راهنمایی جامع درباره مرخصی استحقاقی کارگران در انواع روابط استخدامی

مرخصی، یکی از مهم‌ترین حقوقی است که در روابط استخدامی به کارپذیران تعلق می‌گیرد. قانون کار، شرایط حاکم بر مرخصی کارپذیران را تعیین و تکلیف می‌کند. بنابراین کارفرمایان باید به این مسئله توجه داشته باشند که از هر گونه سرپیچی از تدابیر مندرج در این قانون خودداری کنند. به طور کلی در قانون کار، حالات مختلفی از تعطیلی برای کارپذیر در نظر گرفته شده است. برای مثال، مرخصی استحقاقی، استعلاجی، زایمان، تحصیلی و مرخصی بدون حقوق، از مواردی هستند که کارپذیر در شرایط مختلف می‌تواند از آن‌ها بهره مند شود.

از میان موارد فوق، مرخصی استحقاقی، از مهم‌ترین انواع مرخصی کارگر به حساب می‌آید. این سوال را که مرخصی استحقاقی چیست و کارگران چگونه می‌توانند برای مرخصی‌های استحقاقی خود اقدام کنند، در این مقاله مورد توجه قرار داده‌ایم و درباره آن توضیح می‌دهیم. به خاطر داشته باشید کلیه شرایطی که در این نوشتار بیان می‌شود، تنها شامل کارپذیران و روابط استخدامی مشمول قانون کار خواهد شد. این نوع مرخصی را می‌توانیم یکی از مزایای قانون کار در نظر بگیریم.

میزان مرخصی استحقاقی کارگران بر چه اساسی تعیین و تکلیف خواهد شد؟

قانون کار، قانونی است که شرایط حاکم بر کلیه انواع قرارداد کار را تعیین و تکلیف می‌کند. در این قانون، شرایط حاکم بر روابط فی ما بین کارگران و کارفرمایان مشخص شده است. بنابراین اگر شما قرارداد کار خود را بر اساس اصول مقرر در این قانون تعیین نکنید یا حقوق و مزایای مندرج در آن را برای کارپذیر خود در نظر نگیرید، دچار تخلف شده‌اید.

با توجه به این موضوع، از آنجا که مرخصی استحقاقی یکی از مهم‌ترین مواردی است که در خصوص کار کارگران بیان می‌شود، قانون کار در تعیین شرایط حاکم بر آن حاکمیت دارد. در مبحث سوم قانون کار، بخشی به مرخصی کارپذیران اختصاص داده شده است. در پاسخ به این سوال که مرخصی استحقاقی چند روز است ، ماده 64 قانون کار شرایط لازم را بیان می‌کند. بر این اساس، تعطیلی استحقاقی با استفاده از مزد و با در نظر گرفتن چهار روز جمعه، 30 روز در سال است. سایر روزهای تعطیل به عنوان ایام تعطیلی محسوب نخواهد شد. توجه داشته باشید که برای کار کمتر از یک سال، مرخصی مزبور به نسبت مدت کار انجام شده محاسبه خواهد شد.

البته در کنار این نوع تعطیلی، مرخصی استعلاجی نیز از دیگر موارد قابل اهمیت است. این حقوق و مزیت قانون کار، برای زمانی است که کارپذیر به دلیل وجود بیماری قادر به انجام وظیفه نخواهد بود. بنابراین مهم‌ترین شرط بهره مندی از حالت اخیر، وجود بیماری جسمی یا روحی تحت شرایطی خاص است. در حالی که برای درخواست تعطیلی استحقاقی، دلیل درخواست مرخصی هیچ نقشی در مطالبه آن نخواهد داشت. لازم به ذکر است که در خصوص میزان مرخصی استعلاجی، سازمان تامین اجتماعی تعیین و تکلیف می‌کند.

مرخصی استحقاقی کارگران مشاغل سخت و شرایط متفاوت مرخصی این گروه از کارگران

در ابتدا لازم است توضیحاتی را در خصوص کارپذیران مشاغل سخت بیان کنیم. به طور کلی شرایط حاکم بر کارهای سخت و زیان آور، شرایط خاصی است. در مشاغل سخت و زیان آور، عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار، مطابق با استانداردهای کاری نیست و در اثر آن، کارپذیر تنش‌های جسمی و روانی بیشتری را تجربه خواهد کرد. به همین ترتیب، بیماری شغلی و عوارض ناشی از مشاغل سخت و زیان آور بیشتر خواهد بود.

با توجه به شرایط مشاغل سخت و زیان آور، قانون کار نیز شرایط خاصی را برای تعطیلی استحقاقی کارپذیران این دست از مشاغل در نظر گرفته است. ماده 65 قانون کار، میزان مرخصی استحقاقی کارگران مشاغل سخت را تعیین و تکلیف می‌کند. مطابق با این ماده، مرخصی سالیانه کارگرانی که به کارهای سخت و زیان آور اشتغال دارند، 35 روز (5 هفته) خواهد بود. استفاده از این مرخصی، در صورت امکان پذیر بودن، در دو نوبت و در پایان هر شش ماه کاری صورت می‌گیرد.

آیا شرایط حاکم بر مرخصی استحقاقی کارگران پاره وقت بر اساس قانون کار تعیین می‌شود؟

به طور کلی، کارگران پاره وقت کارپذیرانی هستند که کمتر از ساعات قانونی مندرج در قانون کار فعالیت می‌کنند. به عبارت دیگر، اگر شما کمتر از 8 ساعت در شبانه روز برای کارفرما فعالیت کنید، به عنوان کارپذیر پاره وقت شناخته خواهید شد. باید اشاره داشت که کلیه دریافتی‌های چنین کارپذیرانی، بر اساس میزان ساعات کاری آن‌ها محاسبه می‌شود.

در خصوص مرخصی استحقاقی کارگران پاره وقت نیز باید بیان کرد که اگر چه اشخاص مزبور کمتر از ساعات قانونی فعالیت دارند اما تعطیلی آن‌ها مطابق با شرایط مقرر در قانون کار تعیین و تکلیف خواهد شد. به این صورت که ماده 64 قانون کار، بر کار کارپذیران پاره وقت حاکمیت دارد. بنابراین کارپذیران پاره وقت قادرند که از یک ماه تعطیلی خود در سال بهره مند شوند.

مرخصی استحقاقی کارگران فصلی و میزان آن

این امکان وجود دارد که برخی از کارگران، تحت روابط استخدامی به صورت فصلی فعالیت داشته باشند. فعالیت‌هایی همانند کشاورزی، ماهیگیری و مواردی از این دست، به عنوان مشاغل فصلی محسوب می‌شوند. بنابراین کارپذیران چنین مشاغلی نیز به عنوان کارگران فصلی تلقی خواهند شد. در خصوص شرایط حاکم بر مرخصی استحقاقی کارگران فصلی ، نمی‌توان شرایط قاطعی را بیان کرد زیرا در چنین حالتی، تعطیلی کارگران فصلی بر اساس ماه‌های فعالیت آن‌ها محاسبه خواهد شد. در این زمینه، ماده 68 قانون کار شرایط لازم را بیان می‌کند. مطابق با ماده 68 قانون کار، میزان تعطیلی استحقاقی کارگران فصلی، بر اساس ماه‌های کاری کارگر تعیین می‌شود.

مرخصی استحقاقی کارگران شیفتی و شرایطی که کارفرمایان باید به آن‌ها توجه داشته باشند!

قانون کار، شرایطی خاصی را برای کار کارپذیران شیفتی در نظر گرفته است. کارگران شیفتی ذیل قانون کار به عنوان کارگران کار نوبتی نام برده می‌شوند. به موجب ماده 55 این قانون، کار نوبتی کاری است که در طول ماه گردش دارد. به این صورت که نوبت‌های آن در عصر و شب واقع می‌شوند. در چنین حالتی از کار، این امکان وجود دارد که ساعات کار کارپذیر از 8 ساعت در شبانه روز و 44 ساعت در هفته بیشتر شود. ولی مسئله‌ای که قانون گذار بر آن تاکید دارد این است که ساعات کاری کارگران شیفتی نباید از 176 ساعت در چهار هفته متوالی افزایش پیدا کند.

مرخصی استحقاقی کارگران شیفتی نیز از شرایط منحصر به فرد خود پیروی می‌کند زیرا کارپذیران نوبت کاری بیش از ساعات مقرر در قانون کار فعالیت دارند. به همین ترتیب، تعداد تعطیلی آن‌ها نیز بر اساس ساعات کاری آن‌ها محاسبه خواهد شد.

آیا برای دریافت این امتیاز، شرایطی باید رعایت شود؟

از مواردی که باید در این خصوص به آن اشاره داشت، تعیین تاریخ تعطیلی است. به این صورت که تاریخ تعطیلی استحقاقی کارپذیر باید بر اساس توافقات فی ما بین ایشان و کارفرما تعیین شود. البته این امکان مُحتَمل است که توافقی در این راستا حاصل نشود. در چنین مواقعی، اداره کار و امور اجتماعی تصمیمات لازم را اتخاذ خواهد کرد.

یکی دیگر از موارد قابل طرح، مساله ذخیره تعطیلی است زیرا این امکان وجود دارد که شما به عنوان کارپذیر نتوانید در طول سال از یک ماه تعطیلی استحقاقی خود به نحو کامل استفاده کنید. به همین ترتیب، این امکان برای شما وجود دارد که تعطیلی‌‌های استحقاقی که استفاده نکرده‌اید را برای خود ذخیره کنید. در این خصوص ماده 66 قانون کار تعیین و تکلیف می‌کند. این ماده بیان می‌کند که کارپذیر تنها می‌تواند 9 روز از مرخصی‌های خود را در طول یک سال ذخیره کند.

در خصوص مرخصی استحقاقی کارگران تامین اجتماعی به یاد داشته باشید که مرخصی زیر یک روز، تحت مرخصی‌های استحقاقی محاسبه خواهد شد.

به یاد داشته باشید

تنظیم قرارداد کار، فرآیندی است که باید بر اساس استانداردهای مقرر در قانون کار انجام شود. به نوعی که هر گونه تخلف شما از رعایت قواعد این قانون، چالش‌های زیادی را برایتان ایجاد می‌کند. به شما پیشنهاد می‌کنیم که در متن قرارداد خود، شرایط حاکم بر مرخصی کارپذیران را با تاکید بر شرایط مندرج در قانون، مورد اشاره قرار دهید. اگر در پروسه تنظیم قرارداد استخدامی با مشکل مواجه شدید، می‌توانید با استفاده از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی ، راه حل مناسب خود را پیدا کنید. مشاوران و کارشناسان ما تلاش دارند که مطابق با شرایط فعلیتان، پیشنهادات و راهنمایی‌های سازنده‌ای را به شما ارائه دهند.

علاوه بر آن، این امکان برای شما وجود دارد که با استفاده از خدمات تنظیم قرارداد ، کلیه فرآیند نوشتن و تهیه قرارداد خود را به تیم رکلا بسپارید. تیم حقوقی رکلا، با در نظر گرفتن شرایط مقرر در قانون کار، قرارداد را مطابق با انتظارات شما تنظیم و طراحی خواهد کرد.