نحوه تکمیل چک حسن انجام کار و شرایط برگشت زدن این چک توسط کارفرما
چک حسن انجام کار یا چک ضمانت، یک سند مالی، تجاری و لازم الاجرا است که برای تضمین حسن انجام یک کار صادر می‌شود. این سند مالی در واقع تضمینی برای انجام تعهدات مالی و غیر مالی است و وصول آن در صورتی امکان پذیر خواهد بود که متعهد، خلف وعده کند یا آنکه در انجام معامله یا تعهدی که بر عهده گرفته است؛ به صورت عمدی تعلل کرده باشد. در حال حاضر علاوه بر قراردادهای مالی در انواع قرارداد کار یا استخدام نیز این سند از کارکنان با هدف ضمانت حسن اجرای تعهدات اخذ می‌شود.
روابط کاری و استخدامی میان کارگران و کارفرمایان باید از شرایط و ضوابط آمره مقرر در قانون کار تبعیت کند. در قانون کار، اخذ ضمانت برای حسن انجام کار از کارگران ممنوع نشده است. بنابراین کارفرما می‌تواند بابت تضمین حسن اجرای تعهدات از کارگر، چک ضمانت بگیرد. این سند مالی که بابت ضمانت حسن انجام کار ارائه می‌شود باید به گونه‌ای تکمیل و صادر شده باشد که احتمال سوء استفاده از آن را به مقدار قابل توجهی کاهش دهد. بنابراین، آشنایی با شرایط تکمیل و صدور این سند مالی که بابت ضمانت صادر شده و نحوه وصول آن بسیار دارای اهمیت است. عدم آشنایی با این شرایط می‌تواند دردسرهای قانونی زیادی را برای صادر کننده این سند مالی به دنبال داشته باشد.
در این مقاله با شرایط تکمیل، صدور و وصول چکی که بابت ضمانت حسن انجام کار از کارگر گرفته شده است، آشنا می‌شویم. پیشنهاد می‌کنیم علاوه براین مقاله، حتما مقاله قانون چک را نیز مطالعه کنید زیرا حاوی اطلاعات کاربردی و مفیدی در خصوص قوانین ناظر بر این سند مالی است.
چک حسن انجام کار چیست ؟
چک به معنای ورقه‌ای است که از نظر مالی ارزش دارد و معمولاً برای انجام خرید در حال و پرداخت مبلغ آن در آینده صادر می‌شود. این سند مالی یک سند عادی لازم الاجرا است و در شمار اسناد تجاری قرار می‌گیرد. بنابراین، صدور این سند مالی، نوعی عمل تجاری به حساب می‌آید و از شرایط و ضوابط مقرر در قانون تجارت تبعیت می‌کند. به صورت کلی می‌توان گفت که چک در مواقعی نوعی سند مالی و وسیله پرداخت وجه خواهد بود.
در حال حاضر مرسوم شده است که کارفرمایان در هنگام امضای قرارداد استخدام ، بابت ضمانت حسن انجام کار از کارگر این سند مالی را مطالبه می‌کنند. کارفرمایان به وسیله اخذ این سند، مطمئن می‌شوند که کارگر یا کارمند تمام تلاش را خواهد کرد تا وظایف مرتبط با کار خود را به بهترین شکل ممکن انجام دهد. چکی که کارگر بابت ضمانت حسن انجام کار صادر می‌کند، متضمن تعهد او به پرداخت یک مبلغ مشخص نیست و به همین دلیل نحوه تکمیل، صدور و وصول آن با دیگر انواع این سند مالی متفاوت است. ما پیش‌تر در مقاله « تضمین قرارداد کار » به صورت مفصل درباره این مساله توضیح داده‌ایم. پیشنهاد می‌کنیم که برای توضیحات تکمیلی، حتما این مقاله را نیز مطالعه کنید.
مبلغ چک ضمانت حسن انجام کار ، میزان مشخصی ندارد و براساس توافق میان کارگر و کارفرما تعیین می‌شود. همچنین باید به این نکته مهم توجه داشته باشیم که مبلغ چک ضمانت حسن انجام کار باید در حضور کارفرما و پیمانکار نوشته شود.
پیگیری وصول چک تضمین حسن انجام کار ، شکایت حقوقی است یا کیفری؟
چک‌ها در یک دسته بندی کلی به چک کیفری و چک حقوقی تقسیم می‌شوند. قانونگذار در قانون تجارت و قانون صدور چک، شرایط و ویژگی‌های چک‌های کیفری را مشخص کرده است. اگر چکی از این شرایط و ویژگی‌ها برخوردار باشد، امکان تعقیب کیفری صادر کننده آن وجود دارد. در مقابل، اگر چکی از شرایط و ویژگی‌های چک کیفری برخوردار نباشد، چک حقوقی محسوب می‌شود. یکی از انواع حقوقی این سند مالی که امکان تعقیب کیفری صادر کننده آن وجود ندارد، چکی است که کارفرما بابت ضمانت حسن انجام تعهدات از کارگر می‌گیرد. بنابراین، نتیجه می‌گیریم که چک تضمین حسن انجام کار ، یک سند حقوقی است و نمی‌توانیم بر علیه صادر کننده آن شکایت کیفری مطرح کنیم.
همچنین، باید به این نکته مهم توجه داشته باشیم که کارفرما حق برگشت زدن چک حسن انجام کار را نیز ندارد. برگشت زدن چک حسن انجام کار می‌تواند از مصادیق جرم خیانت در امانت باشد و باعث تعقیب کیفری کارفرما شود.
نحوه نوشتن چک ضمانت حسن انجام کار چگونه است؟
همان گونه که گفتیم، نحوه نوشتن چک ضمانت حسن انجام کار بسیار حائز اهمیت است. این سند مالی باید به گونه‌ای تنظیم شود که هیچگونه دردسر حقوقی و قانونی را برای کارگر صادر کننده آن به دنبال نداشته باشد. در ادامه، نکات مهمی که باید در هنگام تکمیل چک بابت ضمانت حسن انجام کار به آن‌ها توجه شود را بررسی می‌کنیم.
شیوه صحیح تکمیل این سند
- در چک ضمانت برای حسن انجام کار باید حتماً عبارت «بابت حسن انجام کار» نوشته شود؛
- کارگر باید نام کارفرما یا مجموعه‌ای که قرار است با آن همکاری کند را در این سند مالی قید کند؛
- مشخصات مربوط به این سند مالی باید در قراردادی که میان کارفرما و کارگر تنظیم شده است نیز نوشته شود؛
- در صورتی که میان کارگر و کارفرما ، قرارداد کتبی تنظیم نشده است، کارگر باید در هنگام تحویل این سند مالی به کارفرما از او رسید بگیرد. در این رسید، تاریخ، شماره، مبلغ و علت صدور این سند نوشته می‌شود و به امضای کارگر و کارفرما نیز می‌رسد؛
- اگر در این سند مالی عبارت «بابت ضمانت» نوشته شود، کارفرما نمی‌تواند در صورت خالی بودن حساب صادر کننده، بر علیه او شکایت کیفری مطرح کند. در این حالت، کارفرما صرفاً می‌تواند این سند مالی را از طریق شکایت حقوقی پیگیری کند؛
- کارگر باید در هنگام تکمیل این سند مالی عبارت «به حواله کرد» را خط بزند؛
- بهتر است که کارگر از این سند مالی یک کپی تهیه کرده باشد و از کارفرما نیز بخواهد که آن را امضا کند؛
- این اسناد مالی که بابت ضمانت صادر می‌شوند باید تاریخ داشته باشند. بهتر است که تاریخ این اسناد مالی مطابق با تاریخ خاتمه قرارداد کار تعیین شده باشد.
اگر این سند مالی از تمام شرایط مذکور برخوردار باشد، کارفرما فقط به دلیل عدم حسن انجام تعهدات می‌تواند بر علیه کارگر طرح شکایت کند. در صورتی که رأی به نفع کارفرما صادر شد، او می‌تواند چکی که بابت حسن انجام تعهدات از کارگر گرفته است را وصول کند.
ضمانت اجرای قانونی سوء استفاده از چک ضمانت برای حسن انجام کار چیست؟
همانگونه که در مطلب قبلی این مقاله نیز توضیح دادیم، کارفرما در صورتی می‌تواند این سند مالی را وصول کند که با طرح شکایت بر علیه کارگر ثابت کرده باشد که او به تعهدات خود عمل نکرده است. به عبارت دیگر می‌توان گفت که این سند مالی بابت ضمانت حسن انجام تعهدات صادر شده و وصول آن در صورتی قانونی است که عدم حسن انجام تعهدات به اثبات رسیده باشد. باید به این نکته توجه داشته باشیم که چک بابت ضمانت حسن انجام کار در حکم مال مورد امانت است و کارفرما حق سوء استفاده از آن را ندارد. بنابراین، سوء استفاده از این سند مالی در حکم ارتکاب جرم خیانت در امانت است و ضمانت اجرای کیفری دارد.
همچنین مطابق با ماده 674 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)، استعمال، تصاحب، اتلاف و مفقود کردن این سند مالی اگر به صورت عمدی و همراه با سوء نیت قبلی باشد، باعث محکومیت کیفری مرتکب آن به 6 ماه تا 3 سال حبس می‌شود.
آیا در نظام قانونی کشور ما از قانون چک ضمانت حسن انجام کار صحبت شده است؟
همانگونه که گفتیم، این سند مالی یک سند تجاری است و صدور آن نیز یک عمل تجاری محسوب می‌شود. قانونگذار، شرایط و ضوابط انجام تمام اعمال تجاری را در قانون تجارت مشخص کرده است. یکی از مباحث مهم قانون تجارت به تعیین شرایط و ضوابط تکمیل، صدور و وصول اسناد تجاری اختصاص پیدا می‌کند. چکی که بابت ضمانت حسن انجام کار صادر شده باشد، در واقع نوعی سند تجاری است و شرایط و ضوابط مربوط به تکمیل، صدور و وصول آن از قانون تجارت تبعیت می‌کند.
با توجه به اهمیتی که این سند در نظام تجاری و اقتصادی حاکم بر جامعه دارد، قانونگذار شرایط و ضوابط مربوط به صدور و وصول آن را در قانون صدور چک نیز مشخص کرده است.
بنابراین برای بررسی قانون چک ضمانت حسن انجام کار باید به قانون تجارت و قانون صدور چک مراجعه کنیم.
توصیه‌ای که باید جدی بگیرید!
اگر قرارداد کار به صورت دقیق و همه جانبه تنظیم شده باشد، نه تنها از بروز اختلاف میان کارفرما و کارگر جلوگیری می‌کند بلکه حقوق و منافع قانونی آن‌ها را نیز تضمین خواهد کرد. فردی می‌تواند قرارداد کار را به صورت دقیق و همه جانبه تنظیم کند که با حقوق کار و قوانین مرتبط با آن آشنایی و تسلط کافی داشته باشد. برای تنظیم اختصاصی این قرارداد می‌توانید با کارشناسان حقوقی ما در بخش خدمات تنظیم قرارداد اختصاصی رکلا ارتباط بگیرید و مسئولیت نوشتن این قرارداد را به آن‌ها بسپارید.
همچنین برای آشنایی با شرایط و ضوابط حاکم بر انواع قرارداد کار و قوانین مرتبط با آن می‌توانید با کارشناسان حقوقی و وکلای حاضر در بخش خدمات مشاوره حقوقی تلفنی رکلا گفتگو داشته باشید و سوالاتتان را از آن‌ها بپرسید.
قرارداد پیمانکاری تک نفره
اگر کارفرما هستید و مسئولیت انجام دادن یک پروژه را به شخصی می‌سپارید، می‌توانید روابط خود را در چهارچوب قرارداد پیمانکاری تک نفره مکتوب کنید. برای تهیه این قرارداد، اینجا بزنید.
نمونه قرارداد پیمانکاری
این نمونه قرارداد برای زمانی مناسب است که مسئولیت اجرای یک پروژه را به یک پیمانکار می‌سپارید تا با گروه خود، برای اجرای موضوع قرارداد اقدام کنند.
قرارداد کار موقت
رابطه کاری شما استخدامی است؟ اگر با توافق یکدیگر یک رابطه کارگری (کارمندی) و کارفرمایی را آغاز می‌کنید، این نمونه قرارداد برای شما مناسب است.
نظرات
