آیا کارفرما می‌تواند برای تضمین قرارداد کار ، چک و سفته بگیرد؟!
منظور از تضمین قرارداد کار در واقع همان چک یا سفته‌ای است که کارفرما بابت حسن انجام تعهدات و در زمان امضای قرارداد از کارگر می‌گیرد. کارفرما با گرفتن چک یا سفته ضمانت از کارگر، مطمئن می‌شود که او به تمام تعهدات کاری و استخدامی خود عمل خواهد کرد. به صورت کلی می‌توان گفت که فلسفه دریافت چک و سفته ضمانت این است که اگر کارگر مرتکب قصور و تقصیری شود و به کارفرما خسارتی وارد کرده باشد، کارفرما از طریق وصول این اسناد، بتواند ضرر و زیان خود را جبران کند. چک و سفته ضمانت باید با در نظر گرفتن حقوق و منافع قانونی کارفرما و پیمانکار تکمیل شوند.
در این نوشته قصد داریم از شرایط و ضوابط قانونی صدور و وصول چک و سفته‌ای صحبت کنیم که کارفرما بابت تضمین حسن اجرای تعهدات از کارگر دریافت می‌کند. این ضمانت، در متن قرارداد کار نیز، ثبت می‌شود.
بررسی شرایط قانونی اسناد مربوط به تضمین قرارداد کار
اسناد تجاری به اوراق بهاداری گفته می‌شود که از مزایای مقرر در قانون تجارت برخوردار هستند. اسناد تجاری انواع مختلفی دارند که چک و سفته از پرکاربردترین آن‌ها هستند. درست است که چک و سفته، هر دو از اسناد تجاری محسوب می‌شوند اما از نظر ظاهر، مندرجات و ضمانت اجراهای قانونی، تفاوت‌های مهمی با یکدیگر دارند. چک سندی است که صادر کننده به واسطه صدور آن، به بانک دستور می‌دهد که مبلغ معینی را به دارنده چک بپردازد اما در سفته، صادر کننده متعهد می‌شود که مبلغ مندرج در سفته را در تاریخ مشخصی به دارنده چک پرداخت کند.
سفته حسن انجام کار یا سفته ضمانت قرارداد کار، یکی از انواع سفته است و حتی می‌توان گفت که شایع‌ترین و پرکاربردترین نوع آن نیز محسوب می‌شود.
چک و سفته‌ای که به منظور حسن انجام کار یا به منظور تضمین انجام کار به کارفرما ارائه خواهد شد، یکی از انواع اسناد تجاری است و باید مطابق با شرایط و ضوابط مقرر در قانون تجارت تکمیل و صادر شوند. همچنین، این اسناد باید به صورتی تکمیل شوند که کارفرما یا دیگر اشخاص نتوانند از آن‌ها سوء استفاده کنند.
آیا اخذ چک و سفته به عنوان تضمین قرارداد کار ، قانونی است؟
صرف اخذ چک و سفته ضمانت از کارگر به عنوان تضمین قرارداد کار ، منع قانونی ندارد زیرا کارفرمایی که کارگری را استخدام کرده است، باید به نحوی مطمئن شود که او به تمام تعهدات قراردادی خود عمل می‌کند و مرتکب قصور و تقصیر نیز نمی‌شود. از سوی دیگر، در صورتی که کارگر به وظایف خود عمل نکند و باعث ورود ضرر و زیان به کارفرما شود، کارفرما باید خساراتی که به او وارد شده است را به نحوی جبران کند.
شرایط وصول اسناد ضمانت در قرارداد کار
منظور ما از اسناد ضمانت در قرارداد کار ، همان چک یا سفته‌ای است که کارفرما بابت حسن انجام تعهدات از کارگر می‌گیرد. معمولاً، مبلغ چک یا سفته تضمین و شرایطی که کارفرما می‌تواند نسبت به وصول آن‌ها اقدام کند در قرارداد استخدام نوشته می‌شود. قید شرایط وصول اسناد تضمین در قرارداد کار، اهمیت زیادی دارد زیرا کارگر متوجه خواهد شد که چک و سفته تضمین را به چه منظوری داده است و همچنین از شرایطی که کارفرما می‌تواند این اسناد را وصول کند نیز مطلع می‌شود.
البته در برخی موارد، در قرارداد کاری که برای استخدام کارگر تنظیم شده است، شرایط وصول چک و سفته قید نمی‌شود. در این موارد، احتمال سوء استفاده کارفرما یا دیگر اشخاص از چک و سفته تضمین وجود دارد و کارگر نیز همیشه نگران است که اسناد تضمین قرارداد کار بر علیه او به اجرا گذاشته شوند.
بنابراین، بهتر است که در قرارداد کاری که به منظور استخدام کارگر تنظیم و امضا می‌شود، مبلغ چک و سفته تضمین و شرایط وصول آن‌ها را نیز قید کنند.
نکاتی که کارگر در هنگام نوشتن سفته تضمین قرارداد کار باید رعایت کند!
کارگر در سفته‌ای که بابت تضمین در قرارداد کار ارائه می‌دهد، باید به صراحت قید کند که تضمین جهت حسن انجام تعهدات است. در این صورت، اگر کارفرما بخواهد از سفته تضمین سوء استفاده کند، کارگر با اثبات حسن انجام تعهدات خود، می‌تواند از پرداخت وجه مندرج در چک یا سفته ضمانت خودداری کند.
همچنین در سفته‌ای که بابت ضمانت قرارداد کار به کارفرما داده می‌شود، کارگر باید نام کارفرما یا شرکتی که می‌خواهد با آن همکاری کند را نیز بنویسد.
در قرارداد کاری که به منظور استخدام کارگر تنظیم شده، بهتر است که مندرجات سفته، مبلغ و تاریخ آن نیز نوشته شود. برای اطمینان خاطر هر چه بیشتر، بهتر است که کارگر پس از تکمیل سفته ضمانت، یک کپی نیز از آن تهیه کند.
شرایط تکمیل چک به عنوان یکی از اسناد ضمانت کارمند قراردادی
در ابتدا باید بگوییم که نحوه تکمیل چکی که بابت ضمانت کارمند قراردادی داده می‌شود نیز مانند سایر چک‌ها است و از این بابت تفاوتی ندارد. در ادامه، برخی از مواردی که در هنگام چک تضمین باید به آن‌ها اشاره شود را بررسی می‌کنیم:
- امضای صادر کننده با رقم و حروف؛
- قید نام صادر کننده چک؛
- نام دریافت کننده چک؛
- تاریخ صدور چک با رقم و حروف؛
- عدم قلم خوردگی در متن چک؛
- تاریخ وصول چک؛
- قید این عبارت که «چک بابت ضمانت حسن انجام تعهدات صادر شده است» در هر دو طرف آن.
نکته: بانک به این مساله که چک بابت ضمانت صادر شده است، توجهی نمی‌کند و در صورتی که حساب کارگر موجودی داشته باشد، وجه آن را پرداخت خواهد کرد و در غیر این صورت، گواهی عدم پرداخت صادر می‌کند. اهمیت قید عبارت «چک بابت ضمانت صادر شده است» به این جهت است که باعث از بین رفتن ضمانت اجرای کیفری چکی می‌شود که از سوی کارگر بابت تضمین قرارداد کار به کارفرما ارائه خواهد شد.
کارفرما برای مطالبه چک تضمین و وصول مبلغ آن، باید در دادگاه محل اقامت صادر کننده آن طرح دعوا کند. در این صورت، کارفرما باید در دادگاه ثابت کند که کارگر به تعهدات خود عمل نکرده و باعث ورود ضرر و زیان به او شده است.
آیا به اجرا گذاشتن این اسناد توسط کارفرما جرم است؟
چک و سفته‌ای که به منظور ضمانت قرارداد کار به کارفرما سپرده می‌شوند در حکم مال مورد امانت هستند. به همین دلیل، کارفرما حق سوء استفاده از چک و سفته تضمین را ندارد.
لازم به ذکر است که در نظام قانونی کشور ما، شرایط و تشریفات خاصی برای وصول چک و سفته ضمانت از سوی کافرما پیش بینی نشده است. بنابراین، کارفرما هر زمان که می‌خواهد، می‌تواند نسبت به وصول چک و سفته تضمین اقدام کند. حتی در شرایطی که کارگر نسبت به انجام وظایف و تعهدات قراردادی خود کوتاهی نکرده باشد. کارفرمایی که از چک یا سفته تضمین سوء استفاده کرده در واقع مرتکب جرم خیانت در امانت شده است و به مجازات مقرر در ماده 674 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) محکوم می‌شود.
باید به این نکته توجه کنیم که قانون گذار در ماده فوق الذکر به صراحت سوء استفاده از چک یا سفته‌ای که به عنوان تضمین سپرده شده است را جرم انگاری کرده و مجازات 6 ماه تا 3 سال حبس را برای آن در نظر گرفته است. در چنین مواردی کارگر می‌تواند بر علیه کارفرمایی که چک یا سفته تضمین را بدون دلیل به اجرا گذاشته است، طرح دعوا کند. بنابراین، بهتر است که کارفرما پیش از وصول چک و سفته تضمین، به اداره کار یا مراجع قضایی مراجعه و ثابت کند که کارگر در انجام تعهدات و وظایف خود کوتاهی کرده و باعث ورود خسارت به او شده است.
توصیه می‌کنیم:
وضعیت اقتصادی و حتی اجتماعی اشخاص تا حد زیادی به نوع کار آن‌ها بستگی دارد. به همین دلیل، تنظیم صحیح و قانونی قراردادهای کاری و استخدامی اهمیت بسیار زیادی خواهد داشت. تعیین تضمین نیز یکی از موضوعات مهمی است که در قراردادهای کاری و استخدامی باید به آن توجه شود. در مجموعه قراردادهای استخدامی و کاری که در بخش نمونه قرارداد رکلا ارائه کرده‌ایم، تضامین لازم برای جلوگیری از ورود ضرر و زیان به کارفرما و کارپذیران پیش بینی شده است. همچنین این امکان را دارید که قرارداد مورد نظر خود را به صورت اختصاصی سفارش دهید. برای این منظور می‌توانید به سهولت درخواست تنظیم قرارداد خود را ثبت کنید.
علاوه بر این، برای آگاهی از شرایط و ضوابط قانونی تعیین تضمین در قراردادهای کاری و استخدامی خود، می‌توانید از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی رکلا نیز استفاده کنید.
نمونه قرارداد کار موقت
متن کامل این قرارداد را دریافت کنید. برای دریافت متن، روی تصویری که در پایین قرار داده شده است بزنید.
نظرات
