راهنمای جامع آشنایی با موقعیت شغلی مهندس صنایع غذایی (مهارت، توانایی‌ها، بازار کار و درآمد)
بدون شک محصولات غذایی، مهمترین محصولاتی هستند که همه روزه توسط مردم جهان استفاده می‌شوند. به همین دلیل کشورهای مختلف با توجه به ذائقه غذایی مردم خود و به منظور تامین نیاز جامعه به محصولات غذایی، در زمینه احداث کارخانه‌های مواد غذایی رشد و توسعه چشمگیری داشته‌اند. بنابراین، به جهت اینکه یک محصول غذایی استاندارد و با کیفیت به مصرف کنندگان ارائه شود، لازم است که کلیه مراحل تولید آن، تحت نظارت و کنترل دقیق قرار گیرد. لذا حضور یک مهندس صنایع غذایی در حین تولید محصولات، اهمیت و کارایی زیادی خواهد داشت.
در حقیقت، یک متخصص صنایع غذایی با تکیه بر دانش اختصاصی خود، اقداماتی مانند ارائه روش‌های بهینه و در عین حال استاندارد، تدوین طرح‌های مناسب جهت استفاده کارآمد از دستگاه‌های مورد نیاز و تامین بهداشت و سلامت مواد غذایی را انجام می‌دهد که در نتیجه، بازدهی سودمندی را برای کارخانه مورد نظر به دنبال خواهد داشت. پیرو این مطالب، در مقاله حاضر قرار است شرح وظایف مهندس صنایع غذایی و سایر مسائل مربوط به این حرفه را بیان کنیم. با مطالعه این مقاله اطلاعات جامعی نسبت به این موقعیت شغلی کسب خواهید کرد.
ممکن است تمایل داشته باشید که علاوه بر اطلاعات تخصصی درباره این حرفه شغلی، درباره شرایط تنظیم قرارداد همکاری آن نیز اطلاعاتی داشته باشید. در این خصوص لازم است اشاره کنیم که از جمله مهمترین قراردادهایی که برای همکاری با مهندس صنایع غذایی امضا می‌شوند، قرارداد استخدام مهندس و قرارداد مسئول فنی هستند. با زدن روی عنوان هر کدام از این قراردادها، می‌توانید به صفحه اختصاصی مقاله آن‌ها وارد شوید و درباره نکات حقوقی و قانونی این قراردادها مطالعه کنید.
مهندس صنایع غذایی کیست؟
کارشناس صنایع غذایی به فردی گفته می‌شود که بنابر دانش و مهارت‌های خود، موظف است بر فرآیند تولیدات غذایی یک کارخانه نظارت داشته باشد. کار اصلی یک مهندس صنایع غذایی که معمولا در کارخانه‌ها به عنوان مسئول فنی شناخته می‌شود این است که کلیه مراحل تولید اعم از تهیه و ورود مواد اولیه، نحوه تولید محصولات غذایی، بسته بندی و غیره را به صورت دقیق، ارزیابی و رهبری کند. به عنوان مثال، یکی از اقدامات مهمی که مسئول فنی باید همواره انجام دهد، آزمایش و مورد بررسی قرار دادن مواد غذایی در حال تولید است تا از میزان کیفیت و بهداشت آن‌ها مطمئن شود. به همین جهت، لازم است کارشناسان مواد غذایی به نکاتی نظیر اصول روش‌های نگهداری، ارزیابی کیفیت، بسته بندی و غیره تسلط کافی داشته باشند.
شرح وظایف مهندس صنایع غذایی
مهندسین صنایع غذایی با توجه به محیط کاری و موقعیت شغلی خود دارای وظایف و مسئولیت‌های متعددی هستند که شامل موارد زیر می‌شود:
- تست و آزمایش کیفی مواد غذایی در حال تولید و ارائه نمونه‌های اولیه؛
- تهیه و تدوین مشخصات درست جهت درج بر روی برچسب محصولات؛
- تجزیه و تحلیل مواد تشکیل دهنده برای ساخت و تولید محصولات جدید؛
- ارزیابی و آزمایش روش‌های نگهداری و تازه نگه داشتن مواد غذایی و ارائه گزارشات آن به کارفرما؛
- نظارت بر نحوه تولید مواد غذایی و در صورت لزوم، انجام اصلاحات مورد نیاز؛
- بررسی و شناسایی شیوه‌های نوین جهت سریع‌تر آماده شدن مواد غذایی؛
- کنترل و نظارت پیوسته بر سلامت و کیفیت مواد اولیه و محصولات غذایی.
وظایف مهندس صنایع غذایی در کارخانه
وظایف مهندس صنایع غذایی در کارخانه به صورت خلاصه عبارتند از:
- ارائه برنامه و مشاوره‌های علمی به بخش تولید کارخانه؛
- مشارکت و همکاری با طراحان و مهندسان بخش توسعه کارخانه؛
- تایید محصولات وارداتی، با نظارت مسئولین ذیربط؛
- بررسی و کنترل بهداشت محیط و بهداشت کارگران کارخانه؛
- تدوین فرآیندهای تولیدات غذایی به صورت گسترده؛
- تشخیص و شناسایی مشکلات پیش آمده و ارائه راهکارهای مناسب جهت برطرف کردن آن‌ها؛
- و در نهایت، تدوین برنامه‌های کارآمد جهت تولید و افزایش محصولات غذایی و کاهش هزینه‌ها و ضایعات؛ از جمله مسئولیت‌هایی هستند که در محدوده وظایف مهندس صنایع غذایی در کارخانه قرار می‌گیرند.
توانایی‌های مورد نیاز یک مهندس صنایع غذایی
فعالیت در هر شغل، علاوه بر دانش و تخصص ویژه مربوط به خود، به مهارت‌های تجربی و کاربردی دیگر نیز نیاز دارد که شاغلین باید متناسب با حرفه خود آن را فرا گیرند. از این رو، مهندسین صنایع غذایی نیز فارغ از دانش تخصصی و آکادمیک، لازم است که به مهارت‌های دیگری نیز مسلط باشند. در ادامه به مهمترین مهارت‌ها و توانایی‌های مورد نیاز این موقعیت شغلی اشاره می‌کنیم.
مهارت‌های کاربردی برای این موقعیت شغلی
- برخورداری از توانایی محاسباتی و حل مسائل: یکی از مشکلاتی که مهندسین صنایع غذایی معمولا در طول فعالیت خود با آن مواجه هستند، بروز اختلالاتی در روند تولید محصولات غذایی است. از این رو یکی از مهارت‌های مورد نیاز هر شخص فعال در زمینه صنایع غذایی، داشتن قدرت تجزیه و تحلیل مسائل پیش آمده و در صورت لزوم، ارائه راهکارهای مناسب و کارآمد است که در نهایت، موجب بهبود فرآیند تولید و عرضه محصولات کارخانه مورد نظر می‌شود.
- قابلیت لازم در سرپرستی چندین پروژه به صورت همزمان: گاهی ممکن است فرد بنا بر میزان تجربه، سابقه یا به اقتضای شرایط، چندین پروژه را در اختیار داشته باشد. در این حالت، اگر فرد مذکور، توانایی لازم برای رهبری پروژه‌های محول شده را نداشته باشد، ممکن است خسارات و مشکلات زیادی در روند تولید ایجاد شود. بنابراین یکی از ویژگی‌های مهم و مورد نیاز مهندسان صنایع غذایی، داشتن قدرت رهبری و سازماندهی پروژه‌هایی است که به صورت همزمان در اختیار می‌گیرند.
- توانایی ایجاد ارتباط و تعامل اجتماعی: یک مهندس صنایع غذایی با توجه به محیطی که در آن فعالیت دارد معمولا با افراد زیادی در ارتباط است. بنابراین یک مسئول فنی کارخانه مواد غذایی، علاوه بر تسلط کافی به مهارت‌های نوشتاری و درک امور اداری، باید دارای روابط عمومی بالایی نیز باشد تا بتواند نیازهای مشتریان و همچنین درخواست‌های کارفرما را به صورت مطلوب پاسخ دهد. از این رو داشتن تعامل و ارتباط سازنده، از جمله دیگر توانمندی‌هایی است که باید مهندسین صنایع غذایی به آن مسلط باشند.
بازار کار و میزان درآمد یک مهندس صنایع غذایی
بازار کار برای مهندسین صنایع غذایی از شرایط خوبی برخوردار است. در واقع، فارغ التحصیلان رشته صنایع غذایی با توجه به دانش و تخصص خود، می‌توانند در ارگان‌ها و سازمان‌هایی همچون موسسات تحقیقاتی، کارخانه‌های محصولات غذایی، شرکت‌های دارو، سازمان‌های توسعه و صادرات، پروژه‌های زراعتی و کنترل و نظارت بر تولیدات غذایی و در نهایت، به عنوان کارشناس مواد غذایی در آزمایشگاه‌ها فعالیت داشته باشند. البته شایان توجه است که اگر تجربه و سرمایه کافی داشته باشید این امکان نیز برای شما فراهم است که به صورت مستقل، کارخانه تولید مواد غذایی خود را تاسیس کنید. به هر حال، با توجه به رشد و افزایش میزان استفاده مردم از مواد غذایی بسته بندی شده، بازار کار برای مهندسین صنایع نیز بسیار مساعد است.
از جمله متداول‌ترین قراردادهایی که میان این مهندسان و شرکت‌ها و واحدهای تولیدی مختلف امضا می‌شوند، انواع قرارداد کار هستند.
حقوق و درآمد
میزان حقوق و درآمد افرادی که در سِمَت مهندس صنایع غذایی فعالیت دارند تا حدود زیادی به محیط کار و همینطور نوع قرارداد منعقد شده با آن‌ها بستگی دارد. به عنوان مثال، اگر فرد در بخش دولتی اشتغال داشته باشد، متناسب با قوانین مدیریت کشوری، حقوق و مزایای خود را دریافت می‌کند. از طرف دیگر، اگر مهندس در یک شرکت یا کارخانه خصوصی فعال باشد، با توجه به نوع قرارداد و بر اساس میزان توانایی، تحصیلات و تخصص خود، حقوق و مزایا می‌گیرد. البته لازم به ذکر است که در روابط استخدامی، باید به قانون کار و قانون تامین اجتماعی نیز توجه شود.
می‌دانیم که قانون کار هر ساله نرخ پایه حقوق کارپذیران را اعلام می‌کند و کارفرمایان ملزم هستند که با توجه به نرخ اعلام شده، حقوق و مزایای پرسنل خود را بپردازند. نکته مهمی که در این خصوص وجود دارد این است که کارفرمایان نمی‌توانند حق الزحمه‌ای کمتر از پایه حقوق اداره کار برای کارپذیران خود در نظر بگیرند. یعنی کمترین مبلغ حقوق یک مهندس صنایع غذایی در صورتی که به صورت تمام موقت مشغول به کار باشد، پایه حقوق اداره کار لحاظ می‌شود اما مسلم است که کارفرما و مهندس می‌توانند در خصوص تعیین حق الزحمه‌ای مازاد بر این مبلغ نیز، با یکدیگر توافق کنند.
در انتها در نظر داشته باشید
فعالیت به عنوان یک کارشناس محصولات غذایی با توجه به مسئولیت‌هایی که در بالا ذکر شد، پیچیدگی‌های زیادی دارد. از این رو افرادی که در این شغل فعالیت می‌کنند علاوه بر دانش آکادمیک، به کسب مهارت و تجربه عملی نیز احتیاج دارند. یک مهندس صنایع غذایی باید متناسب با محیط کار خود همواره دانش و اطلاعاتی به روز داشته باشد.
ضمن اینکه آگاهی از مسائل حقوقی برای هر دو گروه کارفرمایان و کارشناسان صنایع غذایی حائز اهمیت است. برای آگاهی از نکات حقوقی مرتبط با این حرفه، پیشنهاد می‌کنیم که از خدمات وب سایت رکلا بهره‌مند شوید. رکلا مرجع تخصصی تنظیم قرارداد است و خدماتی نظیر مشاوره تلفنی حقوقی یا در صورت نیاز شما، خدمات تنظیم قرارداد به صورت اختصاصی را ارائه می‌دهد.
چنانچه بعد از خواندن این مطالب دچار ابهام شدید می‌توانید سوالات خود را در بخش نظرات همین مقاله مطرح کنید تا کارشناسان رکلا پاسخگوی شما باشند.
قرارداد کار موقت
برای استخدام نیروی کار انسانی متخصص، می‌توانید از این نمونه قرارداد استفاده کنید.
