پرداخت نکردن حقوق توسط کارفرما چه مجازاتی دارد ؟ + شرایط شکایت از کارفرما برای حقوق

یکی از مشاغل‌ مهم در جامعه، کارگری و کارمندی است. این قشر در برخی مواقع ممکن است تناسب با محیط، شرایط کاری و همچنین به واسطه کارفرمای خود با مشکلاتی رو به رو شوند. پرداخت نکردن حقوق از جانب کارفرما، یکی از مهمترین مشکلات این اشخاص است. بر اساس قوانین تصویب شده در سال 1369، یک کارگر به محض شروع کار خود در کارگاه یا ارگان مربوطه، مشمول حق و حقوق کارگری مندرج در قانون است. حال در مواقعی این احتمال وجود دارد که کارگر متناسب با وقت و کار خود، حقوق مناسبی از کارفرما دریافت نکند و یا کارفرما دستمزد او را نپردازد که در چنین حالتی، کارگر برای گرفتن حق و حقوق خود، ناچار است از طریق طی کردن مراحل قانونی نظیر مراجعه کردن به اداره کار، اقدامات لازم را انجام دهد.

از این رو، در این مقاله، مساله پرداخت نکردن حقوق کارگر را مورد بررسی قرار می‌دهیم و با ارائه نکاتی درباره قانون پرداخت نکردن حقوق کارگر ، میزان و شرایط قانونی مصوب درباره مجازات پرداخت نکردن حقوق کارگر را بیان خواهیم کرد.

مطالبی که در این مقاله توضیح داده می‌شود، از جمله اطلاعات مهمی هستند که باید برای امضای انواع قرارداد استخدام ، درباره آن‌ها بدانید.

قرارداد شما باید حاوی چه بخش‌هایی باشد؟

در سال 1369 قوانینی مبنی بر چگونگی همکاری کارفرما و کارگر، توسط مجلس شورای اسلامی اتخاذ شد که مطابق با این قوانین، تمامی کارگران و کارفرمایان موظف هستند در قبال یکدیگر عملکردی قانونی و صحیح داشته باشند. یکی از قوانین تصویب شده تحت ماده 7 قانون کار، به نحوه امضا کردن قرارداد بین کارگر و کارفرما و همچنین به محتوای صحیح این قرارداد اشاره کرده است. مطابق با این ماده قانونی، محتوای این قرارداد باید حاوی ساعات کار، مدت زمان آن، نوع کار، میزان دستمزد دریافتی، تاریخ شروع و پایان و محل کار باشد که در نهایت هر دو گروه کارگر و کارفرما موظف هستند برای نوشتن قراردادهای خود، به این موارد توجه کنند.

قرارداد کار یک قرارداد کتبی یا شفاهی بین کارگر و کارفرما محسوب می‌شود که با توجه به مواردی که در آن درج شده است، کارگر خدماتی را برای کارفرما انجام می‌دهد و در مقابل، کارفرما نیز وظیفه دارد بابت این خدمات، دستمزدی را به کارگر بپردازد. میزان دستمزد توسط شورای عالی کار اعلام می‌شود و در توافق میان طرفین نیز بیان خواهد شد. نکته مهم این است که کارفرما در صورت پرداخت نکردن دستمزد کارگر، به جرم پرداخت نکردن حقوق کارگر محکوم می‌شود بنابراین از ملزومات این رابطه کاری، پرداخت شدن تعهدات مالی کارفرما نسبت به کارگر است.

در صورت پرداخت نکردن حقوق توسط کارفرما چه باید کرد؟

گاهی ممکن است کارفرما بر اساس شرایط مندرج در قرارداد رفتار نکند. یعنی اینکه از تعهدات مندرج در قرارداد مانند؛ پرداخت به موقع حقوق، پاداش، سنوات و دادن دستمزد سال کارگر امتناع کند که در این صورت، با مراجعه کارگر به ادارات مربوطه و اعلام شکایت او برای دریافت حق و حقوق خود، کارفرما علاوه بر اینکه باید دستمزد کارگر را به صورت تمام و کمال بپردازد، مطابق با قوانین تصویب شده در اداره کار، مشمول جریمه پرداخت نکردن حقوق کارگر هم خواهد شد. حتی اگر کارگر قراردادی کتبی نیز نداشته باشد، باز هم این امکان برای او فراهم است که در صورت دریافت نکردن حقوق و مزایای قانون کار خود، از طریق ارائه مدارک و شواهد محلی به مراجع مربوطه، فارغ از گرفتن حقوق خود به امتیازهای دیگری نیز دست یابد.

پرداخت نکردن حقوق توسط کارفرما در صورتی که قراردادی کتبی نیز با کارگر نداشته باشد، باز هم می‌تواند برای او دردسرساز باشد از جمله اینکه کارگر می‌تواند به‌ راحتی حقوقی بیش از حق واقعی خود را مدعی شود که در این صورت نداشتن قرارداد کتبی، تنها به ضرر کارفرما خواهد بود. همچنین از آنجایی که تاریخ شروع و پایان همکاری مشخص نیست، از لحاظ قانونی نیز این همکاری دائمی محسوب می‌شود. علاوه بر این موارد، در صورت بروز اختلاف، چون کارفرما جزئیات پرداختی‌ها و همینطور جزئیات پرداخت دیگر مزایا را در دسترس ندارد، نتیجه شکایت تا حدود زیادی علیه او خواهد بود.

علت شکایت از کارفرما بابت پرداخت نکردن حقوق

در صورتی که کارفرما با کارگر خود اختلاف داشته باشد و این اختلاف منجر به انجام اقداماتی نظیر وادار او به انجام کار اجباری، امتناع کردن از دادن مرخصی در مواقع ضروری، تامین نکردن امکانات لازم جهت ایمنی و رفاه، بیمه نکردن کارگر، نپرداختن حقوق و غیره شود، با شکایت کارگر از او، فارغ از اینکه باید دستمزد کارگر را به صورت تمام و کمال بپردازد، به صورت قانونی نیز مشمول جریمه پرداخت نکردن حقوق کارگر هم خواهد شد.

توصیه می‌کنیم گرچه در صورت بروز مشکلات حقوقی، شکایت از کارفرما بابت پرداخت نکردن حقوق ، سودمند خواهد بود اما از آنجا که طی کردن مراحل شکایت و به نتیجه رسیدن در بیشتر مواقع، طولانی مدت و هزینه بر است، بنابراین برای جلوگیری از بروز مشکل و دردسرهای معمول، بهتر خواهد بود که در نخستین روز کاری خود، حتما تحت هر شرایطی قراردادی مکتوب امضا کنید که در برگیرنده مشخصات محل دقیق کار، تخصص و مهارت، مرخصی و تعطیلات، میزان حقوق دریافتی ماهانه، مدت اعتبار قرارداد و سایر موارد مهم دیگر باشد. به این ترتیب، اگر در اواسط کار مشکلی هم ایجاد شد، برطرف کردن آن برای شما آسان‌تر خواهد بود.

مجازات پرداخت نکردن حقوق کارگر

همانطور که در بالا نیز ذکر شد در صورتی که کارفرما دستمزد کارگر خود را نپردازد، با اقدام کارگر از طریق مراجع مربوطه، کارفرما به جرم پرداخت نکردن حقوق کارگر ، محکوم می‌شود و باید دستمزد کامل کارگر را بپردازد. از طرف دیگر، اگر کارفرما، کارگر را به اجبار وادار به انجام کار کرده باشد، مجازات می‌شود. با توجه به مطالبی که در ماده 6 قانون کار بیان شده است، بهره کشی از نیروی کار انسانی کاری اشتباه و ناپسند است. به همین ترتیب، با استناد به اصلی که در این ماده بیان شده است، برای کار اجباری مجازات در نظر گرفته‌اند. مجازات کار اجباری، حبس از 91 روز تا یک سال یا جریمه‌‌ای به مبلغ 50 تا 200 برابر حداقل دستمزد روازنه کارگر معین شده است. همچنین اگر صدماتی جسمی نیز به کارگر وارد شده باشد، در صورت مشخص و ثابت شدن آن، کارفرما به جریمه یا حبس محکوم می‌شود.

پرداخت به‌ موقع حقوق کارگران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است زیرا عدم رعایت این موضوع می‌تواند پیامدهای اجتماعی و اقتصادی قابل‌ توجهی به همراه داشته باشد. این موضوع نه‌ تنها بر زندگی کارگران تأثیر مستقیم می‌گذارد، بلکه می‌تواند به بروز مشکلاتی برای کارفرمایان نیز منجر شود. بنابراین، ضروری است که کارگران و کارفرمایان بتوانند حقوق و مزایای کارگران را به‌ درستی محاسبه و در موعد مقرر پرداخت کنند.

در ادامه، چند راهکار عملی برای پیشگیری از معوقه ماندن حقوق کارگران ارائه می‌کنیم که می‌تواند برای هر دو طرف مفید واقع شود:

1. تنظیم قرارداد کاری مکتوب: شامل جزئیات کامل همکاری، مانند حقوق، ساعات کار و تعهدات طرفین، مطابق با قانون کار ایران؛
2. ثبت پرداخت حقوق و مزایا: ارائه فیش حقوقی یا رسید بانکی برای ایجاد شفافیت و جلوگیری از اختلافات؛
3. ایجاد صندوق ذخیره اضطراری برای کارگران: تخصیص بودجه‌ای برای شرایط اضطراری مانند تأخیر در پرداخت حقوق؛
4. استفاده از سیستم‌های حقوق و دستمزد دیجیتال: نرم‌افزارهایی که پرداخت به‌ موقع و خودکار حقوق را تضمین می‌کنند؛
5. مشاوره حقوقی دوره‌ای: آگاهی از قوانین جدید و جلوگیری از تخلفات از طریق مشاوران حقوقی؛
6. آموزش حقوقی به کارگران و کارفرمایان: افزایش آگاهی کارگران از حقوق قانونی و تعهدات کارفرمایان؛
7. بازرسی دوره‌ای ادارات کار: نظارت و بررسی منظم ادارات کار برای شناسایی تخلفات احتمالی؛
8. استفاده از بیمه حقوق و دستمزد: تضمین پرداخت حقوق کارگران در صورت بروز مشکلات مالی کارفرما؛
9. تشکیل انجمن‌های کارگری: تقویت قدرت جمعی کارگران برای پیگیری حقوق و تعامل با کارفرما.

توجه داشته باشید

اگر به عنوان نیروی کار متخصص یا تازه کار مشغول به کار می‌شوید، مطابق با فعالیتی که انجام می‌دهید و همچنین با توجه به قوانینی که برای این شیوه از همکاری تعیین شده است، مشمول حقوق و مزایا هستید که باید توسط کارفرما پرداخت شود. از طرف دیگر، اگر به عنوان کارفرما، اشخاصی را به خدمت می‌گیرید، باید به این مساله توجه داشته باشید که تعهدات مالی شما نسبت به کارگر، حتما باید پرداخت شود. پرداخت نکردن حقوق کارگر، برای کارفرما تبعات قانونی دارد و در چنین شرایطی، کارگر این حق را خواهد داشت که از کارفرمای خود شکایت کند. علاوه بر مطالعه این مقاله که می‌تواند اطلاعات دقیقی را در خصوص این موضوع به شما ارائه دهد، استفاده از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی و همچنین خدمات تنظیم قرارداد اختصاصی را نیز به شما پیشنهاد می‌دهیم.