فسخ قرارداد کار موقت ؛ آیا شرایط فسخ قرارداد کار موقت را می‌دانید؟

کار کردن و کسب درآمد، جزء لاینفک و جدانشدنی زندگی انسان‌ها در تمام ادوار تاریخ است. در گذشته، روابط کاری میان صاحب کار و کارکنان او تحت هیچ‌گونه ضابطه‌ای نبود و نهاد رسمی و دولتی برای نظارت بر رفتار صاحب کار وجود نداشت اما در دوران معاصر و هم زمان با صنعتی شدن جوامع و رشد روز افزون تعداد کارپذیران، قوانین متعددی در راستای حمایت از حقوق طرفین به تصویب رسید. ما در ادامه سعی داریم به بررسی فسخ قرارداد کار موقت در حقوق کار و قوانین مرتبط با آن بپردازیم. به این نکته نیز توجه داشته باشید که منظور ما از قانون در ادامه این نوشته قانون کار است.

قرارداد کار موقت چیست؟

برای آشنایی هرچه بیشتر ابتدا هریک از ارکان این اصطلاح را به طور جداگانه و مختصر توضیح می‌دهیم.

قرارداد: در فارسی به آن پیمان و در اصطلاح حقوقی به آن عقد گفته می‌شود و به معنای توافق میان دو یا چند شخص است که در ضمن آن، هریک از طرفین تعهداتی را در راستای تامین حقوق طرف دیگر قرارداد به عهده می‌گیرد.

قرارداد کار: با توجه به ماده 7 قانون، طرفین قرارداد کار، کار پذیر و صاحب کار هستند. در ضمنِ قرارداد کار، کارپذیر متعهد می‌شود امر یا امور مورد نظر صاحب کار را انجام دهد و صاحب کار نیز متعهد می‌شود دستمزد کارپذیر را مطابق با توافقات و قانون پرداخت کند.

قرارداد کار موقت از نظر حقوقی چه ویژگی‌هایی دارد؟

قرارداد کار ، یک قرارداد لازم ، مصرح در قانون، عهدی و معوض است:

1. قرارداد کار لازم است: به این معنا که بعد از امضا شدن، به وسیله هیچ یک از طرفین قابل انحلال نیست مگر در صورتی که شرایط قانونی آن وجود داشته باشد.
2. قرارداد کار، مصرح در قانون است: به این معنا که در قانون، این قرارداد تعریف شده و احکام و شرایط آن به طور مفصل مشخص شده‌ است. بنابراین در هنگام امضای قراردادهای کاری باید شرایط قانونی را نیز مدنظر قرار دهیم.
3. قرارداد کار عهدی است: در قرارداد کار انتقال مالکیت انجام نمی‌شود بلکه تنها هر یک از طرفین تعهدی را در مقابل طرف مقابل به عهده می‌گیرد.
4. قرارداد کار معوض است: به این معنا که قراردادی رایگان نیست و کارپذیر در مقابل انجام عمل، مستحق دریافت دستمزد خواهد بود.

آیا فسخ قرارداد کار موقت امکان‌پذیر است؟

در مطلب قبلی نیز گفتیم که قرارداد کار، لازم و غیر قابل فسخ است مگر آنکه برخی از شرایط خاص که در قانون مقرر شده است وجود داشته باشد.

به انحلال یک جانبه عقد از سوی یکی از طرفین در اصطلاح حقوقی فسخ گفته می‌شود. بنابراین فسخ قرارداد کار موقت به معنای انحلال یک طرفه عقد از سوی کارپذیر یا صاحب کار است. در ادامه مطلب به بررسی امکان یا عدم امکان فسخ قرارداد کار موقت در قانون می‌پردازیم.

شرایط فسخ قرارداد کار موقت توسط کارپذیر

مطابق با قانون، تنها راهکار قانونی برای فسخ قرارداد کار از سوی کارپذیر، استعفا خواهد بود. استعفا به معنای انصراف کارپذیر از ادامه دادن کار است. مطابق با ماده 21 قانون در صورتی که کارپذیر پس از انعقاد قرارداد، بخواهد به همکاری خود با صاحب کار پایان دهد باید استعفا دهد.

ترک کار و حضور نیافتن در محل کار (غیبت) به معنای استعفا نخواهند بود. کارپذیر موظف است به طور کتبی استعفای خود را به صاحب کار اطلاع دهد و همچنین ملزم است که یک ماه پس از استعفا نیز به کار خود ادامه دهد. این نکته نیز قابل توجه است که کارپذیر 15 روز از تاریخ استعفا فرصت دارد که از استعفای خود منصرف شود.

بنابراین فسخ قرارداد کار از سوی کارپذیر باید همراه با رعایت شرایط و سپری کردن مراحل قانونی باشد.

یکی از شرایطی که در قانون برای فسخ قرارداد کار از سوی کارپذیر پیش بینی شده، غیرموقت بودن قرارداد است. بنابراین کارپذیر به هیچ وجه نمی‌تواند قرارداد کار موقت را فسخ کند ولو آنکه تمامی شرایط و مراحلی که در بالا ذکر شده است را رعایت کند.

در موضوع شرایط فسخ قرارداد موقت باید به این نکته توجه کنید که فسخ این قرارداد به وسیله کارپذیر تحت هیچ شرایطی امکان‌پذیر نیست بنابراین در صورتی که کارپذیر ترک کار یا غیبت کند نه تنها از مزایای قانونی بهره‌مند نمی‌شود بلکه ممکن است به پرداخت ضرر و زیان صاحب کار که ناشی از غیبت یا ترک کار او بوده است نیز محکوم شود. اما آنچه در عمل اتفاق افتاده است عدم تفکیک میان قرارداد کار موقت و قرارداد غیر موقت در خصوص امکان فسخ است.

شرایط فسخ قرارداد کار موقت از طرف صاحب کار

قانون برای حمایت از حقوق کارپذیران و جلوگیری از سوء استفاده از آنان تصویب شده است. بنابراین قانون‌گذار به صاحب کار این اختیار را نداده است که هر زمان اراده کرد بتواند قرارداد استخدام را فسخ کند. بلکه فسخ قرارداد از سوی صاحب کار تنها در برخی از شرایط خاص و استثنایی امکان‌پذیر خواهد بود.

صاحب کار نمی‌تواند بدون دلیل، کارکنانش را اخراج کند مگر در شرایطی که کارگران در انجام وظایف خود کوتاهی کرده باشند یا از انجام وظایف خود خودداری کنند. رعایت نکردن آیین نامه‌ها و دستورالعمل‌های محل کار نیز کوتاهی و تقصیر کارپذیر به شمار می‌رود. در این موارد ابتدا صاحب کار به کارپذیر تذکر کتبی می‌دهد. در صورتی که کارپذیر همچنان در انجام وظایف خود کوتاهی یا مقررات محل کار را نقض کند صاحب کار نیز پس از کسب نظر موافق شورای اسلامی کار، می‌تواند قرارداد کار را فسخ کند.

فسخ قرارداد کار موقت از سوی صاحب کار در هیچ صورتی امکان‌‌پذیر نیست. بنابراین در صورتی که تمامی شرایط موجود در بالا مهیا و صاحب کار تمامی مراحل را هم طی کرده باشد بازهم نمی‌تواند اقدام به فسخ قرارداد کار موقت کند زیرا قانون گذار به صراحت تصریح کرده است که فسخ قرارداد کار موقت تحت هیچ شرایطی امکان‌پذیر نیست.

نتیجه گیری درباره امکان یا عدم امکان فسخ

همانطور که در بالا نیز به طور مفصل اشاره کردیم شرایط فسخ قرارداد موقت در قانون پیش بینی نشده است و به عبارت دیگر فسخ این قرارداد از سوی کارپذیر و صاحب کار امکان پذیر نیست. اما این سوال نیز ممکن است برای شما به وجود بیاید که در صورت وقوع اختلاف بین طرفین و عدم تمایل به ادامه همکاری با طرف دیگر، چه راه‌حلی را باید اتخاذ کنند؟

در چنین شرایطی، آنطور که در عرف رایج است، طرفین اقدام به استعفا می‌کنند. یعنی اینکه کارپذیر استعفای خود را اعلام می‌کند و اگر با موافقت صاحب کار، همراه باشد، به خواست و با رضایت طرفین، قرارداد فسخ خواهد بود. این اقدام به دلیل نیاز اشخاص به جدا شدن از این قرارداد مورد استفاده قرار می‌گیرد و در عرف، عملی متداول محسوب می‌شود.

در این صورت قانون گذار برای حل اختلاف میان آن‌ها مراحل زیر را پیش بینی کرده است:

1. در ابتدا باید سعی کنند با توافق یکدیگر اختلافشان را حل کنند؛
2. در صورتی که به هر دلیلی نتوانستند توافق کنند به شورای اسلامی کار یا انجمن صنفی مراجعه می‌کنند؛
3. در صورتی که در مراجع بالا نیز اختلافشان حل نشد به هیات تشخیص و در مرحله بالاتر به هیات حل اختلاف که در ادارات کار مستقر هستند مراجعه می‌کنند.

در پایان باید این نکته را مجددا به شما یادآوری کنیم که قراردادهای کار موقت، از سوی هیچ یک از کارپذیر و صاحب کار قابل فسخ نیستند. بنابراین شما باید با آگاهی و اشراف کامل، قرارداد کار موقت را منعقد کنید.

پرسش‌های متداول

در ادامه چند سوال متداول را به صورت کوتاه و خلاصه پاسخ می‌دهیم:

1. آیا کارفرما مجاز به فسخ کردن یک‌ جانبه قرارداد کار موقت است؟

در شرایط عادی، این امکان برای کارفرما وجود ندارد اما اگر شرایط خاصی مانند عدم انجام وظایف توسط کارگر یا نقض آیین‌نامه انضباطی پیش بیاید، کارفرما ممکن است بتواند قرارداد را به صورت یک جانبه فسخ کند.

2. آیا کارپذیر (کارگر یا کارمند) می‌تواند به‌ صورت یک‌ جانبه قرارداد کار موقت را فسخ کند؟

در این حالت، کارگر ابتدا باید با رعایت مقررات قانونی، استعفای خود را به صورت مکتوب به کارفرما ارائه دهد تا امکان فسخ قرارداد برای او به وجود بیاید.

پیشنهاد ما

اکثر روابط کاری و قراردادهای کاری میان مردم به صورت قرارداد کار موقت تهیه و امضا می‌شوند. بدون شک، اطلاع از ماهیت این قرارداد و اصول و قواعد مربوط به آن، به شما کمک می‌کند که روابط کاری خود را با شرایط بهتری مدیریت کنید. به همین منظور به شما پیشنهاد می‌کنم که با استفاده از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی ، با یک مشاور حقوقی مجرب در ارتباط باشید.