قرارداد حمل و نقل هوایی و بررسی اجزای مهم قرارداد به همراه شرط فسخ
حمل و نقل هوایی، یکی از انواع حمل و نقل‌های پرکاربرد در زمینه انتقال انسان یا اجناس است. این نوع از حمل و نقل‌ها، دارای مزایایی نسبت به سایر روش‌ها همانند حمل و نقل از طریق ماشین، قطار و کشتی هستند. یکی از ویژگی‌های بارز این روش، سرعت بالای حمل و نقل است. وجود عامل سرعت در این فرآیند، از فساد و خرابی برخی از اجناس و مواد (علی الخصوص مواد غذایی) جلوگیری می‌کند. البته حمل و نقل‌های هوایی، با محدودیت‌هایی نیز روبرو هستند. برای مثال محدودیت وزنی در بارگیری، از مهم‌ترین معایب این روش محسوب می‌شود. به منظور انجام حمل و نقل هوایی انسان یا اجناس و مواد در مقیاس‌های مختلف، قراردادی به نام نمونه قرارداد حمل و نقل هوایی تنظیم و منعقد می‌شود.
این قرارداد به منظور تعیین شرایط حاکم بر حمل و نقل هوایی ، میان طرفین منعقد خواهد شد. قرارداد حاضر یکی از انواع قرارداد حمل و نقل محسوب می‌شود. با توجه به نقش عمده و کثرت حمل و نقل‌های هوایی در صادرات و واردات میان کشورها و در نتیجه کثرت انعقاد این قرارداد در سطوح مختلف، در این مقاله برخی از ابعاد این قرارداد را برای شما شرح می‌دهیم.
مروری بر اجزای اساسی قرارداد حمل و نقل هوایی
در این قسمت، چند بخش مهم از این قرارداد را مورد ارزیابی قرار می‌دهیم. سپس با توجه به آن چه که بیان می‌شود؛ ماهیت این قرارداد را در قسمت بعدی توضیح خواهیم داد:
شرح کیفیت پروژه در موضوع قرارداد حمل و نقل هوایی
موضوع اصلی نمونه قرارداد حمل و نقل هوایی ، انجام عملیات حمل و نقل هوایی اشخاص یا اجناس مورد نظر است. در این قسمت باید کیفیت حمل و نقل هوایی کاملا شرح داده شود. کیفیت حمل و نقل هوایی، شامل تعیین معیارهایی همچون مبدا و مقصد بارگیری، زمان بندی و مسیر حمل می‌شود. برای مثال شما می‌توانید مشخص کنید که در یک قرارداد حمل و نقل مسافر که با استفاده از شرایط حمل و نقل هوایی انجام می‌شود، چه تعداد مسافر، چه زمانی و از چه مقصد تا چه مقصدی انتقال داده خواهند شد.
تعیین مدت برای قرارداد حمل و نقل هوایی
معلوم کردن مدت قرارداد، به منظور پیش بینی زمانی است که انتظار می‌رود تا سر رسید آن، موضوع پروژه انجام شده باشد. تعیین مدت، به عنوان یکی از مهم‌ترین بندهایی است که از وقوع اختلافات احتمالی ناشی از قرارداد پیشگیری می‌کند. در صورتی که طرفین در متن قرارداد ، مدت را تعیین نکنند، نمی‌توانند در این خصوص نیز ادعایی مطرح کنند.
تعیین مبلغ و شرایط پرداخت آن در قرارداد حمل و نقل هوایی
در نمونه قرارداد حمل و نقل هوایی ، حتما باید مبلغی را به عنوان هزینه حمل و نقل، معین کنید و روش پرداخت آن را نیز در این قسمت از قرارداد، شرح دهید. در غیر این صورت قرارداد اعتباری نخواهد داشت.
تعریف دقیقی از ماهیت قرارداد حمل و نقل هوایی
براساس آنچه که در بحث قبلی بیان شد، می‌توان به ماهیت پیمانکاری نمونه قرارداد حمل و نقل هوایی پی برد زیرا تخصصی بودن این حوزه و نیاز به دانش و مهارت خاص، باعث می‌شود که شخصی از شخص دیگر، انجام عملیات حمل و نقل هوایی انسان یا اجناس را از طریق این قرارداد درخواست کند. بنابراین به موجب این قرارداد، درخواست کننده را کارفرما و متصدی حمل و نقل هوایی را متصدی می‌‌نامیم. پس از انعقاد این قرارداد، کارفرما و متصدی حمل و نقل هوایی، در برابر یکدیگر به اموری متعهد می‌شوند. به موجب این قرارداد کارفرما موظف است که:
- نحوه انجام عملیات حمل و نقل را به طور بسیار دقیق برای متصدی حمل و نقل هوایی توضیح دهد. همانطور که اشاره شد، کارفرما متعهد است کیفیت حاکم بر موضوع توافق را در قسمت موضوع نمونه قرارداد حمل و نقل هوایی تصریح کند. در صورت عدم اشاره به این اوصاف، متصدی قرارداد تعهد دارد مطابق با عرف، موضوع توافق را اجرا کند و کارفرما نمی‌تواند علیه متصدی در این زمینه ادعایی مطرح سازد.
- در برابر اجرای موضوع قرارداد، کارفرما باید مبلغی را به عنوان بهای حمل و نقل به متصدی بپردازد. این مساله از آنجا ناشی می‌شود که قرارداد حاضر، از جمله قراردادهای معوض است و کارفرما باید در مقابل دریافت خدمات، پول پرداخت کند.
متصدی حمل و نقل هوایی چه وظیفه‌ای دارد؟
- موضوع قرارداد را با کیفیت مورد نظر کارفرما اجرا کند؛
- قرارداد را در مدت مقرر اجرا کند؛
- متصدی حمل و نقل هوایی وظیفه دارد در مدت اجرای عملیات حمل و نقل هوایی، تمامی موازین فنی و احتیاطی را برای ایمنی پرواز اجرا کند.
نامعین بودن قرارداد و تنظیم آن با شرایط عمومی پیمان
در خصوص جایگاه حقوقی قرارداد مزبور، باید اشاره داشت که این قرارداد از انواع قراردادهای نامعین است. در قواعد حقوقی حاکم بر قراردادها، قراردادهای نامعین از نظام خاصی تبعیت نمی‌کنند. به همین ترتیب تا آنجا که مشروعیت داشته باشد، اراده طرفین چارچوب حاکم بر این قراردادها را مشخص می‌کند. به همین ترتیب در نمونه قرارداد حمل و نقل هوایی ، کارفرما و متصدی، دو عامل اساسی در تعیین نظام حاکم بر این قرارداد هستند.
در مواردی ممکن است طرفین بخواهند حمل و نقل هوایی، بر اساس قانون تجارت یا شرایط عمومی پیمان انجام شود. در چنین حالتی، طرفین ترجیح میدهند که براساس اصول مرتبطی رفتار کنند که از قبل در قانون تعیین شده‌اند. این روش سبب می‌شود که به موجب قرارداد، اختلافات مضاعفی ایجاد نشود. البته در نظر گرفتن برخی از این چهارچوب‌های حقوقی برای قرارداد، در پروژه‌های پیچیده و عظیم، بسیار مفید است. برای مثال برای قرارداد حمل و نقل پرسنل با سازمان‌ها یا شرکت‌های بزرگ، می‌توانید از این شرایط استفاده کنید.
از سوی دیگر، گاهی دولت به عنوان کارفرما یا متصدی حمل و نقل است. در این میان این سوال مطرح شود که آیا مجددا قرارداد از توافق طرفین پیروی می‌کند؟ خیر. در این موارد در تعیین شرایط حاکم بر قرارداد، حاکمیت اراده طرفین، جایگاهی ندارد زیرا زمانی که دولت به عنوان یکی از طرفین در این قرارداد حضور دارد، منافع عمومی دولت به میان می‌آید و قرارداد باید تنها مطابق با شرایط عمومی پیمان تنظیم و منعقد شود.
شرایط فسخ قرارداد برای هر دو طرف
به طور کلی اصل بر لازم بودن قراردادها است و به جز تعداد معدودی از قراردادهای جایز، بقیه لازم شمرده می‌شوند. لازم بودن یک قرارداد، به معنا عدم ظرفیت حقوقی طرفین در اتمام قرارداد است. بنابراین در قراردادهای لازم بر خلاف قراردادهای جایز، طرفین نمی‌توانند بر اساس اراده خود و هر وقت که بخواهند تعهدات خود را از بین ببرند. در این راستا نمونه قرارداد حمل و نقل هوایی ، عقدی لازم محسوب می‌شود.
لازم بودن این قرارداد به این معنا نیست که هیچ وقت نمی‌توان آن را به اتمام رساند. بلکه تنها در شرایطی ممکن است که به تعهدات ناشی از این قرارداد خاتمه داد. ماده 219 قانون مدنی پیش بینی کرده است که در مواردی که کارفرما و متصدی، درباره پایان تعهدات خود به توافق رسیده باشند یا علل قانونی اتمام قرارداد یافت شود، می‌توان به قرارداد خاتمه داد. در عالم حقوقی، به حالت اول اقاله و به حالت دوم فسخ گفته می‌شود.
علاوه بر آنچه که در خصوص اتمام قراردادهای پیمانکاری گفته شد، طرفین در نمونه قرارداد حمل و نقل هوایی ، می‌توانند برای خود، شرایطی را به عنوان شرایط حق فسخ در نظر گیرند. برای مثال در زمان تنظیم این قرارداد می‌توان به مواردی از جمله موارد ذیل، به عنوان حق فسخ قرارداد تاکید کرد:
- در نظر گرفتن حق فسخ برای کارفرما، در صورتی که متصدی، موضوع قرارداد را مطابق با اوصاف مد نظر او یا در مهلت مقرر انجام ندهد؛
- حق فسخ برای متصدی، اگر کارفرما در موعد مقرر، دستمزد او را نپردازد.
وقوع شرایط اضطراری در زمان اجرای موضوع قرارداد
به شما توصیه می‌کنیم که در نمونه قرارداد حمل و نقل هوایی ، به اصول حاکم بر شرایط اضطراری تاکید داشته باشید. هر گونه پروژه حمل و نقل، به ویژه حمل و نقل هوایی، ممکن است با وقوع تهدیدات و خطرات زیادی همراه باشد و شرایط اضطراری ایجاد کند. شرایط اضطراری، شرایطی هستند که به طور ناگهانی و غیر منتظره رخ میدهند و امکان مقابله با آن‌ها وجود ندارد. برای مثال اگر در زمان حمل و نقل هوایی، هواپیما به دلیل شرایط نامساعد جوی سقوط کند و تمامی محموله‌های در آن تلف شود، متصدی حمل و نقل هوایی مسئولیتی برای جبران خسارات کارفرما ندارد.
پیشنهاد راهکاری مناسب
از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی استفاده کنید. گفتگو با یک مشاور حقوقی مجرب، به شما آگاهی می‌دهد و می‌توانید با دانش بیشتری در جلسات، ملاقات و مذاکرات مربوط به قرارداد حاضر شوید. علاوه براین، با ثبت درخواست تنظیم قرارداد ، قراردادتان را مطابق با میل و توافق شما تنظیم خواهیم کرد.
