حق عائله مندی چیست و به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟ + مبلغ دقیق عائله مندی 1403

قرارداد کار، قراردادی شفاهی یا مکتوب است که در راستای ایجاد رابطه استخدامی میان کارفرما و کارپذیر تنظیم می‌شود. قانون گذار، قانون کار را در سال 1369 با هدف نظارت بر قراردادهای کار و رابطه استخدامی میان کارفرما و پیمانکار تصویب کرد. قانون کار، یکی از قوانین لازم الاجرا است و تمام قراردادهای کار شفاهی یا مکتوب باید براساس شرایط و ضوابط مقرر در آن تنظیم شوند. یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که در قانون کار به آن پرداخته می‌شود، حقوق و مزایایی است که پس از امضای قرارداد به کارپذیر تعلق می‌گیرد. حق عائله مندی یکی از مهم‌ترین مزایایی است که قانون گذار برای کارپذیران تعیین می‌کند. قانون گذار، شرایط برخورداری از این حق را در قانون مشخص کرده است. بنابراین، این حق به کارگرگرانی تعلق می‌گیرد که از شرایط مقرر در قانون کار برخوردار باشند.

در این نوشته قصد داریم که از شرایط و ضوابط قانونی بهره مندی کارپذیران از این حق صحبت کنیم. این امتیاز از انواع مزایای قانون کار است.

حق عائله مندی چیست ؟

با توجه به شرایط اقتصادی موجود، روز به روز فراهم کردن هزینه‌های زندگی دشوار‌تر می‌شود. به همین دلیل، دولت سعی دارد که با تصویب قوانین حمایت کننده، تامین هزینه‌های زندگی را برای کارگران آسان‌تر کند. حق عائله مندی یکی از مزایای حمایت کننده است که با هدف تامین بخشی از هزینه‌های زندگی فرزندان کارپذیر تصویب شده است. پرداخت این امتیاز به کارپذیران در مواد 86 و 87 قانون تامین اجتماعی نیز توضیح داده می‌شود. این تسهیلات به کارپذیرانی تعلق می‌گیرد که به واسطه قرارداد کار ، استخدام شده‌اند و تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار گرفته‌اند. این امتیاز یکی از حقوق کارپذیران است که باید از جانب کارفرما پرداخت شود. مبلغی که کارفرما بابت این تسهیلات به کارپذیران پرداخت می‌کند، از دستمزد آن‌ها کسر نمی‌شود.

مطابق با قانون، تمام کارپذیرانی که دارای فرزند هستند، باید مبلغی را به عنوان این امتیاز در پایان ماه دریافت کنند. به عبارت دیگر می‌توانیم بگوییم که این امتیاز، کمک هزینه‌ای برای مخارج فرزندان افراد تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی است. لازم به ذکر است که هم مردان و هم زنان شاغل، از این تسهیلات برخوردار می‌شوند.

عدم پرداخت حق عائله مندی چه ضمانت اجرایی دارد؟

کارفرما موظف به پرداخت حق عائله مندی به کارپذیرانی است که از شرایط قانونی لازم برای دریافت این حق برخوردار هستند. هر گونه اختلاف در زمینه پرداخت این امتیاز توسط کارفرما به کارگر، به واسطه مراجع حل اختلاف مستقر در اداره کار قابل پیگیری است. اگر کارفرما به هر دلیلی از پرداخت این حق خودداری کرد، کارپذیران می‌توانند در اداره کار بر علیه او شکایت کنند. اگر شکایت کارپذیران پذیرفته شود و رأی صادره از سوی اداره کار به نفع آن‌ها باشد، کارفرما محکوم به پرداخت تمام تسهیلاتی می‌شود که از پرداخت آن‌ها امتناع کرده است. لازم به ذکر است که این تسهیلات هر سال با توجه به نرخ همان سال محاسبه و پرداخت می‌شوند.

نکته: هیات تشخیص و هیات اختلاف از جمله مراجع مستقر در اداره کار هستند که کارفرما و کارپذیر برای حل و فصل اختلافات ناشی از عدم پرداخت این امتیاز می‌توانند به آن‌ها مراجعه کنند. هیات حل اختلاف، مرجعی برای تجدیدنظر در رأیی است که هیات تشیص در خصوص برخورداری کارپذیر از این تسهیلات صادر می‌کند. دیوان عدالت اداری نیز مرجعی است که کارپذیر و کارفرما می‌توانند برای فرجام خواهی از رائی که هیات حل اختلاف در این خصوص صادر کرده است، به آن مراجعه کنند.

حق عائله مندی به چه کسانی تعلق میگیرد ؟

برای بررسی شرایط بهره مندی از حق عائله مندی باید به ماده 86 قانون تامین اجتماعی مراجعه کنیم. در گذشته، این امتیاز تنها به دو عدد از فرزندان افراد تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی تعلق می‌گرفت اما امروزه، این محدودیت برداشته شده است و این حق به تمام فرزندان افراد تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی تعلق می‌گیرد.

در ادامه، برخی از شرایط حق عائله مندی را بررسی می‌کنیم:

1. حداقل سابقه پرداخت بیمه از سوی بیمه شده، هفتصد و بیست روز کاری باشد؛
2. سن فرزندان ذکور بیمه شده کمتر از 18 سال باشد یا به مشغول به تحصیل باشند؛
3. سن فرزند بیمه شده بیشتر از 18 سال باشد اما در اثر بیماری یا نقص عضو و طبق گواهی کمیسیون‌های پزشکی قادر به کار کردن نباشد؛
4. کارپذیرانی از این امتیاز برخوردار می‌شوند که تحت شمول قانون کار و قانون تامین اجتماعی قرار می‌گیرند؛
5. اگر زن و شوهری به صورت هم زمان از شرایط قانونی لازم برخودار باشند، باید این امتیاز به هر کدام از آن‌ها به صورت جداگانه پرداخت شود.

از دیگر حقوق همسو با این امتیاز که به کارگر پرداخت می‌شود، حق مسکن و حق اولاد است که پیشنهاد می‌کنیم با زدن روی لینک مقالات، در مجله حقوقی رکلا، درباره آن بخوانید.

حق عائله مندی بازنشستگان چیست ؟

کارگران بازنشسته‌ای که از شرایط قانونی لازم برخوردار باشند نیز از این امتیاز برخوردار می‌شوند. در ادامه، شرایطی که باعث می‌شود بازنشستگان از این حق برخوردار شوند را بررسی می‌کنیم:

1. اگر بازنشستگان مرد به صورت کلی از کار افتاده شوند و همسر دائم آن‌ها در قید حیات باشد؛
2. در صورتی که بازنشستگان زن، شوهر نداشته باشند؛
3. اگر سن پسر یا پسران بازنشستگان زن، کمتر از 18 سال باشد؛
4. در صورتی که سن پسر یا پسران بازنشستگان زن، بیشتر از 18 سال باشد اما به دلیل، نقص عضو و بیماری قادر به کار کردن نباشند.

شرایط برخورداری از این امتیاز در سال 1403

در ادامه، شرایط این امتیاز را مطابق با قانون بودجه سال 1403 بررسی می‌کنیم:

در بند (۴) ماده (۶۸) قانون مدیریت خدمات کشوری آمده است:

«کمک هزینه‌های عائله‌مندی و فرزندان به کارمندان مرد شاغل و بازنشسته و وظیفه‌بگیر مشمول این قانون که متاهل هستند، معادل (۸۰۰) امتیاز، برای هر فرزند معادل (۲۰۰) امتیاز و حداکثر سه فرزند. حداکثر سن برای فرزندانی که از مزایای این بند استفاده می‌کنند به شرط ادامه تحصیل و نیز غیر شاغل بودن فرزند، (۲۵) سال تمام و نداشتن شوهر برای فرزندان دختر خواهد بود. کارمندان زن شاغل، بازنشسته و وظیفه بگیر مشمول این قانون که دارای همسر نیستند، همسر آنان معلول و یا به صورت کلی، از کار افتاده شده است یا خود به تنهایی عهده دار مخارج فرزندان هستند، از مزایای کمک هزینه عائله‌مندی بهره مند می‌شوند. فرزندان معلول و از کار افتاده کلی به تشخیص مراجع پزشکی ذی‌ربط مشمول محدودیت سقف سنی مزبور نیستند »

مطابق با مصوبه شورای عالی کار، حق عائله مندی در سال 1403 برای هر فرزند در هر روز کاری، ۲۳۸.۸۷۲ ریال و با احتساب سی روز کاری، مبلغ ۷.۱۶۶.۱۸۴ ریال خواهد بود. کارفرمایان باید این مبلغ را برای کارپذیران متاهل دارای فرزند در نظر بگیرند و در فیش حقوقی آن‌ها این مورد را نیز محاسبه و پرداخت کنند.

در سال 1403، کمک هزینه دیگری نیز برای کارپذیران متاهل در نظر گرفته شده است که مصوبه شورای عالی کار آن را حق تاهل می‌نامد. حق تاهل که ماهانه مبلغ ۵.۰۰۰.۰۰۰ ریال یا ۵۰۰ هزار تومان است، به کارپذیرانی تعلق می‌گیرد که متاهل باشند. در واقع ثبت رسمی ازدواج کارپذیر، مدرکی است که او را مشمول دریافت این کمک هزینه خواهد کرد.

آیا حق عائله مندی مشمول مالیات و بیمه است؟

مزایایی مانند حق مربوط به عائله مندی از مزایای شاغل شدن هستند و ارتباطی با شغل ندارند اما در بخشنامه مالیاتی به مشمول مالیات نشدن آن اشاره‌ای نشده است. در قانون مالیات‌های مستقیم به صراحت اشاره شده است که حقوق و مزایای شغلی تحت شمول پرداخت مالیات قرار می‌گیرند. بنابراین، می‌توانیم بگوییم که این تسهیلات مشمول مالیات می‌شود. همچنین، این امتیاز از موارد شمول کسر بیمه قرار نمی‌گیرند. بنابراین، کارفرما نباید سهم حق بیمه کارکنان خودش را از مبلغ این تسهیلات کسر کند.

توصیه‌ای که باید در نظر داشته باشید:

کارکنانی از حق عائله مندی برخوردار می‌شوند که به واسطه قرارداد کار استخدام شده باشند. کارکنانی که به واسطه قرارداد کار استخدام شده‌اند، تحت شمول قانون کار قرار می‌گیرند. بنابراین، کارکنانی که می‌خواهند از مزایایی مانند حق عائله مندی برخوردار شوند، باید به واسطه قرارداد کار، استخدام شوند و قرارداد آن‌ها باید مطابق با اصول و ضوابط قانون کار باشد. در بخش مربوط به خدمات تنظیم قرارداد ، قرارداد شما مطابق با قانون کار و با توجه به شرایطی که دارید، تهیه و نوشته می‌شود و می‌توانید به سرعت، آن را در اختیار بگیرید.

کارمندانی که به موجب قرارداد کار، استخدام می‌شوند، باید به تمام حقوق و مزایای قانونی خود آگاهی داشته باشند. برای آگاهی از حقوق و مزایای قانون کار می‌توانید از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی استفاده کنید.