مدیریت استرس محیط کار ؛ عوامل استرس زا در محیط کار را بشناسید!
انسان‌ها در مسیر زندگی خود، با چالش‌ها و سختی‌های زیادی مواجه هستند که باعث ایجاد استرس در آن‌ها می‌شود. رایج‌ترین نوع استرس، استرس محیط کار است. باید به این نکته توجه داشت که هیجان استرس در وجود انسان‌ها به نسبت‌های مختلف وجود دارد اما همیشه نمی‌توانیم استرس را به عنوان یک فاجعه وحشتناک در نظر بگیریم و به عنوان یک عامل مخرب به آن نگاه کنیم بلکه باید به جنبه‌های مثبت آن را نیز توجه داشته باشیم.
در واقع، وجود مقدار اندکی از استرس در افراد، ضروری است چرا که آن‌ها را هشیار نگه می‌دارد تا حادثه ناگواری برایشان رخ ندهد. همچنین، بتوانند متمرکزتر و با انرژی‌تر، وظایفشان را به انجام برسانند اما استرس بیش از حد، عواقب ناگوار و شاید جبران ناپذیری را به دنبال خواهد داشت. در این مقاله، قصد داریم استراتژی‌های مقابله‌ای، برای مهار استرس را بررسی کنیم. از دیگر دغدغه‌ها و نگرانی‌های افراد شاغل که ممکن است موجب استرس کاری نیز شود، مساله فشار شغلی است. درباره این موضوع در یک مقاله اختصاصی توضیح داده‌ایم که می‌توانید با زدن روی لینک مشخص شده، مقاله مربوط به آن را مطالعه کنید.
استرس در محیط کار چیست و چه علائمی دارد؟
شاغل بودن، فارغ از مزایایی که برای افراد دارد، از جمله استقلال مالی، توسعه فردی و حرفه‌ای و غیره، ممکن است عاملی برای ایجاد فشار روانی به شمار برود. در واقع می‌توان گفت، زمانی که بین شرایط شغلی و منابع در دسترس کارمند، اعم از زمان، توانایی‌هایش و غیره، تناسبی وجود نداشته باشد، فرد دچار استرس می‌شود. به عبارت دیگری، زمانی که انتظارات مدیر، بیش از توانایی‌های کارمند باشد، احتمال بروز استرس زیاد است. به این نوع از فشار روانی، استرس محیط کاری می‌گویند. زمانی که پرسنل شما دچار استرس می‌شوند، علائمی از خود بروز می‌دهند که نشان از وجود استرس در آن‌ها است. بیایید، به علائم هشدار دهنده وجود استرس در افراد، نگاهی بیندازیم:
- علائم جسمی: احساس خستگی شدید، سردرد، گرفتگی عضلات، تپش قلب، مشکلات گوارشی، اختلالات پوستی و موارد دیگر؛
- علائم روانی: نگرانی به صورت مداوم، عدم تمرکز در انجام امور، افسردگی، پرخاشگری، اضطراب و غیره؛
- علائم رفتاری: کاهش بهره‌وری، اُفت عملکرد، عدم برقراری ارتباط مناسب با سایرین، بی علاقگی به کار و سایر موارد.
استرس محیط کار جدید
مغز انسان، ساختار پیچیده و عجیبی دارد. ماهیت مغز به گونه‌ای است که تمایل دارد وقایعی که قرار است در آینده رخ بدهد را حدس بزند تا به این منظور، رفتار مناسبی از خود نشان دهد. حال، زمانی که شما در یک محیط شغلی جدید، مشغول به فعالیت می‌شوید، همه وقایع، برایتان غیر قابل پیش بینی هستند زیرا هیچ شناختی از روحیات افراد و شرایط محیطی آنجا ندارید. به عنوان مثال، نمی‌دانید مدیر شما چه واکنشی در مواجهه با پیشامدهای مختلف از خود نشان می‌دهد؟ یا اینکه همکاران جدید شما، چه برخورداری با شما خواهند داشت و آیا می‌توانید با محیط کار جدید به خوبی ارتباط برقرار کنید و توسط مدیر و همکاران جدید خود پذیرفته می‌شوید؟ این سوالات و سوالات مشابه دیگر، مدام به ذهن شما هجوم می‌آورند و چگونگی پاسخ دادن به آن‌ها توسط خودتان، ملاکی خواهد بود که می‌تواند تا حدودی عملکرد، موفقیت یا عدم موفقیت شما در کار جدید را پیش بینی کند.
در مغز شما چه می‌گذرد؟
این گونه مواقع، اتفاقی که برای مغزتان می‌افتد، این است که تمام تلاش خود را می‌کند که بر اساس ماهیت خود، سطح پیش بینی رفتار اشخاص را افزایش دهد. در صورتی که تلاش مغز کارساز نباشد، دچار استرس می‌شوید. توجه داشته باشید که استرس ناشی از محیط کار جدید، به این موضوع ربطی ندارد که قبلا در جای دیگری شاغل بودید یا نه؟ چون در هر صورت، مغز شما به دلیل ناشناخته بودن شرایط جدید، به محیط واکنش نشان می‌دهد. برای این منظور بهتر است به راهکارهایی که در ادامه بیان می‌کنیم، به منظور کاهش استرس محیط کار جدید توجه کنید.
بیشترین میزان استرس در محیط کاری جدید، مربوط به روابط کاری استخدامی و اشخاصی که است که به واسطه امضای قرارداد کار به خدمت گرفته می‌شوند اما این استرس صرفا به روابط استخدامی محدود نمی‌شود و می‌تواند برای طیف گسترده انواع قرارداد پیمانکاری نیز ایجاد شود.
روش‌های مدیریت استرس محیط جدید
- خواب کافی متناسب با شرایط سنی شما؛
- حضور به موقع و بدون تاخیر در محل کار؛
- پرهیز از خود محوری و تمایل به پرسش از همکارانتان به منظور آموختن چیزهای جدید؛
- پایین آوردن سطح انتظارتان از شرایط فعلی و در روزهای آغازین اشتغال؛
- برقراری ارتباط صمیمانه و راحت با یکی از همکارانتان در نقش حامی شما؛
- تعیین یک روتین کاری مشخص به منظور اولویت بندی وظایفتان؛
- امیدوار به عادی شدن اوضاع.
عوامل ایجاد استرس در محیط کار
استرس، در حد طبیعی مفید است و مثل یک نیروی محرکه برای انجام صحیح امور به حساب می‌آید اما اگر بیش از یک حد نرمال وجود داشته باشد، آسیب‌های جدی وارد می‌کند. خواه مدیر باشید، خواه کارمند، قبل از اینکه بخواهید با کمک راهکارهای اصولی، به کاهش استرس محیط کاری بپردازید، بهتر است که ابتدا با عوامل استرس در محیط کار آشنا شوید.
مهمترین دلایل این مساله
- حجم کاری زیاد در زمان کم یا کار کم در بازه زمانی زیاد (به دلیل تصور کارمند از ظرفیت بالای خود)؛
- ساعت کاری بالا؛
- مشخص نشدن دقیق نقش فرد و مسئولیت‌های او؛
- عدم آموزش کافی نسبت به انجام با کیفیت وظایف محوله؛
- سبک مدیریتی ضعیف در رابطه با عدم خود مختار بودن کارمند در تصمیم گیری و برنامه ریزی؛
- عدم استقبال کارکنان از تغییرات سازمانی؛
- نبود ارتباط مناسب و دوستانه با همکاران و مافوق خود؛
- وجود وقفه‌های غیر مرتبط و پرش به موضوعی دیگر در حین انجام وظایف محوله.
نحوه مدیریت استرس در محیط کار
در هر حرفه‌ای، علاوه بر کارمندان، مدیران در سطح‌های مدیریتی مختلف نیز باید از قابلیت‌ها و توانایی‌هایی برخوردار باشند تا بتوانند به بهترین نحو، هدایت سازمان را بر عهده بگیرند و مجموعه خود را در مسیر درست پیشرفت و تولید بیشتر قرار دهند. از جمله مهمترین توانمندی‌ها، کنترل استرس در محیط کار است. در این قسمت قصد داریم راهکارهای کاهش استرس در محیط کار را بررسی کنیم که کارمندان و مدیران باید آن‌ها را رعایت کنند زیرا استرس شغلی، علاوه بر اینکه بر سلامت فرد تاثیر می‌گذارد، عملکرد او و تعهد سازمانی را نیز تحت الشعاع قرار می‌دهد.
راهکارهای مدیریتی برای کنترل استرس در محیط کار
یک رویکرد اشتباه مدیریتی این است که آن‌ها تصور می‌کنند اگر بر کارمندان، فشار روانی و استرس، اِعمال شود، بازدهی بهتری دارند. این نظریه به حتم اشتباه است چرا که اوضاع را خراب می‌کند. وجود استرس و فشار روانی در کارمندان، بهره‌وری آن‌ها را کاهش می‌دهد. شما به عنوان یک مدیر، باید برای کنترل استرس کارمندان خود، شگردهای استراتژیکی مناسبی در پیش بگیرید که در ادامه چند نمونه از آن را بیان می‌کنیم:
- استخدام افراد توانا و متناسب با کارایی سازمانتان؛
- آموزش تمام مطالب آموزشی مورد نیاز به کارمندان در طول دوره آموزشی و آزمایشی؛
- دادن اختیارات لازم و همچنین قدرت تصمیم گیری به کارکنان در هنگام مواجهه با شرایط بحرانی؛
- همدلی و پشتیبانی مدیران میانی از افراد، به عنوان واسطه‌ای بین پرسنل و مدیران مافوق؛
- ایجاد یک محیط پویا و با نشاط به منظور کاهش استرس و افزایش بازدهی اعضاء.
ترفندهای مهم مدیریت استرس در محیط کار توسط کارمندان
استرس محیط کار ، در حد کم مفید است اما اگر از حالت نرمال خارج شود، پیامدهای منفی و مخربی بر سلامت جسمی و روحی افراد، به جا می‌گذارد. در ادامه، به روش‌هایی برای کاهش استرس در محیط شغلی می‌پردازیم که کارمندان برای بهبود عملکردشان، ملزم به رعایت آن هستند.
مواردی که باید رعایت شوند
- خواب کافی؛
- تغذیه مناسب؛
- حضور به موقع در محیط شغلی؛
- نفس عمیق کشیدن برای پاک‌سازی ذهن از افکار منفی ؛
- اولویت بندی امور و حذف علائم حواس پرتی؛
- استراحت کردن در بازه‌های زمانی مشخص، مانند انجام حرکات کششی، نوشیدن قهوه، قدم زدن و موارد دیگر؛
- کنترل کمال گرایی؛
- درخواست شرح وظایف و مسئولیت‌هایتان به صورت شفاف از مدیر.
توصیه نهایی
اگر مدیر یا کارفرما هستید و انتظار دارید که کسب و کارتان، حداکثر بهره وری و بازدهی را داشته باشد، باید شرایطی را مهیا کنید که کارمندان، عملکرد خوبی از خود ارائه دهند تا اهداف سازمانتان محقق شود. اگر بخواهید غیر حرفه‌ای عمل کنید و با رفتار ناشیانه خود، فشار روانی زیادی را به کارمندانتان وارد کنید، دستاوردی که عایدتان می‌شود، کارمندانی پر استرس است که قادر به انجام درست وظایف محوله خود نیستند. بنابراین، بعد از شناخت عوامل فشار زا، باید راهکارهای اصولی در زمینه کاهش استرس را پیاده سازی کنید.
دانستن مطالب فوق، برای کارفرمایان و کارمندان امری ضروری است اما در روابط کاری، آگاهی از جنبه‌های حقوقی نیز یک الزام به شمار می‌رود که باید مدنظر قرار دهید. در این خصوص، توصیه ما به شما، استفاده از خدمات حقوقی از جمله، تنظیم قرارداد اختصاصی و مشاوره حقوقی تلفنی است. برای دسترسی به این خدمات، لازم است که روی لینک‌های مشخص شده بزنید و درخواستتان را ثبت کنید.
