فسخ قرارداد کارمند ؛ آیا راهی برای خروج از قرارداد وجود دارد؟

کار کردن و دریافت دستمزد در مقابل کاری که انجام می‌شود، جوهره اصلی و حیاتی زندگی انسان‌ها را تشکیل می‌دهد. اشتغال یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین مسائل زندگی است. در دنیای امروز، همراه با پیچید‌تر شدن امور، افراد ترجیح می‌دهند برای جلوگیری از بروز مشاجره و همچنین برای حفاظت از حقوق خود، روابط کاری خود را به صورت قانونی و رسمی پیش ببرند. قرارداد کار نیز راهکاری است که برای رسمی و قانونی شدن روابط میان صاحب کار و کارمند به کار برده می‌شود. علاوه براین، در صورت عدم تمایل کارمند و صاحب کار به ادامه همکاری با یکدیگر؛ راهکار قانونی برای خاتمه دادن به روابط کاری آن‌ها، فسخ قرارداد کارمند است.

در نظام حقوقی ایران، قانون ناظر بر قرارداد کار در خصوص روابط کارمند و کارپذیر تنظیم شده است و به بیان قوانین حاکم بر روابط صاحب کار و کارپذیر می‌پردازد. بنابراین توجه کنید که منظور ما از قانون در این مقاله، قانون کار است.

ماهیت قرارداد کارمند

مطابق با آنچه که در ماده 7 قانون ناظر بر قرارداد کار آمده است؛ قرارداد استخدام می‌تواند به طور شفاهی یا کتبی منعقد شود و به موجب این قرارداد، کارپذیر به عنوان یکی از طرف‌های قرارداد متعهد می‌شود عملی را برای صاحب کار انجام دهد. کارپذیر نیز به عنوان طرف دیگر قرارداد متعهد می‌شود در مقابل کار انجام شده، مبلغی را به عنوان دستمزد بپردازد.

انواع قرارداد کارمند

قرارداد کار می‌تواند برای مدت محدود امضا شود یا برای انجام امور مشخص باشد که در اصطلاح قانونی به ترتیب، به آن‌‎ها قرارداد کار موقت و قرارداد کار معین گفته می‌شود. همچنین قرارداد کار می‌تواند به طور نامحدود و بدون ذکر مدت امضا شود که در اصطلاح قانونی به آن، قرارداد کار نامحدود گفته می‌شود. نوع قرارداد با مقوله فسخ قرارداد کارمند رابطه مستقیم دارد.

فسخ قرارداد کارمند

در اصطلاح حقوقی، فسخ به معنای برهم زدن و منحل کردن قرارداد است. فسخ یک عمل حقوقی یک طرفه محسوب می‌شود و این معنی را دارد که هر دو طرف قرارداد نمی‌خواهند قرارداد را منحل کنند، بلکه تنها یکی از آن‌ها قصد دارد که اعتبار قرارداد از تاریخ خروج او به پایان برسد.

شما ممکن است به عنوان کارپذیر یا صاحب کار، در این قرارداد حضور داشته باشید. بنابراین لازم است با شرایط فسخ قرارداد آشنا شوید تا با اطلاعاتی که کسب می‌کنید، از ورود هرگونه ضرر به خودتان جلوگیری کنید. چه صاحب کار و چه کارپذیر، در این قرارداد حقوقی دارند که در صورت فسخ قرارداد، طرف دیگر ملزم به رعایت آن است.

همانگونه که در بالا گفتیم قرارداد کار براساس مدت و طول و دوام آن، به محدود و غیرمحدود تقسیم می‌شود. فسخ قرارداد نیز برحسب اینکه محدود یا غیر محدود باشد متفاوت است.

فسخ قرارداد کار نامحدود

ممکن است که قرارداد کار بدون ذکر مدت تنظیم شده باشد ولی به هر دلیلی کارمند و صاحب کار تمایلی به ادامه همکاری با یکدیگر نداشته باشند و بخواهند قرارداد کار را منحل کنند که در اصطلاح به آن فسخ گفته می‌شود. مطابق با آنچه که در قانون ناظر بر قرارداد کار آمده است؛ شرایط فسخ قرارداد کار نامحدود بر حسب اینکه از جانب کارمند یا صاحب ‌کار انجام شود، احکام و شرایط متفاوتی دارد که در ادامه به بیان هر یک می‌پردازیم:

استعفا و فسخ قرارداد کار نامحدود از طرف کارمند

استعفا تنها راهکار پش بینی شده در قانون برای فسخ قرارداد کار نامحدود از سوی کارمند است. اگر کارمندی به هر دلیلی مایل به ادامه همکاری با صاحب کار نباشد و در عین حال بخواهد از مزایای قانون کار مثل سنوات نیز بهره مند شود باید استعفا دهد.

باید توجه داشته باشید که ترک کار و غیبت، استعفا تلقی نمی‌شوند.

شرایط فسخ قرارداد کارمند از طریق استعفا

همانگونه که در بالا نیز توضیح دادیم، فسخ قرارداد کارمند تنها از طریق استعفا امکان‌پذیر است. همچنین شما باید به این نکته نیز توجه داشته باشید که فسخ قرارداد از سوی کارمند نیاز به سپری کردن مراحل قانونی دارد و قرارداد به صرف درخواست کارمند، منحل نمی‌شود.

در ادامه به بیان شرایط استعفا می‌پردازیم:

1. استعفای کارمند تنها در قرارداد کاری که به صورت نامحدود منعقد شده است، امکان‌پذیر است؛
2. استعفا باید به صورت کتبی باشد و استعفای شفاهی اعتبار قانونی ندارد؛
3. کارمند موظف است یک ماه پس از تقدیم استعفا به کار خود ادامه دهد.

انصراف از استعفا در قرارداد

در صورتی که شما به عنوان کارمند از کار خود استعفا داده باشید و به هر دلیلی از استعفای خود منصرف شوید، تنها 15 روز پس از استعفا فرصت دارید که از استعفای خود انصراف دهید.

در صورت انصراف از استعفا؛ استعفای شما منتفی می‌شود اما باید به این نکته توجه داشته باشید که در صورت انصراف از استعفا، موظف هستید که رونوشت استعفا نامه را به همراه انصراف از استعفا به شورای اسلامی محل کار خود، انجمن صنفی یا به نماینده کارمندان تحویل دهید.

دریافت سنوات بعد از استعفا

در صورتی که شما به عنوان کارمند و همراه با رعایت شرایط قانونی از کار خود استعفا می‌دهید باید توجه داشته باشید که حقوقی مانند سنوات به شما تعلق می‌گیرد.

سنوات به ازای هر سال کار کردن برابر با یک ماه حقوق است. این یک ماه حقوق، مطابق با آخرین حقوق دریافتی توسط کارمند محاسبه می‌شود. نیروی کار انسانی بعد از استعفا نیز مستحق دریافت حقوق، مزایا و سنوات خود خواهد بود. بنابراین، صاحب کار ملزم است که تعهدات مالی کارمند را بپردازد.

فسخ قرارداد کارمند از سوی صاحب کار

صاحب کار نمی‌تواند هر زمان که بخواهد قراردادی که با کارمند خود تنظیم کرده است را منحل کند، بلکه لازم است که شرایط و ضوابطی را رعایت کند. در ادامه به چند نمونه از این ضوابط اشاره خواهیم کرد:

1. در صورتی که کارمند وظایفی که به او سپرده شده است را انجام ندهد یا در انجام آن‌ها کوتاهی کند؛
2. اگر کارمند از انجام آیین‌نامه‌ها یا دستورالعمل‌های انضباطی محل کار خود امتناع کند یا در انجام آن‌ها کوتاهی کرده باشد؛
3. پیش از فسخ قرارداد، صاحب کار باید به کارمند تذکر کتبی بدهد. باید به این نکته توجه داشته باشید که در صورت عدم تذکر کتبی از سوی صاحب کار، او اجازه فسخ قرارداد یا به عبارت دیگر اجازه اخراج کارمند را ندارد؛
4. لازم است که شورای اسلامی کار با فسخ قرارداد کارمند یا به عبارت دیگر اخراج او موافقت کند.

لازم به ذکر است که در صورت عدم تشکیل شورای اسلامی کار، به منظور فسخ قرارداد کارمند ، نظر موافق انجمن صنفی لازم است.

فسخ قرارداد کارمند در قراردادهایی با زمان محدود

گاهی ممکن است یک قرارداد کار میان کارفرما و کارمند او، برای بازه زمانی محدود یا برای انجام امر مشخصی منعقد شود. مثلا شما کارمندی را تنها برای انجام امور اداری مشخصی در طول یک ماه استخدام می‌کنید و بعد از پایان یک ماه، رابطه کاری شما با یکدیگر به پایان می‌رسد. در مواردی که هدف از همکاری با کارمند، انجام شدن امور مشخصی است، طرفین می‌توانند توافق کنند که اتمام کار و انجام شدن آن امور نیز، به منزله اتمام قرارداد آن‌ها باشد. به این ترتیب، برای اتمام این قرارداد دو شرط برقرار است و آن دو شرط تمام شدن مدت قرارداد یا انجام شدن موضوع قرارداد هستند. هر کدام که زودتر محقق شوند.

پیشنهاد ما

اگر صاحب کسب و کار هستید و پرسنلی را به خدمت گرفته‌اید، احتمالا ممکن است در شرایطی قرار بگیرید که تمایل داشته باشید یک یا چند نفر از پرسنل خود را اخراج کنید یا اینکه قراردادتان را با آن‌ها به اتمام برسانید. در چنین شرایطی برای جلوگیری از هرگونه اختلاف یا مشکل، لازم است که حتما از قانون ناظر بر قراردادهای کار آگاه باشید. برای این منظور به شما پیشنهاد می‌کنیم که پیش از هر اقدامی، حتما با یک مشاور حقوقی مجرب یا وکیل پایه یک دادگستری گفتگو کنید. تیم حقوقی رکلا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی و همچنین با ارائه خدمات تنظیم قرارداد ، در کنار شما است و شرایطی را فراهم کرده است که بتوانید در سریع‌ترین زمان ممکن و با مناسب‌ترین شرایط، از مشاوران حقوقی اطلاعات بگیرید.