مبایعه نامه به سندی گفته میشود که برای معامله اموال منقول یا اموال غیر منقول تنظیم شده است. این سند در صورتی از اعتبار و آثار قانونی برخوردار میشود که توسط خریدار و فروشنده امضا شده باشد. امضای مبایعه نامه ، نشان دهنده توافق میان طرفین معامله است و باعث انتقال مالکیت مال مورد معامله به خریدار میشود. معمولا خریداران و فروشندگان اموال غیر منقول برای تنظیم و امضای مبایعه نامه به بنگاههای مشاور املاک مراجعه میکنند. مشاوران املاک پس از تنظیم و امضای مبایعه نامه باید این سند را در سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات به ثبت برسانند. پس از آنکه مبایعه نامه یا قولنامه در این سامانه به ثبت رسید، برای آن کد رهگیری و هولوگرام صادر میشود. بنابراین میتوان گفت که منظور از مبایعه نامه هولوگرام دار ، مبایعه نامهای است که در سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات به ثبت میرسد و برای آن کد رهگیری صادر میشود.
اسناد رسمی که توسط دفتر اسناد رسمی تنظیم و صادر میشوند نیز دارای هولوگرام هستند. بنابراین مبایعه نامهای که توسط دفاتر اسناد رسمی تنظیم، ثبت و صادر شده نیز دارای هولوگرام خواهد بود. در ادامه این نوشته نحوه تنظیم و صدور مبایعه نامه هولوگرام دار و همچنین مزایای این اسناد را مورد بررسی قرار میدهیم.
مشاوران املاک تا قبل از سال 1387، مبایعه نامههای مربوط به معامله املاک و مستغلات را به صورت دست نویس تنظیم میکردند. مبایعه نامههای دست نویس از استحکام و اعتبار زیادی برخوردار نبودند و به همین دلیل در برخی موارد، باعث ایجاد مشکلات حقوقی برای خریدار و فروشندگان املاک و مستغلات میشدند. دولت در سال 1387، بخشنامهای را صادر و به واسطه آن، تنظیم دست نویس مبایعه نامه را ممنوع و ثبت تمام معاملات املاک و مستغلات را در سامانه ثبت معاملات املاک و مستعلات الزامی کرد. مشاوران املاک در سراسر کشور به واسطه صدور این بخشنامه، موظف شدند که مبایعه نامه و دیگر اسناد مربوط به معامله املاک و مستغلات را در سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات کشور به ثبت برسانند.
اگر مشاور املاک نسبت به ثبت مبایعه نامه در سامانه و دریافت کد رهگیری و هولگرام برای آن اقدام نکند، مرتکب تخلف شده است. به صورت کلی میتوان گفت، مبایعه نامه هولوگرام دار ، مزایایی را برای طرفین معامله به همراه خواهد داشت. در ادامه به آن موارد اشاره میکنیم.
اتحادیه صنفی مشاوران املاک، برگههای مبایعه نامه که دارای هولوگرام هستند را صرفا در اختیار مشاوران املاک دارای پروانه کسب قرار میدهد. این اقدام باعث کاهش کلاهبرداری در زمینه معامله املاک و مستغلات میشود. همچنین، عدم امکان سوء استفاده از مبایعه نامه هولوگرام دار نیز باعث افزایش امنیت و استحکام معاملات املاک و مستغلات خواهد شد.
در صورتی که ملک مورد معامله مشکل قانونی داشته باشد، پیامدهای حقوقی متعددی را برای خریدار به دنبال دارد. دریافت ک رهگیری برای مبایعه نامه، نشان میدهد که ملک مورد معامله فاقد هر گونه مشکل حقوقی است. به همین دلیل، تنظیم و صدور مبایعه نامه هولوگرام دار ، این اطمینان خاطر را برای خریدار ایجاد میکند که ملک مورد معامله مشکل قانونی ندارد.
در گذشته، تنظیم دست نویس مبایعه نام به کلاهبرداران امکان میداد که یک ملک را به صورت همزمان به چند نفر بفروشند. از سال 1387، سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات در سراسر کشور برقرار شده است و مشاوران املاک باید تمام مبایعه نامهها را در این سامانه به ثبت برسانند. از آنجا که سامانه ثبت معاملات املاک در سراسر کشور برقرار است، این مساله باعث میشود که فروشنده ملک، پس از ثبت مبایعه نامه هولوگرام دار در این سامانه، نتواند ملک مورد معامله را به صورت هم زمان به چند نفر بفروشد.
مبایعه نامهای که در سامانه ثبت معاملاک به ثبت رسیده و دارای کد رهگیری و هولگرام است، در واقع یک سند معتبر و قابل استناد به حساب میآید. بنابراین در صورتی که خریدار و فروشنده در خصوص اجرای معامله با یکدیگر اختلاف پیدا کردند، با استناد به مفاد نمونه مبایعه نامه هولوگرام دار میتوانند ادعای خود را نزد مرجع قضایی به اثبات برسانند.
سند در اصطلاح قانون مدنی به معنای هر نوشتهای است که دارای امضا، مهر یا اثر انگشت باشد. قانونگذار در ماده 1286 قانون مدنی، اسناد را براساس نحوه تنظیم آنها به سند عادی و رسمی تقسیم میکند. مطابق با ماده 1287 این قانون، سندی رسمی است که توسط مراجع زیر صادر شده باشد:
دفاتر اسناد رسمی نیز میتوانند مبایعه نامه مربوط به معامله اموال منقول و غیر منقول را تنظیم کنند. با توجه به ماده 1287 میتوان گفت، مبایعه نامهای که توسط دفاتر اسناد رسمی تنظیم و صادر شده، یک سند رسمی است. تمام اسناد رسمی صادره از دفاتر اسناد رسمی نیز دارای هولوگرام هستند. بنابراین، مبایعه نامه که توسط دفاتر اسناد رسمی تنظیم و صادر میشود، یک سند رسمی است و باید دارای هولوگرام باشد.
در اصلاح حقوقی، دلال به شخصی میگویند که شغل معمول او واسطه گری برای انجام معامله است. به زبان سادهتر میتوان گفت که دلال، خریدار و فروشنده را به یکدیگر معرفی میکند. مشاور املاک نیز نوعی دلال است و نقش یک واسطه را میان خریدار و فروشنده ملک ایفا میکند. دلال به واسطه خدماتی که در راستای انجام معامله به خریدار و فروشنده ارائه داده، مستحق دریافت کمیسیون (حق دلالی) است. باید به این نکته توجه داشته باشیم که بنگاه مشاور املاک، یک واحد صنفی است و زیر نظر اتحادیه مشاوران املاک فعالیت میکند. به همین دلیل، مبلغ حق کمیسیون مشاوران املاک برای تنظیم مبایعه نامه با توجه به تعرفهای تعیین میشود که از سوی اتحادیه صنفی مشاوران املاک اعلام شده است.
باید به این نکته توجه داشته باشیم که مشاورین املاک بابت دریافت کد رهگیری برای مبایعه نامه و الصاق هولوگرام بر روی آن، نمیتوانند به مبلغ حق کمیسیون خودشان اضافه کنند.
همانگونه که گفتیم، مبایعه نامهای که توسط دفاتر اسناد رسمی تنظیم و صادر میشود نیز دارای هولوگرام است. دفاتر اسناد رسمی بابت تنظیم و ثبت نمونه مبایعه نامه هولوگرام دار ، مستحق دریافت حق تحریر و حق ثبت هستند. باید به این نکته توجه داشته باشیم که حق ثبت و حق تحریر دفاتر اسناد رسمی بابت تنظیم مبایعه نامه املاک هولوگرام دار ، با توجه به تعرفه وزارت دادگستری تعیین میشود.
لازم به ذکر است که طرفین معامله بابت تنظیم و ثبت مبایعه نامه هولوگرام دار در دفاتر اسناد رسمی باید مبلغی را به عنوان حق تمبر و مالیات نیز پرداخت کنند.
در اصطلاح قانون مدنی به دلایلی که اشخاص در هنگام بروز اختلاف و طرح دعوا، میتوانند نزد مرجع قضایی به آنها استناد کنند، ادله اثبات دعوا گفته میشود. قانونگذار، ادله اثبات دعوا را در ماده 1258 قانون مدنی شمارش کرده است. با توجه به بند 2 این ماده، میتوان گفت که اسناد کتبی نیز از ادله اثبات دعوا هستند.
مبایعه نامه هولوگرام دار که توسط بنگاههای مشاور املاک و دفاتر اسناد رسمی تنظیم و صادر شده نیز یک سند است. بنابراین اگر طرفین معامله با یکدیگر اختلاف پیدا کردند برای اثبات ادعاهای خود میتوانند به این سند استناد کنند.
مبایعه نامهای که به منظور معامله املاک و مستغلات تنظیم میشود، در صورتی معتبر است که مطابق با مقررات باب بیع قانون مدنی تنظیم شده باشد. همچنین این سند باید به صورتی تنظیم نوشته شود که تمام منافع قانونی و حقوق خریدار و فروشنده را در بر بگیرد. به همین دلیل، بهتر است که مبایعه نامه با نظارت و مشورت کارشناسان حقوقی تنظیم شود. گروه حقوقی رکلا با ارائه خدمات تنظیم قرارداد و مشاوره حقوقی تلفنی ، این فرصت را در اختیار خریداران و فروشندگان قرار داده است که مبایعه نامه مد نظر خودشان را به صورت اختصاصی و توسط کارشناسان حقوقی تنظیم کنند.