در راستای حمایت از حقوق کارگران و سامان دهی رابطه کاری میان آنها و کارفرمایان، قانون کار تصویب شده است. بنابراین تمام افرادی که قرارداد کار را به عنوان کارگر یا کارفرما امضا میکنند، تحت شمول قانون کار قرار میگیرند و از مزایا و حمایتهای این قانون برخوردار میشوند. قرارداد کار نیز به معنای قراردادی شفاهی یا کتبی است که طرفین آن کارگر و کارفرما هستند. امضای این قرارداد باعث ایجاد تعهدات و مسئولیتهایی برای هر یک از کارفرما و کارگر میشود. تعهد نامه کاری ، سندی است که به منظور ثبت و ضبط تعهدات کارفرما و کارگر امضا میشود.
در اغلب این موارد هدف از تنظیم این سند، ثبت شرح وظایف و مسئولیتهای کارگر است. این تعهد نامه میتواند پیوست قرارداد کار باشد یا آنکه به صورت مستقل تنظیم و امضا شود. در هر حال، این سند در صورتی معتبر است که توسط متعهد امضا شود و همچنین، مغایر با قواعد و مقررات قانون کار نباشد.
تمام کارگرانی که این تعهد نامه را به عنوان متعهد امضا میکنند باید با شرایط و آثار قانونی آن آشنایی داشته باشند. در ادامه این نوشته با شرایط تنظیم و امضای تعهد نامهای که کارگر به عنوان متعهد امضا میکند، بیشتر آشنا میشویم.
در ابتدا باید بگوییم به هر نوشته قابل استنادی که دارای امضا، مهر یا اثر انگشت باشد، سند گفته میشود. تعهد نامه کاری که توسط کارگر امضا شده نیز یک سند قابل استناد است.
از طرف دیگر باید به این نکته توجه داشته باشیم که قانون کار جزء قوانین آمره است. به عبارت دیگر، هر توافقی که مغایر با شرایط و مقررات تعیین شده در این قانون باشد، باطل و بی اثر خواهد بود. بنابراین، کارفرما حتی با جلب رضایت کارکنان خود نیز نمیتواند مقررات و ضوابط قانون کار را نقض کند. با توجه به مقدمات فوق الذکر میتوان گفت، این تعهد نامه در صورتی معتبر و لازم الاجرا است که مغایر با ضوابط و مقررات قانون کار نباشد. به عبارت دیگر، متن تعهد نامه کاری کارگر که با ضوابط و مقررات قانون کار مغایرت دارد، باعث ایجاد هیچگونه تعهد و مسئولیتی برای متعهد نمیشود.
در ابتدا باید بگوییم که اسناد در یک دسته بندی کلی به سند عادی و سند رسمی تقسیم میشود. سند رسمی به سندی گفته میشود که در دفتر اسناد رسمی به ثبت رسیده باشد. سند عادی نیز به هر سندی گفته میشود که به صورت رسمی تنظیم و ثبت نشده باشد.
در مطالب قبلی این نوشته نیز گفتیم که این تعهد نامه، در واقع سند قابل استنادی است که به منظور ثبت مسئولیتهای کاری و شرح وظایف کارکنان تنظیم خواهد شد. تعهد نامه کاری پرسنل میتواند به صورت عادی یا رسمی تنظیم شود. این تعهد نامه در صورتی یک سند عادی است که توسط کارگر، امضا شده اما در دفاتر اسناد رسمی به ثبت نرسیده باشد. از طرف دیگر، تعهد نامه کاری پرسنل که در دفاتر اسناد رسمی به ثبت رسیده، یک سند رسمی خواهد بود.
باید به این نکته توجه داشته باشیم که فرم تعهد نامه انجام کار که به صورت عادی تنظیم شده نیز یک سند معتبر و لازم الاجرا است اما با این حال، اگر این تعهد نامه در دفاتر اسناد رسمی به ثبت برسد از اعتبار و سندیت بیشتری برخوردار میشود. ممکن است که کارفرما به علت عدم حسن انجام کار بر علیه کارگر خود طرح دعوا کند. در این حالت، کارفرما و کارگر برای اثبات ادعای خود یا به منظور انکار ادعا طرف دیگر میتوانند به فرم تعهد نامه انجام کار استناد کنند.
تعهد نامه کاری کارگاهی در صورتی معتبر و قابل استناد است که از شرایطی برخوردار باشد. در ادامه درباره این شرایط توضیح میدهیم:
منظور ما از قانون، قانون کار است. سندی که کارگر به عنوان متعهد امضا کرده در صورتی معتبر و لازم الاجرا است که باعث نقض قواعد و مقررات قانون کار نشود. برای مثال، حداکثر ساعات کاری کارکنان در شبانه روز، 8 ساعت است. کارفرما به واسطه تنظیم این سند نمیتواند ساعات کاری بیشتر از 8 ساعات در شبانه روز را برای کارگر تعیین کند. در این مثال، نمونه فرم تعهد نامه کارگر که ساعات کاری در آن بیشتر از 8 ساعت در شبانه روز تعیین شده، به علت مغایرت با قانون باطل است حتی اگر به صورت رسمی تنظیم شود. همچنین قانونگذار به کارگران حق داده است که شکایات خود بر علیه کارفرما را در نزد مراجع ذیربط در اداره کار مطرح کنند. به همین دلیل، تعهد نامهای که به منظور سلب حق شکایت از کارگر تنظیم شده نیز باطل و بلا اثر است.
در ابتدا باید بگوییم، تعهدات ایجاد شده برای اشخاص در صورتی معتبر و لازم الاجرا هستند که موضوع آنها، غیر مشروع نباشد و همچنین، انجام آنها باعث نقض نظم عمومی جامعه و اخلاق حسنه نشود. بنابراین، میتوان گفت نمونه فرم تعهد نامه کارگر که موضوع آن مغایر با شرع، اخلاق حسنه و نظم عمومی جامعه است، باطل و بلااثر خواهد بود. برای مثال، سندی که موضوع آن، تعهد کارگر نسبت به حمل مواد مخدر برای کارفرما باشد، باطل است و هیچ گونه اثر و اعتبار قانونی ندارد.
سندی که به منظور مشخص کردن شرح وظایف و مسئولیتهای کارگر تنظیم شده است از قرارداد کار تبعیت میکند. بنابراین میتوان گفت که این سند تا زمانی معتبر و قابل استناد است که قرارداد کار منحل نشده و به قوت خود باقی باشد. انحلال قرارداد کار نیز صرفاً در مواردی امکان پذیر میشود که قانونگذار پیش بینی کرده است. با توجه به ماده 21 قانون کار میتوان گفت که قرارداد کار در موارد زیر خاتمه پیدا میکند:
باید به این نکته توجه داشته باشیم که اخراج کارگر نیز یکی دیگر از موارد انحلال قرارداد کار است. اگر قرارداد کار به علت هر یک از موارد مذکور در بالا خاتمه پیدا کند، سندی که به منظور تعیین شرح وظایف کارگر تنظیم شده است نیز بی اثر و غیر قابل استناد میشود.
در ابتدا باید بگوییم که رسیدگی به اختلافات ناشی از رابطه کاری میان کارگر و کارفرما در صلاحیت مراجع حل اختلاف مستقر در اداره کار است. بنابراین کارگر و کارفرما برای حل و فصل اختلافات ناشی از اجرای این تعهد نامه باید به مراجع حل اختلاف مستقر در اداره کار مراجعه کنند.
هیات تشخیص اداره کار ، اولین مرجع مستقر در اداره کار است که اختلافات ناشی از رابطه کاری طرفین را مورد رسیدگی قرار میدهد و برای حل و فصل اختلاف میان آنها رای صادر میکند.
هیات حل اختلاف اداره کار ، مرجع تجدید نظر از آرای صادر شده توسط هیات تشخیص است. بنابراین اگر کارفرما یا کارگر قصد اعتراض نسبت به رای صادره در خصوص تعهد نامه را داشته باشند باید به هیات حل اختلاف مراجعه کنند.
رای صادر شده توسط هیات حل اختلاف، قطعی و لازم الاجرا است اما با این حال، کارگر یا کارفرما میتوانند تقاضای فرجام خواهی از رای صادره در خصوص اجرای متن تعهد نامه کاری کارگر را نزد دیوان عدالت اداری مطرح کنند.
تعهد نامهای که کارگر امضا کرده در صورتی معتبر و قابل استناد است که مفاد آن با ضوابط و مقررات قانون کار مغایرت نداشته باشد. بنابراین، مفاد این سند باید به گونهای تنظیم شده باشد که باعث نقص حقوق و مزایای قانونی کارگر نشود. به همین دلیل، بهتر است که این سند با نظارت و مشورت کارشناسان حقوق کار تنظیم شود.
گروه حقوقی رکلا به کارفرمایان و کارگران امکان میدهد که این تعهد نامه را به صورت اختصاصی و توسط کارشناسان حقوق کار تنظیم کنند. شما میتوانید درخواست خود را با زدن روی لینک تنظیم قرارداد اختصاصی ثبت کنید.
گفتگو با مشاوران حقوقی مجرب و وکلا نیز به واسطه ثبت درخواست مشاوره حقوقی تلفنی میسر میشود.