قرارداد اجاره اشیا و چند نکته مرتبط با این نوع قرارداد!

قرارداد اجاره اشیا یک قرارداد کاربردی است که زیر مجموعه قرارداد اجاره قرار می‌گیرد. در واقع قانون مدنی در تعریف اجاره، این عقد را به انواعی تقسیم کرده است و یک نوع از آن را به عقد اجاره اشیا اختصاص می‌دهد. ماده 466 قانون مدنی در تعریف اجاره اینطور توضیح می‌دهد که اجاره، توافقی است که به موجب آن، مستاجر برای مدت مشخص مالک منافع عین مستاجره می‌شود. یعنی اینکه می‌تواند از مالی که اجاره کرده است، نفع ببرد و از آن استفاده کند. در این توافق، شخصی که مال خود را اجاره می‌دهد، موجر نامیده خواهد شد و شخصی که تمایل دارد مال شخص دیگری را اجاره کند، مستاجر است.

علاوه بر تعریف عقد اجاره در ماده 466 قانون مدنی ، ماده 467 اجاره را به اقسام مختلفی تقسیم می‌کند. به این صورت که براساس این ماده، اجاره به سه نوع اجاره اشیاء، اجاره حیوان و اجاره انسان تقسیم خواهد شد. همانطور که مشاهده می‌کنید، عقد اجاره اشیا از عقود معینی است که قانون مدنی به صراحت درباره آن توضیح می‌دهد و قواعد و ضوابط مشخصی را برای آن در نظر می‌گیرد. بنابراین، اگر بخواهیم که اشیاء را اجاره دهیم یا به هر شیوه دیگری یکی از طرفین این قرارداد باشیم، لازم است که به قواعد و ضوابطی که درباره این قرارداد در قانون آمده است، توجه کنیم. در ادامه این مطلب به صورت اختصاصی در خصوص نمونه قرارداد اجاره اشیا توضیح خواهیم داد و این قرارداد را از ابعاد مختلف بررسی می‌کنیم.

ویژگی‌های خاص نمونه قرارداد اجاره اشیاء

پیش از آنکه بخواهیم درباره شرایط خاص این قرارداد و قواعدی که درباره آن بیان شده است توضیح دهیم، لازم است که ابتدا با ویژگی‌های کلی و اساسی این قرارداد آشنا شویم. در ادامه به مواردی از این ویژگی‌ها اشاره خواهیم کرد:

1. توضیح دادیم که قرارداد حاضر، یک قرارداد معین است. زیرا در قانون مدنی به صراحت درباره نمونه قرارداد اجاره اشیاء و شرایط و ویژگی‌های آن صحبت شده است.
2. این قرارداد یک عقد لازم است. یعنی اینکه طرفین نمی‌توانند یک جانبه آن را فسخ کنند و ملزم هستند که برای انجام موضوع این قرارداد با یکدیگر همکاری کنند. طرفین قرارداد باید در بازه زمانی که معین شده است نسبت به مسئولیت‌ها و وظایفی که به عهده گرفته‌اند، متعهد باشند. البته می‌توانند برای فسخ قرارداد نیز شروطی را در نظر بگیرند.
3. نمونه قرارداد اجاره اشیا یک عقد معوض است. به این معنی که برای انجام این قرارداد، لازم است که مستاجر اجاره بها یا عوضی را به موجر پرداخت کند. این توافق رایگان نیست و برای آن، بها یا عوض در نظر گرفته می‌شود.
4. اجاره نامه اشیاء به خواست و رضایت طرفین تنظیم و امضا می‌شود. به این صورت که طرفین با رضایت و خواست خود، این قرارداد را امضا می‌کنند و برای انجام موضوع این قرارداد، با یکدیگر توافق خواهند کرد.

قرارداد اجاره اشیا از چه زمانی آغاز می‌شود؟

توضیح دادیم که طرفین این قرارداد، موجر و مستاجر نامیده می‌شوند. این قرارداد زمانی آغاز می‌شود که موجر و مستاجر، قرارداد اجاره اشیا را امضا کنند و به انجام این قرارداد رضایت داشته باشند. روابط استیجاری دارای زمان مشخصی است. یعنی اینکه شما نمی‌توانید اینطور توضیح دهید که به صورت مادام العمر، اشیاء یا وسایل خاصی را به شخص دیگری اجاره می‌دهید. بلکه ملزم خواهید بود که برای این قرارداد، مدت مشخصی را در نظر بگیرید. زیرا ماده 468 قانون مدنی به صراحت بیان می‌کند که مدت نمونه قرارداد اجاره اشیاء باید مشخص باشد و در غیر این صورت، قرارداد حاضر باطل است.

بنابراین، قرارداد شما حتما باید تاریخ داشته باشد. تاریخ اتمام قرارداد حتما باید لحاظ شود اما اگر تاریخ شروع قرارداد ثبت نشده باشد، وقت امضا را به عنوان تاریخ شروع قرارداد در نظر می‌گیرند. ماده 469 قانون مدنی نیز چنین شرایطی را توضیح می‌دهد و بیان می‌کند تاریخ امضای قرارداد میان طرفین را می‌توانید به عنوان تاریخ شروع قرارداد در نظر بگیرید.

چند نکته مهم درباره ویژگی شیء در این قرارداد

همانطور که می‌دانید واژه اشیاء یک ماهیت کلی است که به انواع مختلفی از شیء، وسیله و هر  شیء بی جان دیگری اشاره دارد و ممکن است به موارد زیادی اطلاق شود. به همین دلیل قانون مدنی شرایطی را برای عین مستاجره (مالی که اجاره داده می‌شود) در نظر گرفته است که برای امضای این قرارداد باید به آن توجه کنید.

ماده 470 قانون مدنی توضیح می‌دهد که تسلیم عین مستاجره (مال اجاره) شرط اصلی برای انجام این توافق است. یعنی به منظور انجام این قرارداد، باید امکان تسلیم عین مستاجره به مستاجر وجود داشته باشد. نکته مهم بعدی این است که ما فقط می‌توانیم اشیاء یا مالی را اجاره دهیم که با کسب منفعت از آن، شیء یا مال، موجودیت مال مورد نظر باقی بماند و استفاده از آن، موجب نقص یا تلف آن نشود و از بین نرود. برای مثال، شما نمی‌توانید مقدار مشخصی شیرینی را اجاره دهید، زیرا برای کسب منفعت، باید از آن شیرینی‌ها استفاده شود و استفاده از شیرینی، موجب تلف شدن یا از از بین رفتن آن مال خواهد شد.

بنابراین، تنها در شرایطی که اصل آن اشیا باقی بماند، امکان اجاره دادن اشیاء وجود خواهد داشت. از طرف دیگر، اشیایی که موضوع نمونه قرارداد اجاره اشیا قرار می‌گیرد، باید معین و معلوم باشد. ماده 472 قانون مدنی توضیح می‌دهد که اجاره عین مجهول یا مردد، باطل خواهد بود. بنابراین، مجهول یا مردد بودن ماهیت شیء، اجاره نامه آن را باطل می‌کند.

چه شخصی می‌تواند اجاره نامه اشیاء را به عنوان موجر امضا کند؟

اگر تمایل دارید که با تنظیم یک اجاره نامه اشیاء ، شیء خاصی را اجاره کنید، باید به این مساله اشاره داشته باشید که این شیء را از چه شخصی اجاره خواهید کرد. ماده 473 قانون مدنی به صراحت توضیح می‌دهد که شخصی که نمونه قرارداد اجاره اشیا را با شما امضا می‌کند، لازم نیست که حتما مالک عین مستاجره باشد ولی باید مالک منافع عین مستاجره باشد. یعنی باید اختیار اجاره دادن شی را داشته باشد. بنابراین، ممکن است شخصی شیء یا وسیله خاصی را اجاره کرده باشد و بخواهد که آن شیء را مجدد به شخص دیگری اجاره دهد.

به موجب ماده 473 و 474 قانون مدنی، این اقدام ممکن است و ایرادی برای آن نیست. البته در ماده 474 توضیح داده شده است که مستاجر می‌تواند اشیاء را به شخص دیگری نیز اجاره دهد اما اگر در متن قرارداد خلاف این مساله شرط شده باشد، مستاجر دیگر نمی‌تواند این کار را انجام دهد. برای مثال اگر موجر در اجاره نامه اشیاء شرط کند که مستاجر نباید اشیاء مورد نظر را مجدد به شخص دیگری اجاره دهد، مستاجر نمی‌تواند خلاف این شرط، اقدام دیگری انجام دهد.

نکته دیگر در این خصوص مربوط به شرایطی است که اشیاء در مالکیت مشاع دو یا چند نفر باشد و یکی از آن‌ها بخواهد که آن شیء را اجاره دهد. ماده 475 قانون مدنی در این خصوص توضیح می‌دهد که شما می‌توانید مال مشاع را اجاره دهید اما لازم است که برای انجام این کار، از سایر مالکان مال مشاع اجازه بگیرید و آن‌ها را در جریان بگذارید.

تسلیم اشیاء در نمونه قرارداد اجاره اشیا

برای انجام این قرارداد، لازم است که عین مستاجره یا همان مال یا اشیاء مورد اجاره، به مستاجر تسلیم شود. یعنی در اختیار مستاجر قرار بگیرد. به محض امضای نمونه قرارداد اجاره اشیا ، موجر ملزم خواهد بود که عین مستاجره را به مستاجر تسلیم کند. ماده 476 قانون مدنی توضیح می‌دهد که اگر موجر از این اقدام امتناع کند، او را اجبار خواهند کرد و اگر شرایطی باشد که اجبار میسر نباشد، مستاجر حق فسخ قرارداد را خواهد داشت.

نکته مهمی که باید در خصوص انجام عقد اجاره اشیا به آن توجه داشته باشید، امکان کسب منفعت از شیء است. ماده 477 قانون مدنی توضیح می‌دهد که عین مستاجره باید به شیوه‌ای به مستاجر تسلیم شود که امکان استفاده از آن و همچنین کسب منفعت از شیء مورد نظر، ممکن باشد.

پیشنهاد ما

این قرارداد به موارد متعددی اطلاق می‌شود که در موارد زیادی بهتر خواهد بود که برای انجام اجاره، از قرارداد اختصاصی استفاده شود. علاوه براین، ممکن است اختلافات و مشکلات زیادی در خصوص موضوع این قرارداد ایجاد شود. آگاهی از نکات حقوقی قرارداد، می‌تواند تا میزان زیادی اختلافات این قراردادها را کاهش دهد و باعث شود که طرفین از حقوق خود مطلع باشند. به همین منظور تیم حقوقی رکلا خدمات کاربردی را در حوزه تنظیم قرارداد و مشاوره حقوقی تلفنی ارائه می‌دهد. در کنار شما هستیم.

از طرف دیگر، تیم حقوقی رکلا یک نمونه کامل از این قرارداد تنظیم کرده است. روی تصویر زیر بزنید و وارد توضیحات این قرارداد شوید.