نحوه صحیح نوشتن سفته حسن انجام کار ؛ آیا سفته حسن انجام کار قابل وصول است؟

سفته در لغت به معنای چیزی است که از شخصی به عنوان عاریه یا قرض گرفته خواهد شد تا در شهر دیگر به او پس داده شود. در اصطلاح حقوق تجارت، سفته یا فته طلب، سندی تجاری است که صادر کننده آن تعهد می‌کند که مبلغ معینی را در یک تاریخ مشخص به دیگری (دارنده سفته) پرداخت کند. به عبارت دیگر، بدهکار با دادن این سند تجاری به طلبکار، متعهد می‌شود که مبلغ معینی را در یک تاریخ مشخص به او بپردازد. به صورت کلی می‌توان گفت که سفته در ایران کاربرد چندانی ندارد و سندی متروک است زیرا اشخاص ترجیح می‌دهند که برای کسب اطمینان از دریافت طلب خود، از دیگر اسناد تجاری استفاده کنند. سفته حسن انجام کار ، سفته‌ای است که کارفرمایان در هنگام امضای انواع قرارداد استخدام از متقاضیان کار دریافت می‌کنند.

این سند تجاری که برای ضمانت حسن انجام کار و از سوی متقاصیان کار صادر می‌شود با سفته‌ای که بابت تضمین پرداخت طلب صادر شده، متفاوت است و از قوانین و شرایط خاصی تبعیت می‌کند. در ادامه این نوشته شرایط تکمیل، صدور و وصول این سند تجاری که بابت ضمانت حسن انجام کار و از سوی متقاضی کار صادر شده است را بررسی می‌کنیم.

سفته حسن انجام کار چیست ؟

قرارداد کار ، قراردادی است که به صورت شفاهی یا کتبی میان کارفرمایان و کارگران تنظیم می‌شود. امروزه، دادن سفته‌ای که بابت ضمانت حسن انجام کار صادر شده، یکی از شرایط استخدام در نهادهای خصوصی و غیر خصوصی است. این سند از سوی متقاضی کار صادر می‌شود و علت صدور آن نیز ضمانت حسن انجام وظایفی است که به واسطه امضای قرارداد کار بر عهده کارگر گذاشته می‌‎شود. باید به این نکته توجه کنیم که این سند باید به گونه‌ای تکمیل شده باشد که احتمال سوء استفاده از آن را به میزان قابل توجهی کاهش بدهد. به همین دلیل، نحوه تکمیل، صدور و وصول این سند از شرایط، ضوابط و تشریفات خاصی تبعیت می‌کند که در ادامه این مقاله به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

قوانین سفته برای حسن انجام کار

همان گونه که در مطالب قبلی این نوشته نیز گفتیم، سفته در واقع نوعی سند تجاری است. همچنین باید به این نکته توجه داشته باشیم که صدور سفته‌ای که به منظور ضمانت حسن انجام کار صادر شده است نیز یک عمل تجاری محسوب می‌شود. قانونگذار در قانون تجارت، شرایط و ضوابط تکمیل، صدور و وصول انواع اسناد تجاری را مشخص کرده است. بنابراین، قوانین سفته برای حسن انجام کار و نحوه تکمیل، صدور و وصول قانونی آن را باید در قانون تجارت و فصل مربوط به اسناد تجاری این قانون جست و جو کنیم.

آیا سفته حسن انجام کار بدون قرارداد معتبر است؟

به موجب ماده 7 قانون کار، قرارداد کار که به منظور استخدام کارگر و میان او و کارفرما امضا شده، ممکن است که شفاهی یا مکتوب باشد. بنابراین، قرارداد کار شفاهی نیز قراردادی معتبر است و باعث ایجاد رابطه استخدامی میان کارگر و کارفرما می‌شود. یک کارفرما که کارگری را به واسطه قرارداد کار شفاهی استخدام می‌کند نیز می‌تواند بابت ضمانت حسن انجام کار از او تضمین بگیرد. بنابراین، سفته حسن انجام کار بدون قرارداد ، سندی معتبر است و شرایط تکمیل، صدور و وصول آن نیز از شرایط و ضوابط مقرر در قانون تجارت تبعیت می‌کند.

منظور از سفته حسن انجام کار غیر قانونی چیست؟

قرارداد کار در صورتی معتبر است که برای انجام یک کار مشروع و قانونی تنظیم شود. به عبارت دیگر، وظیفه و مسئولیتی که به واسطه تنظیم قرارداد کار بر عهده کارگر گذاشته می‌شود نباید غیر قانونی یا غیر مشروع باشد. مطابق با ماده 9 قانون کار، مشروع بودن کاری که کارگر به منظور انجام آن استخدام شده و عدم ممنوعیت شرعی و قانونی برای انجام آن، یکی از مهمترین شرایط صحت و اعتبار قرارداد کار است. یک قرارداد استخدام که به منظور انجام یک کار غیر قانونی و غیر مشروع تنظیم شده باشد، قراردادی باطل است و باعث ایجاد رابطه استخدامی میان کارگر و کارفرما نمی‌شود. سفته حسن انجام کار غیر قانونی نیز سندی غیر معتبر است و هیچ گونه الزام و تعهدی را برای صادر کننده آن ایجاد نمی‌کند.

آیا سفته حسن انجام کار قابل وصول است ؟

هدف اصلی از صدور این سند، پرداخت طلب نیست بلکه این سند تجاری، توسط کارپذیر و صرفا بابت ضمانت حسن انجام کار صادر می‌شود. از سوی دیگر، کارگری که به واسطه امضای شفاهی یا کتبی قرارداد کار استخدام شده باشد، باید به تمام وظایف قانونی و قراردادی خود عمل کند. ممکن است که کارگر نسبت به وظایف و مسئولیت‌های خود بی‌ توجه باشد و با خودداری یا تعلل در انجام آن‌ها باعث ورود ضرر و زیان به کارفرما شود.

در این حالت، کارفرما کتباً به کارگر متخلف تذکر می‌دهد و از او می‌خواهد خساراتی که وارد کرده است را جبران کند. اگر کارگر متخلف، خسارات وارده به کارفرما را جبران نکرد، کارفرما می‌تواند در مراجع قضایی بر علیه او طرح دعوا کند. در صورتی که مراجع قضایی به نفع کارفرما رای صادر کردند، او برای جبران ضرر و زیان خود می‌تواند سفته‌ای که بابت ضمانت حسن انجام کار از کارگر متخلف گرفته است را وصول کند.

بنابراین این سند، قابل وصول و به اجرا گذاشتن نیست مگر در صورتی که کارفرما بتواند در مراجع قضایی ثابت کند که کارگر به صورت عمدی از انجام وظایف و مسئولیت‌های کاری خود خودداری کرده و باعث ورود ضرر و زیان به او شده است.

اینطور می‌توان گفت که سفته‌ای که بابت ضمانت حسن انجام تعهد صادر و به کارفرما سپرده می‌شود، در حکم مال مورد امانت است و کارفرما حق سوء استفاده از آن را ندارد. سوء استفاده از این سند می‌تواند از مصادیق جرم خیانت در امانت باشد. کارفرمایی که از این سند سوء استفاده کرده نیز مرتکب جرم خیانت در امانت شده است و به حبس از 6 ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.

ضمانت اجرا صدور و دریافت این سند

سفته سفید امضا به سفته‌ای گفته می‌شود که نام و امضای صادر کننده در آن درج شده باشد اما سایر قسمت‌های آن مانند تاریخ پرداخت (سررسید)، وجه و نام گیرنده خالی بماند. در واقع تکمیل متن این سند که به صورت سفید امضا صادر شده است، به گیرنده آن واگذار می‌شود. در این حالت، گیرنده سفته می‌تواند این سند را مطابق با خواست خود تکمیل و برای وصول آن نیز اقدام کند. همچنین، دارنده سفته سفید امضا می‌تواند آن را به شخص دیگری نیز منتقل کند.

از لحاظ حقوقی به شما توصیه می‌کنیم که از صدور سفته سفید امضا برای حسن انجام کار خودداری کنید. صدور این سند به صورت سفید امضا می‌تواند برای صادر کننده آن مشکلات زیادی به وجود بیاورد و او را در وضعیت خطرناکی قرار بدهد.

باید به این نکته توجه داشته باشیم که کارفرما به هیچ عنوان حق سوء استفاده از این سند که به صورت سفید امضا صادر شده است را ندارد. همچنین به موجب ماده 673 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)، هر کس از سفید امضایی که به او سپرده شده است، سوء استفاده کند به حبس از یک تا سه سال محکوم می‌شود.

نحوه پس گرفتن سفته حسن انجام کار

باید به این نکته توجه داشته باشیم که در قانون تجارت و قانون کار از نحوه پس گرفتن سفته حسن انجام کار صحبتی نشده است. به صورت کلی می‌توان گفت که کارفرما پس از خاتمه قرارداد کار باید این سند را به کارگر پس بدهد. عدم استرداد سفته حسن انجام کار ، به منزله سوء استفاده از آن و ارتکاب جرم خیانت در امانت است. اگر کارفرما پس از خاتمه قرارداد کار، از پس دادن این سند به کارگر خودداری کرد، کارگر می‌تواند به دلیل عدم استرداد سفته حسن انجام کار بر علیه کارفرما طرح دعوا کند.

در نظر داشته باشید

قرارداد کار حدود مسئولیت‌ها و تعهدات هر یک از کارگر و کارفرما را مشخص می‌کند. به همین دلیل، تنظیم یک قرارداد که به صورت دقیق، قانونی و مطابق با شرایط و موضوعات مورد توافق کارفرما و کارگر تنظیم شده باشد، اهمیت زیادی دارد. تمام تضمین‌هایی که کارفرما از کارگر گرفته است باید در قرارداد شمارش و توضیح داده شود. شما نیز برای تنظیم اختصاصی قراردادهای کاری و استخدامی خود می‌توانید از خدمات تنظیم قرارداد اختصاصی تیم حقوقی رکلا استفاده کنید.

برای آشنایی با شرایط و ضوابط تعیین تضمین در قراردادهای کاری و استخدامی نیز می‌توانید از کارشناسان حقوقی ما در بخش خدمات مشاوره حقوقی تلفنی راهنمایی بگیرید.