حق السعی در قانون کار چیست و شامل چه مواردی می‌شود؟ + توضیح حق السعی ایام بلاتکلیفی
قانون کار، اصلی‌ترین و مهم‌ترین قانونی است که از حقوق کارگران حمایت می‌کند. قرارداد کار در ماده 7 قانون کار تعریف شده و قراردادی کتبی یا شفاهی است که میان کارفرما و کارپذیر تنظیم می‌شود. تمام کارگرانی که به واسطه قرارداد کار، به کار گرفته می‌شوند از حمایت‌های قانون کار برخوردار خواهند شد. کارگر در ازای کاری که برای کارفرما انجام می‌دهد، مستحق دریافت حق السعی است. قانون کار با هدف حمایت از حقوق کارگران در نحوه محاسبه مبلغ حق السعی آن‌ها دخالت می‌کند. بنابراین، حق السعی کارگران باید با توجه به شرایط و تشریفاتی تعیین شود که در قانون کار مشخص شده است.
قانون کار در راستای ساماندهی به روابط استخدامی میان کارفرما و کارپذیر تنظیم شده و یکی از مهم‌ترین قوانین آمره و لازم الاجرا است. به همین دلیل، تمام کارفرمایان و کارپذیرانی که به واسطه تنظیم قرارداد کار تحت شمول این قانون قرار می‌گیرند، باید از تمام شرایط و تشریفات مقرر در آن تبعیت کنند. همچین کارفرما و کارپذیر در هنگام تنظیم قرارداد کار باید به این نکته توجه داشته باشند که تحت هیچ شرایطی نمی‌توانند مبلغ حق السعی و شرایط پرداخت آن را برخلاف ضوابط مقرر در قانون کار تعیین کنند.
قانون گذار، تعیین مبلغ حق السعی کارپذیران را به شورای عالی کار واگذار کرده است. به همین دلیل، شورای عالی کار، هر ساله حداقل مبلغ حق السعی کارپذیران را اعلام و به وسیله صدور بخشنامه به کارفرمایان ابلاغ می‌کند. حق السعی که کارپذیر و کارفرما در خصوص پرداخت آن با یکدیگر به توافق رسیده‌اند، نباید کمتر از مصوبه شورای عالی کار باشد.
در این مقاله قصد داریم که از شرایط و تشریفاتی صحبت کنیم که در قانون کار برای پرداخت حق السعی کارگر در نظر گرفته شده است.
حق السعی در قانون کار چیست ؟
هر کارگری که با امضای یک قرارداد استخدام ، به کار گرفته شده است، در ازای کاری که برای کارفرما انجام می‌دهد، مستحق دریافت دستمزد است. حق السعي در قانون كار تعریف و نحوه محاسبه آن نیز مشخص می‌شود.
تنظیم و امضای قرارداد کار باعث خواهد شد که کارپذیران از حمایت‌های قانون برخوردار شوند. در قانون کار، مزایای رفاهی متعددی برای حمایت از حقوق کارپذیران تعریف شده است. هر کارگری که به واسطه قرارداد کار، میان او و کارفرما رابطه استخدامی ایجاد شده باشد، باید از مزایای قانونی برخوردار شود. حق السعی کارگران شامل دستمزد و تمام مزایای قانونی است که در قانون برای آن‌ها مشخص شده است.
تعریف حق السعی در قانون کار
حق السعی در ماده 34 قانون کار تعریف می‌شود. مطابق با این ماده؛ تمام مبالغ و امتیازاتی که کار پذیر به موجب قرارداد کار دریافت می‌کند، حق السعی نامیده خواهد شد.
در توضیح این ماده باید بگوییم که قرارداد کار انواع مختلفی دارد و می‌تواند دائم یا غیر دائم باشد. قرارداد کار دائم برای یک مدت غیر مشخص و نامحدود تنظیم می‌شود. قراردادهای کاری غیر دائم یا قرارداد کار موقت نیز به صورت موقت و برای بازه زمانی محدودی تنظیم خواهند شد. تمام قراردادهای کار اعم از دائم و غیر دائم، تحت شمول قانون کار قرار می‌گیرند و از مزایای مقرر در آن برخوردار می‌شوند. بنابراین، کارگرانی که به موجب قرارداد کار غیر دائم استخدام شده‌اند نیز از مزایای مقرر در قانون کار برخوردار خواهند شد. حق السعی کارگران در قرارداد کار غیر دائم نیز باید براساس شرایط و ضوابط مقرر در قانون کار محاسبه و پرداخت شود.
حق السعی شامل چیست ؟
باید بگوییم؛ حق السعي در قانون كار، تمام مبالغی را شامل می‌شود که کارپذیران به واسطه قرارداد کار دریافت می‌کنند. در ادامه توضیح می‌دهیم:
- حقوق: به دستمزدی که کارفرما در پایان ماه به کار پذیر پرداخت می‌کند، حقوق می‌گویند؛
- مزد: مزد عبارت است از وجوه نقد یا غیر نقدی که به صورت ساعتی، روزانه، هفتگی و ماهیانه به کارپذیر پرداخت می‌شود؛
- مزایای انگیزشی: مزایایی هستند که برای ایجاد انگیزه بیشتر و بهتر، به کارپذیر ارائه می‌شوند؛
- تسهیلات رفاهی: این مزایا برای افزایش رفاه اقتصادی کارپذیران به آن‌ها پرداخت خواهد شد.
مزایای تشکیل دهنده حق السعی کارگر
امضای قرارداد کار باعث می‌شود که کارپذیران از مزایایی برخوردار شود که در قانون کار برای آن‌ها تعیین شده است. مزایای قانون کار ، قسمتی از حق السعی کارپذیران را تشکیل می‌دهد که در ادامه، آن‌ها را بررسی می‌کنیم:
- حق اولاد : کمک هزینه‌ای است که برای تامین بخشی از هزینه‌های فرزندان کارپذیر به او پرداخت می‌شود؛
- میزان حق مسکن : مبلغی است که به حداقل حقوق کارگران تحت شمول کار، اضافه می‌شود و برای هزینه مسکن آن‌ها در نظر گرفته شده است؛
- حق خوار و بار : این تسهیلات برای تهیه اقلام مصرفی و به صورت ماهانه در اختیار کارپذیران مشمول قانون کار قرار می‌گیرد؛
- هزینه ایاب و ذهاب: مبلغی است که برای کمک هزینه ایاب و ذهاب کارپذیران به دستمزد آن‌ها اضافه می‌شود؛
- پاداش افزایش تولید: نوعی پاداش است که براساس درصدی از تولید مبنا، محاسبه می‌شود و در پایان ماه به کارپذیران پرداخت خواهد شد.
مبالغی که بابت امتیازات و تسهیلات مقرر در قانون کار باید به کارگران پرداخت شود، براساس مصوبه شورای عالی کار مشخص خواهند شد و پرداخت آن‌ها به هر کارگری که تحت شمول قانون کار قرار گرفته، الزامی است.
شرایط محاسبه و پرداخت حق السعی ایام بلاتکلیفی چیست ؟
کارفرما پس از امضای قرارداد کار نمی‌تواند کارگری که استخدام کرده است را اخراج کند. کارفرما در صورتی می‌تواند کارگران خودش را اخراج کند که شرایط و تشریفات قانونی آن مهیا باشد. شرایط و تشریفات اخراج کارگر در ماده 27 قانون کار پیش بینی شده است. به موجب این ماده، کارفرما برای اخراج کارگر باید مراحل و تشریفات قانونی زیر را سپری کند:
- کارگر نسبت به انجام وظایفی که به او سپرده می‌شود، کوتاهی کند؛
- دستور العمل‌ها و آیین‌نامه‌های انضباطی محل کار از جانب کارگر رعایت نشوند؛
- کارفرما به کارگر اخطار کتبی بدهد؛
- اگر کارگر به اخطار کتبی کارفرما توجهی نداشته باشد؛
- شورای اسلامی کار با اخراج کارگر موافقت کند؛
- تمام حقوق معوقه و مطالبات کارپذیر پرداخت شوند.
اگر کارگری که اخراج شده است، قصد اعتراض و طرح شکایت بر علیه کارفرما را داشته باشد، باید به هیات تشخیص و هیات حل اختلاف که از مراجع مستقر در اداره کار هستند، مراجعه کند. قرارداد کار در بازه زمانی که هیات تشخیص و هیات حل اختلاف به شکایت کارپذیر رسیدگی می‌کنند، به حالت تعلیق درمی‌آید. در اصطلاح به مدتی که قرارداد کار تعلیق شده است، ایام بلاتکلیفی می‌گویند.
اگر هیات تشخیص و هیات حل اختلاف به قانونی بودن اخراج کارپذیر رأی دادند، کارپذیر برای ایام تعلیق مستحق دریافت هیچ گونه حق السعی نیست. از طرف دیگر، در صورتی که هیات تشخیص و هیات حل اختلاف، اخراج کارگر را غیر قانونی تشخیص دادند، در خصوص بازگشت او به محل کار سابق، حکم صادر می‌کنند. کارگری که به صورت غیر قانونی اخراج شده است بابت ایام بلاتکلیفی خودش، مستحق دریافت حق السعی و تمام مزایای قانونی است.
شرایط دریافت حقوق در قراردادهای شفاهی
قرارداد کار می‌تواند کتبی یا شفاهی باشد. کارگری که به واسطه قرارداد کار شفاهی استخدام شده است نیز تحت حمایت قانون کار قرار می‌گیرد و مستحق دریافت تمام حقوق و مزایای قانونی خواهد بود. بنابراین، کارپذیری که به موجب قرارداد کار شفاهی استخدام شده است نیز مشمول دریافت حق السعي در قانون كار است.
برای تعیین صحیح این مبلغ از چه کسی کمک بگیریم؟
حق السعی کارگران شامل دستمزد و مزایای قانونی آن‌ها است. کارگرانی مشمول دریافت حق السعی می‌شوند که به واسطه قرارداد کار استخدام شده باشند. قراردادهای کاری باید مطابق با اصول و ضوابط مقرر در قانون کار تنظیم شوند. بهتر است که امضای این قراردادها به افرادی سپرده شود که با نظام حقوق کار ایران آشنایی کامل دارند. نمونه قراردادهای کاری و استخدامی که در بخش نمونه قراردادهای رکلا قرار دارند، مطابق با نظام حقوق کار ایران تنظیم شده‌اند. علاوه براین نمونه قراردادها، اگر تمایل به تنظیم قرارداد اختصاصی دارید، می‌توانید از خدمات تنظیم قرارداد اختصاصی نیز بهره ببرید.
پیش از امضای قرارداد کار، باید با مزایایی که برای کارفرمایان و کارگران مشخص شده است، آشنایی داشته باشید. خدمات مشاوره حقوقی تلفنی به شما امکان می‌دهد که در کوتاه‌ترین زمان ممکن از مزایا و منافعی که در قانون کار برای شما مشخص شده است، کسب اطلاع کنید.
