مجوز کار برای اتباع خارجی در ایران ؛ مجوز کار اتباع افغانی با چه شرایطی صادر می‌شود؟

مجوز کار اتباع افغانی ، مجوزی است که به کار گرفتن این اتباع در کشور را قانونی می‌کند. کشور افغانستان در دهه‌های اخیر شاهد ناامنی، جنگ‌های طولانی و مشکلات اقتصادی بسیاری بوده است. به همین دلیل، تعداد زیادی از مردم این کشور ناچار شدند که به کشورهای دیگر و از جمله کشور ما مهاجرت کنند. اتباع افغانی به مهاجران افغانستانی گفته می‌شود که به کشور ایران مهاجرت کرده‌اند.

مطابق با آماری که در سال 1395 از سوی مرکز آمار گزارش شده است، یک میلیون از اتباع افغانستان در کشور ما زندگی می‌کند که 98/ 1 درصد از جمعیت کل کشور را تشکیل می‌دهند. یکی از مسائل حایز اهمیت در خصوص اتباع خارجه، مسئله اشتغال آن‌ها در کشور است و به همین دلیل باید شرایط و ضوابط اشتغال اتباع خارجه، توسط مراجع قانونی سامان دهی شود. قانونگذار در قانون کار شرایط و ضوابط ویژه‌ای را برای اشتغال اتباع بیگانه پیش بینی می‌کند. دریافت و صدور مجوز کار اتباع افغانی ، یکی از شرایط لازم برای اشتغال اتباع افغانستان در کشور است.

قانونگذار، شرایط صدور، تمدید و لغو این مجوز را در ماده 120 الی 129 قانون کار و آیین نامه اجرایی ماده 129 مشخص می‌کند. در ادامه این مطلب، شرایط اشتغال اتباع بیگانه در کشور و نحوه صدور و دریافت مجوز کار اتباع افغانی را با توجه به قانون کار و آیین نامه اجرایی ماده 129 بررسی می‌کنیم.

مجوز کار اتباع افغانی

همانگونه که گفتیم، قانونگذار شرایط اشتغال اتباع بیگانه را در قانون کار مشخص کرده و مواد 120 الی 129 این قانون را به تعیین ضوابط و مقررات اشتغال اتباع بیگانه اختصاص داده است.

مطابق با ماده 120 این قانون، اتباع بیگانه در صورتی می‌توانند مشغول به کار شوند که دارای روادید ورود با حق کار مشخص و پروانه کار باشند. وزارت کار و امور اجتماعی نیز مرجعی است که مسئولیت صدور پروانه اشتغال را بر عهده دارد.

بنابراین می‌توان گفت که منظور از مجوز کار اتباع افغانی ، در واقع همان پروانه کار است که توسط وزارت کار و امور اجتماعی صادر می‌شود.

مطابق با ماده 124 این قانون، مدت اعتبار کارت مجوز کار اتباع خارجی ، حداکثر یک سال است. همچنین، این پروانه می‌تواند حداکثر برای یک سال دیگر نیز تمدید یا تجدید شود.

شرایط صدور مجوز کار برای اتباع خارجی در ایران

قانونگذار شرایط صدور مجوز کار برای اتباع خارجی در ایران را در ماده 121 و 129 قانون کار مشخص کرده است. وزارت تعاون، کار و رفاه امور اجتماعی با رعایت شرایط مقرر در مواد فوق الذکر می‌تواند مجوز کار برای اتباع کشور افغانستان را صادر کند.

شرایط صدور روادید با حق کار مشخص مطابق با ماده 121 قانون کار

قانونگذار در ماده 121، شرایط صدور روادید با حق کار مشخص برای اتباع بیگانه را مشخص کرده است. با توجه به این ماده می‌توان گفت که شرایط صدور و دریافت مجوز کار اتباع افغانی به صورت روادید با حق کار مشخص، عبارت است از:

1. هیات فنی اشتغال اتباع خارج با صدور روادید با حق کار مشخص موافقت کرده باشد؛
2. مطابق با اطلاعات موجود در وزارت کار، در میان اتباع ایرانی، متقاضیان کاری که دارای تخصص و تحصیلاتی مشابه با اتباع خارجه هستند، وجود نداشته باشد؛
3. تبعه بیگانه از اطلاعات و تخصص مورد نیاز برای اشتغال به کار مورد نظر برخوردار باشد؛
4. از تخصص اتباع بیگانه به منظور آموزش افراد ایرانی برای جایگزین کردن آن‌ها استفاده شود.

شرایط صدور پروانه کار برای اتباع خارجه ساکن در ایران

ماده 122 به تعیین شرایط صدور، تمدید و تجدید پروانه کار اتباع بیگانه‌ای اختصاص پیدا کرده است که در داخل کشور ما سکونت دارند. مطابق با این ماده، وزارت کار در شرایط زیر می‌تواند نسبت به صدور، تمدید و تجدید مجوز کار اتباع افغانی اقدام کند:

1. تبعه بیگانه، حداقل به مدت ده سال مداوم (به صورت پیوسته) در ایران اقامت داشته باشد؛
2. همسر تبعه بیگانه از اتباع ایرانی باشد؛
3. تبعه بیگانه از مهاجرین و پناهندگان سیاسی کشورهای بیگانه، خصوصاً کشورهای اسلامی قلمداد شده و دارای کارت معتبر پناهندگی و مهاجرت باشد و وزارتخانه‌های کشور و به خصوص وزارتخانه امور خارجه به صورت کتبی با صدور پروانه کار برای او موافقت کنند.

شرایط صدور فوری مجوز کار اتباع افغانی

در مطالب قبلی این نوشته، شرایط و تشریفات قانونی صدور پروانه کار برای اتباع بیگانه را بررسی کردیم اما در برخی موارد برای اتباع بیگانه، بدون رعایت شرایط و تشریفات قانونی، پروانه کار موقت صادر می‌شود. در ادامه شرایط و مراحل صدور پروانه کار موقت برای اتباع خارجه را بررسی می‌کنیم:

1. مصلحت صنایع کشور، اشتغال فوری تبعه خارجه را به صورت استثنائی ایجاب کند؛
2. وزیر مربوطه، مراتب ضرورت اشتغال فوری تبعه بیگانه را به وزارت کار اعلام کند؛
3. وزیر کار با استخدام فوری تبعه بیگانه موافقت کرده باشد.

پس از اخذ موافقت وزیر کار برای تبعه بیگانه، پروانه کار صادر می‌شود. باید به این نکته توجه داشت باشیم که پروانه کار موقت، بدون رعایت شرایط و تشریفات قانونی مربوط به اشتغال بیگانگان صادر می‌شود. مدت اعتبار پروانه کار موقت، حداکثر سه ماه است و تمدید آن نیز منوط به تایید هیات فنی اشتغال اتباع بیگانه خواهد بود.

ضمانت اجرای عدم توجه کارفرما به مجوز کار اتباع افغانی چیست؟

همانگونه که گفتیم، اشتغال اتباع بیگانه در صورتی جایز است که دارای روادید با حق کار مشخص باشند و با صدور پروانه کار برای آن‌ها نیز موافقت شود. بنابراین، کارفرمایان در صورتی می‌توانند اتباع بیگانه را استخدام کنند که روادید با حق کار مشخص و پروانه کار داشته باشند. همچنین به موجب ماده 128 قانون کار، کارفرمایان پیش از استخدام اتباع خارجه باید نظر وزارت کار را در رابطه با قانونی بودن اشتغال آن‌ها استعلام کنند.

شرایط مشخص شده در ماده 181 قانون کار

قانونگذار، ضمانت اجرای استخدام اتباع خارجه‌ای که فاقد پروانه کار هستند را در ماده 181 قانون کار مشخص کرده است. با توجه به این ماده می‌توان گفت که کارفرما در موارد زیر به حبس از 91 الی 180 روز محکوم می‌شود:

1. اگر کارفرما، تبعه بیگانه‌ای که فاقد پروانه کار است را استخدام کرده باشد؛
2. در صورتی که کارفرما تبعه بیگانه‌ای را استخدام کرده باشد که مدت اعتبار پروانه کار او به پایان رسیده است؛
3. اگر کارفرما، اتباع بیگانه را برای انجام کاری غیر از آنچه که در پروانه کار آن‌ها قید شده است، استخدام کند؛
4. در صورتی که رابطه استخدامی میان کارفرما و تبعه خارجه قطع شده اما کارفرما این موضوع را به وزارت کار اعلام نکرده باشد؛

نکته: در صورتی که رابطه استخدامی میان کارفرما و تبعه خارجه قطع شده باشد، کارفرما باید این موضوع را در ظرف حداکثر ده روز به وزارت کار اعلام کند. در این صورت، ممکن است که پروانه کار تبعه خارجه، ضبط و ابطال شود.

نحوه تمدید و تجدید این پروانه

با توجه به ماده 124 قانون کار می‌توان گفت که مدت اعتبار کارت مجوز کار اتباع خارجی برای اتباع بیگانه، یک سال است و می‌تواند برای یک سال دیگر نیز تمدید شود. باید به این نکته توجه داشته باشیم که تمدید مدت اعتبار این پروانه منوط به موافقت و تایید هیات فنی اشتغال اتباع بیگانه است.

نحوه حل و فصل اختلافات میان کارفرما و تبعه خارجه

کارفرما و تبعه خارجه‌ای که به واسطه قرارداد کار با یکدیگر همکاری می‌کنند، تحت شمول ضوابط قانون کار قرار می‌گیرند و باید از مقررات این قانون تبعیت کنند. رسیدگی به اختلافات ناشی از قرارداد کار نیز در صلاحیت مراجع حل اختلاف مستقر در اداره کار است. بنابراین کارفرما و تبعه خارجه برای حل و فصل اختلافات ناشی از رابطه کاری خودشان باید به هیات تشخیص اداره کار و هیات حل اختلاف اداره کار که از مراجع حل اختلاف مستقر در اداره کار هستند، مراجعه کنند. با زدن روی هر کدام از لینک‌ها می‌توانید مطالب بیشتری درباره این هیئت‌ها مطالعه کنید.

ذکر چند نکته مهم حقوقی در خصوص قرارداد کار

قرارداد استخدام در صورتی معتبر است که مطابق با شرایط و ضوابط قانون کار تنظیم شده باشد. طرفین قرارداد کار، کارفرما و کارگر هستند و تنظیم این قرارداد باعث خواهد شد که آن‌ها تحت شمول این قانون قرار بگیرند و از مزایای مقرر در آن برخوردار شوند. بهتر است که قرارداد کار توسط کارشناسان حقوق کار تنظیم شود.

خدمات تنظیم قرارداد تیم رکلا به کارفرما و کارگر امکان می‌دهد که قرارداد کار مدنظر خودشان را توسط کارشناسان حقوقی تنظیم کنند.

همچنین، طرفین این قرارداد می‌توانند سوالات خودشان را با کارشناسان حقوقی حاضر در بخش خدمات مشاوره حقوقی تلفنی رکلا در میان بگذارند.