قرارداد حمل و نقل مسافر و مهمترین حواشی مربوط به این قرارداد

حمل و نقل، یکی از مسائل مهم و جدا نشدنی از زندگی روزمره ما است. به طوری که در طول روز، امور بسیار زیادی را به واسطه حمل و نقل انجام می‌دهیم. حمل و نقل‌های مذکور از طریق خودمان یا دیگران (اشخاصی که در این حوزه فعالیت دارند) انجام می‌شوند. در مواردی که این امر توسط شخص یا اشخاص دیگر و تحت ضوابطی صورت ‌گیرد، باید یک نمونه قرارداد حمل و نقل مسافر تنظیم کرد. این قرارداد، بسیار پرکاربرد است و نمونه‌های خارجی از انواع آن بسیار زیاد یافت می‌شود. در ادامه برخی از موارد مهم در خصوص ماهیت و ساختار این قرارداد را مورد ارزیابی قرار می‌دهیم.

این قرارداد یکی از انواع نمونه قرارداد حمل و نقل است.

قرارداد حمل و نقل مسافر؛ به عنوان یک قرارداد پیمانکاری

این قرارداد، یک قرارداد پیمانی است. بنابراین طرفین در این قرارداد، به عنوان کارفرما و پیمانکار شناخته می‌شوند. کارفرما شخصی است حقیقی یا حقوقی، که انجام حمل و نقل را از پیمانکار درخواست می‌کند. در مقابل، پیمانکار به عنوان شخصی حقیقی یا حقوقی، حمل و نقل را به درخواست کارفرما انجام می ‌دهد. به موجب نمونه قرارداد حمل و نقل مسافر ، کارفرما و پیمانکار در برابر یکدیگر متعهد خواهند بود و حقوقی برای آن‌ها تعیین می‌شوند. یکی از انواع قراردادهایی که برای نقل و انتقال مسافر از آن استفاده می‌کنند، قرارداد حمل و نقل درون شهری است که شرایط خاصی دارد و لازم است که درباره آن مطالعه کنید. علاوه براین، اگر تمایل دارید که برای مساله خاصی گروهی از مسافران یا حتی اجناس دیگر را از مکانی به مکان دیگر منتقل کنید، می‌توانید از انواع قرارداد کارگزاری حمل و نقل بهره ببرید.

اجزای اصلی یک قرارداد پیمانکاری برای حمل و نقل

نمونه قرارداد حمل و نقل مسافر دربردارنده ارکانی است که برای تنظیم و نگارش آن، باید توجه کافی داشته باشید. به همین ترتیب در این قسمت به این ارکان اشاره می‌کنیم و مفاد آن‌ها را شرح می‌دهیم:

انجام حمل و نقل مسافر؛ موضوع قرارداد حمل و نقل مسافر

انجام حمل و نقل مسافر در نمونه قرارداد حمل و نقل مسافر ، به عنوان موضوع اصلی قرارداد محسوب می‌شود. در واقع موضوع، همان عملی است که کارفرما از پیمانکار درخواست می‌کند. بنابراین رکن مذکور، یکی از اساسی‌ترین قسمت‌های این قرارداد است و هرگونه ابهامی در آن، سبب خدشه در صحت قرارداد می‌شود. به همین دلیل است که این قرارداد را یکی از انواع قرارداد پیمانکاری در نظر می‌گیرند.

کیفیت حاکم بر حمل و نقل مسافر و تاثیر آن در قرارداد

کم و کیف و چگونگی انجام حمل و نقل در این قرارداد، در تحقق آن چه که کارفرما در نظر دارد، موثر است. بنابراین این مسئله که حمل و نقل مسافر با چه وسیله‌ای، چه زمانی، از چه مبدایی، از چه مسیری و به چه مقصدی انجام شود؛ همگی باید از سوی کارفرما مشخص شوند. به بیان دیگر، کارفرما وظیفه دارد که دامنه مربوط به موضوع قرارداد را برای پیمانکار روشن سازد. در صورتی که کارفرما، کیفیت حمل و نقل را در متن قرارداد توضیح ندهد، پیمانکار تعهد دارد که حمل و نقل موضوع قرارداد را به طور متعارف (مطابق با آنچه که در حوزه حمل و نقل مسافر، عرف است) انجام دهد.

مبلغ دریافتی پیمانکار برای انجام حمل و نقل مسافر

نمونه قرارداد حمل و نقل مسافر ، یک قرارداد معوض است. بنابراین پیمانکار در برابر خدمتی که برای حمل و نقل به کارفرما ارائه می‌دهد، ما به ازا دریافت می‌کند. این مسئله که مبلغ در این قرارداد به چه مقدار باشد و چگونه پرداخت شود، کاملا براساس رضایت و توافق طرفین است اما به طور کلی معیار و روش‌های مختلفی برای آن در نظر گرفته می‌شود. برای مثال ممکن است طرفین توافق کنند که دستمزد پیمانکار، به طور کامل قبل از انجام حمل و نقل پرداخت شود.

چه قواعدی در تنظیم و انعقاد این قرارداد حکمفرما است؟

برای پی بردن به قواعد حاکم بر تنظیم و انعقاد نمونه قرارداد حمل و نقل مسافر ، ابتدا باید به ویژگی‌های اصلی این توافق نامه اشاره کرد. به طور کلی این قرارداد، دربردارنده ماهیتی نامعین است. در نظام حقوقی ایران، قراردادهای نامعین، از اصول کلی حاکم بر قراردادها پیروی می‌کنند. در کنار این مسئله، در نظر گرفتن چهارچوب‌های دیگری در این راستا توسط طرفین قابل تصور است زیرا اراده طرفین، نقش پررنگی در تنظیم و انعقاد نمونه قرارداد حمل و نقل مسافر دارد. البته شرایط ناشی از اراده طرفین قرارداد تا جایی در تعیین چهارچوب‌های حاکم بر قرارداد نقش دارد که با موازین قانونی و شرعی، مغایرت نداشته باشند.

البته توجه داشته باشید که در مواردی که دولت به عنوان یکی از طرفین نمونه قرارداد حمل و نقل مسافر است، طرفین نمی‌توانند در تعیین شرایط حاکم بر قرارداد تعیین و تکلیف کنند. در این مواقع شرایط عمومی پیمان، ملاک قرار می‌گیرد.

خاتمه قرارداد پیمانکاری حمل و نقل مسافر به چه صورت خواهد بود؟

مطابق با ماده 219 قانون مدنی ، نمونه قرارداد حمل و نقل مسافر ، از انواع قرارداد لازم است. به این دلیل که کارفرما و پیمانکار، نمی‌توانند به صورت انفرادی قرارداد را به پایان برسانند. بدین صورت، تنها در مواقعی که طرفین بر این امر توافق کنند یا دلایل قانونی برای خاتمه قرارداد پیدا شود، می‌توان به تعهدات ناشی از قرارداد خاتمه داد. به اتمام رساندن قرارداد در حالت اول به اقاله و در حالت دوم به فسخ معروف است.

نگاهی بر تعهدات کارفرما و پیمانکار در قرارداد پیمانکاری حمل و نقل مسافر

به موجب امضای این قرارداد، کارفرما متعهد است آنچه را که در مورد حمل و نقل در نظر دارد، برای پیمانکار شرح دهد. همچنین او موظف است که در مقابل انجام حمل و نقل در زمان مقرر، به پیمانکار ما به ازا بپردازد. در برابر، پیمانکار نیز تعهد دارد که برای عمل به تعهد خود مبنی بر انجام حمل و نقل، از چارچوب مورد نظر کارفرما تبعیت کند. در این راستا او باید وسیله نقلیه مناسبی را بکار گیرد و کلیه قوانین و مقررات رانندگی و اصول حاکم بر حق بیمه را رعایت کند.

مسئولیت پیمانکار در خسارت به وسیله نقلیه و مسئولیت ورود خسارات به مسافران

این مسئله امری رایج است که وسیله نقلیه مورد استفاده، دچار عیب و مشکل فنی شود. در چنین مواردی پیمانکار تعهد دارد که عیب رخ داده را رفع یا وسیله نقلیه مذکور را جایگزین کند.

پیمانکار به صورت ضمنی وظیفه دارد که به موجب امضای قرارداد ، تعهد خود را به روشی صحیح و متعارف انجام دهد. بر همین اساس در مواقعی که متصدی حمل و نقل بر اثر کوتاهی خود تصادف کند و سبب ورود آسیب‌های جسمانی یا حتی فوت مسافران شود، مسئول است و باید جبران خسارت کند اما در مواقعی که چنین حوادث و آسیب‌هایی بر اثر عواملی طبیعی و غیر قابل کنترل رخ دهد، مسئول حمل و نقل مسئولیت جبران خسارت را بر عهده ندارد.

برای مثال اگر راننده در زمان عمل به تعهد خود، به دلیل وقوع طوفان شدید از مسیر منحرف و سبب خسارات مالی و جسمانی شود، او هیچ مسئولیتی ندارد زیرا حوادث طبیعی همچون زلزله، سیل و طوفان‌های شدید از انواع شرایط اضطراری ( فورس ماژور ) محسوب می‌شوند. در این راستا در قرارداد پیمانکاری برای حمل و نقل مسافر، شروطی را برای شرایط اضطراری در نظر می‌گیرند و در مورد حوادث احتمالی تعیین و تکلیف می‌کند.

چند نکته در باب تکمیل نکات حاکم بر تنظیم و انعقاد قرارداد پیمانکاری برای حمل و نقل مسافر

در زمان تنظیم و انعقاد نمونه قرارداد حمل و نقل مسافر ، توجه دقیق به مواردی همچون موارد زیر ضروری است:

1. در زمان تنظیم قرارداد، توجه داشته باشید که ضمانت اجراهایی را برای جلوگیری از برخی خسارات احتمالی در نظر بگیرید. زیرا ممکن است هر یک از طرفین قرارداد، تعهدات خود را به نحو احسن یا در مدت مقرر انجام ندهند. در این مواقع در نظر گرفتن تدابیر لازم در خصوص ضمانت اجراها، موجب جلوگیری از خسارات می‌شوند؛
2. علاوه بر در نظر گرفتن ضمانت اجرا در متن قرارداد، توصیه می‌شود که مواردی را نیز برای اعمال حق فسخ پیش بینی کنید. اعمال حق فسخ در یک قرارداد، از وقوع خسارات بیشتر یا به طور کلی از خسارات جلوگیری می‌کند. برای مثال می‌توان برای تاخیر در پرداخت مبلغ مقرر قرارداد برای حمل و نقل مسافر، قائل به چنین حقی شد.

اهمیت تعیین مدت قرارداد

زمان تنظیم قرارداد پیمانکاری برای حمل و نقل مسافر، مدت قرارداد را به طور واضح بیان کنید. مدت قرارداد، در واقع بازه زمانی مشخصی است که برای اجرای عملیات حمل و نقل در نظر گرفته می‌شود. مدت قرارداد بر مبنای توافق و رضایت طرفین قرارداد، یعنی پیمانکار و کارفرما تعیین می‌شود. اگر برای قراردادتان، مدت در نظر نگرفته باشید، زمان امضای قرارداد توسط طرفین، به منزله تاریخ شروع قرارداد خواهد بود.

شما می‌توانید با تعیین مدت برای قراردادتان، این شرط را نیز مطرح کنید که اگر اجرای عملیات موضوع قرارداد، بیش از مدت قرارداد، زمان ببرد، پیمانکار به پرداخت جریمه تاخیر در اجرای تعهد ملزم می‌شود.

مراجع حل اختلاف

مرجع حل اختلاف مورد نظر خود را در متن قرارداد معین کنید و درباره آن توضیح دهید. در صورت تعیین مراجع مزبور، اختلافات به نحو مد نظر شما پیگیری می‌شوند و در نتیجه آثار موثرتری را به همراه خواهند داشت. دو مرجع داوری و دادگاه‌ها، از مراجع ذی صلاح برای رسیدگی به اختلافات و مشکلات مربوط به قراردادها هستند. اگر داوری به عنوان مرجع صالح در قرارداد تعیین شود، رسیدگی و پیگیری اختلاف با سرعت بیشتر و هزینه کمتر انجام خواهد شد. به یاد داشته باشید که اگر در متن قرارداد، هیچ مرجعی انتخاب نشود، مرجع قضایی یا همان دادگاه‌ها، رسیدگی دعوا را بر عهده می‌گیرند.

پیشنهاد ما

تیم حقوقی رکلا در راستای ایجاد امکان دسترسی راحت‌ و سریع‌تر به خدمات حقوقی، شرایطی را ایجاد کرده است که می‌توانید به سهولت درخواست تنظیم قرارداد و همچنین درخواست مشاوره حقوقی تلفنی خود را ثبت کنید. بعد از ثبت درخواست، با شما تماس می‌گیریم.