آشنایی با سفته کارفرما و بررسی شرایطی که کارفرما سفته را گم کرده است یا آن را نمی‌دهد!
قانون کار با هدف ساماندهی و نظم بخشیدن به رابطه میان کافرمایان و کارپذیران تصویب شده است. با توجه به آنچه در این قانون و سایر قوانین مرتبط با آن آمده است، باید میان کارفرما و کارپذیری که به استخدام او درمی‌آید، یک قرارداد مکتوب یا شفاهی تنظیم و امضا شود که در اصطلاح به آن قرارداد کار می‌گویند. شرایط اجرای قرارداد کار و تعهدات مندرج در آن به توافق میان کارفرما و کارپذیر بستگی دارد. البته شرایط اجرای این قرارداد و تعهدات مندرج در آن نباید با شرایط و ضوابط قانون کار در تضاد باشد. تعیین ضمانت در قرارداد کار نیز از موضوعاتی است که به توافق میان کارفرما و کارپذیر بستگی خواهد داشت. به این ترتیب سفته کارفرما یکی از تضمین‌هایی است که تعیین آن در قرارداد کار، مانع قانونی ندارد.
قانونگذار، تعیین نوع تضمینی که در قرارداد کار پیش بینی می‌شود را به اراده طرفین آن واگذار کرده است. این سفته، یک سندی تجاری است که کارفرما بابت ضمانت حسن اجرای تعهدات و در زمان امضای شفاهی یا کتبی قرارداد کار از کارپذیر می‌گیرد. سفته‌ای که کارگر بابت ضمانت حسن اجرای تعهدات صادر کرده و به کارفرما داده است، باید به گونه‌ای تنظیم شود که احتمال سوء استفاده از آن کم باشد و در عین حال، حقوق و منافع قانونی کارفرما را نیز تضمین کند.
در این مقاله، با شرایط و ضوابط تکمیل، صدور و وصول سفته‌ای که کارپذیران بابت حسن اجرای تعهدات به کارفرمایان می‌دهند، آشنا می‌شویم. علاوه براین، در مقاله‌ای دیگر به صورت اختصاصی درباره تضمین قرارداد کار ، اطلاعات جامع و کاربردی را ارائه داده‌ایم که پیشنهاد می‌کنیم آن مقاله را نیز در ادامه مطالعه کنید.
آیا سفته کارفرما یک سند تجاری است؟
اسناد تجاری به اسنادی گفته می‌شود که در معاملات تجاری کاربرد دارند یا اینکه پرداخت غیر نقدی در معاملات غیر تجاری را تسهیل می‌کنند. به عبارت دیگر، اسناد تجاری جانشین پول نقد هستند و می‌توان برای پرداخت‌های غیر نقدی در معاملات تجاری و غیر تجاری از آن‌ها استفاده کرد. اسناد تجاری، انواع و کاربردهای مختلفی دارند که قانونگذار در قانون تجارت به صورت مفصل از آن‌ها صحبت کرده است. سفته، یکی از این اسناد تجاری است که در معاملات تجاری و غیر تجاری کاربرد دارد و از آن برای پرداخت غیر نقدی استفاده می‌شود. به صورت کلی می‌توان گفت که تمام اسناد تجاری، تعهد آور هستند و به همین دلیل، صادر کننده یک سند تجاری، ملزم به پرداخت وجه نوشته شده در آن خواهد بود.
سفته یکی از مهمترین و پرکاربردترین اسناد تجاری است که از آن برای پرداخت غیر نقدی در تمام معاملات اعم از تجاری و غیر تجاری استفاده می‌شود. دارنده سفته می‌تواند وجهی که در این سند نوشته می‌شود را از صادر کننده آن بگیرد.
علاوه بر سفته، یک سند تجاری دیگر نیز برای ارائه به کارفرما وجود دارد. چک حسن انجام کار آن سند تجاری است که می‌توانید به جای سفته به کارفرما ارائه دهید. البته باید تاکید کنیم که برای ارائه هر کدام از این اسناد تضمین، توافق طرفین لازم است.
استفاده از سفته برای ضمانت حسن اجرای تعهدات کارپذیر
با وجود آنکه اصلی‌ترین و مهمترین کاربرد سفته، پرداخت غیر نقدی در معاملات مختلف است اما این سند تجاری به عنوان تعهدی برای ضمانت حسن اجرای تعهدات نیز صادر می‌شود. در این حالت، سفته از سوی شخصی صادر خواهد شد که بدهکار نیست بلکه متعهد به انجام کاری شده است و برای حسن انجام آن تضمین می‌دهد.
کارپذیری که قرارداد استخدام امضا می‌کند، به موجب آن قرارداد، تعهدات و مسئولیت‌هایی را بر عهده می‌گیرد. سفته کارفرما نیز یک سند تجاری و تعهد آور است که کارپذیر برای ضمانت حسن اجرای تعهدات و مسئولیت‌های خود، صادر می‌کند. به عبارت دیگر، علت گرفتن سفته از کارگر توسط کارفرما ، بدهکار بودن کارگر نیست بلکه علت صدور این سفته، متعهد بودن کارپذیر نسبت به حسن انجام وظایف و مسئولیت‌هایی است که به واسطه امضای قرارداد کار بر عهده او گذاشته می‌شود.
قانون سفته گرفتن کارفرما از کارگر چیست؟
به صورت کلی می‌توان گفت که شرایط تکمیل، صدور و وصول اسناد تجاری در قانون تجارت مشخص شده است. قانونگذار در قانون تجارت از اسناد تجاری به عنوان وسیله‌ای برای پرداخت غیر نقدی صحبت می‌کند. به همین دلیل در قانون تجارت از شرایط و ضوابط سفته گرفتن کارفرما از کارگر صحبتی به میان نیامده است.
با بررسی قانون کار متوجه می‌شویم که قانونگذار در این قانون نیز از شرایط و ضوابط سند تجاری که کارپذیر برای ضمانت حسن اجرای تعهدات صادر می‌کند و به کارفرما می‌دهد، صحبت نمی‌کند. با این حال، قانونگذار در قانون تجارت شرایط و ضوابط ویژ‌ه‌ای را برای تکمیل اسناد تجاری پیش بینی کرده است. سفته کارفرما که بابت ضمانت حسن اجرای تعهدات کارپذیر صادر می‌شود نیز باید مطابق با شرایط و ضوابط قانون تجارت تکمیل شده باشد.
شرایط تکمیل و گرفتن سفته از کارگر توسط کارفرما
در ادامه با شرایط تکمیل این سند تجاری که بابت ضمانت حسن اجرای تعهدات کارپذیر صادر شده است، آشنا می‌شویم:
- نام و نام خانوادگی شخصی که این سند را صادر کرده است باید در آن نوشته شود. عدم درج نام و نام خانوادگی کارپذیر باعث بی‌اعتباری این سند تجاری خواهد شد؛
- در سفته باید نام و نام خانوادگی کارفرمایی که این سند به او داده می‌شود (دارنده، گیرنده) را نیز بنویسید. علاوه براین، اگر کارفرما، شخص حقوقی (شرکت) باشد، باید مشخصات تجاری شرکت در این سند نوشته شود؛
- تاریخ پرداخت وجه این سند معین باشد؛
- به تاریخ صدور این سند اشاره کنید؛
- محل پرداخت وجه سند را بنویسید؛
- مبلغ این سند به عدد و حروف نوشته شود؛
- مهر یا امضای صادر کننده درج شود؛
- عبارت «بابت ضمانت حسن اجرای تعهدات» را در قسمت تاریخ پرداخت این سند قید کنید.
رعایت نکاتی در رابطه با سفته و کارفرما
یکی از مهمترین نکات مربوط به سفته و کارفرما ، نوشتن نام شرکتی است که می‌خواهید برای استخدام شدن در آن، سفته بدهید. حذف و خط زدن واژه «به حواله کرد» نیز یکی دیگر از نکات مهمی است که در هنگام تکمیل سند باید به آن توجه شود زیرا در این صورت، کارفرما یا شرکت نمی‌تواند این سند را ظهر نویسی کند و به دیگران انتقال بدهد. در واقع، شما با خط زدن واژه «به حواله کرد» این پیغام را به دریافت کننده سفته منتقل می‌کنید که «من این حق را از تو سلب می‌کنم که بتوانی این سفته را در اختیار شخص دیگر (شخص ثالث) قرار دهی و صرفا باید در اختیار خودت باشد تا ارزش پیدا کند.».
بهتر است که عبارت بابت حسن انجام تعهدات در پشت این سند نوشته شود. همچنین، کارگر بعد از دادن این سند به کارفرما، باید از او رسید و امضا بگیرد. بهتر است در قراردادی که برای استخدام کارگر تنظیم می‌شود نیز مشخصات این سند نوشته شود.
اگر کارفرما سفته را ندهد، چه اقدامات قانونی برای استرداد این سند می‌توانم انجام دهم؟
کارفرما باید این سند تجاری که بابت ضمانت از کارپذیر گرفته است را در خاتمه قرارداد کار به او پس بدهد. در برخی از موارد، مشاهده می‌کنیم که قرارداد کار خاتمه پیدا کرده است اما کارفرما سفته را نمی دهد. در این حالت، کارپذیر می‌تواند برای کارفرما اظهار نامه ارسال کند و از او بخواهد که این سند را به او پس بدهد. اگر کارفرما پس از ارسال اظهار نامه نیز از دادن سفته به کارپذیر خودداری کند، اقدام او به منزله سوء استفاده از این سند تجاری خواهد بود. سوء استفاده از اسناد تجاری نیز به منزله ارتکاب جرم خیانت در امانت است. کارگر برای پس گرفتن سفته می‌تواند در مراجع قضایی بر علیه کارفرمایی که مرتکب خیانت در امانت شده است، طرح شکایت کند و الزام قانونی او به استرداد این سند را بخواهد.
همچنین، این ادعا که کارفرما سفته را گم کرده است، مانع از طرح شکایت بر علیه کارفرما نمی‌شود. به عبارت دیگر می‌توان گفت که ادعای کارفرما سفته را گم کرده در صورتی معتبر است که با ادله و مستندات قانونی در نزد مراجع قضایی به اثبات رسیده باشد.
بنابراین، اگر کارفرما هستید، حتما در نظر داشته باشید که بعد از به پایان رسیدن مدت قرارداد و تسویه حساب با نیروی کار انسانی، سفته یا سایر اوراق بهاداری که بابت ضمانت از او اخذ کرده‌اید را به کارپذیر خود برگردانید. همچنین اگر شما نیروی کار هستید، به خاطر داشته باشید که پس گرفتن سفته از جمله حقوق قانونی شما بعد از اتمام مدت همکاری با کارفرما است و کارفرما به هیچ دلیلی نمی‌تواند سفته شما را نزد خود نگه دارد. بنابراین، حتما برای پس گرفتن سفته و سایر اوراق ضمانتی خود اقدام و در صورت عدم همکاری کارفرما، این مساله را در اسرع وقت از طریق مراجع قضایی پیگیری کنید.
نکاتی که باید بدانید
تعیین تضمین در قرارداد کار می‌تواند باعث افزایش اعتماد کارفرما شود. همچنین کارپذیری که تضمین داده است؛ تمام تلاش خود را می‌کند تا به مسئولیت‌ها و تعهدات خود به بهترین شکل ممکن عمل کند. تعیین تضمین و نوشتن آن در متن قرارداد ، باید به افرادی سپرده شود که با قانون کار و رابطه حقوقی میان کارفرما و کارپذیر آشنایی دارند.
برای تنظیم اختصاصی قراردادهای کاری و استخدامی خود که با در نظر گرفتن تضمین‌های مناسب تنظیم شده‌اند، می‌توانید از خدمات تنظیم قرارداد رکلا استفاده کنید. خدمات مشاوره حقوقی تلفنی نیز این امکان را برای شما فراهم می‌کند که با شرایط و ضوابط قانونی ارائه تضمین در قرارداد کار آشنا شوید.
قرارداد کار موقت
برای ارائه سفته به کارفرما، حتما قرارداد داشته باشید. این قرارداد را با زدن روی تصویر دریافت کنید.
