مهاجرت اتباع خارجی مساله بسیار مهمی است که با توجه به شرایط کشور میزبان، چالشهایی را به همراه دارد. کشورهایی که به نیروی کار انسانی نیاز دارند، به طور معمول برای پذیرش مهاجران شرایط سادهتری را در نظر میگیرند. کشور ما با توجه به این مساله که نیروی کار کافی دارد، در پذیرش مهاجر و اتباع خارجی قوانین سختی را لحاظ کرده است. پیش از تنظیم هرگونه قرارداد کار اتباع خارجی ، لازم است از قانون این روابط کاری آگاه باشید تا بتوانید به خوبی اقدام کنید و درگیر مسائلی مانند جریمه، مجازات یا خسارت نشوید.
نمونه قرارداد کار با اتباع خارجی ، در حقیقت یک قرارداد کار است. بنابراین، قانون مربوط به استخدام به تفصیل درباره آن توضیح میدهد و در مادههای مختلف شرایط استفاده از تبعه مهاجر دیگر کشورها و تنظیم قرارداد کار اتباع خارجی را بیان میکند. در این مقاله درباره تنظیم قرارداد کار با اتباع خارجی صحبت خواهیم کرد و این شرایط کاری را با جزئیات بیشتری بررسی میکنیم.
اتباع جمع کلمه تبعه است. تبعه در قانون به اشخاصی گفته میشود که حق شهروندی یک کشور را دارند. تبعه شهروندی است که در قانون، حقوقی برای او در نظر گرفته میشود. البته این حقوق، میزان امکانات و حدود اختیارات تبعه هر کشور با توجه به قوانین آن کشورها متفاوت خواهد بود. اتباع خارجی، اشخاصی هستند که از کشورهای دیگر به کشور شما آمده باشند و درخواست تبعیت یا پناهندگی دهند.
بیشترین تعداد اتباع خارجی در کشور ایران، اشخاصی هستند که از کشور دوست و همسایه ما، افغانستان به ایران مهاجرت کردهاند. از دیرباز مساله استخدام این مهاجران بسیار زیاد مورد توجه بوده است. فرم قرارداد کار اتباع افغانستانی ، قراردادی است که به واسطه آن، اتباع خارجی افغان نیز میتوانند استخدام شوند. البته این مدرک تنها مدرکی نیست که باید برای استخدام آنها ارائه شود. اما سوال اصلی این است که آیا به طور کلی اتباع خارجی میتوانند در ایران مشغول به کار شوند؟ در ادامه مطلب درباره آن توضیح خواهیم داد.
در پاسخ به این سوال، موارد متعددی در نظر گرفته میشود. به طور مطلق نمیتوانیم بگوییم که آیا تنظیم نمونه قرارداد کار با اتباع خارجی صحیح است یا خیر، اما میتوانیم بیان کنیم که این قرارداد با رعایت شرایط و مقررات، صحیح خواهد بود. برای پاسخ بهتر به این سوال، به ماده 120 قانون کار اشاره میکنیم. این ماده برای ما توضیح میدهد که شرایط کار اتباع خارجی در ایران چگونه است.
ماده 120 قانون کار به صراحت بیان میکند که اتباع بیگانه نمیتوانند در ایران استخدام شوند و کار کنند. این ماده در ادامه توضیح میدهد که البته برای اشخاصی که روادید ورود به کشور دارند یا اینکه با حق کار مشخص وارد ایران شدهاند، امکان اشتغال به کار وجود دارد. اتباع خارجی با ارائه روادید ورود یا حق کار، برای اخذ پروانه کار اقدام میکنند. نکته دارای اهمیت این است که پروانه کار این اشخاص با توجه به قوانین و آیین نامههای مربوط به آن ارائه خواهد شد.
البته ماده 120 قانون کار، اتباع بیگانهای که به واسطه ماموریتهای دیپلماتیک و کنسولی وارد ایران شدهاند را از این قانون مستثنا میداند. این اشخاص و کارشناسان وابسته به سازمان ملل با تایید وزارت امور خارجه مشغول به فعالیت خواهند شد. از طرف دیگر، خبرنگاران مطبوعات و شبکههای خارجی نیز با تایید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اجازه فعالیت میگیرند.
توضیح دادیم که اتباع خارجه برای کار در ایران نیازمند پروانه کار هستند. سوال مهم این است که شرایط اخذ پروانه کار چیست و آیا به تمام اتباع خارجه پروانه کار داده میشود؟
پروانه کار، مجوزی است که صلاحیت تبعه خارجی را برای کار در ایران تایید میکند. بدون شک برای اخذ این پروانه، شروط خاصی در نظر گرفته شده است. ماده 122 قانون کار به تفصیل درباره این شروط صحبت میکند. براساس این ماده، وزارت کار و امور اجتماعی در شرایط زیر میتواند مجوز صدور، تمدید یا تجدید پروانه کار تبعه خارجی را صادر کند:
توضیح دادیم که اتباع خارجی برای کار در ایران باید پروانه کار داشته باشند. این پروانه که توسط وزارت کار و امور اجتماعی صادر میشود، دائمی نیست و برای مدت موقت ارائه خواهد شد. ماده 124 قانون کار در این خصوص توضیح میدهد که حداکثر مدت پروانه کار، یک سال است و وزارتخانه مربوطه میتواند پروانه کار اتباع خارجه را برای مدت یک سال صادر، تمدید یا تجدید کند. در پایان یک سال، اتباع باید برای تمدید مجدد این پروانه به وزارتخانه مراجعه کنند.
علاوه براین، در مواردی که تبعه خارجی روادید با حق کار دریافت کرده باشد، اگر رابطه کاری او با کارفرما به پایان برسد، موظف است که ظرف 15 روز به وزارتخانه مراجعه و پروانه کار را تسلیم کند. کارفرما نیز در این 15 روز فرصت دارد که اتمام قرارداد کار را اطلاع دهد.
احتمالا مواردی را دیدهاید که فرم قرارداد کار اتباع افغانستانی بدون توجه به پروانه کار تنظیم شده است یا اینکه کارفرمایان برای کاهش هزینههای خود، از اتباع خارجی استفاده میکنند. این عمل به لحاظ قانونی خطا و جرم محسوب میشود و برای کارفرما تبعات زیادی دارد.
اگر تمایل دارید که با اتباع خارجی، قرارداد کار اتباع خارجی امضا کنید، لازم است که حتما توجه داشته باشید که تبعه خارجی، پروانه کار داشته باشد. اگر پروانه کار تبعه خارجی مفقود شده یا اینکه اعتبار آن به پایان رسیده است، کارفرما نمیتواند با او قرارداد استخدام یا قرارداد کار معین یا قرارداد کار موقت امضا کند. علاوه براین، چنین مواردی باید به اداره کار و امور اجتماعی گزارش شود. اگر این شرایط از سوی کارفرما رعایت نشود، عمل او خطا و جرم محسوب خواهد شد و مستحق مجازات قانونی است. مجازات این جرم، حبس از 91 روز تا 180 روز است و علاوه براین باید جریمه نقدی نیز پرداخته شود.
با توجه به این ماده از قانون مدنی ، پذیرش ادعای کارفرما در خصوص عدم آگاهی از پروانه کار تبعه خارجی قابل قبول نیست و کارفرما باید پیش از تنظیم و امضای قرارداد کار اتباع خارجی ، شرایط پروانه کار اتباع خارجی را بررسی کند.
اتباع خارجی که دارای پروانه کار یا مجوز کار باشند، میتوانند مانند یک نیروی کار ایرانی استخدام شوند و رابطه کاری با این اتباع نیز در چهارچوب قانون کار و قانون تامین اجتماعی قرار میگیرد. به همین دلیل قرارداد آنها نیز باید براساس این قوانین تنظیم شود.
در توضیح سادهتر باید بگوییم که اتباع خارجی در صورت داشتن پروانه کار، با نیروی کار ایرانی تفاوتی ندارند و کارفرما باید مطابق مصوبه شورای عالی کار، پایه حقوق اداره کار ( حقوق کارگران ) و مزایای رفاهی قانون کار را به آنها بپردازد و همچنین باید این افراد را نزد سازمان تامین اجتماعی بیمه کند.
اگر شخصی هستید که تمایل دارید اتباع خارجی را استخدام کنید یا اگر یک تبعه خارجی هستید و تمایل دارید در ایران کار کنید، به شما پیشنهاد میکنیم که با استفاده از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی ، پیش از تنظیم این قرارداد، اطلاعات کافی را کسب کنید. به علاوه به منظور بررسی قرارداد یا تنظیم قرارداد مورد نظر، کنار شما هستیم.
قرارداد کار موقت
متن کامل این نمونه قرارداد را میتوانید از اینجا بگیرید.