قرارداد اجاره سنگ شکن ؛ ملزوماتی که موجر و مستاجر باید در نظر بگیرند
سنگ شکن وسیله‌ای صنعتی است که از آن برای خرد کردن سنگ استفاده می‌شود. سنگ شکن در معادن سنگ آهک، مس، روی و مانند این‌ها کاربرد دارد و برای خرد کردن سنگ و تجزیه کانی‌های آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. با وجود آنکه سنگ شکن‌ها در صنایع کاربرد زیادی دارند اما وسیله‌ای گران قیمت محسوب می‌شوند. بنابراین اشخاصی که در زمینه صنایع مرتبط با سنگ و معادن، فعالیت می‌کنند و به سنگ شکن نیاز دارند، می‌توانند به جای صرف هزینه زیاد برای تهیه سنگ شکن، آن را اجاره کنند. نکات حقوقی و قانونی مرتبط با قرارداد اجاره سنگ شکن را در ادامه این مطالب بیان خواهیم کرد.
قرارداد اجاره سنگ شکن از نظر حقوقی به چه معناست؟
قرارداد اجاره سنگ شکن به معنای تملیک منافع دستگاه سنگ شکن و به عبارت دیگر انتقال حق استفاده از این دستگاه به مستاجر است. این قرارداد با توافق اجاره دهنده سنگ شکن (مؤجر) و اجاره کننده آن (مستاجر) ایجاد می‌شود و بدین صورت است که موجر در مقابل دریافت مال الاجاره (کرایه) و به صورت موقت، مالکیت منافع سنگ شکن را به مستاجر منتقل می‌کند.
در قانون مدنی، قراردادهای اجاره برحسب موضوع آن‌ها، به اجاره اشخاص، اشیاء و حیوان دسته بندی می‌شوند و هر کدام از این سه نوع قرارداد اجاره، احکام و شرایط خاص خود را دارد. قرارداد اجاره دستگاه سنگ شکن از نوع اجاره اشخاص است و به طور کلی، این قرارداد یکی از انواع قرارداد اجاره دستگاه یا بهتر بگوییم یکی از انواع قرارداد اجاره ماشین آلات محسوب می‌شود.
بررسی ماهیت حقوقی نمونه قرارداد اجاره سنگ شکن
این قرارداد، یک ماهیت حقوقی است که به واسطه توافق اجاره دهنده و اجاره کننده سنگ شکن به وجود می‌آید. در ادامه ویژگی‌های حقوقی این قرارداد را برای شما شرح می‌دهیم:
- قرارداد اجاره دستگاه سنگ شکن معین است. مواد 466 الی509 قانون مدنی، قرارداد را تعریف و احکام و شرایط قانونی حاکم بر آن را نیز معین کرده است. برخی از شرایط قانونی عقد اجاره به گونه‌ای است که طرفین می‌توانند برخلاف آن‌ها با یکدیگر توافق کنند اما قانون گذار، رعایت برخی از مقررات اجاره را الزامی و هرگونه توافق برخلاف آن‌ها را باطل و بلااثر دانسته است. حتی در برخی موارد این شروط به باطل شدن خود قرارداد اجاره نیز منتهی می‌شوند. برای مثال، قانون گذار حکم کرده که تعیین مدت در عقد اجاره الزامی است و هرگونه توافق برخلاف این حکم، باطل و بلا اثر است و باعث باطل شدن عقد اجاره نیز می‌شود.
- قرارداد اجاره دستگاه سنگ شکن لازم الاجرا است و طرفین قرارداد یعنی مؤجر و مستاجر بعد از تنظیم و امضای متن اجاره نامه باید به آن پایبند باشند و حق انحلال و برهم زدن این قرارداد را ندارند. مگر در صورت وجود برخی شرایط که قانون گذار به آن‌ها اجازه فسخ قرارداد را داده است.
- قرارداد اجاره دستگاه سنگ شکن معوض است و رایگان نیست. به این معنی که موجر، دستگاه را در اختیار مستاجر قرار می‌دهد تا از آن استفاده کند و در مقابل، اجاره بهای آن را از مستاجر می‌گیرد.
- قرارداد اجاره دستگاه سنگ شکن تملیکی است. موضوع اصلی این قرارداد تملیک منافع دستگاه سنگ شکن به مستاجر است. بنابراین قراردادی تملیکی محسوب می‌شود.
شرایط و نکات حضور اشخاص در قرارداد اجاره سنگ شکن
موجر فردی است که به عنوان اجاره دهنده، قرارداد را امضا می‌کند. به همین دلیل لازم است که برای امضای قرارداد، از اهلیت قانونی برخوردار باشد. بنابراین افراد نابالغ، غیر رشید و کسانی که دچار زوال عقلی هستند نمی‌توانند به عنوان موجر یا مستاجر، این قرارداد را امضا کنند زیرا از اهلیت لازم برخوردار نیستند.
قرارداد اجاره سنگ شکن در ورشکستگی
اشخاص ورشکسته که حکم ورشکستگی آن‌ها توسط دادگاه صادر شده است و به همین جهت از تصرف در اموال و حقوق مالی خود ممنوع هستند نیز، نمی‌توانند این قرارداد را امضا کنند.
برای مثال؛ یک تاجر سنگ یا شرکت ساخت و ساز که حکم ورشکستگی آن‌ها صادر شده است، نمی‌توانند به عنوان موجر، دستگاه را اجاره دهند یا به عنوان مستاجر دستگاه را به اجاره بگیرند زیرا این اشخاص به حکم قانون، حق تصرف در اموال و حقوق مالی خود را ندارند و اجاره دادن و گرفتن نیز یک نوع تصرف مالی محسوب می‌شود.
امضای ولی و قیم یا نماینده یا وکیل
لازم به ذکر است که ولی، قیم و وصی می‌توانند به جای افراد نابالغ، غیر رشید و افرادی که دچار زوال عقلی هستند، قرارداد اجاره سنگ شکن را امضا کنند. علاوه براین، مدیر تصفیه نیز از چنین اختیاری برخوردار است. وکیل موجر و مستاجر نیز می‌تواند به نمایندگی از آن‌ها قرارداد را امضا کند که در این صورت لازم است سند یا مدرک وکالت او، به اجاره نامه پیوست شود.
اجاره مجدد دستگاه سنگ شکن
لزومی ندارد که موجر، مالک عین دستگاه سنگ شکن باشد بلکه اگر به صورت دائم یا موقت نیز مالک دستگاه است، می‌تواند آن را اجاره دهد.
مثلاً؛ شخصی دستگاه سنگ شکن خود را به شخص دیگری اجاره می‌دهد و در ادامه مستاجر اول نیز دستگاه را به شخص دیگری اجاره دهد. البته اگر مالک اصلی دستگاه سنگ شکن با مستاجر اول شرط کرده باشد که او شخصاً از دستگاه استفاده کند و حق واگذاری منافع سنگ شکن را از او سلب کرده باشد؛ مستاجر اول نمی‌تواند دستگاه را اجاره دهد. چنانچه مستاجر برخلاف این توافق، سنگ شکن را به دیگری اجاره دهد، اجاره نامه دوم غیر نافذ و منوط به اجازه مالک اصلی سنگ شکن است.
لازم به ذکر است که اشخاص حقوقی و شرکت‌های تجاری نیز می‌توانند به عنوان مستاجر یا موجر، این قرارداد را امضا کنند.
اهمیت تعیین مدت قرارداد
اجاره یک عقد معین است و باید مطابق با شرایط مقرر در قانون، تنظیم و امضا شود. یکی از شرایط صحت عقد اجاره، تعیین مدت قرارداد است. این مساله به اندازه‌ای مهم است که عدم تعیین مدت باعث بطلان قرارداد می‌شود بنابراین مدت قرارداد اجاره سنگ شکن باید معین شود. در غیر این صورت قرارداد اجاره باطل خواهد بود.
زمان دقیق آغاز مدت اجاره سنگ شکن با توافق موجر و مستاجر تعیین می‌شود و در صورتی که در این باره توافق نکرده باشند تاریخ تنظیم و امضای قرارداد، به عنوان ابتدای مدت اجاره سنگ شکن محسوب می‌شود.
مدت اجاره با ذکر تاریخ و به صورت سالیانه، ماهیانه، هفتگی و روزانه، تعیین شود.
در صورتی که مدت اجاره به پایان برسد و مستاجر بدون اذن موجر دستگاه سنگ شکن را نزد خود نگه دارد و آن را به موجر باز نگرداند، در حکم غاصب است و باید اجرت المثل آن را به مالک بپردازد. حتی اگر پس از خاتمه قرارداد از دستگاه استفاده نکرده باشد. علاوه براین، مستاجر نسبت به مدت بعد از انقضای عقد اجاره ضامن خواهد بود.
مبلغ نمونه قرارداد اجاره سنگ شکن
در عقد اجاره به مبلغ قرارداد، اجاره بها و مال الاجاره گفته می‌شود. اجاره بهای سنگ شکن با توافق موجر و مستاجر، تعیین می‌شود و پرداخت آن می‌تواند به صورت نقد یا اقساط باشد.
در صورتی که اجاره بهای سنگ شکن، به مقدار غیر قابل اغماضی کمتر یا بیشتر از مقدار معمول و متعارف آن تعیین شده باشد فردی که متضرر یا در اصطلاح مغبون شده است با استناد به خیار غبن، می‌تواند قرارداد را فسخ کند.
باطل شدن نمونه قرارداد اجاره سنگ شکن
در برخی موارد، قرارداد اجاره به حکم قانون و بدون دخالت اراده موجر و مستاجر باطل می‌شود. در ادامه این موارد را توضیح می‌دهیم:
- در صورتی که در عقد اجاره مدت تعیین نشده یا به صورت دائمی و به مدت طول عمر موجر یا مستاجر امضا شده باشد؛
- اگر در دستگاه سنگ شکن عیب و نقصی به وجود بیاید و این عیب و نقص باعث شود که دستگاه از کار بیفتد و به هیچ عنوان نتوان آن را تعمیر کرد؛
- در صورتی که در اثناء مدت اجاره، دستگاه سنگ شکن تلف شود و به صورت کلی از بین برود.
ضمانت مستاجر در نمونه قرارداد اجاره سنگ شکن
از نظر حقوقی مستاجر در حکم شخص امین است و از این رو ضامن خرابی و عیب‌های پدید آمده در دستگاه سنگ شکن نیست ولی در صورتی که نسبت به استفاده از دستگاه، تعدی یا تفریط کند یا به گونه‌ای از دستگاه استفاده کند که در قرارداد نسبت به آن توافق نکرده باشند یا آنکه به صورت غیر متعارف و غیر اصولی از دستگاه بهره ببرد، نسبت به تمامی خرابی‌ها و عیب‌هایی که در دستگاه سنگ شکن به وجود بیاید، ضامن خواهد بود. هرچند که این عیب‌ها حاصل افراط و تفریط شخص او نباشند.
پیشنهاد ما
تنظیم قرارداد نیازمند تخصص، دانش و آگاهی حقوقی مناسب است. برای این منظور پیش از هر اقدام، لازم است که درباره نکات حقوقی مربوط به قرارداد با مشاور حقوقی گفتگو کنید. تیم حقوقی رکلا، با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی و خدمات تنظیم قرارداد ، این امکان را ایجاد کرده است که بتوانید قرارداد مورد نظرتان را در سریع‌ترین زمان ممکن در اختیار داشته باشید و در خصوص سوالات حقوقی خود، با اشخاص متخصص گفتگو کنید.
