واژه منتور (Mentor) برگرفته از یونان باستان است. در یونان باستان، جوانان با افراد سالخورده و با تجربه همراه میشدند تا بتوانند از آنان یاد بگیرند و به تدریج برای مسئولیتهای آینده آماده شوند. به این افراد سالخورده، منتور میگفتند. امروزه، منتورینگ به معنای قراردادی است که به موجب آن یک فرد باتجربه و متخصص، مسئولیت هدایت و حمایت از یک فرد کم تجربه را بر عهده میگیرد. در اصطلاح به فرد با تجربه منتور گفته میشود. به فرد کم تجربهای که منتور، مسئولیت هدایت و حمایت از او را بر عهده میگیرد نیز منتی میگویند. نمونه قرارداد منتورینگ میان منتی و منتور تنظیم و امضا میشود.
واژه منتور از لحاظ لغوی به معنای مرشد و راهنما است. منتور به شخصی گفته میشود که که در یک زمینه خاص از تجربه، تخصص و مهارت بالایی برخوردار است. منتورها در واقع کارشناسانی هستند که در زمینه تخصصی خودشان میتوانند به دیگران آموزش بدهند. منتی نسبت به منتور تخصص و مهارت کمتری دارد و از تجربهها و تخصص منتور استفاده میکند. اغلب منتیها و منتورها در دنیای تجارت و کسب و کار با یکدیگر همکاری میکنند.
تجاری که قصد ورود به دنیای تجارت را دارند و افرادی که به تازگی کسب و کار خودشان را راهاندازی کردهاند در زمینههای زیادی بیتجربه هستند و نیاز به راهنمایی دارند. این افراد برای پیشرفت و ترقی تجارت و کسب و کار خودشان باید از راهنمایی افراد با تجربه و متخصص استفاده کنند. نمونه قرارداد منتورینگ به این افراد کمک میکند که از تجربه و راهنماییهای منتورها استفاده کنند. این قرارداد در واقع میتواند به صورت یک قرارداد جعاله مشاوره تنظیم گردد.
منتی و منتور میتوانند نمونه قرارداد منتورینگ را در قالب عقد جعاله یا به صورت یک عقد مستقل و نامعین تنظیم و امضا کنند. در ادامه هر یک از روشهای تنظیم و امضای این قرارداد را بررسی میکنیم:
قرارداد عقد جعاله ، قراردادی است که با هدف انجام دادن کار تنظیم و امضا میشود. قرارداد جعاله به وسیله امضای جاعل و عامل ایجاد خواهد شد. عامل، به فردی میگویند که کار موضوع عقد جعاله به او سپرده شده است. جاعل نیز به شخصی گفته میشود که کار موضوع عقد جعاله را به عامل سپرده است. منتی، عقد جعاله را به عنوان جاعل امضا میکند. منتور نیز عقد جعاله را به عنوان عامل امضا خواهد کرد. در واقع منتور به موجب امضای قرارداد جعاله میپذیرد که خدمات منتورینگ را به منتی ارائه بدهد. منتور در مقابل خدماتی که به منتی ارائه میدهد، مستحق دریافت حق الزحمه خواهد بود. در اصطلاح قانون مدنی به حق الزحمه منتور (عامل)، جُعل گفته میشود. حق الزحمه منتور نیز به وسیله توافق میان او منتی مشخص میگردد.
منتی و منتور میتوانند به وسیله تنظیم و امضای قرارداد خدمات مشاوره ای نیز با یکدیگر همکاری کنند. در این حالت، نمونه قرارداد منتورینگ ، یک قرارداد مستقل و نامعین خواهد بود که شرایط تنظیم و امضای آن به وسیله توافق میان منتور و منتی مشخص میشود.
اغلب موارد، منتورینگ به عنوان یک قرارداد مستقل و نامعین تنظیم میشود. در ادامه این نوشته، ما از قرارداد جعالهای که برای ارائه خدمات منتورینگ تنظیم شده است، صرفه نظر میکنیم و منتورینگ را به عنوان یک قرارداد مستقل و نامعین بررسی میکنیم.
قراردادی که منتور و منتی تنظیم میکنند یک قرارداد نامعین محسوب میشود. قرارداد نامعین، به قراردادی گفته میشود که تعریف و شرایط تنظیم آن در هیچ یک از مجموعه قوانین ایران مشخص نشده است.
ماده 10 قانون مدنی در راستای حمایت از اصل آزادی قراردادها به تصویب رسیده و به اشخاص اجازه داده است که به وسیله تنظیم و امضای قراردادهای نامعین با یکدیگر توافق کنند. تمام قراردادهای نامعین باید مطابق با ماده 10 قانون مدنی تنظیم و امضا شوند. قراردادی که منتی و منتور در خصوص تنظیم و امضای آن با یکدیگر توافق میکنند نیز باید مطابق با ماده 10 قانون مدنی تنظیم و امضا شود.
شروط و تعهدات مندرج در نمونه قرارداد منتورینگ و چگونگی اجرای آنها، به واسطه توافق میان منتی و منتور مشخص میشود.
نکته مهمی که در این زمینه وجود دارد این است که منتی و منتور در هنگام تنظیم و امضای این قرارداد، نمیتوانند در خصوص انجام موضوعات غیر قانونی و غیر مشروع با یکدیگر توافق کنند.
حق الزحمه منتور به وسیله توافق میان او و منتی مشخص میشود. منتی و منتور در هنگام تنظیم و امضای این قرارداد باید در خصوص میزان حق الزحمه و نحوه پرداخت آن با یکدیگر به توافق برسند.
همانطور که در مطالب پیشین نیز توضیح دادیم، منتور به موجب امضای قرارداد منتورینگ متعهد میشود که راهنمایی و هدایت منتی را بر عهده بگیرد. منتور زمانی میتواند منتی را هدایت و راهنمایی کند که اطلاعاتی از او در دست داشته باشد. تمام اطلاعاتی که منتی در اختیار منتور میگذارد، محرمانه هستند. بنابراین، منتور حق افشای هیچ یک از اطلاعات تجاری، شخصی و مالی منتور را ندارد. اسناد و مدارکی که منتی به منتور داده است نیز محرمانه هستند. بنابراین منتور حق افشای اطلاعات مربوط به اسناد و مدارک منتی را نیز ندارد.
منتی، صرفاً در دو مورد میتواند اطلاعات و اسناد مربوط به منتی را در اختیار دیگران قرار دهد:
مورد اول: منتور از سوی مراجع قانونی و قضایی مجبور شده باشد که اطلاعات و اسناد مربوط به منتی را افشا کند؛
مورد دوم: منتی به منتور اجازه داده باشد که اطلاعات مربوط به او را در اختیار دیگران بگذارد. در این مورد، منتی باید به صورت مکتوب به منتور اجازه داده باشد که اطلاعات و اسناد مربوط به او را در اختیار دیگران قرار بدهد.
قرارداد منتورینگ پس از آنکه توسط منتی و منتور امضا شد، تبدیل به قراردادی لازم و غیر قابل انحلال میشود. به همین دلیل، منتی و منتور حق برهم زدن و انحلال نمونه قرارداد منتورینگ را ندارند. قانونگذار در برخی موارد استثنایی به منتی و منتور اجازه فسخ این قرارداد را میدهد. فسخ به معنای انحلال یک طرفه این قرارداد از سوی منتور یا منتی است.
منتی و منتور در هنگام تنظیم و امضای این قرارداد میتوانند شرایط فسخ آن را به نفع خودشان پیش بینی کنند.
اِقاله به معنای بر هم زدن قرارداد لازم با موافقت و رضایت طرفین آن است. منتی و منتور با توافق و رضایت یکدیگر میتوانند این قرارداد را به وسیله اقاله آن منحل کنند.
منتی و منتور در صورتی که با یکدیگر اختلاف پیدا کردند باید سعی کنند که با توافق یکدیگر اختلافشان را به صلح و سازش خاتمه بدهند. اگر منتور و منتی با صلح و سازش نتوانستند به اختلافات خودشان پایان بدهند باید برای حل اختلاف به مراجع قضایی مراجعه کنند.
رسیدگی به اختلافات حقوقی میان منتور و منتی در صلاحیت ذاتی دادگاه عمومی حقوقی و شورای حل اختلاف است. بنابراین، منتی و منتور برای طرح دعوا برعلیه یکدیگر باید به شورای حل اختلاف و دادگاه عمومی حقوقی محل تنظیم این قرارداد یا محل اقامت خوانده مراجعه کنند.
نکته: خوانده به شخصی میگویند که در دادگاه عمومی حقوقی و شورای حل اختلاف بر علیه او طرح دعوا شده است. خوانده در اینجا میتواند هر یک از منتور و منتی باشد.
منتی و منتور در هنگام تنظیم و امضای قرارداد منتورینگ میتوانند یک داور مرضیالطرفین را به عنوان مرجع حل اختلاف تعیین کنند. داوری که در این قرارداد به عنوان مرجع حل اختلاف حضور دارد، به وسیله توافق میان منتی و منتور معین شده است. منتی و منتور باید در هنگام بروز اختلاف به داور مراجعه و از نظر او تبعیت کنند زیرا رأیی که داور صادر کرده، لازم الاجرا است.
تعداد نسخهها و رونوشتهایی که از قرارداد منتورینگ گرفته میشود به توافق میان منتی و منتور بستگی دارد. منتی و منتور میتوانند این قرارداد را در یک یا چند نسخه تنظیم و امضا کنند. بهتر است که این قرارداد در سه نسخه تنظیم گردد. نسخههای این قرارداد در اختیار منتی و منتور قرار میگیرد. منتی و منتور باید نسخه سوم این قرارداد را در نزد داور یا دیگر مراجع حل اختلاف، بایگانی کنند. نسخههای این قرارداد در واقع، سندهایی معتبر و قانونی هستند که توافق میان منتور و منتی را به اثبات میرسانند. این نسخهها در صورتی از اعتبار و سندیت قانونی برخوردار میشوند که توسط منتی و منتور امضا شده باشند.
در هنگام نوشتن قرارداد منتورینگ، مهمترین مساله این است که تمام تعهدات، شروط و توافقاتی که طرفین درباره آنها با یکدیگر مذاکره کردهاند، حتما در متن قرارداد نیز نوشته شود. برای امضای این قرارداد، هم میتوانید از نمونه قراردادها بهره ببرید و هم امکان تنظیم آن به صورت اختصاصی وجود دارد. ممکن است که شما به عنوان منتور یا کارفرما تمایلی به استفاده از نمونه قرارداد نداشته باشید و بخواهید که این قرارداد میان شما به صورت اختصاصی و مکتوب تنظیم شود.
تیم حقوقی رکلا در این راستا، خدمات تنظیم قرارداد اختصاصی و همچنین خدمات مشاوره حقوقی تلفنی را ارائه میدهد که میتوانید با ثبت درخواست، در سریعترین زمان ممکن از این خدمات بهره ببرید. شما این امکان را خواهید داشت که نگارش و تنظیم قرارداد خود را به صورت اختصاصی به تیم حقوقی رکلا بسپارید.