همه‌ چیز درباره قرارداد پیمانکاری جزء ؛ تفاوت‌ها، اجزا و شرایط فسخ!

اجرای پروژه‌های بزرگ در حوزه ساخت ‌و ساز شهری، صنایع نفت، گاز، انرژی، کارخانه‌ها یا در مجموعه‌های تجاری و اداری، مستلزم بهره‌گیری از تخصص‌ به حوزه مربوطه و رعایت استانداردهای فنی پیچیده است. پیمانکار اصلی برای آنکه بتواند پروژه را با کیفیت مطلوب و در زمان مقرر به انجام برساند، ناگزیر است بخشی از عملیات اجرایی را به پیمانکاران دیگری واگذار کند که در حوزه مشخصی دارای دانش و تجربه تخصصی هستند. هر بخش کوچک از پروژه‌های بزرگ که به صورت پروژه‌های پیمانکاری کوچک‌تر انجام می‌شوند، جزئیات فنی و حقوقی فراوانی در بر دارند و بدون شک احتمال بروز اختلاف یا مسئولیت‌های پیش‌بینی‌ نشده در آن‌ها بالا است. در واقع همین پروژه‌های کوچک‌تر هم باید در چارچوبی شفاف و الزام‌آور، مانند نمونه قرارداد پیمانکاری جزء تنظیم و امضا شوند.

نمونه قرارداد پیمانکاری جزء ، توافقی خصوصی میان پیمانکار اصلی و پیمانکار جزء است که موضوع آن انجام بخش محدود و مشخصی از تعهدات پیمان یا پروژه اصلی خواهد بود. مبنای حقوقی چنین توافقی، اصل آزادی قراردادها و ماده 10 قانون مدنی است. این اصل اعتبار قرارداد را به عدم مغایرت با قوانین آمره از جمله مقررات کار ، بیمه و مالیات مشروط می‌داند. در این ساختار، رابطه حقوقی پیمانکار جزء با پیمانکار اصلی برقرار می‌شود و کارفرما طرف مستقیم این قرارداد نیست مگر آنکه در قرارداد پیمانکاری جزء یا الحاقیه‌ها، به ‌صراحت این مورد پیش‌بینی شده باشد.

در ادامه، ابتدا به تفاوت میان قرارداد پیمانکاران جزء و قرارداد پیمانکاری عمومی می‌پردازیم و سپس مهم‌ترین اجزای تشکیل ‌دهنده قرارداد پیمانکاری جزء را مورد بررسی قرار می‌دهیم. این نکته را نیز در نظر داشته باشید که قرارداد پیمانکاری جزء نیز، یکی از انواع قرارداد پیمانکاری محسوب می‌شود.

تفاوت قرارداد پیمانکاری جزء با پیمانکاری عمومی

قرارداد پیمانکاری عمومی و نمونه قرارداد پیمانکاری جزء از نظر جایگاه حقوقی، دامنه مسئولیت و سطح تعهدات، ماهیتی متفاوت با یکدیگر دارند. از آنجا که برخی از اختلاف‌ها در پروژه‌ها ناشی از عدم درک صحیح جایگاه حقوقی این قراردادها است، بررسی دقیق تفاوت‌هایشان ضرورتی انکارناپذیر محسوب می‌شود. براین اساس در ادامه، مهم‌ترین وجوه تمایز میان قرارداد پیمانکاری عمومی و قرارداد پیمانکاری جزء را بررسی می‌کنیم.

قرارداد پیمانکاری عمومی قراردادی است که میان کارفرما و پیمانکار اصلی منعقد می‌شود. براساس این قرارداد، پیمانکار اصلی موظف خواهد بود اجرای تمام پروژه یا بخش عمده‌ای از آن را بر عهده گیرد. به عنوان مثال، اگر یک شرکت ساختمانی ماموریت احداث یک مجتمع مسکونی را از کارفرما دریافت کند، میان طرفین یک فرم قرارداد پیمانکاری عمومی تنظیم می‌شود. بر اساس این قرارداد، پیمانکار مکلف است همه مراحل طراحی، ساخت اسکلت، تاسیسات مکانیکی و برقی، نازک ‌کاری و تحویل نهایی موضوع پروژه را مدیریت کند.

در مقابل، قرارداد پیمانکاری جزء میان پیمانکار اصلی و پیمانکار متخصص تنظیم می‌شود. در این حالت، پیمانکار جزء تنها مسئول اجرای بخش مشخص و محدودی از پروژه است و معمولا به صورت مستقیم با مالک اصلی پروژه در ارتباط نیست. برای مثال، در پروژه احداث مجتمع مسکونی، پیمانکار اصلی ممکن است اجرای سیستم برق‌کشی یا نصب آسانسورها را به پیمانکاران جزء واگذار کند. بدین ترتیب، مسئولیت پیمانکار جزء صرفا محدود به همان بخش مشخص در نمونه قرارداد پیمانکاری جزء ساختمان خواهد بود و نسبت به دیگر بخش‌های پروژه مسئولیت یا دخالتی ندارد.

به طور خلاصه براساس این قراردادها، پیمانکار عمومی مسئولیت کلی پروژه را در برابر کارفرما به عهده دارد، در حالی که پیمانکار جزء تنها بخشی از عملیات را تحت نظارت پیمانکار اصلی اجرا می‌کند. این تمایز سبب می‌شود هر کدام از این قراردادها در جایگاه خاص خود، نقشی اساسی در مدیریت و پیشبرد پروژه ایفا کنند.

مهمترین اجزای این نوع قرارداد

برای آنکه نمونه قرارداد پیمانکاری جزء کارآمد و بدون ابهام باشد، لازم است ارکان اصلی و اجزای آن به ‌طور دقیق و شفاف در متن قرارداد درج شوند. این اجزا در حقیقت ستون‌های اصلی قرارداد هستند که حدود تعهدات، مسئولیت‌ها و حقوق هر یک از طرفین را مشخص می‌کنند و از بروز اختلاف یا سوء‌تفاهم در طول اجرای پروژه جلوگیری به عمل می‌آورند.

اگر این عناصر به‌ درستی پیش‌بینی نشوند، حتی کوچک‌ترین ابهام می‌تواند زمینه‌ساز اختلاف‌های مالی، تاخیر در اجرا و تکمیل پروژه یا ادعاهای حقوقی طرفین شود. به همین دلیل، شناخت و توجه به مهمترین اجزای قرارداد با پیمانکار جزء برای طرفین اهمیت ویژه‌ای دارد.

شرایط فسخ قرارداد پیمانکاری جزء

اگر قصد دارید نمونه قرارداد پیمانکاری جزء تنظیم کنید، باید در نظر داشته باشید یکی از حساس‌ترین بخش‌های این قرارداد، نگارش شرایط احتمالی فسخ آن است. در این بخش از قرارداد، باید شرایط و مواردی که هر یک از طرفین از حق فسخ قرارداد برخوردار می‌شوند را، به ‌طور روشن و دقیق در متن مشخص کنید و درباره آن توضیح دهید. برای نمونه، عدم رعایت استانداردهای فنی یا تاخیرهای طولانی ‌مدت از سوی پیمانکار می‌تواند باعث فسخ قرارداد از سوی پیمانکار اصلی شود. در مقابل، مواردی مانند، عدم پرداخت به موقع دستمزد یا محروم کردن پیمانکار جزء از دسترسی به کارگاه و امکانات مورد نیاز می‌تواند از موارد فسخ قرارداد از سوی پیمانکار جزء تلقی شود.

از دیگر نکات بسیار مهمی که هنگام تنظیم بخش فسخ نمونه قرارداد پیمانکاری جزء باید در نظر بگیرید، آثار فسخ قرارداد است. شما باید به‌ وضوح مشخص کنید که پس از فسخ، چه اقداماتی برای تحویل پروژه نیمه کاره، تسویه حساب مالی و آزادسازی یا ضبط ضمانت‌نامه‌ها انجام خواهد شد. با این پیش‌بینی، شما و طرف مقابلتان می‌دانید در صورت خاتمه همکاری، تکلیف کارهای نیمه‌ تمام، مطالبات باقیمانده و هرگونه مسئولیت مالی یا حقوقی دیگر چگونه تعیین می‌شود.

پیشنهاد تیم حقوقی رکلا

نمونه قرارداد پیمانکاری جزء زمانی می‌تواند پشتوانه‌ای مطمئن برای اجرای پروژه شما باشد که با دقت و همچنین با رعایت اصول قانونی و حقوقی تنظیم شود. بسیاری از اختلاف‌ها زمانی به وجود می‌آیند که پیمانکاران در هنگام امضای قرارداد ، نسبت به مفاد یا آثار حقوقی آن آگاهی کامل ندارند یا قراردادی را امضا می‌کنند که متناسب با شرایط واقعی پروژه تنظیم نشده است.

تیم حقوقی رکلا برای جلوگیری از این مشکلات، دو خدمت مجزا اما مکمل ارائه می‌کند:

نخست، مشاوره حقوقی تلفنی که طی آن مشاوران حقوقی رکلا آماده‌اند هرگونه پرسش یا ابهام شما را درباره مفاد این قرارداد پاسخ دهند. این مشاوره فرصتی است برای آنکه پیش از هر اقدامی، دیدی شفاف و مطمئن نسبت به حقوق و تعهدات خود پیدا کنید.

دوم، تنظیم قرارداد اختصاصی که در آن، قرارداد شما مطابق با شرایط خاص پروژه و توافق‌های شما نگارش می‌شود. این قرارداد تمام جزئیات حساس همچون تعهدات اجرایی، ضمانت‌ها، نحوه پرداخت و شرایط فسخ را به ‌طور دقیق پوشش می‌دهد.

با استفاده از این خدمات، شما اطمینان خواهید داشت که منافع و حقوقتان به بهترین شکل محافظت شده و قرارداد پیمانکاران جزء ، متناسب با شرایط خاص پروژه و الزامات حقوقی شما تدوین شده است.