قرارداد کار آزمایشی قانون کار و نکات مهمی که از نظر قانونی، باید از آن آگاه بود

قرارداد کار آزمایشی از انواع قراردادهایی است که از قانون کار پیروی می‌کنند. این قرارداد یکی از انواع قرارداد کار محسوب می‌شود. جذب نیروی کار انسانی از مهمترین تصمیمات در یک کسب و کار است. کارفرمایان و صاحبان کسب و کار، اشخاصی را جذب می‌کنند که در روند اجرایی سازمان یا شرکت بیشترین کارآیی و تاثیر مثبت را داشته باشند. مصاحبه استخدامی، اولین اقدام برای جذب نیروی کار است. مسئول جذب و تامین نیروی انسانی یا کارفرما با معیارهایی که از پیش تعیین کرده‌اند، در جلسه مصاحبه‌ کاری حاضر می‌شوند. در این جلسه، ویژگی‌های فردی، تخصص و رزومه کاری متقاضی بررسی می‌شود. اگر شخص متقاضی برای سمت شغلی مورد نظر مناسب باشد، کارفرما او را جذب می‌کند.

به طور معمول برای جذب نیروی کار انسانی، از قرارداد کار استفاده می‌شود. قرارداد کار نیز می‌تواند به صورت موقت، دائم یا برای مدت معین باشد. مساله مهم در جذب نیرو انسانی، این است که به صرف مصاحبه با شخص و مطالعه رزومه کاری او، اطلاعاتی به دست می‌آید که چندان برای اطمینان از کارآمدی نیرو انسانی کافی نیست. به همین منظور پیش از تنظیم هر نوع قرارداد کار، کارفرما می‌تواند از نمونه قرارداد کار دوره آزمایشی استفاده ‌کند.

ویژگی‌های قرارداد کار آزمایشی

کارمندان و متخصصین در هر حوزه کاری، مهره‌های حیاتی یک سیستم هستند. اگر کسب و کارها، سازمان یا شرکت‌ها را یک سیستم در نظر بگیریم، نیروی کار انسانی عامل اصلی حرکت محسوب می‌شود. بنابراین بسیار مهم است که برای هر بخش از سیستم، شخص کارآمدی انتخاب شود تا سیستم مسیر توسعه و رشد را به صورت یکپارچه و هدفمند طی کند.

زمانی که نیروی کار انسانی متخصص یا غیر متخصص در سمت شغلی خود به درستی عمل کند، به صورت مستقیم و غیر مستقیم روی کسب و کار تاثیر می‌گذارد. همین مساله موجب شده است که انتخاب و جذب نیرو برای سازمان‌ها، شرکت‌ها و صاحبان کسب و کار اهمیت بسیاری داشته باشد. همانطور که اشاره کردیم، صرف مصاحبه کاری نمی‌تواند شناخت کافی و مناسبی ایجاد کند و کارفرما نمی‌تواند با اطمینان برای جذب نیروی کار تصمیم بگیرد.

قانون کار برای رفع این مشکل راه حلی ارائه داده است که آن را قرارداد کار آزمایشی می‌نامند. این نوع قرارداد، شرایطی در نظر می‌گیرد که نیروی کار و کارفرما به مدت محدودی با یکدیگر همکاری کنند. این مدت همکاری به عنوان دوره آزمایشی نامیده می‌شود. براساس این قرارداد، مدت مشخصی برای همکاری کارفرما و نیروی کار در نظر گرفته شده است. در این مدت شرایط کاری مانند شرایط معمول است و نیروی کار در سمت شغلی مورد نظر مشغول به فعالیت خواهد بود اما کارفرما هنوز برای استخدام نیرو تصمیم نگرفته است و در طول دوره آزمایشی او را ارزیابی می‌کند.

تصمیم به ادامه همکاری در پایان قرارداد کار آزمایشی

در طول مدت قرارداد، به نحوه انجام کار و توانایی‌های نیروی کار انسانی نظارت می‌شود و کارآمدی آن‌ها توسط کارفرما مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. در نهایت با اتمام دوره آزمایشی، طرفین می‌توانند درباره همکاری با یکدیگر تصمیم بگیرند.

هر دو طرف قرارداد محق هستند که در رابطه با ادامه همکاری نظر دهند و با یکدیگر توافق کنند. ممکن است شما به عنوان نیروی کار انسانی، شرایط کار، محیط کاری یا نحوه انجام کار را مناسب ندانید و تمایل نداشته باشید که در سازمان یا شرکت مورد نظر استخدام شوید. از طرف دیگر اگر کارفرما باشید، ممکن است با مشاهده کارکرد کارمند یا کارگر، به این نتیجه برسید که شخص متقاضی، تخصص، مهارت و کارآمدی کافی را برای سمت شغلی مورد نظر شما ندارد. در این شرایط با اتمام دوره آزمایشی، تعهدات طرفین به پایان می‌رسد.

اما اگر هر دو طرف قرارداد از شرایط راضی باشند، می‌توانند با یکدیگر توافق کنند و نمونه قرارداد آزمایشی اداره کار را به قرارداد کار موقت یا انواع دیگر قرارداد کار تغییر دهند.

اجبار به همکاری بعد از پایان مدت قرارداد کار آزمایشی

گاهی تصور می‌شود که بعد از اتمام نمونه قرارداد کار آزمایشی ، کارفرما ملزم به تمدید قرارداد به صورت قرارداد کار موقت یا انواع دیگر قرارداد کار است. از طرف دیگر، ممکن است کارفرما انتظار داشته باشد که نیروی کار آزمایشی در سازمان باقی بماند و قرارداد کاری خود را تمدید کند. هر دو نوع این تصور اشتباه است. نمونه فرم قرارداد کار آزمایشی ، برای ادامه همکاری الزام و اجباری ایجاد نمی‌کند.

در نهایت چیزی که باعث ادامه همکاری کارفرما و کارگر می‌شود، توافق آن‌ها است. بنابراین، بعد از اتمام دوره آزمایشی، طرفین تنها ملزم به پرداخت حق و حقوق دوره همکاری آزمایشی هستند و اگر کارفرما نیروی کار را استخدام نکند، خطایی انجام نشده است. برای اتمام دوره آزمایشی، لازم نیست که حتما منتظر اتمام مدت قرارداد باشید. هر زمانی که تمایل داشتید، می‌توانید از ادامه همکاری صرف نظر کنید و خسارتی به عهده شما نخواهد بود.

قانون درباره قرارداد آزمایشی چه می‌گوید؟

ماده 11 قانون کار، این قرارداد را تعریف می‌کند. این ماده صراحتا به این نوع از قرارداد کاری اشاره کرده است و درباره آن توضیح می‌دهد. در این ماده آمده است که طرفین (کارگر و کارفرما) می‌توانند با توافق یکدیگر نمونه قرارداد آزمایشی اداره کار امضا کنند. تبصره ماده 11 قانون کار مشخص کرده است که طرفین حداکثر تا چه زمانی می‌توانند از نمونه قرارداد کار دوره آزمایشی استفاده کنند. علاوه بر این، تاکید می‌کند که بعد از اتمام دوره آزمایشی، الزامی برای تنظیم قرارداد وجود ندارد.

این قرارداد در قانون کار با ماده 11 تعریف می‌شود و با استناد به این ماده معتبر و صحیح است. نکته مهم این است که قرارداد حاضر باید کاملا مطابق با قانون کار باشد و از مواد این قانون تبعیت کند. قانون کار هرگونه توافق خارج از قوانین مصوب کار را نامعتبر می‌داند. با این احتساب، در زمینه تنظیم قرارداد دوره آزمایشی کار، امکان توافق وجود ندارد. روابط کارگر و کارفرما باید کاملا مطابق با قانون کار باشد.

استفاده از قرارداد مجزا

گاهی پرسیده می‌شود که نمونه قرارداد کار آزمایشی و موقت باید به صورت یک قرارداد واحد باشند یا به صورت قراردادهای جداگانه نوشته شوند؟ به طور معمول نمونه قرارداد کار آزمایشی و موقت را به صورت مجزا تنظیم می‌کنند، زیرا مشخص نیست در پایان دوره آزمایشی طرفین قصد داشته باشند با یکدیگر همکاری کنند. البته در مواردی نیز هر دو قرارداد با یکدیگر ترکیب شده‌اند. به این صورت که در متن قرارداد به مدت کار آزمایشی نیز اشاره شده است و شرط می‌شود که در صورت رضایت طرفین، همکاری ادامه یابد.

قانون تامین اجتماعی در خصوص کار آزمایشی

شرایط قرارداد کار آزمایشی از نظر قانون تامین اجتماعی تفاوتی با انواع دیگر قرارداد کار ندارد. قانون تامین اجتماعی، دوره کار آزمایشی را نیز مشمول بیمه می‌داند. یعنی براساس قانون کار و قانون تامین اجتماعی، کارفرما باید در طول دوره آزمایشی نیز نیروی کار انسانی را بیمه کند.

گاهی پرسیده می‌شود که آیا کارگر و کارفرما می‌توانند برای پرداخت نشدن بیمه با یکدیگر توافق کنند؟ یا اینطور می‌گویند که نیروی کار تمایل دارد به جای پرداخت شدن حق بیمه او به سازمان تامین اجتماعی، مبلغ بیمه را به صورت نقدی دریافت کند یا اینکه اصلا تمایلی به بیمه شدن ندارد. در این مواقع چگونه باید با کارگر توافق کرد؟

در پاسخ به این قبیل سوالات با صراحت می‌گوییم که مساله بیمه شدن کارگر، از آن دست مسائلی نیست که کارگر و کارفرما بتوانند در خصوص آن مغایر با قانون توافق کنند یا کارگر بتواند بیمه را ببخشد، تعدیل کند یا اینکه به هر طریق دیگری برای آن تصمیم بگیرد.

قانون تامین اجتماعی می‌گوید هر توافقی مغایر با قانون، در خصوص نحوه پرداخت بیمه انجام شود، نامعتبر است و در صورت بروز هرگونه تخلف، کارفرمای متخلف جریمه می‌شود. بنابراین، حق بیمه کارگر الزاما باید نزد این سازمان پرداخت شود.

کار آزمایشی تا چه زمانی؟

تعیین مدت از مهمترین و متداول ترین سوالاتی است که در خصوص قرارداد آزمایشی قانون کار ، پرسیده می‌شود. ماده 11 قانون کار به این مساله توجه کرده است. براساس این ماده قانونی، حداکثر زمان قرارداد کار بصورت آزمایشی با کارگر ساده ، یک ماه و حداکثر زمان قرارداد کار بصورت آزمایشی با کارگر متخصص تا سه ماه تنظیم می‌شود.

کارفرما برای ارزیابی نیروی کار ساده، یک ماه و برای ارزیابی نیروی کار متخصص، به دلیل شرایط کاری پیچیده‌تر، به مدت 3 ماه می‌تواند از شرایط قرارداد کار آزمایشی استفاده کند. مساله مهم این است که بعد از اتمام دوره آزمایشی، تمدید مجدد این دوره امکان پذیر نیست. علاوه بر این، طرفین نمی‌توانند توافق کنند که بازه زمانی قرارداد آزمایشی بیش از زمان تعیین شده باشد. بنابراین به محض اتمام حداکثر زمان قرارداد کار به صورت آزمایشی با کارگر ساده و متخصص، طرفین ملزم هستند که در رابطه با ادامه همکاری با یکدیگر تصمیم بگیرند.

پیشنهاد ما

ما نمونه قرارداد کار موقت را تنظیم کرده‌ایم که قرارداد کاملی است. شما می‌توانید روی تصویر زیر بزنید و وارد توضیحات این قرارداد کاربردی شوید. شما همچنین می‌توانید از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی استفاده کنید. روی لینک قبل بزنید و وارد صفحه اختصاصی مربوط به این سرویس شوید.

علاوه براین، خدمات تنظیم قرارداد نیز از دیگر خدماتی است که می‌توانید در مجموعه رکلا از آن بهره ببرید.