قرارداد وام مشارکتی چیست و چه نکات قابل توجهی دارد؟

در جوامع مختلف اهدای وام، راهکاری برای تامین نقدینگی مورد نیاز افراد جامعه و شرکت‌ها محسوب می‌شود. هدف دولت‌ها برای ارائه وام، ایجاد آسایش بیشتر و افزایش رفاه عمومی مردم است. دریافت وام در برهه‌ای از زمان می‌تواند سطح زندگی یک شخص را ارتقا دهد و موجب شود که آن شخص بتواند در مسیر رشد و پیشرفت قرار بگیرد؛ کسب و کاری راه اندازی کند؛ منزل یا ماشین تهیه کند یا حتی ممکن است راهکاری باشد که با استفاده از آن، شخص مورد نظر بتواند بدهی‌ها و دیون خود را بپردازد. با اینکه دریافت وام نتایج مثبت و سازنده‌ای دارد اما اخذ وام از موسسه‌ها به سادگی میسر نیست. به همین دلیل، قرارداد وام مشارکتی ، به عنوان راهکاری برای این مساله، میان اشخاص متداول شد.

عبارت قرارداد وام مشارکتی ، اصطلاحی است که استفاده از آن، میان عموم مردم رایج شده است. این قرارداد به نوعی به واسطه توافق‌های میان اشخاص برقرار می‌شود و پیدایش آن نیز در واقع پاسخی برای رفع یک نیاز است که با همکاری طرفین قرارداد میسر خواهد شد. در ابتدا لازم است توضیح دهیم که این قرارداد، با قرارداد وام مشارکت که با بانک‌های مختلف تنظیم می‌شود، متفاوت است و هدف ما از بیان این عبارت، دقیقا همان منظوری است که اشخاص حقیقی از بیان آن دارند. یعنی اینکه این عنوان قرارداد را با توجه به کاربردی که اشخاص حقیقی برای آن در نظر گرفته‌اند، بررسی می‌کنیم. در موارد زیادی شاهد برقراری این توافق میان اشخاص بوده‌ایم. علاوه براین، مشاهده شده است که عدم تنظیم قرارداد مناسب برای این توافق، اختلافات و مشکلات زیادی بوجود می‌آورد. به همین دلیل تصمیم داریم که در این مقاله درباره آن صحبت ‌کنیم.

قرارداد وام مشارکتی دقیقا چه کاربردی دارد و در چه زمانی استفاده می‌شود؟

توضیحات لازم درباره این قرارداد را با ذکر یک مثال آغاز می‌کنیم. تصور کنید که برای رسیدگی به یک مساله مهم، نیاز دارید که مقدار مشخصی نقدینگی در اختیار داشته باشید اما شرایط شما برای اخذ وام مناسب نیست. ممکن است ضامن معتبر نداشته باشید یا اینکه سابقه حساب مالی شما برای اخذ وام مورد قبول نباشد. در چنین شرایطی چه اقدامی می‌توانید انجام دهید؟

حالت دیگری را در نظر بگیرید. تصور کنید که این امکان برای شما فراهم شده است که بتوانید از یک موسسه معتبر، مقدار قابل توجهی وام بگیرید و میزان وامی که به شما اهدا می‌شود، بیشتر از مقداری است که به آن نیاز دارید. علاوه براین، پرداخت اقساط این وام نیز برای شما مشکل خواهد بود. در این شرایط هم نیاز دارید که از وام استفاده کنید و هم مقدار وام به اندازه‌ای زیاد است که برای شما امکان پرداخت اقساط آن مهیا نیست.

علاوه بر دو موقعیتی که توصیف کردیم، یک موقعیت دیگر را نیز در نظر بگیرید. تصور کنید که با توجه به موقعیت شغلی یا هر دلیل دیگری، شرایطی پیش آمده است که می‌توانید از یک موسسه وام بگیرید اما آن موسسه، وام مورد نظر را به شرط ارائه ضمانت به شما می‌پردازد ولی شما ضامن معتبری را نمی‌شناسید یا ملک با ارزشی برای ارائه ضمانت ندارید. در این موقعیت اگر نتوانید ضامن معتبری را به موسسه معرفی کنید، عملا فرصت دریافت وام را از دست می‌دهید.

در سه حالتی که توصیف کردیم، هر کدام از اشخاص برای برطرف کردن مشکل خود، نیازمند کمک و یاری شخص دیگری هستند که در راستای هدف مشترک (دریافت وام) با یکدیگر همکاری و مشارکت کنند. قرارداد وام مشارکتی ، قراردادی است که برای چنین موقعیت‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

انواع قرارداد وام مشارکتی و کاربرد هر کدام

برای رسیدگی به موقعیت‌هایی که در بند قبلی درباره آن‌ها توضیح دادیم؛ یکی از راهکارهای متداولی که در عرف مورد استفاده قرار می‌گیرد، استفاده از قرارداد وام مشارکتی است. به این صورت که طرفین، توافق می‌کنند که با مشارکت یکدیگر وام بگیرند تا با استفاده از آن مبلغی که وام گرفته‌اند، بتوانند به مشکلات خود رسیدگی کنند. در ادامه به چند نوع از متداول‌ترین شرایط استفاده از این قرارداد اشاره می‌کنیم.

انواع قرارداد وام مشارکتی با ذکر مثال

1. ممکن است که شما تمام مراحل اخذ وام را سپری کرده باشید اما مبلغی که برای وام در نظر گرفته‌اند، از میزان نیاز شما بسیار بیشتر باشد. این زمان می‌توانید بعد از اخذ وام، نیمی از مبلغ یا مقدار مشخصی از آن را به شخص دیگری بدهید. در مقابل، آن شخص نیز متعهد می‌شود که به نسبت مقداری که از آن وام دریافت کرده است، در پرداخت اقساط وام نقش داشته باشد.
2. در حالت دیگر، ممکن است که برای دریافت وام، نیاز به حضور ضامن باشد. اگر نتوانید شخص معتبری را راضی کنید که ضامن شما شود، می‌توانید با شخصی که از اعتبار کافی برخوردار است، توافق کنید که اگر ضمانت شما را به عهده بگیرد، مقداری از مبلغ وام را به او می‌پردازید. از طرف دیگر، آن شخص نیز متعهد می‌شود که به نسبت مبلغی که از وام دریافت کرده‌ است، در پرداخت اقساط نیز شریک باشد.
3. در موقعیت دیگر تصور کنید که به هیچ وجه امکان دریافت وام از موسسه‌ها را ندارید اما در شرایطی هستید که نیاز است مبلغی نقدینگی در اختیار داشته باشید. در این شرایط، می‌توانید به اشخاصی که توانایی اخذ وام را دارند، پیشنهاد کنید که به موجب امضای یک قرارداد وام مشارکتی ، با مشارکت یکدیگر وام بگیرید. یعنی اینکه آن اشخاص برای دریافت وام اقدام کنند و از وامی که دریافت شده است، مقداری را به شما بپردازند. در مقابل، شما نیز متعهد می‌شوید که به تناسب مبلغی که دریافت کرده‌اید، اقساط وام را پرداخت کنید.

البته اگر تمایل داشته باشید، می‌توانید برای دریافت وام به شیوه‌های دیگری نیز تلاش کنید. برای مثال می‌توانید با تنظیم قرارداد جعاله وام یا قرارداد کارگزاری وام ، مسئولیت پیگیری اخذ وام را به اشخاص متخصص در این زمینه بسپارید. این  اشخاص تلاش می‌کنند که با نام شما، برایتان وام بگیرند.

این قرارداد به چه صورتی میان طرفین تنظیم می‌شود؟

زمانی که از قرارداد وام مشارکتی صحبت می‌کنیم، در واقع منظور ما توافقی است که در قالب یک قرارداد خصوصی میان اشخاص برقرار خواهد شد. لازم به ذکر است که برای انجام این قرارداد، لازم است که قواعد و قوانین مربوطه به دقت رعایت شوند. برای مثال قرارداد وام مشارکتی به این معنا نیست که دو نفر همزمان و با شراکت یکدیگر از موسسه وام بگیرند زیرا چنین چیزی امکان پذیر نیست.

باید در نظر داشته باشیم که در هر موقعیتی که توصیف شد، رابطه میان میان موسسه و وام گیرنده اصلی ثابت است. یعنی میان موسسه و شخصی که به عنوان درخواست کننده وام معرفی می‌شود، یک قرارداد امضا می‌شود که به موجب آن، وام گیرنده می‌تواند از تسهیلات اخذ وام استفاده کند. به بیان دیگر، طرف حساب اصلی این قرارداد میان موسسه و وام گیرنده، این اشخاص هستند و هر توافقی که با اشخاص دیگر تنظیم می‌شود، مسئولیتی را در مقابل موسسه ارائه دهنده وام ایجاد نمی‌کند.

حال که تنها، شخصی که وام به اعتبار او گرفته شده است در مقابل موسسه مسئول خواهد بود؛ رابطه شریک با وام گیرنده باید چگونه مشخص شود؟ پاسخ به این سوال، دلیل تنظیم و امضای قرارداد وام مشارکتی است زیرا این قرارداد، رابطه میان طرفین قرارداد را مشخص می‌کند.

مبلغ وام با استفاده از چه قراردادی به شریک دوم پرداخت می‌شود؟

توضیح دادیم که در قرارداد وام مشارکتی ، وامی که دریافت می‌شود به نام و اعتبار یک شخص است. بنابراین، در چنین شرایطی دو شخصی که برای دریافت وام شراکت می‌کنند، باید به چه شیوه‌ای با یکدیگر قرارداد امضا کنند.

در پاسخ باید توضیح دهیم که برای انجام قرارداد وام مشارکتی میان اشخاص، به طور معمول چنین عمل می‌کنند که شخصی که وام به نام او گرفته شده است، در مقام شخصی که مالک مقدار نقدینگی وام است، بخشی از وامی که توافق شده بود را به شریک دیگر قرض می‌‌دهد یا با استفاده از قوانین قرارداد مضاربه در اختیار او قرار خواهد داد.

بنابراین، در چنین شرایطی، می‌توانید هم از قرارداد قرض بین اشخاص حقیقی و هم مضاربه بهره ببرید. به این صورت که وام گیرنده اصلی، مقداری از مبلغ وام را به شریک خود قرض بدهد. شریک نیز متعهد ‌شود که قرض خود را به صورت اقساط به وام گیرنده اصلی بپردازد تا وام گیرنده بتواند اقساط وام را پرداخت کند.

محتوای متن قرارداد وام مشارکتی باید به چه صورتی نوشته شود؟

حال اگر با توجه به تمام مطالبی که بیان شد، قصد دارید که در خصوص اخذ وام با یکدیگر همکاری کنید، لازم است که حتما یک قرارداد کامل نیز میان شما تنظیم شود تا سندی برای روابط و توافق‌هایی باشد که میان طرفین برقرار شده است. محتوای متن قراردادی که امضا می‌کنید، باید درباره تمام ابعاد توافق شما توضیح دهد. یعنی اینکه باید ابتدا هویت هر کدام از طرفین قرارداد را مشخص کند و همچنین شرح دقیقی از موضوع توافق در آن بیان شده باشد.

مدت قرارداد، مبلغی که میان طرفین تقسیم شده است و شرایط پرداخت اقساط وام، از مهمترین مواردی هستند که باید در متن قرارداد به آن‌ها اشاره کنید. علاوه براین، شما می‌توانید برای انجام تعهدات و مسئولیت‌هایی که به عهده هر کدام از طرفین، قرار می‌گیرند، ضمانت‌هایی در نظر بگیرید.

در آخر، این قرارداد میان اشخاصی که مسئولیت آن را پذیرفته‌اند، امضا می‌شود و هر کدام از آن‌ها به موجب امضای قرارداد، ملزم خواهند بود که به تعهد قراردادی خود عمل کنند.

خوب است بدانیم قراردادی که امضا می‌کنیم، در حقیقت مدرکی موثق از توافقات ما است که با استناد به آن، می‌توانیم حق خود را مطالبه کنیم یا اینکه در مواقع لازم در مراجع قضایی به محتوای آن استناد کنیم.

اشخاص حاضر در قرارداد وام مشارکتی

اشخاصی که این قرارداد را امضا می‌کنند، اشخاص حقیقی (افراد انسانی) هستند. قرارداد نیز مطابق با خواست و رضایت آن‌ها تنظیم می‌شود. معرفی طرفین در قرارداد از اهمیت زیادی برخوردار است. زیرا باید مشخص شود که چه اشخاصی مسئولیت این توافق را به عهده گرفته‌اند و اگر زمانی اختلاف و مشکلی ایجاد شد، چه اشخاصی باید پاسخگو باشند. به همین دلیل، تاکید می‌شود که حتما طرفین قرارداد را با دقت معرفی کنید و توجه داشته باشید که معرفی طرفین همراه با ابهام نباشد.

شما می‌توانید برای معرفی طرفین در قرارداد وام مشارکتی ، از اطلاعات و مشخصات مندرج در کارت شناسایی اشخاص استفاده کنید. همچنین لازم است که آدرس دقیق محل اقامت و شماره تماس شخص مورد نظر را نیز در قرارداد بیان کنید.

پیشنهاد ما

قراردادهای خصوصی میان اشخاص از اهمیت بسیار زیادی برخوردار هستند. علاوه براین، برای تنظیم آن‌ها نیز حساسیت زیادی وجود دارد زیرا هر نکته‌ای که در قرارداد نوشته شده باشد، باید توسط طرفین رعایت شود. به همین منظور، پیشنهاد می‌کنیم که اگر برای یک مساله خاص قرارداد امضا می‌کنید، حتما پیش از امضای قرارداد، درباره آن با مشاور حقوقی گفتگو کنید. علاوه براین، مناسب است که تنظیم قرارداد را نیز به اشخاص متخصص بسپارید. تیم حقوقی رکلا با ارائه خدمات تنظیم قرارداد و امکان ثبت درخواست مشاوره حقوقی تلفنی در کنار شما است.