تعریف قرارداد وام خانگی به همراه بیان انواع فرم قرارداد وام خانگی

قرارداد وام خانگی یکی از راه‌‌های تامین مالی اعضای یک صندوق وام خانوادگی است. قراردادهای وام خانوادگی میان خویشاوندان و دوستان تنظیم و امضا می‌شود. فرآیند نحوه گرفتن وام از صندوق‌های خانوادگی آسان‌تر و کوتاه مدت‌تر است زیرا اعضای صندوق وام خانوادگی نسبت به یکدیگر آشنایی و اعتماد کامل دارند و به همین دلیل، گرفتن وام از صندوق، به طی کردن مراحل اداری مرسوم نیاز ندارد. در وام خانوادگی، یک صندوق تشکیل می‌شود و یک نفر به نمایندگی از اعضا، مدیریت آن را به عهده می‌گیرد. اعضا تشکیل دهنده صندوق به صورت منظم (هفتگی یا ماهیانه) در آن پول می‌ریزند و مبالغی که جمع می‌شود را به نوبت یا براساس قرعه کشی به یکی از اعضای آن، وام می‌دهند. این قرارداد، در واقع یکی از انواع قرارداد صندوق قرض الحسنه است.

برای مثال:

یک صندوق خانوادگی 10 عضو دارد و هر یک از آن‌ها ماهیانه 500 هزار تومان در صندوق می‌ریزد و در ابتدای هر ماه، به ترتیب یا براساس قرعه کشی به یکی از اعضای صندوق، 5 میلیون تومان داده می‌شود. به این ترتیب بعد از گذشت ده ماه تمامی اعضای صندوق از 5 میلیون تومان وام بهره‌مند خواهند شد. اعضای این صندوق، می‌توانند با یکدیگر قرارداد دریافت وام قرض الحسنه خانگی امضا کنند.

نمونه قرارداد وام خانگی یک قرارداد مشروع و مطابق با موازین شرعی دین اسلام و نوعی وام بدون بهره است که در فقه امامیه و قانون ایران به عنوان عقد قرض شناخته می‌شود.

انواع نمونه قرارداد وام خانگی

در سال‌های اخیر صندوق‌های وام خانگی به صورت چشمگیری در میان مردم رایج شده‌اند زیرا در بسیاری از موارد، همین صندوق‌ها باعث گره گشایی از مشکلات مالی اعضای خانواده می‌شوند. همانطور که شما نیز می‌دانید، در اسلام ربا خواری و دریافت بهره، عملی حرام است و از بزرگترین گناهان به شمار می‌آید. بنابراین لازم است که متن قرارداد وام خانگی ، مطابق با یکی از قراردادهای اسلامی نوشته شود. برای جلوگیری از ربوی بودن وام‌های صندوق، لازم است که فرم قرارداد وام خانگی به صورت عقد قرض یا قرارداد مضاربه اشخاص تنظیم شود. در ادامه هر یک از این قراردادها را به صورت جداگانه برای شما توضیح می‌دهیم.

فرم قرارداد وام خانگی به صورت قرض:

در این حالت، میان صندوق و فردی که متقاضی وام است، قرارداد قرض تنظیم می‌شود و وام به صورت قرض و بدون بهره در اختیار وام گیرنده قرار می‌گیرد. وام گیرنده باید در زمان سررسید وام، به صورت نقدی یا قسطی مبلغ وام را به صندوق بازگرداند. قرض در اینجا به معنای وام بدون بهره خواهد بود.

فرم قرارداد وام خانگی به صورت مضاربه:

قرارداد مضاربه به وسیله توافق وام گیرنده و مدیر صندوق وام خانوادگی تنظیم و امضا می‌شود. پس از تنظیم قرارداد مضاربه، مدیر صندوق وام خانوادگی سرمایه مورد نیاز وام گیرنده را در اختیار او قرار می‌دهد تا با آن سرمایه کار کند و در سودی که به دست می‌آید، وام گیرنده و صندوق وام خانوادگی شریک باشند. پس از آنکه وام گیرنده با سرمایه صندوق کار کرد، باید علاوه بر مبلغ وام، سودی که توافق کرده بودند را نیز به صندوق برگرداند. به زبان ساده‌تر در قرارداد مضاربه، تمام اعضای صندوق در سودی که وام گیرنده به دست می‎آورد شریک هستند.

لازم به ذکر است که صندوق‌های وام خانوادگی بر حسب اعتماد بنیان گذاری می‌شوند و هدف اعضای آن کسب سود نیست. بنابراین نمونه قرارداد وام خانگی در اغلب موارد به صورت قرض تنظیم خواهد شد و مبلغ وام نیز به صورت بدون بهره به اعضای صندوق پرداخت می‌شود. از طرف دیگر، قرارداد مضاربه بیشتر در دنیای تجارت و سرمایه گذاری رایج است.

در ادامه این مطلب شرایط و ویژگی‌های قانونی فرم قرارداد وام خانگی به صورت قرض را برای شما توضیح می‌دهیم و از قرارداد مضاربه صرفه نظر می‌کنیم زیرا احتمال تنظیم قرارداد مضاربه در نمونه قرارداد وام خانگی ، بسیار کم و نادر است.

بررسی فرم قرارداد وام خانگی به صورت قرض

قرض کلمه‌ای عربی و از نظر لغوی به معنای بردیدن است. در اصطلاح حقوقی به وام بدون بهره قرض گفته می‌شود. در تمام ادوار تاریخ از قرض دادن به عنوان یک کار نیکو و پسندیده یاد شده است و در روایات و آموزه‌های اسلام نیز، قرض را به عنوان عملی مستحب و نیکو می‌شناسند.

نمونه قرارداد وام خانگی به صورت قرض و به عنوان یکی از انواع قرارداد اخذ وام ، با توافق میان مدیر صندوق (به نمایندگی از تمامی اعضا) و وام گیرنده امضا و ایجاد می‌شود. در این قرارداد، مدیر صندوق مبلغ وام را به صورت قرض و بدون آنکه بهره‌ای تعیین کند، در اختیار وام گیرنده قرار می‌دهد. به موجب قرارداد قرض، مالکیت مبلغ وام به وام گیرنده منتقل می‌شود و در زمان بازپرداخت نیز باید اصل مبلغ وام را به صورت نقدی یا اقساطی به صندوق برگرداند.

قرارداد قرض در ماده 648 قانون مدنی تعریف شده و در دیگر موارد نیز شرایط قانونی و شرعی آن مشخص شده است. قرض از قراردادهای معین به شمار می‌آید و به همین دلیل تمامی شرایط و قواعد آن به توافق مدیر صندوق و وام گیرنده بستگی ندارد. زیرا آن‌ها نمی‌توانند برخلاف قوانین آمره و لازم الاجرای قرض با یکدیگر شرط کنند. برای مثال، مدیر صندوق و وام گیرنده نمی‌توانند درباره پرداخت بهره با یکدیگر توافق کنند زیرا بهره باعث ربوی شدن قرارداد قرض و باطل شدن آن می‌شود.

ویژگی‌های حقوقی قرارداد وام خانگی به صورت قرض

مواد 648 الی 652 قانون مدنی به بیان شرایط و ویژگی‌های قرارداد قرض می‌پردازند. مطابق با آنچه که در قانون مدنی بیان شده، نمونه قرارداد وام خانگی به صورت قرض؛ لازم، معوض و تملیکی است.

قرارداد قرض، لازم الاجرا و غیر قابل انحلال است و به همین دلیل مدیر صندوق نمی‌تواند قبل از رسیدن زمان بازپرداخت، قرارداد قرض را منحل کند و از وام گیرنده بخواهد که مبلغ وام را پس بدهد.

البته وام گیرنده و مدیر صندق می‌توانند با توافق یکدیگر قرارداد قرض را منحل کنند. به این امر در اصطلاح حقوقی، اقاله قرارداد گفته می‌شود.

قرارداد قرض شبه معوض است زیرا مبلغ وام به صورت رایگان در اختیار وام گیرنده قرار نمی‌گیرد بلکه او باید در زمان بازپرداخت، مبلغ وام را به صندوق بازگرداند.

لازم به ذکر است که شما پس از آنکه از صندوق خانوادگی وام دریافت کردید؛ مالک آن می‌شوید و می‌توانید به هر نحو که تمایل دارید در آن دخل و تصرف کنید زیرا موضوع اصلی قرارداد قرض، منتقل کردن مالکیت وام به قرض گیرنده است.

شرایط طرفین در نمونه قرارداد وام خانگی به صورت قرض

قرارداد قرض به وسیله توافق وام گیرنده و مدیر صندوق خانوادگی تنظیم و امضا می‌شود. مدیر صندوق به نمایندگی از تمامی اعضا، متن قرارداد وام خانگی را تنظیم و امضا می‌کند.

طرفین نمونه قرارداد وام خانگی به صورت قرض، باید از اهلیت قانونی لازم برای تنظیم و امضای قرارداد برخوردار باشند. عقل، بلوغ و رشد از شرایط اهلیت هستند. بنابراین کودکان و نوجوانان کمتر از هجده سال و همچنین افرادی که قوای فکری آن‌ها از دست رفته است، نمی‌توانند به عنوان مدیر صندوق انتخاب شوند یا از صندوق وام دریافت کنند.

وام گیرنده و مدیر صندوق باید اراده و قصد امضای قرارداد را داشته باشند و بخواهند که موضوع آن را انجام دهند زیرا قرارداد وام که به قصد شوخی یا در حالت مستی امضا و ایجاد شده باشد، فاقد هرگونه اثر قانونی است.

مدیر صندوق و وام گیرنده باید با رضایت و اختیار کامل و بدون تهدید و فشار فیزیکی، قرارداد قرض را امضا کنند.

علاوه براین، طرفین قرارداد قرض باید این قرارداد را برای هدفی مشروع و قانونی تنظیم و امضا کنند. برای مثال، قرارداد قرضی که مدیر صندوق و وام گیرنده به صورت صوری و با هدف فریب دیگر اعضای صندوق امضا کرده‌اند، فاقد هرگونه اثر و نفوذ قانونی است.

مال موضوع نمونه قرارداد وام خانگی به صورت قرض

مال موضوع قرارداد قرض در واقع همان مبلغ وامی است که به وام گیرنده پرداخت می‌شود.

قرارداد قرض به صرف توافق میان وام دهنده و وام گیرنده محقق می‌شود و نیاز به تشریفات خاصی ندارد و به همین دلیل به محض تحقق عقد قرض، مالکیت مبلغ وام به وام گیرنده منتقل می‌شود.

ممکن است که مبلغ وام خانگی چیزهایی مانند سکه یا ارز خارجی باشد که در این حالت وام گیرنده باید سکه یا ارز که وام گرفته است را به صندوق بازگرداند و در صورتی که فراهم کردن سکه یا ارز برای او ممکن نباشد باید قیمت روز سکه یا ارز را به صندوق باز گرداند.

مدیر صندوق می‌تواند در صورت خودداری وام گیرنده از بازپرداخت مبلغ وام از او در نزد مراجع قضایی شکایت کند و الزام وام گیرنده به بازپرداخت مبلغ وام را بخواهد. قاضی دادگاه با توجه به اوضاع و احوال وام گیرنده به او برای بازپرداخت مبلغ وام مهلت یا حکم به پرداخت قسطی مبلغ وام می‌دهد. البته شما باید به این نکته توجه کنید که صندوق‌های وام خانوادگی بر مبنای اعتماد متقابل ایجاد می‌شوند و اعضای آن در صورت بروز اختلاف سعی می‌کنند تا با توافق یکدیگر اختلافشان را حل و فصل کنند اما در عین حال می‌توانند برای حل اختلافات خودشان به مراجع قضایی نیز مراجعه کنند.

دریافت خدمات از رکلا

با اینکه این قرارداد میان خویشاوندان امضا می‌شود اما مربوط به سرمایه نقدی و مالی اعضای صندوق است. به همین دلیل، لازم است که در خصوص تعهدات تمام اعضا و ضمانت بازگرداندن وام، قرارداد کامل و جامعی تنظیم و امضا شود. به همین دلیل، به شما پیشنهاد می‌کنیم که حتما تنظیم این قرارداد را به مشاوران حقوقی مجرب بسپارید و درباره ابعاد قانونی آن با مشاوران حقوقی گفتگو کنید. با زدن روی لینک صفحه‌های تنظیم قرارداد و مشاوره تلفنی حقوقی می‌توانید درخواستتان را ثبت کنید. بعد از ثبت درخواست، مشاوران حقوقی رکلا با شما تماس می‌گیرند.