هبه نامه زمین و شرایط قانونی آن چیست؟

هبه نامه زمین یکی از انواع قرارداد هبه یا هبه نامه است که درباره آن، سوالات زیادی پرسیده می‌شود. به طور معمول، این قرارداد زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که یکی از طرفین تمایل داشته باشد که زمین خود را به رایگان به شخص دیگری ببخشد. یعنی اینکه زمین را به صورت رایگان به شخص دیگری تملیک کند. این شیوه از بخشش معمولا زمانی انجام می‌شود که این قرارداد میان خویشاوندان باشد. برای مثال، ممکن است که یک پدر بخواهد زمین‌هایی را به فرزندان خود هبه کند. نمونه فرم هبه نامه زمین قرارداد بسیار مهمی است که لازم است درباره آن، اطلاعاتی داشته باشید.

ممکن است در شرایطی قرار بگیرید که شخصی بخواهد یک قطعه زمین را به شما هبه کند یا اینکه ممکن است تمایل داشته باشید که با استفاده از نمونه قرارداد هبه نامه زمین ، یک یا چند قطعه زمین را به شخص دیگری هبه کنید، بنابراین، لازم است که از شرایط و ویژگی‌های خاص این قرارداد آگاهی داشته باشید و بدانید که این توافق، در چه صورتی صحیح است و برای انجام آن، باید چه قوانینی رعایت شود. در ادامه این مطلب درباره هبه و شرایط صحت نمونه قرارداد هبه زمین توضیح خواهیم داد.

نمونه هبه نامه زمین چیست؟ (توضیحاتی درباره آن)

قانون مدنی به تعریف هبه یا قرارداد هدیه می‌پردازد. تعریف هبه، در ماده 795 قانون مدنی آمده است. براساس این ماده، نمونه فرم هبه نامه زمین ، قراردادی است که به موجب آن، یک شخص، زمین خود را به رایگان به شخص دیگری واگذار می‌کند. در این قرارداد، هبه به معنی بخشش است. یعنی مالک زمین، با میل و رضایت خود، زمین خود را به شخص مورد نظر می‌بخشد. در هبه نامه زمین ، شخصی که مالک اصلی زمین است و تمایل دارد که زمین را به شخص دیگری ببخشد، واهب نامیده خواهد شد. در مقابل، شخصی که زمین به او بخشیده می‌شود، متهب است. این میان، زمینی که مورد هبه قرار می‌گیرد، عین موهوبه نام دارد.

این قرارداد به رایگان انجام خواهد شد اما در شرایطی ممکن است که انجام هبه نامه زمین به دلایل خاص و با قصد و نیت مشخصی باشد. واهب، متهب و عین موهوبه، باید دارای شرایط خاصی باشند تا این قرارداد به طور صحیح انجام شود. در ادامه درباره شرایط اختصاصی آن‌ها توضیح خواهیم داد:

عین موهوبه (زمین) باید چه شرایطی داشته باشد؟

اگر تمایل دارید که یک زمین را به شخص دیگری هبه کنید، ابتدا لازم است که زمین به صورت عینی حاضر باشد. یعنی اینکه شما نمی‌توانید زمینی که هنوز حاصل نشده است را هبه کنید. برای مثال، اگر قرار است که زمینی به واسطه ارثیه به شما واگذار شود، پیش از آنکه زمین را به صورت کامل دریافت کرده‌ باشید، نمی‌توانید آن را به شخص دیگری هبه کنید. از طرف دیگر، زمین مورد نظر باید معین و مشخص باشد. یعنی اینکه به فرض وجود یک زمین در یک شهر که متعلق به شما است، نمی‌توانید آن را به شخص دیگری هبه کنید. علاوه براین، باید به این مساله نیز توجه شود که برای انجام هبه شرط قبض نیز باید انجام شود.

شرایط واهب در نمونه قرارداد هبه نامه زمین

در متن قرارداد هبه زمین ، واهب شخصی است که مالکیت زمین را در اختیار دارد. این شخص، با صلاحدید خود و با قصد و رضایت شخصی، زمین را به یک شخص از خویشاوندان یا حتی اشخاص غریبه، بخشش می‌کند. نکته دارای اهمیت در خصوص شرایط واهب، این است که واهب باید اهلیت داشته باشد. یعنی اینکه برای امضا و اجرای این قرارداد، از صلاحیت قانونی برخوردار باشد. علاوه براین، باید در حقیقت مالک زمین محسوب شود و زمین را در اختیار داشته باشد.

نکته دارای اهمیت در خصوص شرایط واهب در هبه نامه زمین ، این است که واهب در شرایط ورشکستگی، نمی‌تواند زمین را هبه کند یا اینکه اگر زمین را به عنوان وثیقه قرار داده است، نمی‌تواند از نمونه قرارداد هبه زمین استفاده کند و زمین را در طول زمانی که در وثیقه است، به شخص دیگری ببخشد.

شرایط متهب در نمونه قرارداد هبه زمین

متهب در نمونه متن هبه نامه زمین ، شخصی است که زمین به او بخشیده می‌شود. براساس این هبه نامه ، یک قطعه زمین، به متهب تملیک می‌شود. یعنی اینکه مالکیت آن زمین در اختیار متهب قرار می‌گیرد. لازم نیست که متهب حتما اهلیت داشته باشد. شما می‌توانید به سفیه ، صغیر یا مجنون نیز هبه کنید و مانعی برای انجام این کار نیست. البته برای انجام شدن این قرارداد، لازم است که متهب زمین را قبض کند. یعنی اینکه باید زمین را از واهب بگیرد و اعلام کند که زمین در اختیار او است. قبض زمین توسط متهب، از مهمترین شروط انجام شدن نمونه هبه نامه زمین است. زیرا در غیر این صورت، عملا قراردادی برقرار نمی‌شود.

متن قرارداد هبه زمین از نگاه قانون

نمونه متن هبه نامه زمین ، یک قرارداد معین و جایز است که میان اشخاص مختلف، به خواست خودشان تنظیم می‌شود. در توضیح معین بودن هبه، باید بگوییم که هبه در قانون مدنی تعریف شده است. یعنی اینکه قانون مدنی به صورت مستقیم درباره هبه توضیح می‌دهد و آن را تعریف می‌کند. علاوه براین، قواعدی را برای استفاده از هبه نامه زمین ، در نظر می‌گیرد که برای تنظیم این قرارداد باید به آن توجه داشته باشید.

در ادامه و در توضیح جایز بودن هبه، باید بگوییم که جایز بودن، به این معنی است که شما هر زمان که بخواهید، می‌توانید قرارداد را فسخ کنید و شرایطی که ایجاد شده است را به ‌هم بزنید. در مقابل، لازم بودن به این معنا است که شما ملزم خواهید بود که موضوع قرارداد را انجام دهید و به آن پایبند باشید. به طور کلی، صحبت‌های متفاوتی درباره جایز یا لازم بودن هبه بیان شده است. در این زمینه باید بگوییم که قانون مدنی، به شروطی اشاره می‌کند که اگر آن شروط انجام شده باشند، قرارداد لازم خواهد بود و امکان فسخ وجود ندارد ولی در شرایط دیگر، امکان فسخ قرارداد برقرار است.

تفاوت هبه نامه زمین و صلح نامه

اگر تمایل دارید که یک زمین را به شخص دیگری واگذار کنید، احتمالا برای شما سوال پیش می‌آید که بهتر است این واگذاری با چه قراردادی انجام شود؟

در ابتدا باید بگوییم که شما می‌توانید برای انتقال زمین به شخص دیگر، از قراردادهای هبه، صلح یا بیع استفاده کنید اما چیزی که باعث تفاوت در انتخاب این قراردادها می‌شود، ویژگی‌های منحصر به فرد هر کدام از این قراردادها است. در هبه نامه زمین ، شما عمل واگذاری زمین را به صورت رایگان یا به عنوان بخشش، انجام می‌دهید. یعنی در ازای واگذاری زمین به شخص مورد نظر، مبلغی دریافت نمی‌کنید و از طرف دیگر، اجباری برای این کار ندارید و هبه صرفا به خواست و رضایت شما انجام می‌شود. در هبه نیازی به اهلیت داشتن متهب (گیرنده هبه) نیست و می‌توانید در حق هر شخصی که تمایل دارید، هبه کنید.

در صلح تفاوت‌هایی وجود دارد. صلح نامه جایگزین بسیاری از قراردادها می‌شود در صورتی که هبه صرفا برای انجام عمل مشخصی استفاده می‌شود. صلح نامه باید دارای مبلغ باشد، هرچند که آن مبلغ ناچیز باشد و از لحاظ ارزش، با زمین مورد نظر، قابل قیاس نباشد. نکته دارای اهمیت دیگر در این زمینه، مساله قبض زمین است. در هبه باید حتما عمل قبض انجام شود در صورتی که در صلح، نیازی به قبض مال نیست و صرف تنظیم قرارداد و امضای آن، مالکیت زمین را در اختیار متصالح می‌گذارد. حتی اگر متصالح تا سال‌ها زمین را قبض نکند، زمین در مالکیت او خواهد بود.

شروطی که هبه را غیر قابل برگشت می‌کند!

در ادامه به شروطی اشاره می‌کنیم که اگر انجام شوند، واهب حق فسخ هبه نامه زمین و حق پس گرفتن زمین را نخواهد داشت و متعهد خواهد بود که به توافقی که انجام شده است، عمل کند. این شروط به این صورت هستند که:

1. اگر زمین را به فرزندان خود یا به پدر و مادر خود هبه کرده باشید، امکان برگشت از هبه به هیچ وجه وجود ندارد؛
2. اگر اعلام کنید که هبه را در راه خدا و «قربه الی الله» ، انجام می‌دهید، در این شرایط نیز نمی‌توانید اعلام کنید که پشیمان شده‌اید و قصد دارید که زمین را برگردانید؛
3. اگر هبه انجام شود و واهب به محض تحویل زمین، فوت کند، اشخاصی که از او ارث می‌برند، نمی‌توانند زمینی که هبه شده است را برگردانند همچنین اگر متهب بعد از قبض مال از دنیا برود، باز این امکان وجود ندارد که واهب، زمین را پس بگیرد؛
4. اگر شما زمین را برای صرفه به شخص دیگری بخشیده باشید، نمی‌توانید آن را پس بگیرید؛
5. همچنین اگر شخصی به شما مقروض باشد و شما قرض او را به او بخشیده باشید، دیگر نمی‌توانید اعلام کنید که از هبه برمی‌گردید.

پیشنهاد ما

اگر تمایل دارید که زمین خود را با استفاده از یک هبه نامه زمین به شخص دیگری ببخشید، ابتدا لازم است که به طور دقیق از ابعاد و ویژگی‌های قانونی این قرارداد آگاهی داشته باشید. به شما پیشنهاد می‌کنم که با استفاده از خدمات مشاور حقوقی تلفنی ، با مشاور حقوقی گفتگو کنید و سوالات خود را بپرسید. علاوه براین، می‌توانید تنظیم قرارداد را به تیم حقوقی رکلا بسپارید.