اشاره به مهمترین تعهدات و ضمانت‌های مربوط به قرارداد نصب کارتخوان
دستگاه کارتخوان که به آن پوز نیز گفته می‌شود، مخفف کلمه (Point Of Sale) یعنی، نقطه فروش است. کارتخوان یک دستگاه الکترونیکی محسوب می‌شود که با استفاده از کارت بانکی، وجه را به صورت الکترونیکی از حساب خریدار به حساب فروشنده منتقل می‌کند. استفاده از دستگاه پوز باعث تسریع عملیات نقل و انتقال پول و افزایش گردش مالی در سیستم بانکداری کشور می‌شود. در سال‌های اخیر استفاده از دستگاه‌های کارتخوان در سراسر کشور فراگیر شده است. استفاده از کارتخوان برای فروشندگان و صاحبان کسب و کار این امکان را فراهم می‌کند که به صورت روزانه از تراکنش‌های مالی خودشان مطلع شوند. قرارداد نصب کارتخوان در راستای خریداری و نصب انواع کارتخوان‌های ثابت و بی‌سیم تنظیم و استفاده می‌شود.
خریداری دستگاه کارتخوان اهمیت زیادی دارد زیرا این دستگاه از ضریب امنیتی بالایی برخوردار است. همچنین در قانون برنامه پنجم توسعه، تمام اصناف و خرده فروشان موظف شده‌اند که از دستگاه کارتخوان استفاده کنند. در این مطلب نکات حقوقی این قرارداد را بررسی می‌کنیم.
پیش از بیان ادامه مطلب، لازم بود درباره این مساله نیز توضیح دهیم که پیش‌تر، مقاله‌ای درباره اجاره نامه دستگاه پوز منتشر کرده‌ایم که مناسب است آن را نیز مطالعه کنید. این قرارداد زمانی کاربرد دارد که اشخاص بخواهند با هزینه کمتر و برای مدت موقت، از دستگاه استفاده کند.
قرارداد نصب کارتخوان مطابق با کدام قوانین موجه است؟
قرارداد کارتخوان یک عمل حقوقی است که به وسیله توافق و امضای فروشنده و خریدار کارتخوان حاصل می‌شود. در اصطلاح قانون مدنی به قراردهایی که برای خرید و فروش اموال مختلف ایجاد می‌شود، قرارداد بیع نامه می‌گویند.
بیع یکی از مهمترین قراردادهایی محسوب می‌شود که در قانون مدنی به شرایط و ضوابط تنظیم، امضا و ایجاد آن پرداخته شده است. مواد 338 الی 463 قانون مدنی به شرایط و ضوابط عقد بیع اختصاص دارد. مطابق با ماده 338 قانون مدنی، قرارداد فروش کارتخوان هنگامی تحقق پیدا می‌کند که خریدار و فروشنده کارتخوان رضایت و اراده خودشان را اعلام کرده باشند.
برخی از شرایط و ضوابط قانونی عقد بیع، آمره و لازم الاجرا هستند. خریدار و فروشنده باید قرارداد فروش کارتخوان را با در نظر گرفتن شرایط و ضوابط آمره عقد بیع تنظیم کنند. نادیده گرفتن شرایط و ضوابط آمره عقد بیع یا توافق برخلاف آن‌ها باعث باطل و بی‌اثر شدن قرارداد خرید و فروش کارتخوان می‌شود.
منظور از تعهدات طرفین در قرارداد نصب کارتخوان چیست؟
طرفین قرارداد کارتخوان ، خریدار و فروشنده هستند زیرا این قرارداد به وسیله اعلام رضایت و توافق میان آن‌ها به وجود می‌آید. امضای قرارداد فروش دستگاه کارتخوان باعث به وجود آمدن وظایف و تکالیفی برای خریدار و فروشنده کارتخوان می‌شود.
منظور از تعهدات قرارداد فروش دستگاه کارتخوان ، وظایف و تکالیفی است که به موجب امضای آن بر عهده هر یک از خریدار و فروشنده قرار می‌گیرد. مهمترین تعهد فروشنده، تحویل، نصب و راه‌اندازی کارتخوان است و مهمترین تعهد خریدار نیز پرداخت بهای کارتخوان خواهد بود.
ضمانت اجرای قانونی نقض تعهدات قرارداد نصب کارتخوان چیست؟
نقض تعهدات زمانی اتفاق می‌افتد که یکی از طرفین قرارداد به تمام یا قسمتی از تعهدات خودش عمل نمی‌کند. فروشنده زمانی تعهدات خود را نقض خواهد کرد که کارتخوان را در زمان مقرر به خریدار تحویل ندهد. در برخی موارد، خریدار متعهد می‌شود که کارتخوان را نصب و راه‌اندازی کند. خوداری یا تاخیر خریدار نسبت به نصب و راه‌اندازی کارتخوان نیز به عنوان نقض تعهدات او محسوب می‌شود.
در این حالت، خریدار می‌تواند بر علیه فروشنده کارتخوان اقامه دعوا کند و الزام قانونی او نسبت به تحویل، راه‌اندازی و نصب کارتخوان را بخواهد. امکان پذیر نبودن الزام قانونی فروشنده کارتخوان باعث به وجود آمدن حق فسخ قرارداد برای خریدار می‌شود.
در واقع عدم پرداخت به موقع بهای کارتخوان باعث نقض تعهدات خریدار خواهد شد. عدم پرداخت به موقع بهای کارتخوان موجب به وجود آمدن خیار تاخیر ثَمَن می‌شود. ثَمَن به بهایی گفته می‌شود که خریدار باید به فروشنده پرداخت کند. فروشنده زمانی می‌تواند با استناد به خیار تاخیر ٍثَمَن قرارداد را فسخ کند که سه روز از امضای آن گذشته و خریدار نسبت به پرداخت بهای کارتخوان اقدام نکرده باشد.
ممکن است که شرایط قانونی فسخ قرارداد نصب کارتخوان به استناد خیار تاخیر ثَمَن وجود نداشته باشد. در این حالت، فروشنده می‌توانند بر علیه خریدار طرح دعوا کند و الزام قانونی او نسبت به پرداخت بهای کارتخوان را بخواهد. خریدار و فروشنده در هنگام تنظیم و امضای قرارداد نصب کارتخوان نیز می‌توانند شرایط فسخ آن را در صورت تاخیر در پرداخت بهای کارتخوان پیش بینی کنند.
آثار قانونی قرارداد نصب کارتخوان کدام است؟
امضای قرارداد نصب کارتخوان آثاری قانونی به همراه خواهد داشت که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم:
- تملیک کارتخوان: منظور از تملیک کارتخوان، انتقال مالکیت آن به خریدار است. به محض امضا و ایجاد قرارداد، مالکیت کارتخوان به خریدار منتقل می‌شود.
- تسلیم کارتخوان: تسلیم کارتخوان به معنای تحویل دادن آن به خریدار است. پس از امضای قرارداد باید کارتخوان و تجهیزات مربوط به آن در اختیار خریدار قرار بگیرد.
- پرداخت بهای کارتخوان: به محض امضای قرارداد، مالکیت بهای کارتخوان به فروشنده منتقل می‌شود. خریدار موظف است که بهای کارتخوان را در زمان مقرر پرداخت کند.
منظور از ضمان دَرَک در قرارداد نصب کارتخوان چیست؟
ضمان به معنای مسئولیت و درک نیز به معنای جبران است. ضمان درک به معنای مسئولیت جبران خسارت است. برای به وجود آمدن ضمان درک سه شرط لازم است:
- امضای قرارداد فضولی خرید و فروش کارتخوان؛
- گرفتن بهای کارتخوان توسط فضول؛
- رد قرارداد فضولی خرید و فروش کارتخوان توسط مالک.
در ادامه هر یک از این شرایط را بررسی می‌کنیم:
- امضای قرارداد فضولی خرید و فروش کارتخوان: شخصی که کارتخوان را معامله می‌کند باید مالک واقعی آن باشد. شخصی که از مالک واقعی کارتخوان اجازه گرفته است نیز می‌تواند آن را معامله کند. به فروشنده‌ای که مالک واقعی کارتخوان نیست و بدون اجازه از او (مالک واقعی) کارتخوان را می‌فروشد، فضول گفته می‌شود. به قرارداد خرید و فروش کارتخوان که توسط فروشنده فضول امضا شده است نیز قرارداد فضولی می‌گویند.
- گرفتن بهای کارتخوان: دومین شرط به وجود آمدن ضمان درک این است که فروشنده فضول بهای کارتخوان را از خریدار دریافت کرده باشد.
- رد قرارداد خرید و فروش توسط فروشنده: منظور از رد این است که مالک واقعی کارتخوان، اجازه انجام قرارداد فضولی خرید و فروش کارتخوان را ندهد. در صورت رد مالک، قرارداد فضولی کارتخوان باطل و بی‌اثر می‌شود.
با تحقق این سه شرط، ضمان دَرَک به وجود می‌آید.
مالکی که معامله فضولی را رد کرده است برای پس گرفتن کارتخوان باید به خریدار آن مراجعه کند. خریدار نیز برای پس گرفتن بهایی که بابت کارتخوان پرداخت کرده است به فروشنده فضول مراجعه خواهد کرد. فروشنده فضول مسئول است که بهای کارتخوان را به خریدار پس بدهد. به این مسئولیت فروشنده فضول، ضمان درک مبیع گفته می‌شود.
منظور از حق حبس
در مطالب قبلی نیز توضیح دادیم که تعهد اصلی خریدار، پرداخت بهای کارتخوان و تعهد اصلی فروشنده نیز تحویل و نصب کارتخوان است. این تعهدات موضوع اصلی قرارداد را تشکیل می‌دهند. تعهدات خریدار و فروشنده کارتخوان در مقابل یکدیگر قرارداد می‌گیرند. در اصطلاح گفته می‌شود که قرارداد خرید و فروش کارتخوان، معاوضی است. به این معنا که انتقال مالکیت کارتخوان به خریدار در عوض پرداخت بهای آن انجام می‌شود.
در قراردادهای معاوضی، حقی به نام حق حبس وجود دارد. حق حبس یعنی اینکه هر یک از خریدار و فروشنده اجرای تعهدات، خود را مشروط به اجرای تعهدات طرف دیگر قرارداد کند. حق حبس به طرفین قرارداد این امکان را می‌دهد که از انجام تعهدات خودشان خودداری کنند. طرفین قرارداد تا زمانی می‌توانند از انجام تعهدات خودشان خودداری کنند که طرف دیگر قرارداد به تعهدات خودش عمل نکرده باشد.
خریدار به استناد حق حبسی که دارد می‌تواند تا زمانی که کارتخوان به او تحویل داده نشده است از پرداخت بهای آن خودداری کند. فروشنده نیز به استناد حق حبسی که دارد می‌تواند تا زمانی که بهای کارتخوان را دریافت نکرده است از تحویل و نصب آن خودداری کند.
منظور از تسلیم در قرارداد نصب کارتخوان چیست؟
منظور از تسلیم، تحویل دادن مال فروخته شده به خریدار است. فروشنده، پس از امضای قرارداد باید کارتخوان را به خریدار تحویل بدهد.
به موجب ماده 368 قانون مدنی، کارتخوان هنگامی به خریدار تسلیم خواهد شد که در اختیار او گذاشته شود.
برخی موارد، ممکن است کارتخوان در اختیار خریدار گذاشته شود اما او از تحویل گرفتن آن خودداری کند. در این حالت، باز هم تسلیم کردن کارتخوان تحقق پیدا کرده است.
به یاد داشته باشید که در هنگام تسلیم کارتخوان باید تمام تجهیزات و لوازم متعلق به آن نیز به خریدار تحویل داده شود.
برای انجام این قرارداد، پیشنهاد می‌کنیم که:
برای انجام این قرارداد پیشنهاد می‌کنیم که حتما از روند اداری و قانونی تنظیم و اجرای آن، آگاهی داشته باشید. بدون شک در این زمینه استفاده از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی می‌تواند تاثیر گذار باشد. شما می‌توانید سوالات خود را از مشاوران حقوقی بپرسید و اطلاعات لازم را از آن‌ها کسب کنید.
علاوه بر گفتگو و کسب اطلاعات از مشاوران حقوقی، مناسب است که مسئولیت تنظیم قرارداد خود را به مشاوران حقوقی یا وکلای متخصص در تنظیم قرارداد بسپارید.
