معمولا معاملات مربوط به املاک و مستغلات در آژانسهای املاک انجام میشوند. آژانسهای املاک در ازای خدماتی که به طرفین معامله ارائه میدهند از آنها حق الزحمه میگیرند. در اصطلاح به حق الزحمه بنگاههای مشاور املاک، حق کمیسیون یا اجرت گفته میشود. رهن و اجاره خانه، یکی از معاملات رایج در حوزه املاک و مستغلات است که در بنگاههای مشاور املاک انجام میشوند. حق بنگاه برای اجاره خانه نیز به حق کمیسیونی میگویند که مشاور املاک از موجر و مستاجر میگیرد.
حق کمیسیون مشاور املاک برای قرارداد اجاره خانه ، براساس مصوبه اتحادیه صنف مشاوران املاک هر شهرستان محاسبه میشود. بنگاه باید حق کمیسیون خود بابت رهن و اجاره خانه را مطابق مصوبه اتحادیه ذیربط محاسبه کرده باشد. در غیر این صورت مرتکب تخلف شده است.
در ادامه این نوشته با نحوه محاسبه حق کمیسیون بنگاه برای رهن و اجاره خانه که حق بنگاه نامیده میشود، بیشتر میشویم.
مشاور املاک، نقش یک واسطه را میان دو طرف معامله ایفا میکند و انجام معامله را برای طرفین آن تسهیل خواهد کرد. مشاوران املاک در ازای خدماتی که به طرفین قرارداد میدهند از آنها مبلغی تحت عنوان حق کمیسیون دربافت میکنند.
بنگاه مشاور املاک، یک واحد صنفی است که از شرایط و ضوابط مقرر در قانون نظام صنفی کشور تبعیت میکند. همچنین لازم به ذکر است که مشاوران املاک هر شهرستان زیر نظر اتحادیه صنفی همان شهرستان هستند.
مطابق ماده 7 قانون نظام صنفی کشور، اتحادیه صنفی در واقع یک شخصیت حقوقی است که از افراد یک یا چند صنف تشکیل میشود. اتحادیههای صنفی دارای وظایف و مسئولیتهایی قانونی هستند. یکی از وظایف و مسئولیتهای اتحادیه صنفی، تعیین نرخ برای واحدهای صنفی ذیربط است. نرخ کمیسیون بنگاههای مشاوران هر شهرستان نیز براساس مصوبه اتحادیه مشاوران املاک همان شهرستان تعیین میشود. به همین دلیل، نرخ حق کمیسیون در هر شهرستان، متفاوت با دیگر شهرستانها است. مشاوران املاک هر شهرستان باید حق کمیسیون خود را مطابق با مصوبه اتحادیه همان شهرستان محاسبه کنند. حق بنگاه برای اجاره خانه نیز بر اساس مصوبهی اتحادیه شهرستان محل وقوع خانه محاسبه میشود.
معمولا اشخاصی که قصد اجاره دادن خانه یا دیگر املاک خودشان را دارند به بنگاه مراجعه میکنند. اشخاصی که قصد اجاره کردن خانه یا دیگر املاک را دارند نیز معمولا به بنگاه مراجعه خواهند کرد. مشاور املاک در واقع یک واسطه میان موجر و مستاجر است و خدماتی را در راستای تنظیم متن اجاره نامه به هر یک از آنها ارائه میدهد. در گذشته، ارزش معاملاتی عین مستاجره، معیار محاسبه حق بنگاه اجاره خانه بود اما این معیار از سال 1401 تغییر کرده است. از سال 1401، ارزش منطقهای عین مستاجره، مبنای تعیین حق کمیسیون شد.
از سال جدید، حق کمیسیون مشاوران املاک برای رهن خانه و دیگر املاک نیز براساس ارزش منطقهای خانهای محاسبه میشود که موضوع قرارداد رهن است.
همانگونه که در مطالب قبلی نیز گفتیم، مشاور املاک در ازای خدماتی که در راستای تنظیم و امضای اجاره نامه به موجر و مستاجر ارائه میدهد، مستحق دریافت حق بنگاه برای اجاره خانه است. حق کمیسیون بنگاه برای اجاره خانه ، یک درصد از اجاره بهای، یک ماه خانه است که میان موجر و مستاجر تقسیم میشود. 5/0 درصد این مبلغ از مستاجر و 5/0 درصد آن نیز از مستاجر دریافت خواهد شد.
باید به این نکته توجه داشته باشیم که تنظیم متمم برای اجاره نامه، رایگان است. بنابراین، مشاور ملاک در ازای تنظیم متمم برای اجاره نامه خانه نمیتواند مبلغ جداگانهای را از موجر یا مستاجر بگیرد. همچنین، دریافت کد رهگیری برای اجاره نامه خانه، جزء وظایف مشاور املاک است. به همین دلیل، مشاور املاک در ازای دریافت کد رهگیری برای اجاره نامه نیز نمیتواند مبلغ جداگانهای از موجر یا مستاجر بگیرد. باید به این نکته توجه داشته باشیم که 9 درصد مالیات ارزش افزوده نیز به حق کمیسیون بنگاه اضافه میشود که به صورت مساوی میان موجر و مستاجر تقسیم خواهد شد.
لازم به ذکر است که حق کمیسیون مشاور املاک برای تمدید قرارداد اجاره معادل با یک دهم حق بنگاه برای اجاره خانه خواهد بود.
رهن کامل خانه به این صورت است که مستاجر به جای آنکه اجاره بهای خانه را به صورت ماهیانه پرداخت کند، مبلغ زیادی را به واسطه تنظیم عقد رهن اجاره، در اختیار صاحب خانه قرار میدهد. صاحب خانه در پایان مدت قرارداد رهن باید این مبلغ را به مستاجر برگرداند. معمولا قیمت رهن خانه معادل با یک چهارم الی یک ششم قیمت فروش آن است. در اغلب موارد، قرارداد رهن خانه در بنگاه مشاور املاک تنظیم میشود. مشاور املاک در ازای خدماتی که به صاحب خانه و رهن کننده آن ارائه میدهد، مستحق دریافت حق کمیسیون است.
برای محاسبه حق کمیسیون برای رهن کامل خانه باید در ابتدا مبلغ اجاره را به رهن تبدیل کنیم. به طوری که از هر یک میلیون رهن املاک، مبلغ ۳۰ هزار تومان اجاره گرفته می شود. 25 درصد از مبلغی که به دست آمده، حق کمیسیون بنگاه مشاور املاک است. این مبلغ به صورت مساوی میان موجر و مستاجر تقسیم میشود. به عبارت دیگر، نیمی از حق کمیسیون توسط صاحب خانه و نیم دیگر آن نیز توسط رهن کننده آن پرداخت خواهد شد.
رهن و اجاره خانه به این صورت است که موجر علاوه بر مبلغ رهن، از مستاجر اجاره ماهیانه نیز میگیرد. معمولاً، قرارداد مربوط به رهن و اجاره خانه در بنگاه مشاور املاک تنظیم میشود. مشاور املاک در ازای خدماتی که برای رهن و اجاره خانه به موجر و مستاجر ارائه میدهد، مستحق دریافت حق کمیسیون است. برای محاسبه مبلغ کمیسیون بابت رهن و اجاره خانه، باید ابتدا مبلغ رهن را به اجاره تبدیل و سپس مجموع آن را با مبلغ اجاره بها در 25 درصد ضرب کنیم تا نرخ حق کمیسیون بنگاه به دست بیاید. لازم به ذکر است که به این مبلغ 9 درصد مالیات ارزش افزوده نیز اضافه میشود.
اجاره نامه، یک قرارداد است که بر توافق میان موجر و مستاجر خانه دلالت دارد. امضای این سند باعث میشود که مالکیت منافع خانه برای یک بازه زمانی محدود و مشخص به مستاجر انتقال پیدا کند. اجاره نامه خانه در صورتی معتبر است که مطابق با شرایط و ضوابط مندرج در فصل اجاره قانون مدنی و مقررات قانون موجر و مستاجر تنظیم شده باشد. همچنین مفاد اجاره نامه باید حقوق و منافع موجر و مستاجر را در بر بگیرد. کوچکترین سهل انگاری در تنظیم این سند میتواند باعث ایجاد مشکلات حقوقی متعددی برای موجر و مستاجر شود. به همین دلیل بهتر است که این سند را با نظارت و مشورت کارشناسان حقوقی تنظیم کنید.
خدمات تنظیم قرارداد و مشاوره حقوق تلفنی رکلا به موجر و مستاجر خانه امکان میدهد که اجاره نامه مد نظر خودشان را به صورت اختصاصی و با مشورت کارشناسان حقوقی تنظیم کنند.