تنفیذ و ابطال صلح نامه ؛ نکات تنفیذ و ابطال صلح عمری ، رقبی و سکنی

-
بروزرسانی:1401/07/30
زمان مطالعه: 6 دقیقه
-سیاست انتشار مطالب
تنفیذ و ابطال صلح نامه

تنفیذ و ابطال صلح نامه و مسائل مربوط به آن، از سوالات پرتکرار کاربران رُکلا است.

پیش از این و در نوشته دیگری به صورت مفصل به بررسی انواع صلح نامه پرداخته‌ایم. اما یکی از سوالات مهم دیگری که در خصوص صلح نامه‌ها از جمله صلح نامه عمری ، صلح نامه رقبی و صلح نامه سکنی طرح میشود نحوه تنفیذ و ابطال صلح نامه‌ها میباشد. در ادامه، جزئیات این موضوع را مورد بررسی دقیق حقوقی قرار میدهیم.

با رُکلا همراه باشید.

تنفید صلح نامه چیست؟

تنفیذ صلح نامه که فقط در خصوص صلح نامه عادی یا صلح نامه دست نویس مطرح میباشد به معنای اعتبار بخشیدن به مندرجات قرارداد است. به عبارتی، وقتی یک طرف صلح نامه بخواهد از آثار قانونی و حقوقی صلح نامه استفاده کند و به صلح نامه عادی خود اعتبار سند رسمی لازم الاجرا ببخشد اقدام به طرح دعوای تنفیذ صلح نامه میکند.

ابطال صلح نامه به چه معناست؟

ارکان اساسی تنظیم قرارداد، شامل موارد زیر است:

  1. امضای طرف‌های صلح نامه زیر قرارداد و قصد آن‌ها
  2. اهلیت ( سفیه ، صغیر و مجنون نبودن )
  3. مشروع بودن هدف صلح نامه
  4. موضوع ( مال ) معین

وقتی یک صلح نامه ارکان اساسی تنظیم قرارداد را که در بالا به آن اشاره کردیم، نداشته باشد و یا سایر شرایطی قانونی که باعث باطل شدن صلح نامه میشود را دارا باشد، میتوان با طرح دعوای ابطال صلح نامه، از دادگاه درخواست کرد که صلح نامه را باطل کند.

سند عادی ( صلح نامه عادی ) چیست؟

برای تعریف سند عادی ( صلح نامه عادی یا صلح نامه دستنویس ) بهتر است ابتدا تعریف سند رسمی ( صلح نامه محضری ) را مورد بررسی قرار دهیم. بدون شک هر سندی که در تعریف زیر قرار نگیرد به عنوان سند عادی محسوب میشود:

“سند رسمی سندی است که یا در اداره ثبت اسناد و املاک کشور و یا در دفاتر اسناد رسمی و یا در نزد یکی از ماموران رسمی مطابق قانون تنظیم شده است.”

بنابراین یک سند رسمی سندی است که به صورت‌های زیر تنظیم و امضا شود:

  1. در ادارات ثبت اسناد و املاک کشور
  2. در دفاتر اسناد رسمی
  3. در مقابل مامورین رسمی صلاحیت‌دار
  4. مواردی که قانون‌گذار صراحتاً رسمی بودن یک سند عادی را اعلام کرده است.

بنابر تعریفی که در بالا ذکر شد، صلح نامه عادی ، قراردادی است که در اداره ثبت اسناد و املاک کشور و یا در دفاتر اسناد رسمی و نزد ماموران رسمی تنظیم نشده‌ است و مثلاً دو شخص بدون سمت دولتی با یکدیگر اقدام به تنظیم و امضای آن کرده‌اند.

اگر تمایل دارید که در خصوص مسائل حقوقی و قانونی مربوط به سند عادی یا سند رسمی اطلاعات بیشتری کسب کنید، پیشنهاد می‌کنیم با زدن روی عناوین این اسناد در این جمله، به صفحه اختصاصی مقالات آن‌ها وارد شوید و مقاله‌ای که درباره آن‌ها نوشته شده است را مطالعه کنید. سعی کرده‌ایم که در آن مقالات، ماهیت این اسناد و مسائل حقوقی مرتبط با آن‌ها، با جزئیات بیشتری مورد بررسی قرار بگیرند تا کاربرد و موارد استفاده از هر کدام از این اسناد به سادگی مشخص باشند. با مطالعه این مقالات، به خوبی از تعریف دقیق این اسناد و تفاوت آن‌ها مطلع و آگاه خواهید شد.

دادگاه بر چه اساس اقدام به تنفیذ و ابطال صلح نامه مینماید؟!

برای اثبات هر ادعایی در دادگاه از جمله تنفیذ یا ابطال صلح نامه ، دلایل اثبات دعوا شامل موارد زیر است:

  1. اقرار
  2. اسناد کتبی
  3. شهادت شهود
  4. قسم
  5. نشانه‌های موجود در واقعیت ( اصطلاحاً امارات )

قاضی دادگاه بر اساس دلایل بالا اقدام به صدور حکم می‌کند.

تنفیذ و ابطال صلح نامه

اقرار چیست؟

مطابق ماده 1259 قانون مدنی ” اقرار عبارت از اِخبار به حقی است برای غیر به ضرر خود”.

به عبارت دیگر، وقتی فردی علیه خود و به نفع دیگری ادعایی کند اقدام به اقرار نموده‌است.

مثلاً در تنفید و ابطال صلح نامه شفاهی ، ممکن است یکی از طرفین صلح نامه اقرار کند که بخاطر ندادن پولِ مال موضوع صلح ، مال را به طرف مقابل تحویل نداده‌است. چنین صحبتی به صورت ضمنی به این معناست که قبلاً قراردادی اگرچه شفاهی وجود داشته‌است و حالا ایشان حاضر به تحویل مال به خاطر عدم پرداخت ارزش آن از سوی طرف مقابل نیست.

اسناد کتبی چیست؟

دعوای تنفیذ صلح نامه صرفاً در خصوص اسناد عادی یا اسناد دستنویس قابل طرح است و نمیتوان در خصوص اسنادی که در دفترخانه اسناد رسمی ، به صورت یک سند رسمی لازم الاجرا در آمده‌اند اقدام به طرح دعوای تنفیذ صلح نامه کرد.

ماده 1248 قانون مدنی ، سند را اینگونه تعریف می‌کند:

“سند عبارت است از هر گونه نوشته که در مقام دعوی یا دفاع قابل استناد باشد.”

شهادت شهود چیست؟

شهادت عبارت از اِخباری است که شخصی غیر از طرف‌های دعوا ، در خصوص مسائل مرتبط با اصل دعوا میدهند و این اخبار میتواند در جهت دادن به ذهن قاضی دادگاه برای یافتن حقیقت به نحو موثری کارساز باشد.

شاهد تنها در صورتی میتواند در دعوای تنفیذ و ابطال صلح نامه ، شهادت دهد که دارای شرایط قانونی درج شده در ماده 177 قانون مجازات اسلامی در خصوص ویژگی‌های شاهد قانونی باشد.

شرایط قانونی شاهد به قرار زیر است:

1- بالغ

2- عاقل

3- مومن

4- عادل

5- طهارت مولد ( ولد زنا نبودن )

6- از دعوای تنفیذ و ابطال صلح نامه نفعی نبرد.

7- با هیچ یک از طرفین دعوای تنفید و ابطال صلح نامه خصومت و دشمنی نداشته باشد.

8- وسیله کسب درآمد شاهد، گدایی نباشد.

9- ولگرد نباشد.

قسم چیست؟

هرگاه فردی در دادگاه با یاد خدا، خبر از وجود یا عدم وجود حقی به نفع خود یا شخص دیگری و به ضرر ثالث بدهد، اقدام به اقامه قسم نموده است.

تنظیم دادخواست تنفیذ و ابطال صلح نامه

اگر قصد تنظیم دادخواست تنفیذ و بطلان صلح نامه را دارید بایستی اساسی‌ترین ضرورت‌های تنظیم یک دادخواست را در نظر بگیرید:

1- دادخواست را با زبان فارسی تکمیل کنید.

2- دادخواست امضا شود.

3- دادخواست بر روی فرم مخصوص قوه ی قضائیه تنظیم شود.

علاوه بر این موارد، بایستی مشخصات دقیق خواهان دادخواست تنفیذ و ابطال صلح نامه ، مشخصات خوانده ، خواسته ، ارزش خواسته ، ادله و مدارک و مشخصات وکیل ( در صورت وجود وکیل ) در دادخواست قید شود. عدم درج هریک از این موارد ، آثار مختص به خود را دارد.

پیشنهاد ما

تیم حقوقی رکلا اقدام به تهیه انواع صلح نامه نموده است. شما می‌توانید با زدن بر روی تصویر زیر، به این صلح نامه‌ها دسترسی پیدا کنید ضمن آنکه می‌توانید از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی و تنظیم قرارداد استفاده کنید.

مشاوره حقوقی تلفنی

همین حالا روی تصویر زیر بزنید و مشاوره حقوقی تلفنی دریافت کنید.

مشاوره حقوقی تلفنی
مشاوره حقوقی تلفنی

انواع صلح نامه

همین حالا روی تصویر زیر بزنید و وارد فهرست قراردادها شوید.

نمونه صلح نامه
دانلود قرارداد
ابراهیم زارع مویدی
«ابراهیم زارع مویدی» بنیان گذار مجموعه حقوقی رکلا و کارشناس ارشد حقوقی است. نظر به اهمیت مسائل حقوقی و به ویژه قراردادها، «ابراهیم» بخشی از مقالات موجود در رکلا را شخصا نگارش کرده و در اختیار علاقه مندان به این حوزه قرار داده است.
ثبت نظر یا سوال
star star star star star
نظرات
(21 نظر)
account_circle
حمیدی
thumb_up_alt
با سلام و خسته نباشید. سوالی دارم در مورد وصیت نامه. پدربزرگم در سن 76سالگی وصیت کرده و 7 روز بعد از وصیت فوت شده آیا این وصیت نامه اعتبار دارد؟
22:00
21 مرداد 1400
سید ابراهیم زارع مویدی
مشاور ارشد قراردادها
سلام. وقت بخیر. بله این وصیت نامه با فرض رعایت سایر شرایط قانونی واجد اعتبار است.
01:58
23 مرداد 1400
account_circle
نصیری
thumb_up_alt
باسلام. پدرم در سال 82 از مرحوم پدرش و کلیه وراث صلح نامه‌ای گرفته است مبنی بر دادن خانه و خانه سرا به عنوان خرج و مخارج به پدرم که بعد فوت پدر بزرگم، وراث هم نسبت به خانه و خانه سرا حقی نداشته باشن. همگی وراث هم امضا نموده اند. در صلح نامه مواردی از فسخ هم نوشته نشده یا اینکه پدربزرگم اظهارنامه‌ای تنظیم کند مبنی بر فسخ. الان 12سال از فوت پدر بزرگم می‌گذره. عموهام شکایتی را تنظیم نمودند مبنی بر ابطال صلح نامه. سوالم از شما اینه که میتونن باطل کنن صلح نامه رو؟ دلیلشونم از باطل کردن اینه که پدر بزرگم 5 ماه آخر عمرش رو در خانه‌ عموی بزرگ بوده است و همان جا فوت شد.
10:11
04 مرداد 1400
سید ابراهیم زارع مویدی
مشاور ارشد قراردادها
سلام. وقت بخیر. اصولا امکان فسخ قرارداد یا ابطال آن توسط وراث در فرض سوال وجود ندارد مگر آنکه دلیل کافی داشته باشند. فوت در منزل ایشان هم دلیل کافی نیست.
22:45
05 مرداد 1400
account_circle
محمدی
thumb_up_alt
باسلام. پیرو سوال قبلی بنده که گفتید باید دلیلی برای ابطال باشد دلیل عموی بنده بر این است که پدر بزرگم 6 ماه آخر عمرش را در خانه او سپری کرده و همان جا هم فوت شده است. به نظر شما این دلیل که پدر بزرگم در خانه عمویم فوت شده است می‌تواند باعث ابطال فروشنامه شود؟ در ضمن در صلح نامه شرایطی از فسخ نوشته نشده و پدربزرگم نامه مکتوبی مبنی بر اینکه اظهار کند که صلح نامه فسخ شده است به ایشان نداده است. باتشکر از شما.
09:30
03 مرداد 1400
سید ابراهیم زارع مویدی
مشاور ارشد قراردادها
سلام. وقت بخیر. اگر دلیل دیگری برای ارائه به مرجع محترم قضایی وجود نداشته باشد ابطال صلح نامه از طرف قاضی دادگاه دور از ذهن به نظر می‌رسد.
20:02
04 مرداد 1400
account_circle
محمدی
thumb_up_alt
باسلام. پدر بزرگم طبق صلح نامه‌ای در سال 75 که کلیه وراث آن را امضا کرده‌اند زمین و خانه خود را به پدرم واگذار کرده است (به عنوان خرج و مخارج که بعد فوت پدر بزرگم به پدرم برسد.) در اواخر عمر پدر بزرگم عموی بزرگ بنده آمده و پدر بزرگم را به خانه خودش برده و پدر بزرگ بنده در خانه عموی بزرگم فوت شده است. الان چند سالی از فوتش می‌گذره. وراث طرح دعوای ابطال صلح نامه رو مطرح کردن آیا می‌توانند صلح نامه مذکور رو باطل کنند؟
20:50
01 مرداد 1400
سید ابراهیم زارع مویدی
مشاور ارشد قراردادها
سلام. وقت بخیر. باید دلیلی برای ابطال صلح نامه وجود داشته باشد در غیر این صورت، اصل بر آن است که صلح نامه معتبر است.
21:25
02 مرداد 1400
account_circle
جواد غلامحسین‌نژاد
thumb_up_alt
مادری زمین کشاورزی خود را به دخترش به صورت رسمی انتقال می‌دهد. پس از فوتش یکی از پسران مادر ادعا می‌کند که در ۱۰ سال قبل از انتقال رسمی، مادرش بخشی از زمین را به او صلح عادی کرده است و از دختر شکایت می‌کند و التزام به سند می‌خواهد. در برگه صلحنامه عادی، متصالح امضا یا اثر انگشت نزده است ولی ادعا می‌کند شفاهی قبول دارد. شهودی که زیر برگه امضا زده بودند نیز برای او شهادت داده‌اند. نکته ای که در اینجا وجود دارد این است که علاوه بر نبود امضا متصالح، با اینکه صلحنامه قطعی عنوان شده ولی هیچوقت زمین در تصرف متصالح نبوده! دو نفر از شهود که از اعضای شورای محل هستند، شهود حین‌ العقد نیستند یعنی بیان داشتند که پس از تنظیم مادر، برگه رای برای مهر پیش ما آورده شده است. در صورتی که یک قرارداد یا بیع دوطرفه است و حضور هر دو برای تایید شورا باید به همراه باشد. شورا چگونه بدون حضور دو طرف قرارداد آن را تایید می‌کند. در ضمن شورا و خواهان ادعا کردند در سال ۷۲ این برگه عادی تنظیم و به مهر شورا رسیده است. در صورتی که در سال ۷۲ قانون شورای شهر و روستا وجود نداشته است و در سال ۷۸ به تصویب و اجرا رسیده. ضمناً در مهر عنوان استان گلستان قید شده، در صورتی‌که استان گلستان تا سال ۷۷ بخشی از استان مازندران بوده است. حال با این توصیف، آیا می‌شود به شهادت شهود اعتنا کرد؟ آیا برگه صلح عادی مذکور اهلیلت و وجاهت دارد؟
08:13
30 تیر 1400
سید ابراهیم زارع مویدی
مشاور ارشد قراردادها
سلام. وقت بخیر. چیزی که به صلح نامه اعتبار می‌دهد امضای دو طرف آن است و شهادت شهود ارتباطی با اصل صحت یک قرارداد ندارد. بلکه باعث تقویت آن می‌شود. اما در مورد سوال شما هنوز صلح نامه‌ای شکل نگرفته است تا شهادت شهود سبب تقویت آن شود. لذا ممکن است مقام محترم قضایی حکم به محکومیت ایشان بدهد.
20:40
30 تیر 1400
account_circle
آرتان
thumb_up_alt
در یک صلحنامه عادی، بندی وجود دارد با این مطلب: کلیه منافع مورد صلح مادام‌العمر متصالح متعلق به وی است. احتمالاً قرار بوده است نوشته بشه مادام‌العمر مصالح اما به اشتباه متصالح قید شده. مورد صلح هم زمین کشاورزی بوده و صلح قطعی عنوان شده نه صلح عمراً چون ذکر کرده که مورد صلح حسب‌الاقرار در تصرف متصالح است. مصالح سالها است فوت کرده و متصالح به تازگی، حال با این شرطی که در صلح نوشته شده، تکلیف مورد صلح چیست؟!
06:22
30 تیر 1400
سید ابراهیم زارع مویدی
مشاور ارشد قراردادها
سلام. وقت بخیر. به هر حال، حق استفاده از مورد صلح محدود به یکی از طرفین بوده است و حالا وراث متصالح می‌توانند از آن ملک استفاده کنند یا آن را منتقل کنند.
20:34
30 تیر 1400
account_circle
میثم
thumb_up_alt
ملکی سال 90 از پدر به مادر صلح قطعی شده و در دفتر خانه ثبت نشده است و سند به نام پدر هست. پدر سال 98 بدون اطلاع مادر خانه رو می‌فروشد و پول را کامل خرج می‌کند. آیا مادر می‌تواند از مالک جدید شکایت کند و ملک را از او بگیرد؟ در این مورد مالک جدید باید چه کار بکند؟
14:27
12 تیر 1400
سید ابراهیم زارع مویدی
مشاور ارشد قراردادها
سلام. وقت بخیر. در این مورد پدر مرتکب عمل مجرمانه شده است. اما اینکه از مالک جدید شکایت کیفری شود با توجه به فرض سوال موضوعیت ندارد. مالک جدید نیز می‌تواند از طریق دادگاه‌های حقوقی نسبت به دریافت وجه قرارداد از پدر اقدام کند. البته این فرایند پیچیدگی‌های زیادی دارد و حتما باید با کمک وکیل انجام شود.
19:33
13 تیر 1400
account_circle
مهدی
thumb_up_alt
سلام. می‌خواستم بپرسم که پدر من به وسیله سند صلح، ملکی را به نام مادرم منتقل کرده. حالا اگر مادرم زودتر از پدرم فوت کنه سند صلح (محضری) باطل میشه؟
14:11
01 تیر 1400
سید ابراهیم زارع مویدی
مشاور ارشد قراردادها
سلام. وقت بخیر. فوت ایشان تاثیری بر روی اعتبار صلح نامه نخواهد داشت. وراث مادر به عنوان مالکین ملک شناخته می‌شوند.
19:29
02 تیر 1400
account_circle
احمدی
thumb_up_alt

سلام، یه واحد خریدم، صلح نامه قطعی داره، برای اینکه اون رو به من واگذار کنه باید حتما بریم املاک یا خودمان می‌تونیم امضا کنیم؟

23:26
08 آبان 1399
سید ابراهیم زارع مویدی
مشاور ارشد قراردادها

سلام. بله. می‌توانید با صلح نامه عادی نیز مالکیت را منتقل کنید. شما می‌توانید از صلح نامه غیر منقول غیر اقساطی استفاده کنید که در وب سایت نیز قرار دارد.

19:48
09 آبان 1399
account_circle
حسین
thumb_up_alt

ایا پس از فوت مرد زن میتواند.به واسطه صلح نامه قید شده در سند ملکی که سه دانگش بنام وی ثبت شده بفروشد.ویابه نام یکی ازفرزندان سهم خود را صلح کند.یا به هرشکلی واگذارکند.درحالی که سواد هم ندارد
ممنون

01:17
19 مرداد 1399
سید ابراهیم زارع مویدی
مشاور ارشد قراردادها

مشروط به اینکه پیش از فوت، ملک صلح شده باشد بله. هیچ منعی ندارد.

17:40
23 مرداد 1399