرنده منتقل میشود و او میتواند با توجه به نیازی که دارد، از کالا یا وجه نقد استفاده کند. قرارداد قرض طلا و قرارداد قرض پول از متدوال ترین قراردادها در زمینه قرض است.
نمونه قرارداد قرض طلا به دلیل ماهیت طلا اهمیت بسیاری دارد. طلا از جمله کالاهایی است که برای استفاده از آن یا معامله با آن حساسیت بسیاری وجود دارد. بی توجهی به مسائل شرعی موجب میشود که گاهی اختلافات و ایراداتی ایجاد شود که به نفع هیچ کدام از طرفین نیست. شرع و احکام به موضوع طلا بسیار توجه کردهاند و به دلیل ارزش متغیر این کالا، شروط خاصی برای انواع معامله آن در نظر گرفتهاند.
علاوه بر قرارداد قرض طلا ، احکام و قانون شرایط خاصی را برای قرارداد اجاره طلا تعیین کرده است. چه قرارداد قرض، چه قرارداد اجاره و حتی قرارداد خرید کالا با موضوع طلا، نیازمند بررسی همه جانبه شرایط معامله و عمل به احکام و شرع است.
طلا کالای ارزشمندی است که هم استفاده زینتی دارد و هم به عنوان روشی برای سرمایه گذاری به آن توجه میشود. افزایش روز به روز قیمت طلا، اشخاص مختلف را متمایل میکند که به جای پس انداز سرمایه نقدی و پول رایج کشور، طلا خریداری کنند. طلا یکی از انواع کالاهایی است که بسیار احتمال دارد اشخاص به بهانههای مختلف از یکدیگر قرض کنند. طرفین قرارداد برای انجام این معامله و برقراری ارتباط میان قرض دهنده و قرض گیرنده، از نمونه قرارداد قرض طلا استفاده میکنند.
نمونه قرارداد قرض طلا سند مکتوبی است که درباره معامله قرضی که میان طرفین انجام شده است به تفصیل توضیح میدهد. در متن این قرارداد طرفین به دقت معرفی میشوند و مشخص میشود که قرض دهنده و قرض گیرنده چه اشخاصی هستند. علاوه بر این، میزان طلا، مشخصات آن، طرح، شکل و وزن دقیق طلا به گرم در متن قرارداد قرض طلا نوشته میشود. در مواقعی ممکن است دلیل اصلی یا بهانه اصلی قرض کردن طلا و تنظیم قرارداد قرض میان طرفین، در متن قرارداد نوشته شود ولی اجباری برای اینکار وجود ندارد. متن قرارداد قرض طلا، به مسائل مهمی مانند تاریخ دقیق شروع و پایان مدت قرض، شروط و تعهدات، شرایط فسخ قرارداد و از این قبیل موارد دیگر میپردازد.
ماده 648 قانون مدنی ، قرارداد قرض طلا را تعریف میکند. براساس این تعریف، قرض قراردادی است که به وسیله آن، مقدار مشخصی از مال یک شخص به شخص دیگر منتقل میشود. شرط این انتقال بازگرداندن مال در زمان مشخص است. طرف دوم که اصطلاحا قرض گیرنده یا بدهکار است، ملزم میشود که مال قرضی را در زمان تعیین شده به طرف اول یا طلبکار تحویل دهد.
قانون مدنی در مادههای بعد از ماده 648، شرایطی را برای انجام قرارداد قرض طلا یا به طور کلی قرارداد قرض، توضیح میدهد. معمولا قرارداد قرض زمانی انجام میشود که یک شخص به داشتن ابزار یا سرمایه نیازمند باشد ولی خودش قادر به تهیه آنها نباشد. در این زمان با انجام قرارداد قرض، مالکیت سرمایه یا ابزار مورد نیاز را به دست میآورد. البته شرط اصلی و اساسی برای انتقال مالکیت این است که قرض گیرنده متعهد شود در زمان تعیین شده مال قرضی را به طرف اول برگرداند.
عقد قرض یک عقد تملیکی است. زمانی که میگوییم مالکیت کالا یا مال قرضی به شخص قرض گیرنده منتقل میشود، به این معنی نیست که از قراردادهایی که موجب انتقال مالکیت میشوند، مانند قرارداد بیع استفاده شده است. انتقال مالکیت در قرارداد قرض، همراه با شرط است. در این قرارداد قرض گیرنده، مال، وجه نقد یا کالا را با توجه به نیاز و شرایط خود استفاده میکند.
قرض گیرنده بعد از اتمام مدت تعیین شده برای قرض، براساس قانون ملزم است که به بازار مراجعه کند و دقیقا مشابه مال قرضی را تهیه کرده و به قرض دهنده برگرداند. بنابراین، مالکیت مال قرضی در اختیار قرض گیرنده است. شخص قرض دهنده نمیتواند در طریق استفاده از مال قرضی دخالت کند یا معترض باشد. در مقابل قرض گیرنده نیز باید به متعهد باشد و در زمان تعیین شده، قرض را برگرداند.
یکی از مهمترین مواردی که در رابطه با اجرای قرارداد قرض بسیار اهمیت دارد، رد مال قرضی است. رد مال به این معنی است که قرض دهنده، مال قرضی را به مالک اصلی برگرداند. قانون حکم میکند که در زمان بازگرداندن مال قرضی، شخص قرض گیرنده باید کاملا مطابق وجه نقد یا کالای دریافت شده را برگرداند.
گاهی پرسیده میشود که اگر طلاهای قرضی با گذر زمان دچار افزایش قیمت شده باشد، قرض را به چه صورتی باید پرداخت کنند؟ این سوال دارای اهمیت زیادی است و بسیار پرسیده میشود.
در پاسخ به این سوال باید بگوییم که شخص بدهکار یا قرض گیرنده ملزم است که مانند کالا را برگرداند. حتی اگر کالای قرضی در بازار گرانتر شده باشد، قرض گیرنده ملزم به تهیه آن خواهد بود.
در رابطه با طلا نیز به همین صورت عمل میشود. قرض گیرنده باید دقیقا طلای مورد نظر را برگرداند. اگر طرح و شکل طلای مورد نظر پیدا نشود، بدهکار ملزم است که معادل وزنی طلای قرضی را به مالک اصلی تحویل بدهد.
در بسیاری از مواقع از قرارداد قرض طلا برای کاستیهای مالی و برطرف کردن اینگونه مسائل و مشکلات استفاده میشود. اگر شخصی که از او طلا قرض کردهاید، طلا را به نرخ روز تبدیل کند و مبلغ مشخصی را به شما بپردازد، شما ملزم خواهید بود که مبلغ دریافتی را به او برگردانید. اما اگر طلا را در اختیار شما قرار دهد، لازم است که همان میزان طلا را به او برگردانید.
علاوه بر این، اگر قرض شما به صورت وجه نقد است، میتوانید شرطی تعیین کنید که قرض گیرنده خسارت ناشی از کم ارزش شدن پول و افزایش قیمت دلار را بپردازد.
زمانی که شما مقدار طلای مشخصی را از یکی از بستگان یا دوستان خود میگیرید تا در یک مراسم از آنها استفاده کنید و بعد از اتمام مراسم، آن طلاها را به مالک اصلی آن برمیگردانید، ممکن است تصور کنید که این اقدام شما، نوعی قرض محسوب میشود اما اینطور نیست. قانون به این عمل عاریه میگوید. عقد عاریه به این معنی است که طلا به شخصی سپرده میشود و او اجازه دارد که در بازه زمانی معین از آن طلا استفاده کند و در نهایت همان میزان طلاهایی به عاریه گرفته شده بودند را به مالک برگرداند.
در نظر داشته باشید که در این شرایط اگر ضرر و زیانی به مال برسد، وظیفه پرداخت خسارت با عاریه گیرنده است.
در حالت دیگر، گاهی ممکن است بخواهید مقداری طلا را نزد یک شخص قابل اعتماد به امانت بگذارید. برای این منظور، قرارداد امانت امضا میشود. در این شرایط، آن شخص نمیتواند از طلای امانتی استفاده کند مگر اینکه شما اجازه این کار را به او داده باشید. امانت گیرنده ملزم است از امانت یا ودیعه نگهداری کند و در زمان موعود، به مالک اصلی برگرداند. اگر امانتدار بدون اجازه، از طلای امانتی برای مقاصد مختلف استفاده کند، اقدام او مصداق بارز خیانت در امانت است. خیانت در امانت نیز جرم محسوب میشود و میتوان از شخص خاطی شکایت کرد.
پیشنهاد میکنیم قرارداد اختصاصی خودتان را داشته باشید. شما میتوانید با ثبت درخواست در بخش تنظیم قرارداد اختصاصی ، نگارش محتوای متن قرارداد مورد نظر خودتان را به مشاوران حقوقی و وکلای مجموعه رکلا بسپارید. علاوه براین، برای گفتگو با این متخصصان و دریافت مشاوره و راهنمایی، این امکان را دارید که از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی نیز استفاده کنید.