آشنایی با شیوه ارائه و دریافت خدمات به واسطه قرارداد تهاتر خدمات

در اصطلاح حقوق مدنی، تهاتر به عنوان یکی از اسباب قانونی سقوط تعهدات شمرده شده است. در این معنا، تهاتر زمانی باعث سقوط تعهدات می‌شود که دو شخص به صورت هم زمان به یکدیگر بدهکار شود. بدهی‌های متقابل دو شخص به وسیله تهاتر ساقط خواهد شد. مردم در خصوص ماهیت حقوقی تهاتر دچار اشتباه شده‌اند و فکر می‌کنند که تهاتر، قراردادی است که باید در هنگام داد و ستد اموال و خدمات تنظیم شود اما در حقیقت قراردادی که باید در هنگام معاوضه اموال و خدمات استفاده شود، معاوضه است. ما نیز در این نوشته از معنای حقوقی تهاتر صرفه نظر می‌کنیم و آن را در معنای قرارداد معاوضه استفاده خواهیم کرد.

تعریف قرارداد تهاتر خدمات

تهاتر لغتی عربی است و در فارسی آن را به داد و ستد پایاپای معنا کرده‌اند. اقتصاد دانان به قرارداد‌های تهاتر (Medium of Exchange) نیز می‌گوید. داد و ستد کردن اموال و خدمات مختلف با یکدیگر قدمتی بسیار طولانی دارد. مردم تا پیش از اختراع پول، تمام اموال و خدمات مردم نیاز خودشان را به وسیله داد و ستد تامین می‌کرده‌اند. از زمانی که انسان، تخصصی شدن کارها را پذیرفت، تهاتر و مبادله اموال و خدمات نیز آغاز شد. تهاتر به معامله‌ای گفته می‌شود که در آن دو مال یا دو خدمت با یکدیگر مبادله می‌شوند. قرارداد تهاتر خدمات ، معامله‌ای است که با هدف مبادله کردن خدمات مختلف یا یکسان انجام می‌شود.

در دنیای امروز، قرارداد تهاتر در مواردی تنظیم می‌شود که استفاده از ابزار مبادله (پول) و یا نقد کردن دارایی‌ها دشوار باشد. قانونگذار، مشروعیت قرارداد تهاتر را پذیرفته و فصل سوم قانون مدنی را به آن اختصاص داده است. به این ترتیب، قرارداد مربوط به تهاتر خدمات هنگامی صحیح و قانونی است که تمام شرایط و ضوابط قانونی در هنگام تنظیم و امضای آن رعایت شده باشد. در این نوشته مهم‌ترین شرایط مربوط به قراردادهای تهاتر را بررسی خواهیم کرد.

از مهمترین قراردادهای مربوط به تهاتر که در مقالات قبلی درباره آن صحبت کرده‌ایم، قرارداد تهاتر کالا و قرارداد تهاتر ملک است که پیشنهاد می‌کنیم حتما مقالات مربوط به آن‌ها را در مجله حقوقی رکلا مطالعه کنید.

نمونه قرارداد تهاتر خدمات باید مطابق با کدام قانون و ماده‌های قانونی تنظیم شود؟

فصل سوم قانون مدنی به قرارداد تهاتر (معاوضه) اختصاص پیدا کرده است. مطابق با ماده 464 قانون مدنی، نمونه قرارداد تهاتر خدمات به وسیله توافق میان ارائه دهنده و انتقال گیرنده خدمات تحقق پیدا می‌کند. منظور از خدمات، سرویس یا مزیتی است که از سوی انتقال دهنده به انتقال گیرنده ارائه می‌شود. انتقال گیرنده باید ما به ازای خدمتی که دریافت کرده است را به انتقال دهنده خدمات بدهد. مانند فردی که سرویس مربوط به کاشت و برداشت گندم را به کشاورز ارائه می‌دهد و در ازای آن از او گندم می‌گیرد. در این مثال، کشاوز، انتقال گیرنده خدمات است و باید ما به ازای گندم را به انتقال دهنده خدمات تحویل بدهد. به قراردادی که در هنگام فروش اموال و خدمات تنظیم می‌شود؛ قرارداد بیع گفته می‌شود. در عقد بیع، فروش اموال و خدمات به وسیله پول انجام خواهد شد.

با توجه به ماده 465 قانون مدنی، شرایط و ضوابط عمومی بیع و قرارداد تهاتر یکسان هستند.

شرایط و ضوابط اساسی تنظیم و امضای تمام قراردادها در ماده 190 قانون مدنی مشخص شده است. قراردادهای تهاتر خدمات نیز در صورتی صحیح و قانونی هستند که مطابق با شرایط و ضوابط ماده 190 قانون مدنی تنظیم شده باشند.

ویژگی‌های قانونی نمونه قرارداد تهاتر خدمات چگونه است؟

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های قانونی نمونه قرارداد تهاتر خدمات ، لازم الاجرا و غیر قابل انحلال بودن آن است. انتقال دهنده و انتقال گیرنده خدمات پس از امضای قرارداد تهاتر، حق بر هم زدن و انحلال آن را ندارند. انحلال قراردادهای تهاتر خدمات، صرفاً به وسیله فسخ و اِقاله آن‌ها امکان پذیر خواهد شد. تهاتر و اقاله قرارداد تهاتر را در مطلب بعدی این نوشته بررسی خواهیم کرد.

مُعَوَض بودن یکی دیگر از ویژگی‌های قانونی قرارداد مربوط به تهاتر خدمات است. قرارداد تهاتر در نتیجه مبادله کردن مُعَوَض و عَوَض ایجاد می‌شود. مُعَوَض به خدماتی گفته می‌شود که به انتقال گیرنده ارائه شده است. به ما به ازای خدمات نیز عوض گفته می‌شود. عوض این قرارداد، خدمات دیگری است که از سوی انتقال گیرنده به انتقال دهنده خدمات ارائه خواهد شد. برای مثال، شخصی خدمات مربوط به نقل و انتقال تجهیزات را به دیگری ارائه می‌دهد. انتقال گیرنده خدمات مربوط به نقل و انتقال تجهیزات نیز خدمات مربوط به حمل و نقل بار را در اختیار انتقال دهنده خدمات می‌گذارد. در این مثال، خدمات نقل و انتقال تجهیزات ، معوض و خدمات حمل و نقل بار، عوض است.

تَملیکی بودن یکی دیگر از ویژگی‌های قراردادهای تهاتر خدمات است. در اثر قرارداد تهاتر، انتقال گیرنده مالک خدماتی می‌شود که به او ارائه شده است. انتقال گیرنده نیز مالک خدماتی خواهد شد که تحویل گرفته است.

عوض و معوض در نمونه قرارداد تهاتر خدمات چگونه تعیین می‌شود؟

در نمونه قرارداد تهاتر خدمات ، عوض و معوض به وسیله توافق میان انتقال دهنده و انتقال گیرنده مشخص می‌شود. معمولاً خدماتی که به موجب قرارداد تهاتر با یکدیگر معاوضه می‌شوند از ارزش اقتصادی یکسانی برخوردار هستند. خدمات موضوع قرارداد تهاتر باید کاملا مشروع و قانونی باشند. نامشروع یا غیر قانونی بودن خدمات باعث باطل شدن قرارداد تهاتر می‌شود.

ممکن است که خدمات موضوع قرارداد تهاتر ارزش اقتصادی یکسانی نداشته باشند. در این حالت، خریدار و انتقال دهنده می‌توانند در خصوص پرداخت ما به تفاوت خدمات با یکدیگر توافق کنند. برای مثال، ارزش اقتصادی خدماتی که انتقال دهنده ارائه داده 400 میلیون و ارزش اقتصادی خدماتی که انتقال گیرنده ارائه کرده نیز 600 میلیون بر آورد شده است. انتقال گیرنده و انتقال دهنده خدمات می‌توانند در خصوص پرداخت ما به تفاوت این خدمات (200 میلیون) با یکدیگر توافق کنند.

آیا گرفتن تضمین در نمونه قرارداد تهاتر خدمات امکان پذیر است؟

انتقال دهنده به موجب امضای نمونه قرارداد تهاتر خدمات ، متعهد خواهد شد که موضوع قرارداد را در زمان و مکان مقرر به انتقال گیرنده ارائه بدهد. انتقال گیرنده نیز پس از امضای این قرارداد، متعهد خواهد شد که ما به ازای خدماتی که دریافت کرده است را در زمان و مکان مقرر به انتقال دهنده ارائه بدهد.

منظور از تضمین، وثیقه‌هایی است که انتقال دهنده و انتقال گیرنده خدمات در راستای حسن انجام تعهدات قرارداد تهاتر از یکدیگر می‌گیرند. وثیقه‌های قرارداد تهاتر به وسیله توافق میان انتقال دهنده و انتقال گیرنده خدمات مشخص می‌شود. معمولاً وثیقه‌های قراردادهای تهاتر خدمات به صورت اسناد تعهد آور بانکی مانند چک و سفته گرفته می‌شوند.

آیا این قرارداد قابل انحلال است؟

در مطالب قبلی این نوشته نیز توضیح دادیم که این قرارداد، یک قرارداد لازم الاجرا و غیر قابل انحلال است. انحلال قراردادهای تهاتر صرفاً به وسیله فسخ و اقاله آن امکان پذیر می‌شود.

فسخ به معنای انحلال قرارداد لازم با اراده یکی از طرفین آن است. انتقال دهنده و انتقال گیرنده در صورتی می‌توانند نمونه قرارداد تهاتر خدمات را به وسیله فسخ آن منحل کنند که قانونگذار به آن‌ها اجازه داده باشد. در اصلاح قانون مدنی به موارد انحلال قرارداد، «خیار» گفته می‌شود. خیار شرط یکی از مهم‌ترین خیارات فسخ مربوط به این قرارداد است. خیار شرط زمانی تحقق پیدا می‌کند که انتقال دهنده و انتقال گیرنده خدمات با یکدیگر توافق کرده باشند که تا مدت معینی از زمان امضای قرارداد بتوانند آن را فسخ کنند. در خیار شرط، حق فسخ قرارداد می‌تواند به نفع انتقال دهنده خدمات، انتقال گیرنده خدمات یا شخص ثالث قید شود. برای مثال، انتقال دهنده در توافق نامه قید می‌کند که خودش یا برادرش یا هر دوی آن‌ها تا سه روز پس از امضای قرارداد بتوانند آن را فسخ کنند.

اِقاله به معنای انحلال قرارداد لازم با تراضی و اراده طرفین آن است. انتقال گیرنده و انتقال دهنده می‌توانند این قرارداد را به صورت شفاهی یا غیر شفاهی منحل کنند.

پیشنهاد می‌کنیم:

موضوع این قرارداد از جمله اقداماتی است که انجام آن به آگاهی حقوقی و شناخت قوانین مرتبط نیاز دارد. به همین منظور لازم است که حتما درباره انجام آن از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی بهره ببرید.

علاوه براین، مناسب خواهد بود که با ثبت درخواست تنظیم قرارداد اختصاصی ، مسئولیت تهیه و تنظیم قرارداد را به یک مشاور حقوقی یا وکیل پایه یک دادگستری بسپارید. این اقدام باعث خواهد شد که قرارداد شما، کاملا مطابق با شروط و تعهداتی باشد که در نظر دارید.