فسخ قرارداد کار کارگر و بررسی شرایط فسخ قرارداد کار از طرف کارگر

فسخ قرارداد کار کارگر یکی از مسائل مهمی است که درباره آن، سوالات متعددی پرسیده می‌شود. پس از انقلاب صنعتی و افزایش روز شمار تعداد کارگران، قوانین متعددی در راستای حمایت از حقوق کارگران و جلوگیری از بهره‌کشی و سوء استفاده از آنان به وجود آمد. در کشور ما نیز، قانونگذار قوانین متعددی را در راستای حمایت از حقوق کارگران به تصویب رسانده است. مهم‌ترین و اساسی‌ترین قانون در کشور ما در خصوص حقوق کارگران و کارفرمایان، قانون ناظر بر قرارداد کار است.

در ادامه این مطلب به صورت اختصاصی در خصوص فسخ قرارداد کار کارگر توضیح خواهیم داد. لازم به ذکر است که منظور ما از قانون در ادامه این مطلب، قانون کار خواهد بود.

این قرارداد به چه معنی است؟

براساس ماده 7 قانون، به قراردادی که طرفین آن کارگر و صاحب کار هستند قرارداد کار گفته می‌شود. همچنین مطابق با این تعریف، قرارداد کار می‌تواند به طور غیر محدود یا محدود به بازه زمانی مشخص (قرارداد کار موقت) یا برای انجام امر مشخص (قرارداد کار معین) تنظیم شود. در این قرارداد کارگر متعهد می‌شود که امور مورد نظر صاحب کار را انجام دهد. صاحب کار نیز در مقابل متعهد می‌شود که حقوق و دستمزد کارگر را پرداخت کند.

قرارداد کار کارگر از نظر حقوقی چه ویژگی‌هایی دارد؟

در ادامه این مطلب می‌خواهیم شما را با ویژگی‌های قرارداد کار که میان کارگر و صاحب کار امضا می‌شود، بیشتر آشنا کنیم:

1. قرارداد کار گارگر یک عقد لازم است: عقود از منظر حقوق دو دسته هستند؛ جایز و لازم. عقود جایز با اراده طرفین آن منحل می‌شوند اما عقود لازم طرفین را به انجام موضوع قرارداد، پایبند می‌کند و تنها در برخی از شرایط استثنایی، می‌توانید آن را منحل کنید. بنابراین به منظور فسخ قرارداد کار کارگر ، باید در نظر داشته باشید که این قرارداد، یک قرارداد لازم است.
2. قرارداد کار یک عقد معوض است: به این معنا که قراردادی رایگان نیست. بلکه در این قرارداد، صاحب کار متعهد می‌شود که در مقابل کاری که کارگر برای او انجام می‌دهد، به او دستمزد بپردازد.
3. قرارداد کار از عقودی است که در قانون ذکر شده است و احکام و شرایط مشخصی را برای آن در نظر گرفته‌اند. پس در بررسی شرایط فسخ قرارداد کارگر، لازم است که به شرایطی که در قانون مطرح شده است، توجه داشته باشیم.

فسخ قرارداد کار کارگر به چه معنا است؟

در مطلب قبلی توضیح دادیم که قرارداد کار یک عقد لازم است. بنابراین طرفین پس از امضای قرارداد باید به تعهدات و مسئولیت‌هایی که به عهده گرفته‌اند، پایبند باشند و تنها در دو صورت می‌توانند قرارداد را منحل کنند:

1. در صورتی که به هر دلیلی هر دو طرف قرارداد تمایلی به ادامه همکاری با یکدیگر نداشته باشند و با توافق یکدیگر قرارداد را منحل کنند، که در اصطلاح به این کار اقاله قرارداد گفته می‌شود.
2. در مواردی نیز ممکن است تنها یکی از طرفین مایل به انحلال قرارداد باشد. در اصطلاح حقوقی، به انحلال یک طرفه عقد، فسخ گفته می‌شود. اما باید به این نکته نیز توجه داشته باشید که هر یک از طرفین قرارداد هر زمان که خواست نمی‌تواند عقد را فسخ کند. بلکه فسخ قرارداد تنها در مواردی امکان‌پذیر است که قانون‌گذار اجازه این کار را بدهد.

فسخ با استفاده از استعفا

درست است که قانون در جهت حمایت از حقوق کارگر وضع شده است. اما با این حال کارگر نمی‌تواند هر زمان که اراده کرد قرارداد کار را فسخ کند. بلکه فسخ قرارداد کار از سوی کارگر نیازمند رعایت شرایط و سپری کردن مراحلی است که در ادامه به بیان آن‌ها می‌پردازیم.

تنها راهی که در قانون برای فسخ قرارداد کار جلوی پای کارگر گذاشته شده، استعفا است.

مطابق با آنچه که در قانون آمده است، یکی از موارد پایان دادن به قرارداد کار، استعفا خواهد بود. بنابراین در صورتی که کارگر بعد از انعقاد قرارداد کار به هر دلیلی مایل به ادامه همکاری با صاحب کار نباشد باید استعفا دهد. بنابراین، در شرایطی که کارگر از شرایط کاری خود ناراضی باشد باید استعفا دهد و غیبت و ترک کار، به منزله استعفا نخواهد بود. در صورتی که کارگر بدون آنکه استعفا دهد کار خود را ترک کند یا آنکه غیبت کند؛ نه تنها بسیاری از مزایا و حقوقی که در قانون برای او قرار داده شده است را از دست می‌دهد بلکه در مواردی ممکن است ملزم به پرداخت ضرر و زیان به صاحب کار نیز شود.

شرایط استعفا

فسخ قرارداد از سوی کارگر یا همان استعفای کارگر دارای شرایط و ضوابطی است:

1. قرارداد کاری که کارگر می‌خواهد به وسیله فسخ به آن پایان دهد باید برای زمان نامحدودی منعقد شده باشد. بنابراین در صورتی که قرارداد کار، برای بازه زمانی مشخص یا برای انجام عملی خاصی منعقد شده است از سوی کارگر به وسیله استعفا قابل فسخ نیست.
2. کارگر مکلف است استعفای خود را به طور کتبی به صاحب کار اطلاع دهد.
3. کارگر موظف است یک ماه پس از استعفا به کار خود ادامه دهد.

لازم به ذکر است که کارگر تنها به مدت 15 روز می‌تواند از استعفایش انصراف دهد که در این صورت باید کپی انصراف از استعفا را به همراه استعفا نامه خود به شورای اسلامی کارگاه یا انجمن صنفی یا نماینده کارگران تحویل دهد.

بنابراین در صورتی که فسخ قرارداد از سوی کارگر همراه با رعایت شرایط فسخ قرارداد کارگر باشد او از تمامی حقوق مقرر در قانون مانند سنوات و مزایای تامین اجتماعی بهره‌مند می‌شود.

فسخ قرارداد با کارگر از سوی صاحب کار

در مطلب قبلی شرایط فسخ قرارداد کار از سوی کارگر را بررسی کردیم. در این مطلب می‌خواهیم به فسخ قرارداد کار کارگر از سوی صاحب کار و شرایط آن بپردازیم.

همانگونه که قبلاً نیز اشاره کردیم قانون در راستای حمایت از حقوق کارگران و جلوگیری از سوء استفاده از آنان تصویب شده است. بنابراین قانون‌گذار در قانون به صاحب کار اجازه نداده است که هر زمان که اراده کرد، اقدام به فسخ قرارداد کار کارگر کند. بلکه الزامی است که شرایط فسخ قرارداد با کارگر از سوی صاحب کار نیز رعایت شود.

اختلاف بین کارگر و صاحب کار در خصوص فسخ قرارداد کار کارگر

در مواردی ممکن است میان کارگر و صاحب کار در خصوص فسخ قرارداد از سوی کارگر یا فسخ قرارداد کار کارگر از سوی صاحب کار، اختلافی به وجود بیاید. مراحل رسیدگی و حل این نوع اختلافات به شرح زیر است:

1. ابتدا دو طرف باید سعی کنند با توافق یکدیگر اختلاف را حل کنند؛
2. در صورت عدم توافق، در مرحله بعد به هیات تشخیص که در ادارات کار مستقر هستند، مراجعه می‌شود؛
3. در صورت عدم حل اختلاف در هیات تشخیص به هیات حل اختلاف مستقر در اداره کار مراجعه می‌کنند.

به این نکته توجه داشته باشید که در طول مدت رسیدگی به اختلافات میان کارگر و کارفرما در هیات حل اختلاف مستقر در اداره کار، قرارداد کار به حالت تعلیق در می‌آید.

همچنین در صورتی که هیات تشخیص رأی به اخراج کارگر یا به عبارت دیگر رای به فسخ قرارداد کارگر بدهد، او می‌تواند از این تصمیم نزد هیات حل اختلاف شکایت کند.

پیشنهاد ما

چه کارفرما باشید و چه صاحب کار، لازم است که از حقوق خود در قانون مطلع باشید. این اطلاعات به شما کمک می‌کند که روابط کاری خود را به شیوه مناسب تری مدیریت کنید. در این خصوص به شما پیشنهاد می‌کنم که برای گفتگو در خصوص قوانین مرتبط با شرایط کاری خود، از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی استفاده کنید.