تمام مواردی که موجب خاتمه قرارداد کار می‌شود + شرایط قانونی برای این اقدام!

قرارداد کار، قراردادی شفاهی یا کتبی است که میان کارفرما و کارگر تنظیم می‌شود. کارگر به موجب امضای این قرارداد، متعهد می‌شود که در قبال دریافت حق السعی، کاری را به صورت موقت یا غیر موقت برای کارفرما انجام بدهد. هر قرارداد روزی به پایان می‌رسد و خاتمه پیدا می‌کند. توافق نامه‌‌ استخدامی که میان کارگر و کارفرما تنظیم شده است نیز روزی به پایان می‌رسد. شرایط و موارد خاتمه قرارداد کار در ماده 21 قانون کار مشخص شده است. قرارداد کار به انواع مختلفی تقسیم می‌شود. موارد و شرایط خاتمه هر نوع این قرارداد با دیگر انواع آن تفاوت دارد. خاتمه این قرارداد باعث پایان دادن به روابط کاری و استخدامی میان کارفرما و کارگر می‌شود.

در این نوشته از شرایط و موارد خاتمه انواع قرارداد استخدام صحبت می‌کنیم و مواردی که موجب خاتمه این نوع قراردادها می‌شود را بیان خواهیم کرد.

آشنایی با نحوه خاتمه قرارداد کار

قانون گذار در سال 1369، قانون کار را در راستای ساماندهی به رابطه میان کارگران و کارفرمایان تصویب کرد.

قانون کار یکی از قوانین آمره و لازم الاجرا است که توافق برخلاف آن، امکان پذیر نیست. تمام ضوابط و تشریفات تنظیم قراردادهای استخدامی و نحوه پایان دادن به آن‌ها، در این قانون مشخص شده است. شرایط و نحوه خاتمه قرارداد کار باید مطابق با شرایط و تشریفات مقرر در این قانون باشد. بنابراین، کارفرما و کارگر نمی‌توانند توافق نامه میان خودشان را برخلاف مراحل و تشریفات مقرر در قانون کار خاتمه بدهند.

قوانین مرتبط با این اقدام

در ماده 21 قانون کار، طی 6 بند از انواع خاتمه قرارداد کار ، شرایط و تشریفات آن‌ها صحبت شده است. باید بدانیم که موارد خاتمه این قرارداد محدود به 6 بند ماده مذکور نمی‌شود و در دیگر مواد قانون کار نیز از شرایط و موارد خاتمه این توافق نامه صحبت شده است. به صورت کلی می‌توان گفت که خاتمه این توافق نامه می‌تواند ارادی یا غیر ارادی باشد.

هنگامی این توافق نامه به صورت ارادی خاتمه پیدا می‌کند، که در اثر عواملی خارج از اراده طرفین آن منحل شود. بازنشستگی، از کار افتادگی و فوت، از جمله دلایل انحلال غیر ارادی این توافق نامه هستند.

از طرف دیگر، خاتمه ارادی این توافق نامه، ناشی از تصمیم و اراده طرفین آن است. استعفا، اخراج و فسخ، باعث انحلال ارادی این توافق نامه می‌شوند. در ادامه، دلایل و موارد خاتمه ارادی و غیر ارادی این توافق نامه را بررسی می‌کنیم.

آیا بازنشستگی را می‌توانیم از دلایل خاتمه قرارداد کار بدانیم؟

بازنشستگی یکی از شرایط پایان قرارداد کار است. افزایش سن کارگر باعث کاهش قوای جسمی و روحی او می‌شود. افزایش سن و کاهش قوای جسمی و روحی کارگر نیز یک امر غیر ارادی است. در قانون کار، تصریحی در خصوص تعیین سن بازنشستگی وجود ندارد. برای تعیین و تشخیص سن بازنشستگی باید به قانون مدیریت خدمات کشوری و قانون تامین اجتماعی مراجعه کنیم.

ماده 103 قانون مدیریت کشوری، سن بازنشستگی را برای مشاغل غیر تخصصی، حداقل 30 سال و برای مشاغل تخصصی 35 سال در نظر گرفته است. در مواد 76، 79 و 80 قانون تامین اجتماعی نیز از سن بازنشستگی صحبت می‌شود. در ادامه، شرایط و سن بازنشستگی را مطابق با قانون تامین اجتماعی بررسی می‌کنیم.

1. اگر کارگری دارای 10 سال سابقه کار به همراه پرداخت بیمه باشد، با رعایت سنی 60 سال برای آقایان و 55 سال برای خانم‌ها، بازنشسته محسوب می‌شود؛
2. هر کارگری که 30 سال سابقه کاری دارد، می‌تواند بازنشسته شود؛
3. اگر کارگری در کارهای سخت و زیان آور، دارای 20 سال سابقه خدمت متوالی یا 25 سال خدمت متناوب به همراه پرداخت حق بیمه باشد، با رعایت شرط سن 50 سال برای آقایان و 45 سال برای خانم‌ها، بازنشسته شناخته می‌شود؛
4. در صورتی که کارگری دارای 35 سال سابقه کار باشد، بدون رعایت شرایط سنی بازنشسته می‌شود؛
5. قرارداد کاری هر کارگری که بازنشسته می‌شود، خاتمه پیدا می‌کند. حق سنوات و مستمری از جمله مزایایی هستند که به کارگر بازنشسته تعلق می‌گیرند.

از کار افتادگی چه شرایطی ایجاد می‌کند؟

از کارافتادگی به معنای کاهش قدرت کار است. در واقع از کار افتادگی در ماده 70 قانون تامین اجتماعی به سه نوع تقسیم می‌شود. در ادامه درباره آن توضیح می‌دهیم:

1. نقص مقطوع: کاهش قدرت کار بین 10 تا 33 درصد را نقص مقطوع می‌گویند. نقص مقطوع، باعث خاتمه توافق نامه میان کارگر و کارفرما نمی‌شود؛
2. از کار افتادگی جزئی: کارگری که قدرت کار او بین 33 تا 66 درصد کاهش پیدا کرده است، به عنوان از کار افتاده جرئی شناخته می‌شود. از کار افتادگی جزئی تا زمانی که از 66 درصد تجاوز نکرده باشد، باعث خاتمه توافق نامه میان کارگر و کارفرما نخواهد شد؛
3. کارگری که از قدرت کار او 66 درصد یا بیشتر کاهش پیدا کرده است، به عنوان از کار افتاده کلی شناخته می‌شود. از کار افتادگی کلی باعث خاتمه قرارداد میان کارگر و کارفرما خواهد شد.

پایان قرارداد در قانون کار به واسطه فوت کارگر

با توجه به بند 2 ماده 21 قانون کار، باید فوت کارگر را یکی از دلایل به پایان رسیدن قرارداد کار بدانیم.

فوت باعث قطع رابطه فرد متوفی با این دنیا می‌شود. فوت نیز امری خارج از اراده کارگر یا کارفرما است. بنابراین، فوت کارگر یکی دیگر از موارد انحلال غیر ارادی قرارداد محسوب خواهد شد. اگر کارگر متوفی در 10 سال آخر عمر خود، حق بیمه را بپردازد، مشروط بر اینکه سه ماه آن در آخرین سال حیات او باشد، باعث خواهد شد که بازماندگان او از مستمری مقرر در قانون تامین اجتماعی برخوردار شوند.

خاتمه دادن به قرارداد کار موقت و معین

قراردادی که میان کارفرما و کارگر تنظیم می‌شود، انواع مختلفی دارد. این توافق نامه می‌تواند موقت یا غیر موقت باشد. قرارداد کار موقت برای بازه زمانی محدود و مشخصی تنظیم می‌شود. تعیین این موضوع که قرارداد کار، موقت یا غیر موقت باشد به تصمیم و اراده کارگر و کارفرما بستگی دارد. مدت قرارداد کار موقت به وسیله توافق میان کارگر و کارفرما مشخص می‌شود. طرفین قرارداد کار موقت با توافق یکدیگر، می‌توانند مدت آن را تمدید کنند. به پایان رسیدن مدت این قرارداد و عدم تمدید آن باعث انحلال قرارداد کار می‌شود. به پایان رسیدن مدت قرارداد کار موقت را باید یکی از دلایل انحلال ارادی این قرارداد محسوب کنیم. لازم به ذکر است که تعیین مدت و شرایط تمدید قرارداد کار موقت به اراده و تصمیم طرفین آن بستگی دارد.

قرارداد کار مدت معین یکی دیگر از انواع توافق‌ نامه‌های استخدامی است که به صورت غیر دائم و برای انجام کار معین و مشخصی تنظیم می‌شود. طرفین این قرارداد، می‌توانند مدت آن را تمدید کنند. انجام شدن موضوع قرارداد کار موقت باعث انحلال ارادی آن می‌شود. باید به این نکته توجه داشته باشیم که تنظیم قرارداد کار معین و عدم تمدید مدت آن به اراده کارفرما و کارگر بستگی دارد.

بررسی خاتمه قرارداد کار در اثر استعفای کارگر

استعفا در بند پایانی ماده 21 قانون کار، در شمار علل خاتمه قرارداد کار شمرده شده است. قانون گذار در ماده 25 همان قانون، حکم می‌کند که قرارداد کار موقت و معین قابل فسخ نیستند و از آن جهت که استعفای کارگر نیز باعث فسخ قرارداد کار می‌شود، بنابراین با توجه به ماده 25 قانون کار می‌توانیم بگوییم که قرارداد کار معین و موقت به وسیله استعفای کارگر خاتمه پیدا نمی‌کنند اما براساس عرف مرسوم در جامعه، کارگرانی که به موجب قرارداد کار معین و موقت استخدام شده‌اند نیز، می‌توانند استعفا دهند.

استعفای کارگر یکی دیگر از موارد خاتمه قرارداد در قانون کار است. کارگر می‌تواند پیش از به پایان رسیدن مدت قرارداد استعفاء بدهد. کارگری که قصد استعفا دادن دارد، باید حداقل یک ماه قبل از ترک کار، استعفا نامه خودش را کتباً به کارفرما تقدیم کند.

اگر کارگر حداکثر تا 10 روز پس از تقضای استعفا پشیمان شود، کارفرما باید استعفا نامه را به کارگر پس بدهد. کارگری که استعفا می‌دهد، مستحق دریافت تمام حقوق و مطالبات معوقه و سنوات خود خواهد بود.

درباره این اقدام از مشاوران حقوقی بپرسید!

قراردادهای استخدامی می‌توانند به صورت مکتوب یا شفاهی تنظیم شوند. مدت اعتبار قرارداد کار شفاهی، تنها یک ماه است. قراردادی که به صورت مکتوب تنظیم می‌شود، سندی است که رابطه استخدامی میان کارگر و کارفرما را به اثبات می‌رساند. شما می‌توانید با استفاده از خدمات تنظیم قرارداد ، انواع قراردادهای استخدامی مورد نیاز خود را در سریع‌ترین زمان ممکن در اختیار بگیرید. علاوه براین، نمونه قراردادهای متنوعی نیز توسط تیم حقوقی رکلا تهیه و تنظیم شده است که می‌توانید از آن‌ها نیز بهره ببرید.

به یاد داشته باشید که قراردادهای کاری در صورتی معتبر هستند که از شرایط، تشریفات و ضوابط مقرر در قانون کار تبعیت کنند. شما برای آگاهی از شرایط قانونی قراردادهای کاری و همچنین برای آگاهی از شرایط و نحوه خاتمه قرارداد کار ، می‌توانید با مشاوران حقوقی گفتگو کنید. تیم حقوقی رکلا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی این امکان را ایجاد می‌کند که بتوانید در سریع‌ترین زمان ممکن، با مشاوران و وکلای مجرب ارتباط بگیرید.