مهمترین ویژگی‌های قرارداد استصناع چیست؟
نمونه قرارداد استصناع یک قرارداد مهم است و کاربرد زیادی دارد. مطابق این قرارداد یکی از طرفین در مقابل دریافت اجرت، کالا یا چیزی را برای طرف دیگر می‌سازد یا تولید می‌کند. در فقه و حقوق به این توافق، استصناع گفته می‌شود. این قرارداد در فقه سابقه دارد و در بعضی از منابع فقهی در مورد آن صحبت شده است. در گذشته که مکتوب کردن توافقات و نوشتن قرارداد چندان مرسوم نبود و بیشتر توافقات به صورت شفاهی انجام می‌شد، نمونه قرارداد استصناع را نیز می‌توانستیم به صورت شفاهی در تعاملات مردم مشاهده کنیم. با افزایش اهمیت نگارش قرارداد مکتوب، در سال‌های اخیر این قرارداد بیشتر به صورت مکتوب تنظیم و امضا می‌شود.
در گذشته ممکن بود استصناع، برای یک شیء معین و به صورت موردی محقق شود ولی در سال‌های اخیر این قرارداد در سطح بین‌المللی و بین شرکت‌ها و مجموعه‌های بزرگ نیز قابلیت استفاده دارد. مانند اینکه یک شرکت کشتیرانی، طراحی و ساخت کشتی مدنظر خود را به یک کارخانه سفارش دهد. اینجا سازنده متعهد می‌شود که کشتی مورد نظر سفارش دهنده را برای او بسازد.
موسسه‌ها و شرکت‌های زیادی، سفارش طراحی و ساخت محصول یا شی مورد نظرشان را به سازنده واگذار می‌کنند. سازنده می‌تواند با امضای نمونه قرارداد استصناع طراحی و ساخت شی معینی را بر عهده بگیرد. در واقع سازنده با پذیرش و سپس با درست کردن دستگاه یا وسیله مدنظر سفارش دهنده، حق الزحمه‌ای که برای انجام این کار توافق کرده‌اند را دریافت خواهد کرد.
عقد استصناع چیست؟
نمونه قرارداد استصناع به قراردادی گفته می‌شود که بین دو شخص اعم از شخص حقیقی و شخص حقوقی ، برای درست کردن یا ایجاد شی معین یا محصولی که مدنظر سفارش دهنده است، امضا می‌شود.
یک نکته مهم در رابطه با عقد استصناع که باید به آن توجه داشت، این موضوع است که زمان امضای قرارداد ، شی یا محصول مدنظر سفارش دهنده معدوم است. یعنی هنوز موجود نیست و در عالم خارج وجود ندارد. در واقع هدف از امضای این قرارداد، این است که سفارش پذیر یا همان سازنده، این محصول یا شی مورد نظر سفارش دهنده را برای او بسازد.
تصور کنید سازمانی، ساخت یک فروند هواپیما را به یک کارخانه سفارش می‌دهد. با امضای قرارداد میان دو طرف، آن کارخانه طراحی و ساخت این هواپیما را براساس سفارش کارفرما یا سفارش دهنده، به صورت کامل به‌عهده می‌گیرد. چنانچه این کارخانه تعهدات خود را به درستی انجام دهد و هواپیمای سفارشی را بسازد و در موعد معین، تحویل دهد، مطابق توافقی که با آن سازمان داشته‌اند، مستحق دریافت حق الزحمه یا همان مبلغ قرارداد است.
قرارداد استصناع یعنی چه؟ تعریف این قرارداد به زبان قانون!
ایجاد و احداث کردن شی یا محصولی به سفارش شخص دیگر را استصناع می‌گویند. منظور از واژه استصناع، ایجاد و درست کردن شی، کالا یا محصول معینی است که ماحصل توافق سازنده و سفارش دهنده باشد. در فقه و حقوق به شخصی که مسئولیت ایجاد و پدید آوردن این شی یا محصول را به عهده می‌گیرد، صانع یا سازنده می‌گویند. شخصی هم که به سازنده سفارش می‌دهد تا ایجاد و احداث شی یا محصول مورد نظر او را به عهده بگیرد، با عنوان مُستصنع شناخته می‌شود. در واقع در این قرارداد، صانع و مستصنع برای انجام شدن موضوع استصناع در آینده، توافق می‌کنند. یعنی سازنده باید موضوع استصناع را در آینده درست و ایجاد کند. به جهت اینکه این موضوع یا شی، در زمان توافق طرفین، موجود نیست.
قرارداد استصناع را با مثال بشناسیم
تصور کنید شخصی قصد دارد طراحی و ساخت یک سرویس مبلمان را به یک کارگاه مبلمان سازی سفارش دهد و چوبی که برای درست کردن این سرویس مبلمان استفاده می‌شود، در بازار کمیاب است. در واقع سازنده باید ابتدا این چوب کمیاب و گران قیمت را تهیه کند و سپس مطابق نظر سفارش دهنده، با استفاده از آن چوب، سرویس مبلمان را بسازد. در واقع به علت گران بودن و محدودیت سفارش این نوع مبلمان چوبی، سازنده این سرویس را صرفا به صورت سفارشی تولید می‌کند و تولید آن در تعداد زیاد انجام نمی‌شود.
همانطور که توضیح دادیم، در این توافق، سازنده به خواست سفارش دهنده، علاوه بر تامین چوب، تامین ابزار و مواد اولیه، طراحی و ساخت این سرویس مبلمان را نیز به عهده می‌گیرد. سپس در ازای انجام این پروژه و ساخت نهایی سرویس مبلمان، حق‌الزحمه‌ای که با سفارش دهنده توافق کرده‌اند را دریافت خواهد کرد. برای این توافق، سازنده و سفارش دهنده می‌توانند از نمونه قرارداد استصناع استفاده کنند و توافقات خود را در متن این قرارداد بنویسند.
طرفین این قرارداد، این امکان را دارند که در خصوص زمان شروع عملیات و پایان مراحل درست کردن مبلمان و زمان تحویل، به همراه مبلغ و نحوه پرداخت آن توافق کنند و نتیجه توافق خود را در متن قرارداد بنویسند. هر دو طرف موظف هستند تعهدات قراردادی خود را اجرا کنند.
ویژگی‌های قانونی عقد استصناع
برای شناخت هر عقد یا قراردادی، لازم است ویژگی‌ها و اوصاف آن عقد شناخته شود. آشنایی با ویژگی‌های عقد استصناع نیز به شناخت بیشتر نسبت به این قرارداد کمک شایانی می‌کند. در ادامه بعضی از ویژگی‌های عقد استصناع را مطرح می‌کنیم.
لازم بودن قرارداد استصناع
استصناع یک قرارداد لازم است. یعنی سفارش دهنده و سفارش گیرنده نمی‌توانند بدون وجود دلیل قانونی یا بدون تعیین شرطی برای فسخ قرارداد ، این عقد را بر هم بزنند. در واقع صرفا در شرایطی امکان فسخ این قرارداد وجود دارد که سازنده و سفارش دهنده، شروطی را برای فسخ این قرارداد مطرح کرده باشند یا اینکه به علت وجود دلیل قانونی، فسخ این قرارداد امکان‌پذیر باشد. در غیر این صورت سازنده و سفارش دهنده امکان فسخ یک طرفه قرارداد را ندارند.
معدوم بودن شی یا محصول موضوع قرارداد در زمان انعقاد قرارداد استصناع
ویژگی مهم این قرارداد این است که زمانی کاربرد دارد که کالا و شی موضوع آن، هنوز ایجاد و پدیدار نشده باشد. یعنی هدف از انعقاد و امضای این قرارداد، این است که موضوع آن، توسط سازنده، طراحی و ساخته شود.
مانند اینکه شخصی سفارش طراحی و بافت یک تابلو فرش نفیس و گران‌بها را به بافنده بدهد. زمان امضای این قرارداد، هنوز طراحی و بافت تابلو فرش انجام نشده است. در واقع هدف سازنده و سفارش دهنده، از امضای این قرارداد این است که سازنده یا همان بافنده، این تابلو فرش ابریشمی را مطابق نظر سفارش دهنده، برای او ببافد.
معمولا در این قرارداد تهیه مواد اولیه و تجهیزات ضروری برای درست کردن شی یا محصول مدنظر سفارش‌دهنده، به عهده سازنده یا سفارش پذیر قرار داد.
پیشنهاد ما
مجموعه رکلا در خصوص قراردادها خدمات تخصصی به کاربران ارائه می‌دهد. مهمترین خدمات این مجموعه، دریافت سفارش‌های تنظیم قرارداد اختصاصی و ارائه مشاوره حقوقی تلفنی در رابطه با قرارداد است.
چنانچه قصد دارید ایجاد یک کالا یا محصول را به شخصی متخصص واگذار کنید و برای این موضوع به قرارداد نیاز دارید، می‌توانید از خدمات تنظیم قرارداد اختصاصی رکلا بهره‌مند شوید. در صورتی که در مورد ابعاد و جنبه‌های حقوقی این قرارداد نیاز به راهنمایی بیشتری دارید، استفاده از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی رکلا می‌تواند برای شما موثر باشد.
