آشنایی با قرارداد تهاتر کالا و شرایط قانونی مرتبط با این دسته از توافقات

قرارداد تهاتر کالا ، یک قرارداد کاربردی است که با هدف صاف کردن دیون در قالب ارائه کالا تنظیم و منعقد می‌شود. از لحاظ لغوی، واژه تهاتر به معنای مساوات و برابری است. در اصطلاح حقوقی نیز این واژه به وجود دو دین متقابل میان دو شخص تعریف می‌شود که به موجب تنظیم قراردادی در این زمینه، از بین می‌روند. از طرف دیگر در عالم حقوقی، تهاتر انواع خاصی دارد. در این زمینه، تنظیم یک قرارداد برای تهاتر کالا، یکی از مصادیق تهاتر قراردادی است. شما با خواندن این مقاله، به برخی از مهم‌ترین شرایط حاکم بر این قرارداد پی خواهید برد.

آشنایی با نمونه قرارداد تهاتر کالا و تعریف آن

همانطور که بیان شد، تهاتر به معنای برقراری برابری و مساوات است. در برخی از موارد ممکن است از تهاتر، به عنوان معامله پایاپای نام برده شود اما باید بیان کرد که به موجب انعقاد این قرارداد، تبادل دو کالا میان دو شخص، موجب از بین رفتن دیون آن‌ها در برابر یکدیگر می‌شود. به عبارت دیگر ممکن است در اثر تهاتر، دین دو شخص به صورت کامل یا جزئی صاف شود.

یکی از شرایط لازم برای تحقق تهاتر، بدهکار و طلبکار بودن دو شخص در مقابل یکدیگر در آن واحد است. برای مثال ممکن است شخص الف در برابر شخص ب، کالایی را به مبلغ بیست میلیون تومان بدهکار باشد. از طرف دیگر، در این هنگام شخص الف به موجب عواملی در برابر شخص ب، کالایی را به مبلغ ده میلیون تومان طلبکار می‌‌‌شود. در این مثال، شخص الف می‌تواند با تنظیم قرارداد تهاتر با شخص ب، نصف بدهی خود را به نسبت ارزش کالاهای مذکور صاف کند.

نمونه قرارداد تهاتر کالا با کالا ؛ مصداقی از تهاتر قراردادی

قبل از اینکه در خصوص قرارداد تهاتر صحبت کنیم، ابتدا انواع تهاتر را مورد بررسی قرار می‌دهیم. به طور کلی، تهاتر در قانون در سه حالت قابل شناسایی است. حالت اول تهاتر، تهاتر قهری است. مطابق با ماده 295 قانون مدنی، تهاتر قهری به موجب حکم قانون به وقوع می‌پیوندد و قصد اشخاص در تحقق آن هیچ اثری نخواهد داشت. به همین دلیل زمانی که دو شخص در مقابل یکدیگر در یک زمان واحد بدهکار و طلبکار شوند، دین و حساب آن‌ها به میزانی که با هم برابری کنند از بین خواهند رفت.

تحقق تهاتر قهری شرایطی دارد. به این صورت که ابتدا باید دو دین و طلب فی ما بین دو شخص واحد وجود داشته باشد. از سوی دیگر، جنس دیون موجود میان این دو شخص باید به یک صورت باشد. به این معنا که تهاتر یک ماشین با مقداری قابل توجه برنج ممکن نخواهد بود. از سوی دیگر، هر دو دین باید از لحاظ زمانی، فعلیت داشته باشند. به این صورت که نباید یکی از آن‌ها ظرف گذشت مدتی، به فعلیت رسد. همچنین هر دو دین باید آزاد و در یک موقعیت و مکان جغرافیایی واقع شده باشند.

حال اگر دین دو شخص از شرایط مطرح شده فوق برخوردار نباشد، طرفین به چه صورت قادرند که دیون خود را از طریق تهاتر صاف کنند؟ در ادامه توضیح خواهیم داد.

دیون برای انجام این قرارداد باید چه شرایطی داشته باشند؟

در این زمان باید اشاره داشت در مواردی که اوصاف حاکم بر دو دین میان دو شخص از شرایط مقرر در ماده 296 قانون مدنی در خصوص تهاتر قهری برخوردار نباشد، اشخاص می‌توانند نمونه قرارداد تهاتر کالا را برای تهاتر دیون خود تنظیم و منعقد کنند. به این صورت که اشخاص می‌توانند برای بَری کردن دیون خود که شرایطشان به شرح زیر است، این قرارداد را تنظیم کنند.

1. دیونی که دارای جنس مختلفی هستند؛
2. دیونی که از لحاظ فعلیت، یکی مدت دارد و دیگری بدون مدت است؛
3. دیونی که از لحاظ آزاد بودن، یکی از آن‌ها آزاد و یکی دیگر از آن‌ها توقیف است؛
4. دیونی که از لحاظ جغرافیایی، دارای موقعیت‌های متفاوتی هستند.

مبنای تهاتر قراردادی چیست؟

توجه داشته باشید نمونه قرارداد تهاتر کالا ، بر اساس آزادی اراده اشخاص قابل انعقاد است. به این معنا که اشخاص این توانایی را دارند تا جایی که می‌خواهند، دیون خود را به موجب اصل حاکمیت اراده در برابر یکدیگر بَری کنند. پس به طور کلی می‌توان بیان داشت در مواردی که شرایط لازم برای تحقق تهاتر قهری وجود نداشته باشد، تنظیم قراردادی بر اساس قصد و رضایت اشخاص، تهاتر دیون را ممکن می‌سازد.

پس باید توجه داشت که تنظیم این قرارداد و تعیین شرایط حاکم بر آن، کاملا بر اساس اراده اشخاص مدیون در مقابل یکدیگر است. بنابراین طرفین این قرارداد موظف هستند که در زمان تنظیم این قرارداد، از تطابق شرایط مورد نظرشان با اصول قانونی و شرعی اطمینان حاصل کنند. برای این منظور دیون باید دارای مشروعیت باشند. بنابراین، تبادل اسلحه با کالایی دیگر در راستای از بین بردن یک دین، نامشروع شناخته خواهد شد.

مشخصات هویتی طرفین قرارداد تهاتر

ذکر دقیق مشخصات شناسایی طرفین، به عنوان یکی از بخش‌های مهم نمونه قرارداد تهاتر کالا به حساب می‌آید. به این منظور شما باید بسته به نوع اشخاص حاضر در این قرارداد، اطلاعات هویتی آن‌ها را در متن قرارداد وارد کنید. به این صورت که باید برای اشخاص حقیقی اطلاعاتی را همانند نام، نام خانوادگی، شماره ملی، نام پدر، آدرس و شماره تلفن و برای اشخاص حقوقی اطلاعاتی را همچون نام شخص، نام نماینده، شماره ثبتی، کد اقتصادی، آدرس و شمار تلفن بنویسید. برای کسب اطمینان بیشتر از صحت اطلاعات وارد شده در این قسمت، به شما پیشنهاد می‌کنیم کپی اسناد شناسایی طرفین را به قرارداد ضمیمه کنید.

علاوه بر اطلاعات فوق، توجه به اهلیت طرفین نیز ضروری است. به همین منظور طرفین باید برای برخورداری از حقوق و استفاده از آن‌ها، از صلاحیت قانونی لازم برخوردار باشند. به این منظور، از عاقل، بالغ و رشید بودن طرف خود در این قرارداد اطمینان حاصل کنید.

دو اثر مهم انعقاد این قرارداد

انعقاد نمونه قرارداد تهاتر کالا با کالا ، دو اثر مهم را به همراه دارد. یکی از این آثار مهم، بَری شدن بدهی و طلب دو شخص مدیون در مقابل یکدیگر است. همانطور که در قسمت‌های قبلی نیز بیان شد، ممکن است بری شدن بدهی و طلب، به صورت کامل یا به صورت جزئی صورت بگیرد. از سوی دیگر باید به این موضوع اشاره کنیم که به موجب انعقاد این قرارداد، تضامینی که طرفین برای دیون خود ارائه کرده‌اند نیز، بی اعتبار تلقی می‌شوند زیرا اعتبار تضامین ارائه شده همانند چک یا سفته، به دین اصلی وابسته است. در نتیجه با از بین رفتن دیون اصلی، اعتبار تضامین آن‌ها نیز ساقط می‌شود.

در زمان تنظیم قرارداد تهاتر کالا ، به موارد زیر توجه کنید!

1. در زمان تنظیم نمونه قرارداد تهاتر کالا ، شرایط خاتمه قرارداد را مورد نظر قرار دهید. اگر چه این قرارداد، دارای ماهیتی لازم است اما تحت شرایطی، امکان خاتمه آن توسط طرفین وجود دارد. یکی از این شرایط، فسخ قرارداد است. دارندگان حق فسخ قادرند که با استفاده از این حق، قرارداد را به صورت یک جانبه به پایان برساند. البته یکی دیگر از شرایطی که تحت آن امکان خاتمه قرارداد نیز وجود دارد، اقاله قرارداد است. اقاله عملی است که به موجب آن، طرفین بر اساس رضایت جمعی یکدیگر، قرارداد را به پایان می‌رسانند.
2. شرایط حاکم بر حل و فصل دعاوی ناشی از قرارداد را مورد نظر قرار دهید. به این منظور شما باید از میان دو روش داوری و قضایی، یکی را برای رسیدگی به اختلافات احتمالی خود انتخاب کنید. در روش داوری، طرفین با رضایت خود، یک داور را برای رسیدگی تعیین می‌کنند و در روش قضایی، دادگاه به عنوان مرجع صالح به تعقیب دعاوی محسوب می‌شود. در صورتی که شما هیچ یک از این مراجع را در متن قرارداد خود تعیین نکنید، دادگاه به عنوان محکمه صالح شناسایی خواهد شد.

پیشنهاد ما

انجام چنین قراردادی، نیاز به آگاهی زیادی نسبت به ابعاد حقوقی تهاتر دارد. اگرچه در مواردی مشاهده شده است که اشخاص زیادی نسبت به ماهیت این قرارداد اطلاعی ندارند و در مواردی از آن به اشتباه بهره می‌برند. به همین دلیل، برای کاهش این اشتباهات، لازم است که حتما یک قرارداد کاربردی و اختصاصی تنظیم کنید. برای این منظور می‌توانید درخواست تنظیم قرارداد اختصاصی خود را ثبت کنید.

علاوه براین می‌توانید در رابطه با این قرارداد، هر سوالی که در ذهنتان دارید را از یک مشاور حقوقی مجرب بپرسید. برای این منظور پیشنهاد ما به شما، استفاده از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی است.