نمونه قرارداد کارآموزی توام با کار چیست و چه نکاتی دارد؟

قرارداد کارآموزی یکی از شیوه‌های متداول جذب نیروی موقتی برای کسب و کارها است. از طرف دیگر، قرارداد با کارآموز می‌تواند شرایط و موقعیت مناسبی را برای یادگیری حرفه‌ها و مشاغل مختلف ایجاد کند. نیروی کارآموز معمولا سابقه کار ندارد یا از زمان آموزش او مدت زیادی گذشته است و او را مشتاق به یادگیری مطالب تازه کرده است.

گروهی از کارآموزان، ممکن است کم سن باشند. این کارآموزان که اغلب نوجوان هستند، معمولا در حوزه کاری مورد نظر تجربه کافی ندارند. اما این مساله دلیل نمی‌شود که افراد در سنین مختلف نتوانند کارآموز شوند. هرچند کارآموزی برای مشاغل و حرفه‌های خاصی، شرط سن دارد. کارآموزی؛ همانطور که از نامش نیز مشخص است، دوره‌ای است که در آن، محوریت فعالیت شخص آموزش و کسب مهارت است. برای مثال بسیاری از دانشگاهیان، زمانی که می‌خواهند وارد بازار کار شوند، از قرارداد کارآموزی استفاده می‌کنند.

تحصیل‌ کرده‌های جوان با قرارداد کارآموزی وارد حوزه شغلی مورد نظرشان می‌شوند و هم زمان با انجام کار، آموزش می‌بینند. به همین دلیل است که این نوع از قرارداد را، نمونه قرارداد کارآموزی توام با کار می‌نامند. نمونه قرارداد کارآموزی توام با کار ، نوعی از قراردادهای کار است که از سوی قانون کار تایید شده است. قانون کار به طور مفصل درباره دوره کارآموزی صحبت می‌کند. در قرارداد کارآموزی اداره کار علاوه بر شرایط خاص کارآموزی، حقوق مشخصی نیز برای کارآموز در نظر گرفته شده است که کارفرما موظف به رعایت آن است.

از این قرارداد چه زمانی استفاده می‌شود؟

کارآموزی را نمی‌توانیم صرفا به شغل خاصی منحصر کنیم. صاحبان هر شغل و حرفه‌ می‌توانند با آماده کردن شرایط قرارداد کارآموزی ، کسب و کار خودشان را به مشتاقان و علاقه‌مندان آموزش دهند. مشاغل و سازمان‌های مختلف محدودیت خاصی برای جذب کارآموز ندارند. البته پیش زمینه علمی و تجربی کارآموز نیز بسیار دارای اهمیت است. برای مثال بسیاری از سازمان‌ها، موسسه‌ها و کارخانه‌ها برای استخدام کارآموز شرایط سنی و علمی خاصی را در نظر گرفته‌اند. قانون کار در ماده 112 به طور مفصل قرارداد کارآموزی وزارت کار را توضیح داده است. این ماده از قانون کار حالت‌های مختلف کارآموزی را شرح داده است. در ادامه به بیشتر توضیح می‌دهیم.

تعریف این قرارداد از نگاه قانون

ماده 112 قانون مدنی قرارداد کارآموزی را در حالت‌های زیر در نظر می‌گیرد:

1. حالت اول از قرارداد کارآموزی اداره کار ، مربوط به زمانی است که اشخاص برای یادگیری یک حرفه یا مهارت به خصوصی وارد یک مرکز آموزشی می‌شوند. این حالت از کارآموزی می‌تواند برای بازآموزی ( آموزش مجدد ) یا ارتقاء مهارت نیز استفاده شود. برای مثال ممکن است شخصی برای یادگیری جدیدترین متد‌ها، به یک آموزشگاه یا مراکز کارآموزی مراجعه کند. این نوع از کار آموزی دارای مدت معین است. مدت آن نیز توسط شخص و مرکز کارآموزی مشخص می‌شود. معمولا بازه زمانی به نوعی تعیین می‌شود که برای آموزش یا ارتقای مهارت کافی باشد.
2. حالت دوم از قرارداد کارآموزی وزارت کار ، مربوط به اشخاصی است که برای یادگیری حرفه‌ای خاص برای مدت معینی که نباید بیشتر از سه سال باشد، در یک کارگاه مشغول به کار می‌شوند. این گروه از کارآموزان از قرارداد کاری یا استخدام کارآموز استفاده می‌کنند که کار توام با آموزش است. شرط خاصی که برای کارآموزان وجود دارد، این است که بازه سنی آن‌ها باید بین 15 تا 18 سال باشد. یعنی کمتر از 15 سال و بیشتر از 18 سال نباشند.

در ادامه ماده 112 ، در دو تبصره، توضیحاتی درباره قرارداد کار کارآموزی داده شده است.

تبصره 1- در حالت اول از فرمت قرارداد کارآموزی ، کارآموز می‌تواند شخصی باشد که در استخدام یک سازمان یا یک موسسه است. اما برای ارتقا مهارت، از طرف سازمان به کارآموزی فرستاده شده است. از طرف دیگر ممکن است کارآموز اصلا شاغل نباشد و خودش برای یادگیری و آموزش به مراکز کارآموزی مراجعه کرده باشد.

تبصره 2- در این تبصره به این مساله اشاره شده است که شرایط پذیرش این گروه از کارآموزان و میزان حقوق و تکالیف آن‌ها در دوره کارآموزی، توسط شورای عالی کار و به تصویب وزیر کار و امور اجتماعی تعیین می‌شود.

تبدیل قرارداد کارآموزی به قرارداد کار

این امکان وجود دارد که بعد از اتمام دوره کارآموزی، کارآموزان مستعد و تلاشگر جذب شوند. کارآموزانی که به خوبی آموزش دیده‌اند و صلاحیت کاری خود را اثبات کرده‌اند، توسط کارفرما استخدام می‌شوند. کارفرما با آن‌ها قرارداد کار امضا می‌کند. اگرچه شرط خاصی برای اجبار کارفرما به استخدام کارآموز نیست. براساس قرارداد کارآموزی، کارفرما تعهدی برای استخدام کارآموز ندارد. در نهایت تصمیم با کارفرما است که کارآموز را بپذیرد و استخدام کند یا آن که دیگر با او قراردادی نداشته باشد.

در بسیاری از مواقع، پیش از تنظیم قرارداد کار با یک نیرو، از قراردادهای کارآموزی یا قرارداد کار آموزشی استفاده می‌شود. با استفاده از قرارداد استخدام کارآموز ، کارفرما فرصت دارد کارآموز را زیر نظر بگیرد و از مهارت‌ها و توانایی‌های او آگاه شود. علاوه بر این، در زمان قرارداد با کارآموز ، آموزش‌هایی نیز به او داده می‌شود. این آموزش‌ها برای شروع حرفه‌ای کار بسیار اهمیت دارد.

قرارداد کارآموزی بدون حقوق

قانون کار به طور کلی درباره میزان حقوق و مزایای نیروی انسانی صحبت کرده است. براساس این قانون هر فردی که به عنوان نیروی انسانی در سازمان، موسسه، کارگاه یا هر جای دیگری استخدام می‌شود، باید حداقل حقوق اداره کار را دریافت کند. علاوه بر حقوق، کارفرما موظف است کارآموز را بیمه تامین اجتماعی کند. نرخ پایه حقوق اداره کار هر ساله براساس میزان تورم کشور تعیین می‌شود. کارفرما موظف است که از این مبلغ تعیین شده، مبلغ کمتری پرداخت نکند. درباره این مساله، تفاوتی میان کار آزمایشی، کار موقت، کار دائم و حتی کارآموزی نیست. بنابراین نمونه قرارداد کارآموزی بدون حقوق به طور کلی اعتبار ندارد. قرارداد کارآموزی رایگان نیست. کارآموز باید حداقل حقوق اداره کار را دریافت کند. البته با توجه به شرایطی که دارد و میزان ساعتی که کار می‌کند، این حقوق محاسبه و پرداخت می‌شود.

کارآموزی بدون بیمه

همانطور که اشاره شد، قرارداد کارآموزی رایگان نیست و به آن حقوق تعلق می‌گیرد. علاوه بر این، قرارداد کارآموزی بدون بیمه هم نیست. یعنی به محض اثبات رابطه کارگر و کارفرما، حتی در دوره کارآموزی نیز کارفرما موظف پرداخت بیمه کارآموز است. بیمه کارآموز نیز براساس میزان فعالیت و ساعت کاری او پرداخت می‌شود. در این مورد، قانون کار هیچ تفاوتی میان مشاغل مختلف قائل نیست. قانون کار هیچ توافقی نمی‌پذیرد. بنابراین، کارفرما و کارآموز در این زمینه نمی‌توانند توافق کنند. یعنی توافق کارفرما و کارآموز برای کارآموزی بدون حقوق اعتبار ندارد. کارآموز می‌تواند به راحتی شکایت کند و حقوق خود را از کارفرما بگیرد. اداره کار و تامین اجتماعی حامی کارگران و کارآموزان است.