یکی از قراردادهایی که در روابط میان اشخاص کاربرد زیادی دارد، قرارداد سلب مسئولیت یا شرط عدم مسئولیت قراردادی است. البته در این مورد، بیشتر از واژه شرط استفاده میشود اما به احترام شما که این مقاله را با عبارت قرارداد سلب مسئولیت جستجو کردهاید، در این مقاله میخواهیم در خصوص نمونه قرارداد سلب مسئولیت صحبت کنیم. امروزه، اشخاص در بعضی از قراردادها با توجه به شرایط موجود و مسائل دیگر مربوط به آن توافق، تمایل دارند که نسبت به تنظیم نمونه قرارداد سلب مسئولیت اقدام کنند تا با این روش، شخص متعهد مجبور نباشد تمام عواقب احتمالی ناشی از این قرارداد را بپذیرد و تا حدودی، وظایف، تعهدات و در نتیجه، مسئولیت او کاهش یابد.
شرط عدم مسئولیت در سادهترین قراردادهای میان اشخاص در سطح داخلی و حتی گاهی در قراردادهای بین المللی نیز کاربرد دارد و طرفین در زمان تنظیم توافق، شرط عدم مسئولیت را در متن قرارداد ذکر میکنند و این شرط و عواقب احتمالی ناشی از آن را میپذیرند. لازم است بیان کنیم که این قرارداد، یک توافق مطلق نیست. یعنی شخص متعهد، نمیتواند در تمام مسائل مربوط به توافق با استناد به این شرط، هیچ گونه مسئولیتی را نپذیرد. بنابراین، در صورتی که شخص، عمدا از خود سلب مسئولیت کند و با این روش، به طرف مقابل، ضرر و زیان وارد کند، این قرارداد هیچ گونه آثار قانونی ندارد و بیاعتبار خواهد بود.
قرارداد سلب مسئولیت یا همان شرط عدم مسئولیت قراردادی، توافقی است که به موجب آن، شخص متعهد، مسئولیت یا عواقب احتمالی آینده ناشی از عدم انجام تعهد یا تاخیر در انجام آن را از خود سلب کند یا نپذیرد. با وجود این شرط، شخص متعهد، از مسئولیتی که ممکن است در آینده متوجه ایشان باشد، معاف میشود و همین موضوع تمایل ایشان را نسبت به تنظیم توافق بیشتر میکند.
این قرارداد یک قرارداد لازم ، رضایی و عهدی است. شرط عدم مسئولیت قراردادی را لازم میدانیم، زیرا طرفین این امکان را ندارند که هر زمان بخواهند، به این قرارداد خاتمه بدهند. به علاوه، چون آنها با قصد و رضایت قبلی خود این قرارداد را تنظیم میکنند و همین قصد و رضایت، برای اعتبار و صحت این قرارداد از لحاظ قانونی، کفایت میکند، در نتیجه، این توافق یک قرارداد رضایی محسوب میشود. از طرف دیگر، چون موضوع این توافق در خصوص آزادی عمل بیشتر شخص متعهد در انجام موضوع قرارداد است و هیچ گونه نقل و انتقال مالکیتی در آن وجود ندارد، این قرارداد، عهدی محسوب میشود. برای مثال، نمونه قرارداد سلب مسئولیت مدیر ساختمان یکی از این توافقها است.
امروزه، ساکنان ساختمانهای تجاری و مسکونی، شخصی را به عنوان مدیر ساختمان انتخاب میکنند تا کارهای مربوط به ساختمان بهتر انجام شود و این شخص، مسائل و مشکلات ساختمان را مدیریت یا حل و فصل کند. بنابراین، در زمان تنظیم قرارداد مدیر ساختمان ، امکان دارد که مدیر ساختمان بخواهد که از نمونه قرارداد سلب مسئولیت مدیر ساختمان استفاده کند تا با این روش، آزادی عمل بیشتری در انجام وظایف و تعهدات قراردادی خود داشته باشد. این شرط تا حدود زیادی، مسئولیت او در خصوص اداره ساختمان را کاهش میدهد. به همین دلیل، امروزه مدیران ساختمانها تمایل دارند که ابتدا نسبت به تنظیم نمونه قرارداد سلب مسئولیت مدیر ساختمان اقدام کنند و سپس این مسئولیت مهم، یعنی مدیریت ساختمان و عواقب ناشی از آن را به عهده بگیرند.
موضوع مهمی که قصد داریم در این بخش از مقاله درباره آن گفتگو کنیم، مسئله اعتبار این قرارداد است. آیا این قرارداد تحت هر شرایطی، از لحاظ قانونی معتبر محسوب میشود و قانون با استناد به این قرارداد، در تمام موارد از شخص متعهد حمایت میکند؟
یکی از موضوعاتی که در حفظ و بقای جامعه، تاثیر زیادی دارد، مسئله نظم عمومی و رعایت قوانین و مقررات مربوط به آن است تا اشخاص امکان زندگی بهتر در جامعه و انجام فعالیتهای روزمره خود را داشته باشند. با توجه با اینکه این قرارداد به متعهد، آزادی عمل زیادی میدهد، چگونه ممکن است که این توافق تحت هر شرایطی معتبر باشد و با این حال، نظم عمومی جامعه نیز رعایت شود؟
در پاسخ به این مساله باید بیان کنیم که این قرارداد، اعتبار مطلق ندارد و در بعضی از موارد، این قرارداد با توجه به شرایط موجود باطل است. یعنی این توافق تا جایی معتبر است که با قوانین و مقررات مربوط به نظم عمومی جامعه، تضاد و مخالفتی نداشته باشد. به علاوه، شخص متعهد نیز با سوء استفاده از شرط عدم مسئولیت، قصد نداشته باشد که به طور عمدی به طرف مقابل، ضرر و زیان وارد کند.
اصل آزادی قراردادی، یک اصل مطلق و بیقید و شرط نیست و اعتبار آن مشروط به این مورد است که به نظم عمومی جامعه، لطمهای وارد نشود، حقوق طرفین قرارداد رعایت شود و ضرر و زیان عمدی به آنها نرسد. بنابراین، اگر اشخاص با رعایت این مسائل، نمونه قرارداد سلب مسئولیت را تنظیم کنند، این توافق معتبر و قانونی است و در این حالت، شخص زیان دیده نمیتواند از متعهد بخواهد که ضرر و زیان وارد شده را جبران کند.
مطلب مهم دیگر این است که انجام یا اجرای موضوع نمونه قرارداد سلب مسئولیت، باید ممکن و عملی باشد. به علاوه، تنظیم چنین قراردادی فایده و منفعت عقلانی برای طرفین داشته باشد و در آخر نیز لازم است که هدف از تنظیم این قرارداد، از لحاظ قانونی، مشروع و قابل قبول باشد.
مساله دیگر در خصوص این قرارداد، این است که آیا این قرارداد باید به صورت یک سند رسمی تنظیم شود تا معتبر باشد یا امضای نمونه قرارداد عادی نیز اعتبار دارد؟
اگر طرفین توافق، این قرارداد را به صورت رسمی یا به صورت عادی تنظیم کنند، در هر دو حالت، توافقی معتبر امضا کردهاند. در این توافق، قصد و رضایت طرفین برای تنظیم قرارداد کافی است، البته به شرط اینکه هر دو طرف، از اهلیت یعنی صلاحیت قانونی لازم برای امضای قرارداد برخوردار باشند. در صورتی که قرارداد به صورت عادی تنظیم شود، باید دو شاهد مورد اعتماد، قرارداد را امضاء کنند تا قرارداد اعتبار بیشتری داشته باشد. آنچه در تنظیم و نگارش یک قرارداد قانونی اهمیت دارد، آن است که قرارداد با توجه به اینکه از چه قانونی تبعیت میکند، در چهارچوب همان قانون تنظیم شود. برای مثال، قراردادهای تابع قانون مدنی باید اصول صحیح بودن قرارداد مطابق این قانون را رعایت کنند و مسلم است که در صورت فقدان شرایط صحت قرارداد ، قراردادی که تنظیم میشود، نامعتبر خواهد بود.
بعد از تمام توضیحاتی که در این مقاله مطرح شد، اگر این سوال کلی را بپرسیم که آیا میتوانیم قرارداد سلب مسئولیت بنویسیم یا نه، پاسخ یک کلام است، خیر!
اگر بپرسید که چرا پاسخ به این سوال منفی است، باید بگوییم که علی رغم انتظارات ساکنان، مالکان واحدهای آپارتمانی و مدیر ساختمان، عملا تنظیم قرارداد سلب مسئولیت از مدیر ساختمان ممکن نیست زیرا این قرارداد در تضاد با قانون تملک آپارتمانها قرار میگیرد. در این قانون مسئولیتهایی الزامی و ضروری به عهده مدیر ساختمان قرار گرفته شده است که هدف حفظ نظم عمومی و سلامت اهالی آن ساختمان و ساختمانهای مجاور را به دنبال دارند. بنابراین، سلب مسئولیت از مدیر در جهت انجام این مسئولیتها، عملا این شرایط را ایجاد میکند که اقدامات ضروری مطرح شده در این قانون عملی و اجرا نشوند. با توجه به اینکه به طور کلی نمیتوان قرارداد، تعهد نامه یا توافقی مغایر با قانون تنظیم کرد، پس باید بگوییم که تنظیم و امضای قرارداد سلب مسئولیت از مدیر ساختمان نیز، ممکن نیست.
قرارداد سلب مسئولیت یک شرط حساس و مهم است که برای نوشتن آن، باید آگاهی و اطلاعات حقوقی خوبی داشته باشید. در این زمینه به شما پیشنهاد میکنیم که از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی استفاده کنید. همچنین میتوانید برای تنظیم قرارداد ، درخواست خود را ثبت کنید.