الزامات مهم شروع یک سرمایه گذاری موفق با امضای قرارداد سرمایه گذاری خارجی

امضای نمونه قرارداد سرمایه گذاری خارجی ، زیر بنای راه اندازی و تامین مالی تعداد زیادی از پروژه‌ها به شمار می‌رود. یکی از مزایای اصلی انعقاد این قراردادها، مشخص کردن چگونگی توزیع هزینه و منافع ناشی از سرمایه گذاری است. با این حال، قراردادهای سرمایه گذاری به این شکل، چندان مورد بحث و بررسی قرار نگرفته‌اند و درک زیادی از آن‌ها در‌ میان قشر عمومی جامعه وجود ندارد. به همین منظور، در این مقاله تلاش داریم برخی از ابعاد این قرارداد را مورد ارزیابی و بررسی قرار دهیم.

این قرارداد را می‌توانیم زیر مجموعه‌ای از انواع قرارداد سرمایه گذاری در نظر بگیریم. البته قراردادهای متعدد دیگری با همین موضوع نیز میان طرفین امضا می‌شود. برای مثال، در موارد متعددی مشاهده شده است که برای انجام این نوع سرمایه گذاری در یک منطقه خاص، از قرارداد جعاله سرمایه گذاری کمک می‌گیرند تا شرایط را برای آن‌ها مهیا کند.

از طرف دیگر، این امکان نیز وجود دارد که با استفاده از قراردادهایی مانند قرارداد مشاوره سرمایه گذاری ، در خصوص مناسب‌ترین شیوه‌های سرمایه گذاری از مشاوران متخصص اطلاعات و کمک بگیرید.

نمونه قرارداد سرمایه گذاری خارجی چیست؟

نمونه قرارداد سرمایه گذاری خارجی ، قراردادی است که توافقات فی ما بین یک سرمایه گذار خارجی و یک دولت یا نهاد دولتی را در بردارد. به همین ترتیب، یکی از ویژگی‌های اصلی این قرارداد، بُعد بین المللی آن است زیرا در آن شرایط، یک عنصر خارجی در این قرارداد حضور خواهد داشت. این قرارداد نیز با نام‌هایی همچون قرارداد توسعه اقتصادی و توافق نامه سرمایه گذاری بین المللی مورد توجه قرار می‌گیرد و شرایط سرمایه گذاری بر روی یک پروژه را در قلمروی سرزمینی دولت مربوطه (کشور میزبان سرمایه گذاری) شامل می‌شود.

به طور کلی، ماهیت و مفاد این قراردادها، از بخش به بخش، کشور به کشور و پروژه به پروژه متفاوت خواهد بود. یکی از دغدغه‌های موجود در خصوص این قراردادها، مسائلی در زمینه فرآیند انعقاد و محتوای آن‌ها است. همچنین مسئله تامین منافع طرفین به صورت مقتضی، یکی از چالش‌های قابل توجه در نمونه قرارداد مشارکت در سرمایه گذاری خارجی به شمار می‌رود.

منظور از سرمایه گذاری مستقیم خارجی چیست؟

اگر در حیطه سرمایه گذاری خارجی مشغول به کار، مطالعه یا تحقیق هستید، احتمالا اصطلاح سرمایه گذاری مستقیم خارجی را شنیده‌اید. تعریف ساده این شیوه از سرمایه گذاری این است که سرمایه گذار در کشوری غیر از کشور خود (کشوری که شهروند آن محسوب می‌شود.) اقدام به سرمایه گذاری کند. به صورتی که منفعت این سرمایه گذاری، برای سرمایه گذار دائمی و همیشگی باشد. در این شیوه از سرمایه گذاری، علاوه بر مساله کسب منفعت دائمی، این سرمایه گذار در مدیریت آن شرکت یا موسسه نیز به صورت موثر از حق رای برخوردار خواهد بود. یعنی نظر و رای او، به میزان سرمایه‌ای که ارائه می‌کند، در مدیریت موسسه یا شرکت و در تصمیم‌گیری‌ها موثر خواهد بود.

مزیت اصلی انعقاد نمونه قرارداد سرمایه گذاری خارجی

انعقاد نمونه قرارداد مشارکت در سرمایه گذاری خارجی در کشورهای در حال توسعه، به عنوان یکی از عوامل قابل اهمیت در رشد و توسعه در زمینه‌های تولیدی و اقتصادی به حساب می‌آید. به بیان دیگر، انعقاد این قراردادها سبب می‌شوند که ایده‌‌های نوین و کاربردی، به مرحله اجرا برسند و موجبات درآمد زایی را برای این کشورها فراهم کنند.

آیا نمونه قرارداد سرمایه گذاری خارجی در نظام حقوقی ایران مورد توجه قرار گرفته است؟

بله. اگرچه در خصوص نظام حقوقی حاکم بر قراردادهای سرمایه گذاری خارجی ، چالش‌های بسیار زیادی وجود دارد اما این قرارداد در استانداردهای حقوقی ایران مورد توجه قرار گرفته است. به این صورت که قانون تشویق و حمایت از سرمایه گذاری خارجی مصوب سال 1380، برخی از کلیات و شرایط حاکم بر این نوع قراردادها را تعیین و تکلیف می‌کند. به عبارت دیگر، این قانون تحت هفت فصل مجزا، در خصوص مواردی از قبیل معنا و مفهوم سرمایه گذاری خارجی، شرایط عمومی پذیرش سرمایه خارجی، مراجع ذی ‌صلاح، تضمین و انتقال سرمایه خارجی، مقررات پذیرش، ورود و خروج سرمایه خارجی، حل و فصل اختلافات و مقررات نهایی صحبت کرده است.

بر اساس این قانون، یکی از حالت‌های سرمایه گذاری، از طریق انعقاد قرارداد سرمایه گذاری مستقیم خارجی است. این نوع سرمایه گذاری، در خصوص مواردی مورد توجه قرار می‌گیرد که بخش خصوصی نیز قادر به سرمایه گذاری در آن‌ها هستند. در این حالت سرمایه گذار خارجی، بخشی از سهام یک شرکت را مدیریت می‌‌کند. به بیان دیگر، انعقاد قرارداد سرمایه گذاری مستقیم خارجی ، موجب کسب سود دائمی شخص سرمایه گذار در کشور میزبان می‌شود.

مطابق با قانون تشویق و حمایت از سرمایه گذاری خارجی، سرمایه خارجی شامل چه مواردی می‌شود؟

مطابق با قانون تشویق و حمایت از سرمایه گذاری خارجی، منظور از سرمایه گذاری در نمونه قرارداد سرمایه گذاری خارجی را توضیح می‌دهیم. با توجه به این قانون، منظور از سرمایه خارجی، انواع سرمایه نقدی یا غیر نقدی است که توسط سرمایه‌گذار خارجی به کشور وارد می‌شود. برخی از مصادیق سرمایه خارجی به شکل زیر بیان شده است:

1. ‌ وجوه نقدی که به صورت ارز قابل تبدیل، از طریق نظام بانکی یا روش‌های دیگر انتقال وجوه که مورد تأیید بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران‌ باشد، به کشور وارد شود؛
2. ماشین آلات و تجهیزات؛
3. ابزار و قطعات یدکی، قطعات منفصله و مواد اولیه، افزودنی و کمکی؛
4. ‌حق اختراع، دانش فنی، اسامی و علائم تجاری و خدمات تخصصی؛
5. سود سهام قابل انتقال سرمایه‌گذار خارجی؛
6. ‌ سایر موارد مجاز با تصویب هیأت دولت.

مطابق با قانون، انعقاد این قرارداد با چه شرایطی همراه است؟

با توجه به مفاد این قانون، باید توجه داشت که رعایت شرایطی در زمینه انعقاد قراردادهای سرمایه گذاری خارجی در ایران ضرورت دارد. برخی از این شرایط، به شرح زیر مورد توجه قرار می‌گیرند:

1. دریافت سرمایه خارجی به موجب این قرارداد، باید بر اساس قانون و مقررات موجود در خاک ایران باشد.
2. سرمایه گذاری خارجی، باید در راستای عمران و توسعه و در زمینه‌های تولیدی اعم از فعالیت‌های تولیدی صنعتی، کشاورزی، خدماتی و معدنی باشد.
3. این نوع سرمایه گذاری خارجی، باید در راستای رشد اقتصادی، افزایش فرصت‌های شغلی، افزایش صادرات و ارتقای فناوری صورت بگیرد.
4. موضوع نمونه قرارداد سرمایه گذاری خارجی ، نباید موجب به خطر افتادن امنیت و منافع ملی، از بین رفتن فرصت‌های سرمایه گذاری داخلی، ایجاد اختلال در سیستم اقتصادی کشور و تخریب محیط زیست شود.
5. انعقاد این قرارداد، نباید متضمن ارائه امتیاز به سرمایه گذار خارجی شود. به این معنا که نباید به موجب انعقاد نمونه قرارداد مشارکت در سرمایه گذاری خارجی ، حقوق ویژه‌ای به شخص خصوصی خارجی اعطا شود که او را در وضعیت انحصاری قرار دهد.
6. سهم ارزش کالا و خدمات تولیدی حاصل از سرمایه‌گذاری خارجی، نسبت به ارزش کالا و خدمات عرضه شده در بازار داخلی در‌ زمان صدور مجوز، در هر بخش اقتصادی از بیست و پنج درصد (25%) و در هر رشته، از سی و پنج درصد (35%) تجاوز نخواهد کرد.

انواع این قرارداد

در این قسمت از مقاله، برخی از مهم‌ترین انواع این قرارداد را مورد بررسی قرار می‌دهیم:

سرمایه گذاری خارجی و بیع متقابل

سرمایه گذاری به صورت بیع متقابل یا Buy Back، به این صورت است که شخص سرمایه گذار، تمام هزینه‌های لازم برای تهیه تجهیزات و امکانات راه اندازی یک پروژه در کشور میزبان سرمایه گذاری را متقبل می‌شود. پس از راه اندازی پروژه و استارت کسب سود در آن، شخص سرمایه گذار تا یک بازه زمانی مشخص و مورد توافق، از سود پروژه بهره مند خواهد شد.

در این نوع نمونه قرارداد سرمایه گذاری خارجی ، سرمایه گذار خارجی پس از یک دوره بهره مندی از سود پروژه، دیگر نسبت به سود پروژه حقی نخواهد داشت. بنابراین پس از اتمام بازه زمانی دریافت سود شخص سرمایه گذار خارجی، کل پروژه در اختیار شخص میزبان سرمایه گذاری یا نهاد دولتی مربوطه قرار خواهد گرفت. بنابراین یک نکته مهم در خصوص این نوع سرمایه گذاری، انجام پروژه توسط بخش دولتی و تامین مالی آن توسط شخص خصوصی سرمایه گذار است.

سرمایه گذاری خارجی و ساخت، بهره برداری و واگذاری

سرمایه گذاری به صورت ساخت، بهره برداری و واگذاری یا Build-Operate-Transfer، یکی دیگر از انواع سرمایه گذاری خارجی است. در این نوع سرمایه گذاری، طرف دولتی نمونه قرارداد سرمایه گذاری خارجی ، صفر تا صد انجام یک پروژه را به شخص خارجی می‌سپارد. به عبارت دیگر در این قرارداد، طرف خارجی وظیفه تامین مالی، راه اندازی و به اجرا در آوردن پروژه موضوع پروژه را بر عهده دارد. پس از راه اندازی پروژه به صورت کامل، این حق برای سرمایه گذار خارجی ایجاد می‌شود که برای یک بازه زمانی مشخص، از پروژه بهره برداری و کسب سود کند. پس از اتمام بازه بهره برداری سرمایه گذار خارجی، تمامی پروژه به شخص دولتی طرف قرارداد واگذار خواهد شد.

یکی از نکاتی که باید در اینجا به آن اشاره داشت این است که امکان انجام چنین همکاری‌هایی در قالب ثبت یک شرکت خارجی در کشور میزبان سرمایه گذاری خارجی وجود دارد. به این صورت که شخص سرمایه گذار می‌تواند تمامی مراحل مطرح شده در قسمت بالا را از طریق ثبت شرکت محقق سازد. به طور کلی این نوع سرمایه گذاری، در زمینه ساخت زیر ساخت‌هایی همانند فرودگاه‌ها، بنادر، سدها، نیروگاه‌ها و سیستم‌های تامین آب انجام می‌گیرد.

سرمایه گذاری خارجی و مشارکت انتفاعی

سرمایه گذاری به صورت مشارکت انتفاعی یا Joint Venture، حالتی است که شخص سرمایه گذار خارجی و شخص دولتی، مراحل تامین مالی و راه اندازی یک پروژه را با یکدیگر و به صورت مشترک رقم می‌زنند. این نوع نمونه قرارداد سرمایه گذاری خارجی ، به دو صورت مشارکت انتفاعی قراردادی و مشارکت انتفاعی شرکتی صورت می‌گیرد.

مشارکت انتفاعی قراردادی ، حالتی است که تمامی شرایط و آثار همکاری در خصوص راه اندازی یک پروژه و کسب سود، از طریق تنظیم و انعقاد یک قرارداد پیگیری می‌شود. از سوی دیگر در مشارکت انتفاعی شرکتی، تمامی مراحل آغاز یک پروژه، از طریق ایجاد یک شرکت پیگیری می‌شود. به بیانی دیگر، ثبت شرکت در کشور میزبان سرمایه، حاصل توافقات کسب شده فی ما بین سرمایه گذار خارجی و نهاد دولتی مربوطه است.

سرمایه گذاری خارجی و اشتراک تولید

سرمایه گذاری به صورت اشتراک تولید یا Production Sharing Agreements، معمولا در بخش نفتی، فی ما بین سرمایه گذار خارجی و دولت میزبان سرمایه گذاری یا یک شرکت نفتی متعلق به آن دولت منعقد می‌شود. در این نوع از نمونه قرارداد سرمایه گذاری خارجی ، شخص سرمایه گذار، از طریق تامین مالی و ارائه خدمات تکنیکی همکاری می‌کند و در مقابل، از نفت یا گاز شرکت دولتی سهم می‌برد.

می‌خواهید این قرارداد را امضا کنید؟

اگر تمایل دارید که با امضای این قرارداد فعالیت خود را در این حوزه آغاز کنید، ابتدا به خاطر داشته باشید که مهمترین مساله برای شروع این شیوه از سرمایه گذاری، در اختیار داشتن یک قرارداد مکتوب و کامل است. در این زمینه، تیم حقوقی رکلا با ارائه خدمات تنظیم قرارداد ، در تلاش است که دسترسی اقشار مختلف مردم به قرارداد، با سهولت پیگیری و انجام شود.

از طرف دیگر، خدمات مشاوره حقوقی تلفنی نیز از جمله خدماتی است که باعث می‌شود اطلاعات و آگاهی حقوقی شما در خصوص اقدامی که انجام می‌دهید افزایش یابد. علاوه براین، میزان بروز خطا در این توافق نیز به میزان زیادی کاسته خواهد شد.