قرارداد رهن منزل یک قرارداد شناخته شده است که میتوانیم ادعا کنیم که به تکرر و تعدد در میان اشخاص مختلف تنظیم میشود. این قرارداد را میتوانیم یکی از انواع قرارداد اجاره در نظر بگیریم. نمونه قرارداد رهن کامل منزل مسکونی ، قراردادی است که به موجب آن، یک رابطه استیجاری میان مالک و مستاجر ایجاد میشود. اگرچه نوع دیگری نیز از این قرارداد وجود دارد که لازم است درباره آن توضیحاتی را بیان کنیم اما آن تعریفی که به صورت متعارف از این قرارداد بیان میشود، شرایطی است که موجب برقراری رابطه استیجاری خواهد شد.
اگر تمایل دارید که درباره نمونه قرارداد رهن کامل منزل مسکونی و شرایط تنظیم آن اطلاعات کاربردی داشته باشید، به شما پیشنهاد میکنیم که این مطلب را مطالعه کنید. در ادامه درباره این قرارداد و تفاوت آن با قرارداد رهن توضیح خواهیم داد.
زمانی که از متن قرارداد رهن منزل صحبت میشود، در واقع میتوانیم دو شرایط بسیار متفاوت از این قرارداد را در نظر بگیریم. یکی از انواع این قرارداد، همین توافق نامهای است که به منظور برقراری یک رابطه استیجاری و به واسطه تنظیم یک اجاره نامه ، میان موجر و مستاجر تهیه و امضا میشود اما نوع دیگری از این قرارداد، شرایط متفاوتی دارد که موجب رابطه استیجاری نمیشود. در ادامه درباره آن توضیحاتی را ارائه میدهیم:
قانون مدنی به صورت اختصاصی درباره قرارداد رهن توضیح میدهد. این توافق نامه در واقع یک قرارداد تبعی است که در کنار یک توافق نامه مالی، میان طرفین امضا میشود. یعنی اینکه برای تنظیم این قرارداد، لازم است که از پیش یک رابطه حقوقی برقرار شده باشد و میان طرفین تعهدات مالی در میان باشد. بنابراین، به صورت مستقل نمیتوانیم از این قرارداد استفاده کنیم.
در قرارداد رهن، منزل شما به عنوان وثیقه در ازای بدهی یا دیون مالی شما نزد بانک یا شخصی سپرده میشود که از شما طلب مالی دارد. شما ملزم هستید که در بازه زمانی که معین میشود، دیون مالی خود را بپردازید و تسویه حساب کنید. اگر چنین اقدامی انجام نشود و مطابق با اقساط و توافقی که معین شده است، دیون خود را پرداخت نکنید، صاحب حق میتواند منزل شما را ضبط کند، بفروشد و طلب خود را از مبلغ منزل کسر کند.
این شیوه از تعهد و توافق، در واقع قرارداد رهن است که در یک مقاله مستقل درباره آن به تفصیل صحبت کردهایم. برای مطالعه بیشتر درباره این قرارداد، به شما پیشنهاد میکنیم که روی کلمه « قرارداد رهن » بزنید و این مقاله را در صفحه دیگر مطالعه کنید.
اگرچه به طور معمول استفاده از عنوان « نمونه قرارداد رهن کامل منزل مسکونی » بسیار متداول شده است اما اگر بخواهیم به شیوه صحیحتری درباره این قرارداد صحبت کنیم، بهتر است که از عنوان قرض الحسنه در قرارداد نام ببریم. همچنین لازم است که شرایط خاصی را برای تنظیم این قرارداد در نظر داشته باشیم.
در ابتدا باید توضیح دهیم که متن قرارداد رهن منزل ، در واقع یک نوشته مکتوب است که به واسطه آن، رابطه میان موجر و مستاجر شکل میگیرد. در این قرارداد، موجر تمایل دارد که بدون فروش منزل، مبلغ زیادی را از مستاجر دریافت کند. این مبلغ از مبالغی که معمولا به عنوان ودیعه دریافت میشود، بسیار بیشتر است. چنین شرایطی به طور معمول زمانی انجام میشود که موجر به مبلغ رهن نیاز داشته باشد. در مقابل مستاجر نیز میتواند در بازه زمانی که در قرارداد، معین خواهد شد، در منزل مورد نظر سکونت داشته باشد.
در پایان مدت قرارداد، موجر متعهد میشود که مبلغی که دریافت کرده است را به مستاجر برگرداند. البته اگر قرارداد صرفا به این شیوه نگاشته شود، از آنجایی که برای طول مدت قرارداد، کرایهای معین نشده است، این قرارداد را صحیح نمیدانند و اینطور بیان میشود که توافقی که انجام شده است شرایط معاملات ربوی را دارد و ربا در نظر گرفته خواهد شد. ربا بودن این توافق از این جهت است که به نظر میرسد مستاجر در ازای سود حاصل از مبلغی که پرداخت کرده است، در منزل سکونت دارد. همانطور که میدانید انجام ربا جرم خواهد بود و لازم است که شرایطی در نظر گفته شود که حکم معاملات ربوی را نداشته باشد. برای رفع این مساله، پیشنهاد میکنند که مبلغ بسیار مختصری را به عنوان کرایه در نظر بگیرید. در این صورت کرایهای پرداخت میشود که به واسطه آن، شرایط ربوی بودن قرارداد از میان میرود.
فسخ قرارداد رهن منزل از موضوعاتی است که درباره آن سوالات زیادی پرسیده میشود. در پاسخ به اشخاصی که در خصوص این قرارداد سوال میکنند، لازم است که توضیح دهیم، این قرارداد به واسطه رابطه استیجاری که برقرار شده است، مشمول قواعد مربوطه در قانون مدنی خواهد شد. بنابراین، یک قرارداد لازم محسوب میشود. لازم بودن قرارداد نیز به این معنی است که موجر و مستاجر نمیتوانند پیش از اتمام مدت قرارداد و به دلخواه خود از قرارداد خارج شوند اما میتوانند از شروط فسخ قرارداد استفاده کنند.
براساس قانون فسخ قرارداد رهن منزل ، فسخ قرارداد یا به واسطه چند شرطی که به عنوان خیارات قانونی در قانون مدنی آمدهاند انجام میشود یا اینکه به واسطه شروطی که طرفین امضا کردهاند، امکان فسخ، برقرار خواهد شد. بنابراین، اگر تمایل دارید اختیاراتی برای فسخ قرارداد داشته باشید، ابتدا لازم است که درباره شروط فسخ قرارداد با یکدیگر گفتگو کنید و نتیجه مذاکره را به عنوان شروط فسخ، در متن قرارداد بنویسید.
برای امضای نمونه قرارداد رهن منزل ، لازم است که یک قرارداد خوب داشته باشیم. قرارداد ما باید مطابق با توافقات و مذاکرات طرفین تهیه شود و همچنین قانون مرتبط را نیز رعایت کند. برای نوشتن قرارداد ، ابتدا لازم است که اطلاعات و مشخصات طرفین را بیان کنیم. در این معرفی، مالک منزل و مستاجر آن معین خواهند شد. در ادامه لازم است که منزل مسکونی مورد نظر نیز معرفی شود و مشخصات آن منزل را در متن قرارداد بنویسید. مدت قرارداد، مبلغ اولیه به منظور رهن منزل و همچنین مبلغ مختصری که بابت کرایه معین میشود نیز از دیگر مواردی هستند که باید در متن قرارداد نوشته شوند.
علاوه بر تمام مواردی که بیان شد، طرفین میتوانند شروط و تعهدات خاص خودشان را نیز در متن قرارداد بنویسند. برای مثال امکان دارد که موجر برای مستاجر شرط مباشرت بگذارد یا اینکه طرفین با توافق یکدیگر شروط فسخ قرارداد را تعیین کنند. در نهایت، قرارداد میان موجر و مستاجر و دو شاهد امضا میشود. لازم به ذکر است که این قرارداد نیز مانند سایر قراردادهای استیجاری، باید در دو نسخه تهیه و امضا شود و در اختیار موجر و مستاجر قرار بگیرد.
گاهی ممکن است که شما با استفاده از نمونه قرارداد رهن منزل ، یک منزل را در اختیار بگیرید و تمایل داشته باشید که بخشی از آن را با یک قرارداد استیجاری دیگر در اختیار شخص دیگری قرار دهید. در این حالت، این سوال پیش میآید که آیا امکان چنین اقدامی وجود دارد؟
در پاسخ باید بگوییم که به این جهت که نمونه قرارداد رهن منزل ، به صورت یک قرارداد استیجاری تنظیم شده است، از قوانین مربوط به آن نیز تبعیت میکند. بنابراین، براساس این قرارداد، مستاجر میتواند از منزل مسکونی منفعت کسب کند و یکی از راههای کسب منفعت، تنظیم قرارداد استیجاری مجدد منزل یا بخشی از آن با اشخاص دیگر است. اما مسالهای که وجود دارد این است که موجر در متن قرارداد، شما را از انجام این کار منع نکرده باشد. اگر موجر در متن نمونه قرارداد رهن منزل شرط کرده باشد که منزل فقط توسط شخص مستاجر استفاده شود، مستاجر نمیتواند منزل را به اشخاص دیگر بدهد.
بنابراین، پیش از هر اقدامی لازم است که قرارداد اولیه را مطالعه کنید و اگر قصد دارید که بعد از امضای قرارداد ، چنین اقدامی را انجام دهید، از ابتدا باید متذکر شوید که در متن نمونه قرارداد رهن منزل ، این حق از شما سلب نشود.
برجستهترین تفاوتی که میان شرایط پرداخت ودیعه در قرارداد رهن منزل با شرایط پرداخت ودیعه در انواع قرارداد استیجاری وجود دارد، مساله میزان مبلغ ودیعه یا پول پیش در هر کدام از این قراردادها است. همانطور که توضیح دادیم، زمانی که در عرف، اصطلاحا صحبت از رهن کردن یک منزل میشود، منظور شیوهای از توافق است که در آن، مستاجر میپذیرد مبلغ قابل توجهی را به عنوان ودیعه یا پول پیش به مالک پرداخت کند که این مبلغ را مبلغ رهن مینامند. در مقابل موجر نیز میپذیرد که مبلغ اجاره بها، بسیار مختصر و جزئی لحاظ شود که این مورد نیز برای جلوگیری از ربا بودن این توافق است. در صورتی که سایر قراردادهای منزل استیجاری چنین شرایطی را ندارند و ممکن است مبلغ ودیعه و اجاره بها، به نسبتهای مشخصی تعیین شوند و گاهی مبلغ اجاره بها ماهانه، مبلغ قابل توجهی باشد.
مبلغی که بابت رهن منزل معین شده است، پیش از سکونت مستاجر در منزل و همزمان با تنظیم قرارداد، به موجر پرداخت میشود. بعد از پرداخت این مبلغ و امضای قرارداد، مستاجر اجازه دارد که در آن منزل سکونت کند. از طرف دیگر، مالک نیز متعهد خواهد بود که در پایان مدت قرارداد، وجه دریافتی به عنوان رهن را به مستاجر برگرداند. در این میان، مبلغ مختصری که به جهت ربا نبودن قرارداد، به عنوان اجاره بها معین میشود را میتوانید در ابتدا یا انتهای قرارداد به صورت کامل پرداخت کنید.
قرارداد رهن منزل را در موارد بسیار زیادی استفاده میکنند. برای اینکه این قرارداد به درستی تنظیم شود و ایراد حقوقی نداشته باشد، لازم است که تنظیم آن را به مشاوران حقوقی آگاه بسپارید و درباره ابعاد قانونی قرارداد با مشاور حقوقی گفتگو کنید. تیم حقوقی رکلا با ارائه خدمات تنظیم قرارداد و مشاوره حقوقی تلفنی در کنار شما است.